2. Σ ε λ ί δ α | 2
ΠΙΝΑΚΑΣ ΒΙΒΛΙΩΝ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ
ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ
Α.Π.Θ. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσ/νίκης
Αρ Αριθμοί
Γεν Γένεσις
ΓΧΒΧ Γιαχβέ (ο τετραγράμματος Θεός Ιεχωβά των Εβραίων)
Εβρ Προς Εβραίους Επιστολή
Εξ Έξοδος
Ησ Ησαίας
Ιω Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο
Κ.Δ. Καινή Διαθήκη
Α’ Ιω Επιστολή Α’ Ιωάννου
Α’ Κορ Προς Κορινθίους Α’ Επιστολή
Β’ Κορ Προς Κορινθίους Β’ Επιστολή
Λευ Λευιτικόν
MT Masoretic Text (Μασορειτικό κείμενο)
Mτ Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο
Π.Δ. Παλαιά Διαθήκη
Ρωμ Προς Ρωμαίους Επιστολή
Ψλ Ψαλμοί
3. Σ ε λ ί δ α | 3
1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Το θέμα που πραγματεύεται αυτή η εργασία είναι ο εξι-
λασμός, όπως αυτός παρουσιάζεται στην Π.Δ. σαν τελετουργι-
κή πράξη και η σημασία-εξέλιξή του στην Κ.Δ. μέσα από χωρία
αυτής αλλά ιδιαίτατα η θεολογία του εξιλασμού στην Κ.Δ.
2. ΣΚΟΠΟΣ
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση, επε-
ξεργασία και ο χειρισμός ενός εξόχως σημαντικού θεολογικού
θέματος της Κ.Δ., και η διεξαγωγή συμπερασμάτων κατά τρό-
πο επιστημονικό με κύρια στάδια επεξεργασίας την ανάλυση
και μετά τη σύνθεση.
3. ΟΡΙΣΜΟΙ ΛΕΞΕΩΝ
3.1. «ΕΞΙΛΑΣΜΟΣ»
Σύμφωνα με το λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας ΠΥ-
ΛΗ1.
1
http://www.greeklaguage.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyl
lides/search.html?lq=%CE%AD%CE%BE%CE%B9&dq= (visited Nov 26/14).
4. Σ ε λ ί δ α | 4
εξιλασμός ο [eksilazmós] : εξιλέωση. α. εξευμενισμός κάποιου
που είναι εχθρικά διατεθειμένος απέναντί μου λόγω ορισμένης
ενέργειας ή συμπεριφοράς μου. β. συγχώρεση για ορισμένη ε-
νέργεια ή συμπεριφορά. || Hμέρα εξιλασμού, θρησκευτική
γιορτή των Εβραίων.
3.2. «ΘΥΣΙΑ»
Σύμφωνα με το λεξικό της Ελληνικής γλώσσας του Γ.
Μπαμπινιώτη, η λέξη «θυσία» σημαίνει την αιματηρή ή αναί-
μακτη προσφορά λατρευτικού χαρακτήρα που απευθύνεται σε
θεότητα2
4. Η ΠΛΗΘΩΡΑ ΘΥΣΙΩΝ ΣΤΟ ΝΑΟ ΤΗΣ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ
2
Βλ. Μπαμπινιώτη Γ., Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας, Αθήνα, Κέ-
ντρο Λεξικολογίας, 1998, σελ. 768.
5. Σ ε λ ί δ α | 5
Σύμφωνα με τα βιβλία της Π.Δ. οι θυσίες που πραγματο-
ποιούνταν κάθε ημέρα στον Ναό της Σιών ήταν πολλές και δι-
αφόρων ειδών όπως3:
Προσφορές Εξιλέωσης (συγχώρησης)
Προσφορές για εξάλειψη αμαρτίας
Προσφορές λόγω αίσθησης ενοχής από πλημμέλημα
Προσφορές αφιερωτικές (μετά από τάματα)
Προσφορές ολοκαυτώματος (για εξευμενισμό του
ΓΧΒΧ)
Προσφορές γεύματος και τροφής
Προσφορές σπονδής
Προσφορές κοινωνίας
Προσφορές ειρήνης
Προσφορές ευχαριστιακές (αινέσεως)
Σειόμενες προ του Θεού προσφορές
Προσφορές αναθηματικές
Προσφορές ελεύθερης βούλησης
Προσφορές χειροτονίας (λόγω ανάθεσης ιεατικού α-
ξιώμνατος)
3
Encyclopaedia Judaica, Κeter publishimg house LtD., Jerusalem, τ.17.
6. Σ ε λ ί δ α | 6
5. Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΕΞΙΛΑΣΜΟΥ (ΓΙΟΜ ΚΙΠΠΟΥΡ) ΚΑΙ ΣΥ-
ΣΧΕΤΙΣΜΟΙ ΑΥΤΗΣ ΜΕ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ Κ.Δ., ΤΗΝ ΠΡΟΣ Ε-
ΒΡΑΙΟΥΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΒΙΒΛΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
5.1. ΓΕΝΙΚΑ
To Yom Kippur, ή αλλιώς η ημέρα του εξιλασμού4,5 είναι η
αγιότερη ημέρα του έτους για τους Ιουδαίους με κεντρικά θέ-
ματα τον εξιλασμό και τη μετάνοια Οι Ιουδαίοι γιορτάζουν αυ-
τήν την γι’ αυτούς άγια ημέρα με μια περίοδο 25 ημερών νη-
στείας και εντατικής προσευχής, περνώντας μεγάλα χρονικά
διαστήματα στις συναγωγές.
4
http://loveforzion.blogspot.gr/2009/06/2326-32.html (visited Nov 26/14).
5
http://en.wikipedia.org/wiki/Yom_Kippur (visited Nov 26/14).
7. Σ ε λ ί δ α | 7
5.2. EΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ
Η λέξη Yom σημαίνει στα Εβραϊκά "ημέρα" και η λέξη
Kippur προέρχεται από μια ρίζα που σημαίνει "εξιλεώνω". Έτσι
η φράση Yom Kippur σημαίνει "ημέρα εξιλασμού".
Εβραίοι προσευχόμενοι στη συναγωγή την Ημέρα του Yom
Kippur. Έργο του Maurycy Gottlieb
Η φράση συνδέεται εννοιολογικά και με την kapporet, δηλαδή
“την έδρα του ελέους”, τουτέστιν το ολόχρυσο κάλυμα της Κι-
βωτού της Διαθήκης (κάτι σαν το δικό μας αντιμήνσιο-κάλυμα
της Αγίας τράπεζας των εκκλησιών μας αλλά χρυσό και όχι
υφασμάτινιο). Ωστόσο αυτή η διασύνδεση έχει να κάνει με την
8. Σ ε λ ί δ α | 8
ενέργεια και όχι με αυτό καθ’ αυτό το κάλυμμα μια και το αίμα
της θυσίας που ραντίζονταν προς την καπορέθ, συμβόλιζε την
εξιλέωση.
Η Ημέρα του Εξιλασμού είναι η πιο σπουδαία γιορτή του
εβραϊκού θρησκευτικού έτους. Πολλοί Εβραίοι, που δεν τηρούν
κανένα άλλο εβραϊκό έθιμο, την ημέρα αυτή σταματούν να
δουλεύουν, νηστεύουν και πηγαίνουν στις Συναγωγές. Είναι
κινητή εορτή, λόγω του σεληνιακού Εβραϊκού ημερολογίου και
γιορτάζεται κάθε χρόνο τη 10η ημέρα του Τισρί. Θεσπίστηκε στο
Λευιτικό (23:26-32) και διέπεται από τους εξής Νόμους της Το-
ρά (Εβραϊκή πεντάτευχος ήτοι τα 5 πρώτα βιβλία της Π.Δ.):
Λευ: 16:1–34
Λευ 23:26–32
Αρ 29:7–11
Η Ημέρα του Εξιλασμού ήταν και εξακολουθεί να είναι
μια ημέρα ξεχωριστή για ταπείνωση, εξομολόγηση και εξιλέω-
ση των αμαρτιών του περασμένου έτους, με βάση τις αιματηρές
θυσίες που ο Νόμος προέβλεπε. Οι 10 ημέρες που μεσολαβούν
από τη γιορτή των Σαλπίγγων μέχρι την Ημέρα του Εξιλασμού,
είναι γνωστές σαν Ημέρες του Δέους (aseret yemei teshuva). Τις
ημέρες αυτές κάθε Ιουδαίος κάνει μια ενδοσκόπηση του εαυτού
του και ζητάει να συμφιλιωθεί με το Θεό και τον πλησίον του.
Προσεύχεται και ελπίζει το όνομά του να γραφτεί στο Βιβλίο
της Ζωής των δικαίων.
9. Σ ε λ ί δ α | 9
5.3. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΓΙΟΜ ΚΙΠΠΟΥΡ
Το εβραϊκό όνομα της γιορτής στη Βίβλο είναι γιομ χα-
κιππουρίμ (ημέρα του καλύμματος), από τη λέξη καππέρ (κα-
λύπτω) και αναφέρεται στην κάλυψη της αμαρτίας. Σήμερα
λέγεται γιομ κιππούρ (Ημέρα Εξιλασμού). Σύμφωνα μ’ αυτή
την έννοια ο Θεός καλύπτει τις αμαρτίες του λαού Του με το
αίμα της θυσίας. Βλέποντας πληρωμένη την τιμωρία και τον
αμαρτωλό σκεπασμένο με το αίμα, τον θεωρεί αναμάρτητο α-
πέναντί Του.
Ο θρόνος του ΓΧΒΧ (η Κιβωτός της Διαθήκης), με το
χρυσό της κάλυμα την καππορέθ ή κιππουρίμ και τα δύο
χρυσά χερουβίν. Πάνω στην κιππουρίμ έπιπτε το αίμα των
σφαζόμενων μοσχαριού και τράγου της εξιλέωσης
10. Σ ε λ ί δ α | 10
Αυτό εκφράζει πλήρως την ιδέα της αντικατάστασης και
της εξιλέωσης δια του θανάτου. Αποτελεί την καρδιά του Ευ-
αγγελίου: «Ο Χριστός πέθανε για τις αμαρτίες μας» (Α’ Κορ
15:3).
Α’ Κορ 15: 3 παρέδωκα γὰρ ὑμῖν ἐν πρώτοις, ὃ καὶ παρέλαβον, ὅτι
Χριστὸς ἀπέθανεν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν κατὰ τὰς γραφὰς.
Ετυμολογικά η Eβραϊκή λέξη καππέρ προέρχεται από το
κοφέρ, που σημαίνει «λύτρο»: «Αν σε κάποιον επιβληθεί λύ-
τρο (κοφέρ), θα δώσει για την εξαγορά της ζωής του, όση
τιμή θα του επιβαλλόταν»
Στην Κ.Δ. διαβάζουμε: «Χωρίς χύση αίματος δε γίνεται
άφεση» (Εβρ 9:22).
Η Ημέρα του Εξιλασμού ήταν ημέρα νηστείας (Λευ 23:28-
31).
ὑμῶν
Η ημέρα αυτή ήταν επίσης «συγκάλεση αγία» (Λευ
23:27).
Άρχιζε την 9η ημέρα του μήνα Τισρί, στις 6 το απόγευμα
και συνεχιζόταν ως τις 6 το απόγευμα της επόμενης ημέρας
δηλαδή τη 10η του μήνα Τισρί.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του Λευιτικού, τον βασικό ρόλο
την ημέρα εκείνη για την εξιλέωση του λαού, είχε επιφορτιστεί
ο Αρχιερέας. Η πιο δραματική στιγμή του εξιλασμού γινόταν
11. Σ ε λ ί δ α | 11
στα Άγια των Αγίων, στη σκηνή του Μαρτυρίου, τον τόπο όπου
ο Θεός συναντούσε το λαό Του
Ο Θεός επέτρεπε στον Αρχιερέα να εισέρχεται στα Άγια
των Αγίων μια φορά το χρόνο, την Ημέρα του Εξιλασμού. Ο
Αρχιερέας έκανε τον εξιλασμό, που αντιπροσώπευε τον συμ-
βολικό καθαρισμό των αμαρτιών του εβραϊκού έθνους. Πριν
την έναρξη της τελετουργίας και μετά τη λήξη της, ο Αρχιερέας
έπρεπε να πλύνει πρώτα το σώμα του με νερό. Μετά φορούσε
όχι την καθιερωμένη στολή του αξιώματός του, αλλά τη στολή
της αγιότητάς του που αποτελείτο από λινό χιτώνα αγιασμένο,
λινές περισκελίδες, λινή ζώνη και στο κεφάλι του λινή μήτρα,
που τυπολογικά συμβόλιζαν την αγιότητα του Χριστού.
Μετά διάλεγε ένα μοσχάρι, ένα κριάρι και δυο τράγους
για να τα προσφέρει θυσία Το μοσχάρι το έσφαζε σαν προ-
σφορά για τις αμαρτίες τις δικές του και της οικογένειάς του.
Μετά τη θυσία και μπαίνοντας στα Άγια των Αγίων, έ-
πρεπε να ρίξει στο θυσιαστήριο θυμιάματος αρωματικό θυμί-
αμα λεπτοτριμμένο έτσι που ο καπνός να τυλίξει το ιλαστήριο
κι αυτόν, για να μη πεθάνει. Αυτό προεικονίζει την τελειότητα
του Μεσσία, που ο καθένας πρέπει με πίστη να τυλιχτεί για να
πλησιάσει μπροστά στον Θεό. Το καιόμενο θυμίαμα ήταν τόσο
πολύ ώστε ο καπνός του να σχηματίζει μέσα στο Άδυτο συνθή-
κες νεφέλης, ώστε να κατέλθει επάνω στην κιβωτό ο ΓΧΒΧ, διό-
τι οι Εβραίοι πίστευαν ότι μόνο «εν νεφέλαις» μπορούσε να
12. Σ ε λ ί δ α | 12
πραγματοποιηθεί Θεοφάνεια, Έπειτα, ράντιζε με το δάκτυλό
του 7 φορές το ιλαστήριο, με το αίμα του μοσχαριού.
Οι ερημικές πλαγιές του όρους Αζαζέλ
Ακολούθως έπαιρνε τους δυο τράγους και τους παρουσία-
ζε μπρος στον Θεό στην είσοδο της Σκηνής του Μαρτυρίου. Με-
τά έριχνε κλήρους στους δυο τράγους, ένα κλήρο για τον Κύριο
κι έναν κλήρο γι’ αυτόν που έπρεπε να απολυθεί (αζαζέλ). Οι
κλήροι ήταν μικρές ταμπελίτσες που ο Αρχιερέας έβαζε επάνω
στα μέτωπα των δύο τράγων, Η ταμπελίτσα για τον τράγο εξι-
λέωσης, που προορίζοντανγια τον Θεό, έφερε τη φράση «ΤΟ
ΟΝΟΜΑ» και η άλλη τη φράση «Αζαζέλ». Ο τράγος για τον
Κύριο θυσιαζόταν σαν προσφορά εξιλέωσης αμαρτιών του
λαού. Ύστερα ο αρχιερέας έφερνε το αίμα του μέσα στα Άγια
των Αγίων και το ράντιζε πάνω στο ιλαστήριο, το κάλυμμα της
13. Σ ε λ ί δ α | 13
κιβωτού της διαθήκης. Αυτός ήταν συμβολικός εξιλασμός για
τις αμαρτίες του λαού. Σε κανένα άνθρωπο δεν επιτρεπόταν να
είναι στη σκηνή του Μαρτυρίου, όταν ο αρχιερέας έκανε την ε-
ξιλέωση.
Στη συνέχεια ο αρχιερέας έπαιρνε τον ζωντανό τράγο
αζαζέλ, έβαζε τα χέρια του στο κεφάλι του τράγου και εξομο-
λογιόταν πάνω του, όλες τις αμαρτίες του Ισραήλ. Μετά τον
πήγαιναν στην έρημο, φορτωμένο (κουβαλητή των αμαρτιών)
με τις αμαρτίες του λαού Ισραήλ και τον άφηναν σε ακατοίκητο
μέρος, ώστε να είναι σίγουροι ότι θα πεθάνει και δεν θα ξανα-
γυρίσει πίσω στην Σιών. Ήταν ένας τύπος, που εικόνιζε τον
Μεσσία Ιησού Χριστό, που μεταφέρθηκε έξω από την Ιερουσα-
λήμ και φορτώθηκε τις αμαρτίες του λαού Του (Μτ 27:33, Εβρ
13:12).
Μτ 27: 33 Καὶ ἐλθόντες εἰς τόπον λεγόμενον Γολγοθᾶ, ὅ ἐστιν
Κρανίου Τόπος λεγόμενος,
Εβρ 13: 12 Διὸ καὶ Ἰησοῦς, ἵνα ἁγιάσῃ διὰ τοῦ ἰδίου αἵματος τὸν
λαόν, ἔξω τῆς πύλης ἔπαθεν.
Η προτύπωση ήταν πραγματικά καταπληκτική.
Η εβραϊκή λέξη «αζαζέλ» εμφανίζεται μόνον εδώ τρεις
φορές στην Π.Δ. (Λευ 16:8-10 του Εβραϊκού κειμένου ΜΤ ενώ
στη μτφ των Ο’ αναφέρεται «ἀποπομπαίος»), κι έχουν δοθεί
διάφορες ερμηνείες για τη σημασία της: Άλλοι λένε ότι είναι το
όνομα του τράγου που τελικά απολύεται. Άλλοι ότι έτσι έλεγαν
14. Σ ε λ ί δ α | 14
τον έρημο τόπο στον οποίον έδιωχναν τον τράγο. Άλλοι ότι εί-
ναι το όνομα ενός δαίμονα που συχνάζει στην έρημη αυτή πε-
ριοχή. Άλλοι ότι αυτός ο τράγος συμβολίζει την πλήρη μετακί-
νηση της ενοχής από το έθνος, που ποτέ δεν επιστρέφει. Άλλοι,
τέλος, ότι ο τράγος αυτός συμβολίζει το Σατανά.
Μετά την αποπομπή του τράγου ο Αρχιερέας έβγαζε στη
Σκηνή του Μαρτυρίου τη λινή στολή του, λουζόταν, φορούσε τη
συνήθη στολή του και πρόσφερε ένα κριάρι ολοκαύτωμα γι’
αυτόν και το λαό. Το κριάρι έπρεπε να καεί ολοσχερώς για να
εξευμενιστεί ο ΓΧΒΧ. Επίσης καιγόντουσαν έξω από τη Σκηνή-
ολοσχερώς (ακόμη και οι κοπριές τους, δέρμα, οστά κλπ)_ και
τα΄αλλα δύο ζώα, μοσχάρι και τράγος, που είχαν σφαχθεί για
την εξιλέωση. Όταν τέλειωνε η γιορτή ο λαός θεωρείτο τελε-
τουργικά καθαρός από όλες τις αμαρτίες του για ένα χρόνο. Γι’
αυτό και η τελετή έπρεπε να γίνεται κάθε χρόνο. Τόσο αυτοί
που έκαιγαν τα ζώα όσο και αυτός που οδηγούσε τον αποπο-
μπαίο τράγο στην έρημα έπρεπε να πλυθούν σχολαστικά πριν
εισέλθουν και πάλι στη Σκηνή του Μαρτυρίου για να απομα-
κρύνουν από επάνω τους τυχόν αμαρτίες που μπορούσαν να
κολλήσουν από τα ζώα φορείς. Ο Αρχιερέας έπρεπε και αυτός
να λουσθεί σχολαστικά, όχι γιατί έφερε αμαρτίες μια και είχε
εξιλεωθεί με τη σφαγή του μοσχαριού και το ράντισμα του Ά-
δυτου με το αίμα του, αλλά για να μην υπεραγιοποιηθεί.
15. Σ ε λ ί δ α | 15
6. ΧΩΡΙΑΤΗΣΚ.Δ.ΜΕΑΜΕΣΗΑΝΑΦΟΡΑΣΤΟΝΕΞΙΛΑΣΜΟ
Α’ Ιω 2,2:
2 καὶ αὐτὸς ἱλασμός ἐστιν περὶ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν, οὐ περὶ τῶν
ἡμετέρων δὲ μόνον ἀλλὰ καὶ περὶ ὅλου τοῦ κόσμου.
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ:
Ο Ιησούς πέθανε για την αμαρτία μας.
Ο Ιησούς μπορεί να ενεργεί έτσι γιατί πέθανε για την α-
μαρτία μας. Πήρε πάνω του όλες τις αμαρτίες μας. Ο Θεός
πρέπει μα τιμωρεί την αμαρτία και το έκανε αυτό στον Ιησού. Ο
Ιησούς δεν λέει στον Πατέρα ότι είμαστε αθώοι. Αν αμαρτά-
νουμε είμαστε ένοχοι. Αλλά υπέφερε και πέθανε για λογαρια-
σμό μας. Προσέφερε τον εαυτό του θυσία για τις αμαρτίες μας.
Και με τον θάνατό του, ο Ιησούς ικανοποίησε τον θεϊκό Νόμο.
Ο Θεός αποδέχθηκε την πράξη του Ιησού. Το απέδειξε αυτό ό-
ταν τον επανέφερε από το θάνατο στη ζωή. Επομένως ο Ιησούς
μπορεί να ζητήσει από τον Θεό να μας συγχωρέσει και ο Θεός
θα το κάνει αυτό.
Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να πείσουμε τον
Θεό να μας συγχωρέσει.. Αλλά ο ίδιος ο Θεός σχεδίασε ένα
τρόπο διαφυγής για μας. Έστειλε τον μονογενή υιό του Ιησού
για το σκοπό αυτό. Εξάντλησε όλο τον θυμό του ενάντια στην
αμαρτία επάνω στον Κύριο Ιησού. Έτσι όταν πιστέψουμε στον
Κύριο Ιησού, ο Θεός θα μας συγχωρέσει εξ αιτίας του.
16. Σ ε λ ί δ α | 16
Ο Ιωάννης έγραψε σ’ αυτούς που πίστεψαν. Λέει ότι ο
Χριστός δεν πέθανε μόνο γι’ αυτούς. Ο Ιησούς πέθανε για τις
αμαρτίες όλων των ανθρώπων. Ο θάνατός του είναι αρκετός
για όλους τους ανθρώπους που ζουν στη γη. Όλοι πρέπει να
αποδεχθούν τι έκανε γι’ αυτούς. Τότε και θα λάβουν την ωφέ-
λεια από τον θάνατο του Χριστού.
Οι κακοί διδάσκαλοι δίδαξαν ότι ο Ιησούς πέθανε για ό-
λους. Ο Ιησούς πέθανε μόνο γι’ αυτούς που δέχθηκαν το μήνυ-
μά του. Σ’ αυτόν τον στίχο, ο Ιωάννης ξεκάθαρα αποσαφηνίζει
ότι αυτή η ιδέα ήταν λάθος.6
Α’ Ιω 4,10:
10 ἐν τούτῳ ἐστὶν ἡ ἀγάπη, οὐχ ὅτι ἡμεῖς ἠγαπήκαμεν τὸν θεὸν
ἀλλ᾽ ὅτι αὐτὸς ἠγάπησεν ἡμᾶς καὶ ἀπέστειλεν τὸν υἱὸν αὐτοῦ
ἱλασμὸν περὶ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν.
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ:
Ιδού τι πράγματι είναι η αγάπη. Αγάπη δεν είναι η δικιά μας
αγάπη προς τον Θεό. Είναι ότι αυτός μας αγάπησε. Ο Θεός α-
πέστειλε τον υιό του σαν θυσία για να πεθάνει για μας. Πέθανε
για να εξαλείψει τις αμαρτίες μας.7
6
http://www.easyenglish.info/bible-commentary/1john-lbw.htm (visited Nov
27/ 14)
7
http://www.easyenglish.info/bible-commentary/1john-lbw.htm (visited Nov
27/ 14)
17. Σ ε λ ί δ α | 17
Εβρ 2,17:
17 ὅθεν ὤφειλεν κατὰ πάντα τοῖς ἀδελφοῖς ὁμοιωθῆναι, ἵνα
ἐλεήμων γένηται καὶ πιστὸς ἀρχιερεὺς τὰ πρὸς τὸν θεὸν εἰς τὸ
ἱλάσκεσθαι τὰς ἁμαρτίας τοῦ λαοῦ.
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ:
Ο Ιησούς ήρθε για να σώσει άνδρες και γυναίκες και όχι
αγγέλους. Επομένως έπρεπε να γίνει σαν και μας και όχι σας
άγγελος. Έπρεπε να είναι ανθρώπινο ον ώστε να μπορεί να στα-
θεί ενώπιον του Θεού σαν ο αρχιερέας μας. Αναλαμβάνει τη θυ-
σία για τις αμαρτίες μας στο Θεό. Αυτή η θυσία ήταν το δικό του
αίμα, δηλαδή η ζωή του που την προσέφερε θυσία στον Σταυρό
για μας. Ζητά από τον Θεό να συγχωρέσει τους αδελφούς και τις
αδελφές του. Ο Θεός αποδέχεται τη θυσία του Ιησού να πληρώσει
για όλες τις αμαρτίες μας. Ο Θεός συγχωρεί όλους που δίνουν πί-
στη στον Ιησού αναφορικά με τι έκανε γι’ αυτούς. Ο Ιησούς μας
αγαπά και μπορούμε να τον εμπιστευτούμε να είναι ο αρχιερέας
μας ενώπιον του Θεού. Ταυτόχρονα, ο Ιησούς τέρπει τον Θεό διότι
έπραξε όλα όσα ο Θεός του ζήτησε.
Έπρεπε να είναι σαν τους αδελφούς και αδελφές του σε όλα.
Αυτό σημαίνει ότι έπρεπε να ζήσει τον βίο του σαν πραγματι-
κός άνθρωπος. Έπρεπε να αντιμετωπίσει τα ίδια προβλήματα
που και αυτοί συναντούν. Ο διάβολος τον δοκίμασε και υπέφε-
18. Σ ε λ ί δ α | 18
ρε στη ζωή όπως και εμείς, αλλά πολύ περισσότερο από όσο
εμείς πρέπει να υποφέρουμε. Ήταν βέβαια εν τινί μέτρω και σε
κάποια πράγματα διαφορετικός από εμάς. Ήταν διαφορετικός
ως προς τη γέννησή του. Η μητέρα του τον γέννησε χωρίς πρό-
τερη ερωτική επαφή με άνθρωπο. Πατέρας του ήταν ο Θεός και
όχι κάποιος άνθρωπος. Ήταν διαφορετικός στη ζωή του, γιατί
δεν διέπραξε κανένα σφάλμα. Ήταν διαφορετικός στο θάνατό
του γιατί σαν αναμάρτητος που ήταν δεν έπρεπε να πεθάνει
για τον εαυτό του. Διάλεξε να πεθάνει και παραδόθηκε στους
επίδοξους φονιάδες του. Πέθανε για όλα τα αμαρτήματα που
εμείς διαπράξαμε.8
Εβρ 9,5:
5 ὑπεράνω δὲ αὐτῆς Χερουβὶν δόξης κατασκιάζοντα τὸ
ἱλαστήριον· περὶ ὧν οὐκ ἔστιν νῦν λέγειν κατὰ μέρος.
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ:
Πάνω στην κιβωτό υπήρχαν τα αστραφτερά χερουβείμ. Τα
φτερά τους εκτείνονταν πάνω στο ιλαστήριο. Κάτω από τη
σκιά των πτερύγων τους στο άνω μέρος της κιβωτού ευρίσκο-
νταν ένα καπάκι καμωμένο από ατόφιο χρυσάφι. Δεν μπο-
ρούμε να μιλούμε λεπτομερειακά γι αυτά τα πράγματα τώρα.9
8
http://www.easyenglish.info/bible-commentary/hebrews-lbw.htm (visited
Nov 27/14).
9
http://www.easyenglish.info/bible-commentary/hebrews-lbw.htm (visited
Nov 27/14).
19. Σ ε λ ί δ α | 19
Ρωμ 3,25
25 ὃν προέθετο ὁ θεὸς ἱλαστήριον διὰ [τῆς] πίστεως ἐν τῷ αὐτοῦ
αἵματι εἰς ἔνδειξιν τῆς δικαιοσύνης αὐτοῦ διὰ τὴν πάρεσιν τῶν
προγεγονότων ἁμαρτημάτων.
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ:
Ο Θεός έδωσε τον Ιησού σαν θυσία ώστε οι άνθρωποι ν’
αποκτήσουν μια σωστή σχέση μαζί του. Ο Ιησούς το κατόρθωσε
αυτό δωρίζοντας τη ζωή του (με άλλα λόγια όταν πέθανε για
μας). Και οι άνθρωποι αποκτούν μια σωστή δικαιακή σχέση με
το Θεό μέσω της πίστης τους σ’ αυτό που έκανε ο Ιησούς. Έτσι
βλέπουμε ότι ο Θεός είναι δίκαιος. Δεν τιμώρησε τις παλιές α-
μαρτίες μας γιατί είναι ευσπλαχνικός. Έτσι τώρα αποδεικνύει
ότι είναι δίκαιος. Και επίσης ότι δικαιώνει τον καθένα που έχει
πίστη στον Ιησού.10
7. ΧΩΡΙΟ ΤΗΣ Κ.Δ. ΜΕ ΕΜΕΣΗ ΑΝΑΦΟΡΑ-ΥΠΑΙΝΙΓΜΟ
ΣΤΟΝ ΕΞΙΛΑΣΜΟ
Ο συγγραφέας του 4ου Ευαγγελίου, Ιωάννης, στη διήγηση
του πάθους δια της αλληγορικής μεθόδου και χρησιμοποιώντας
10
http://www.easyenglish.info/bible-commentary/romans-lbw.htm (visited
Nov 27/14).
20. Σ ε λ ί δ α | 20
μια εικόνα και εξωτερικά στοιχεία όπως ο ύσσωπος από την
Έξοδο (Eξ 12:22-23), εξομοιώνει τη σταυρική θυσία του Ιησού με
τη θυσία του εξιλασμού των Εβραίων.
Ιω 19:29-30
29 σκεῦος ἔκειτο ὄξους μεστόν· σπόγγον οὖν μεστὸν τοῦ ὄξους
ὑσσώπῳ περιθέντες προσήνεγκαν αὐτοῦ τῷ στόματι.
30 ὅτε οὖν ἔλαβεν τὸ ὄξος [ὁ] Ἰησοῦς εἶπεν· τετέλεσται, καὶ
κλίνας τὴν κεφαλὴν παρέδωκεν τὸ πνεῦμα.
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ:
Ο Ιησούς λέει «Διψώ» για να πληρωθεί η γραφή-
προφητεία από τον Δαβιδικό ψαλμό 68. «Έβαλαν χολή στο
φαγητό μου και μου έδωσαν ξύδι για να ξεδιψάσω» (Ψλ
68,22).
Κάποιοι την εποχή εκείνη έλεγαν ότι ο Ιησούς ήταν μόνο
πνεύμα χωρίς σώμα με την πρόφαση ότι μόνο το πνεύμα μπο-
ρούσε να είναι πλήρως καλό και αναμάρτητο. Έτσι αν ο Ιησούς
δεν είχε σώμα, δεν μπορούσε στην πραγματικότητα να υποφέ-
ρει. Διατείνονταν ότι δεν είχε γνωρίσει ποτέ τον πόνο. Έτσι ο
Ιωάννης το θεωρεί σημαντικό να πει ότι ο Ιησούς είχε ανθρώ-
πινο σώμα και διψούσε.
Κατά τη μακρά αναμονή τους οι στρατιώτες-δήμιοι μέχρι
ένας που εκτελείτο να πεθάνει, μπορούσαν να έχουν ένα αγ-
γείο γεμάτο με φθηνό κρασί για να πίνουν. Έβαλαν κάποιο υ-
21. Σ ε λ ί δ α | 21
λικό μέσα στο αγγείο. Το υλικό που έβαλαν ήταν ύσσωπος, ένα
θαμνώδες φυτό, γύρω στα 60 εκατοστά ψηλό.
Ο Ιωάννης θυμάται το πρώτο Πάσχα (Passover=πέρασμα)
τότε που οι Ισραηλίτες ήταν σκλάβοι στην Αίγυπτο. Ο άγγελος
του θανάτου βγήκε για να σκοτώσει τα νεογέννητα παιδιά των
Αιγυπτίων. Ο Θεός είπε στον Μωυσή τι να κάνουν οι Ισραηλί-
τες. Έπρεπε να αλείψουν τους παραστάτες και το ανώφλια των
εξώθυρων των σπιτιών τους με αίμα από το πασχαλινό αρνί
ώστε, βλέποντάς το ο άγγελος του θανάτου, να προσπεράσει
τα σπίτια τους. Αντί για σφουγγάρι έπρεπε να χρησιμοποιή-
σουν ένα ματσάκι Ασωπό που θα το βουτούσαν στη λεκάνη με
το αρνίσιο αίμα. (Eξ 12:22). Το αίμα από το πασχαλινό αρνί θα
έσωζε τους Ισραηλίτες.
Το ίδιο θα συμβεί και στον σταυρό. Το αίμα του Ιησού θα
είναι ο δρόμος της σωτηρίας από την αμαρτία στον κόσμο. Η
λέξη «ύσσωπος» θα βοηθούσε τους Εβραίους να ξαναθυμη-
θούν το σωτήριο αίμα του πασχαλινού αμνού. (Ο Δαυίδ στον
Ψαλμό 51:7 γράφει: «Ραντιείς με υσσώπω και καθαρισθήσο-
μαι πλυνείς με και υπέρ χιόνα λευκανθήσομαι»).
Ο Ιωάννης λέει ότι ο Ιησούς είναι ο μεγάλος πασχαλινός
αμνός του Θεού. Ο θάνατος του Χριστού άνοιγε το δρόμο για τη
σωτηρία του κόσμου.
Σήκωσαν το ξύδι κρατώντας το μπροστά στα χείλη του
Ιησού. Ο Ιησούς προσλαμβάνει το ξύδι. Φωνάζει «τετέλεσται»
22. Σ ε λ ί δ α | 22
που σημαίνει «το έργο μου έχει ολοκληρωθεί και περατωθεί»
Υπάκουσε το Θεϊκό θέλημα μέχρι θανάτου. Προσέδωσε δόξα
στον Πατέρα. Έπραξε όλα όσα ήρθε να κάνει επί της γης. Κα-
νένας δεν του παίρνει τη ζωή. Μόνος του αποφασίζει να τη δώ-
σει (Ιω 10,18). Το «τετέλεσται» είναι μια κραυγή χαράς ότι κέρ-
δισε τα μάχη. Μετά κλίνει το κεφάλι του και παραδίδει το
πνεύμα του (πεθαίνει) (Ιω 19: 28-30).11
Eξ 12:22-23
22 λήμψεσθε δὲ δέσμην ὑσσώπου καὶ βάψαντες ἀπὸ τοῦ αἵματος
τοῦ παρὰ τὴν θύραν καθίξετε τῆς φλιᾶς καὶ ἐπ᾽ ἀμφοτέρων τῶν
σταθμῶν ἀπὸ τοῦ αἵματος ὅ ἐστιν παρὰ τὴν θύραν ὑμεῖς δὲ οὐκ
ἐξελεύσεσθε ἕκαστος τὴν θύραν τοῦ οἴκου αὐτοῦ ἕως πρωί
23 καὶ παρελεύσεται κύριος πατάξαι τοὺς Αἰγυπτίους καὶ ὄψεται
τὸ αἷμα ἐπὶ τῆς φλιᾶς καὶ ἐπ᾽ ἀμφοτέρων τῶν σταθμῶν καὶ
παρελεύσεται κύριος τὴν θύραν καὶ οὐκ ἀφήσει τὸν ὀλεθρεύοντα
εἰσελθεῖν εἰς τὰς οἰκίας ὑμῶν πατάξαι
8. Ο ΕΞΙΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
11
http://www.easyenglish.info/bible-commentary/john-lbw.htm
John’s Good News (visited Nov 27/14).
23. Σ ε λ ί δ α | 23
Η σημασία του εξιλασμού είναι διαχρονική και πολύ ζω-
τική για μας σήμερα. Κι αυτό, γιατί η αρχαία τελετουργία του
Εξιλασμού απεικόνιζε κάτι που έχει σχέση με μας. Με έναν
πολύ δραματικό τρόπο περιέγραφε το σωτήριο έργο του Ιησού
Χριστού.
Ένα σπουδαίο μήνυμα της τελετουργίας του Εξιλασμού
εξηγείται στην Κ.Δ. Στην επιστολή προς Εβραίους ο συγγραφέ-
ας της μας υπενθυμίζει τη σπουδαιότητα της έκχυσης του αί-
ματος (Εβρ 9:22).
Εβρ 9: 22 καὶ σχεδὸν ἐν αἵματι πάντα καθαρίζεται κατὰ τὸν νόμον
καὶ χωρὶς αἱματεκχυσίας οὐ γίνεται ἄφεσις.
Η επιστολή μάς παρουσιάζει τον κεντρικό ρόλο της εξι-
λαστήριας θυσίας του Χριστού, που ικανοποίησε τη θεία δικαι-
οσύνη χύνοντας το αίμα Του για τις αμαρτίες μας (Εβρ 2:9). Α-
ντίστοιχη σ’ αυτήν ήταν η θυσία του πρώτου τράγου.
Ο Χριστός είναι ο Αρχιερέας μας (Εβρ 4:14) που έκανε πα-
ντοτινή «εξιλέωση χάρη των αμαρτιών του λαού» (Εβρ 2:17),
όπως κι ο Αρχιερέας την ημέρα του Εξιλασμού (Λευ. 16:16), όχι
όμως με αίμα τράγων και μοσχαριών, αλλά με το δικό του αίμα
(Εβρ 9:12), ώστε και τα επουράνια να καθαριστούν με τη θυσία
του (Εβρ 9:23).
Εβρ 9: 12 οὐδὲ δι᾽ αἵματος τράγων καὶ μόσχων διὰ δὲ τοῦ ἰδίου
αἵματος εἰσῆλθεν ἐφάπαξ εἰς τὰ ἅγια αἰωνίαν λύτρωσιν
εὑράμενος.
24. Σ ε λ ί δ α | 24
Εβρ 9: 23 Ἀνάγκη οὖν τὰ μὲν ὑποδείγματα τῶν ἐν τοῖς οὐρανοῖς
τούτοις καθαρίζεσθαι, αὐτὰ δὲ τὰ ἐπουράνια κρείττοσιν θυσίαις
παρὰ ταύτας.
Ο Χριστός εισήλθε στον ίδιο τον ουρανό για να εμφανι-
στεί μπρος στο Θεό ως μεσίτης για χάρη μας, κάτι αντίστοιχο
με την είσοδο του Αρχιερέα στα Άγια των Αγίων. Αντίθετα με
τον Αρχιερέα που πέθαινε, ο Χριστός έχει αμετάθετη την ιερο-
σύνη (Εβρ 7:23-24). Είναι αναμάρτητος (Εβρ 7:27), σε αντίθεση
με τον Αρχιερέα που πρόσφερε θυσίες για τις αμαρτίες του
(Εβρ 5:3, 9:25), θυσίες που στην πραγματικότητα δεν συγχω-
ρούσαν αμαρτίες.
Ένα άλλο τμήμα του εξιλασμού του Ιησού Χριστού κατα-
νοείται με την εναπόθεση της αμαρτίας πάνω στο δεύτερο τρά-
γο και την απομάκρυνσή του σε έρημο τόπο. Ο Χριστός είναι
Αυτός που φορτώθηκε τις αμαρτίες μας, Εκείνος που «αίρει τις
αμαρτίες του κόσμου» (Ιω 1:29, Εβε 9:28)
Ιω 1: 29 Τῇ ἐπαύριον βλέπει τὸν Ἰησοῦν ἐρχόμενον πρὸς αὐτὸν καὶ
λέγει· ἴδε ὁ ἀμνὸς τοῦ θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου.
Εβρ 9: 28 οὕτως καὶ ὁ Χριστὸς ἅπαξ προσενεχθεὶς εἰς τὸ πολλῶν
ἀνενεγκεῖν ἁμαρτίας ἐκ δευτέρου χωρὶς ἁμαρτίας ὀφθήσεται
τοῖς αὐτὸν ἀπεκδεχομένοις εἰς σωτηρίαν.
και ο Θεός απομάκρυνε από μας τις αμαρτίες μας (Ψλ 102:12,
Εβρ 10:17).
25. Σ ε λ ί δ α | 25
Ψλ 102: 12 καθ᾽ ὅσον ἀπέχουσιν ἀνατολαὶ ἀπὸ δυσμῶν ἐμάκρυνεν
ἀφ᾽ ἡμῶν τὰς ἀνομίας ἡμῶν.
Εβρ 10: 17 καὶ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν καὶ τῶν ἀνομιῶν αὐτῶν οὐ μὴ
μνησθήσομαι ἔτι.
Ο Ησαΐας, σε μια προφητεία για τον Μεσσία, αναφέρει:
«Όλοι εμείς πλανηθήκαμε σαν πρόβατα στραφήκαμε καθέ-
νας στο δικό του δρόμο. Ο Κύριος, όμως, έβαλε επάνω σ’ αυ-
τόν την ανομία όλων μας» (Ησ 53:6).
Ησ 53: 6 πάντες ὡς πρόβατα ἐπλανήθημεν ἄνθρωπος τῇ ὁδῷ
αὐτοῦ ἐπλανήθη καὶ κύριος παρέδωκεν αὐτὸν ταῖς ἁμαρτίαις
ἡμῶν
Η επιστολή προς Εβραίους αποκαλύπτει ότι οι θυσίες, που
προσφέρονταν την Ημέρα του Εξιλασμού, στην πραγματικότη-
τα δε μπορούσαν να εξαλείψουν αμαρτίες (Εβρ 9:9). Αν μπο-
ρούσαν, τότε γιατί δεν σταματούσαν (Εβρ 10:2); Οι τελετουργίες
της Π. Δ. ήταν απλώς μια σκιά των μελλόντων (Εβρ 10:1,3-4). Η
θυσία του τράγου για τις αμαρτίες του λαού ήταν τύπος του
Χριστού, που είναι ο ιλασμός μας για τις αμαρτίες μας, πεθαί-
νοντας στη θέση μας (Εβρ 6:19-20). Μέσω μιας καλύτερης θυσί-
ας καθαρίζει τη συνείδησή μας (Εβρ 9:13-14). Μέσω του αίματός
Του «απέκτησε αιώνια λύτρωση» για το λαό Του (Εβρ 9:12).
Λόγω της θυσίας του Χριστού, ο λαός του Θεού μπορεί να μπει
στα Άγια των Αγίων (Εβρ 10:19-20).
27. Σ ε λ ί δ α | 27
14 πόσῳ μᾶλλον τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ὃς διὰ πνεύματος αἰωνίου
ἑαυτὸν προσήνεγκεν ἄμωμον τῷ θεῷ, καθαριεῖ τὴν συνείδησιν
ἡμῶν ἀπὸ νεκρῶν ἔργων εἰς τὸ λατρεύειν θεῷ ζῶντι.
9. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ-ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΞΙ-
ΛΑΣΜΟΥ ΣΤΗΝ Κ.Δ.
Μετά τα προεκτεθέντα συνάγονται τα εξής:
Στον αρχαιοελληνικό κόσμο οι εθνικοί είχαν ανθρωπο-
θυσίες, θυσίες αιματηρές και θυσίες αναίμακτες (σιτηρά, προ-
ϊόντα της γης κλπ.). Οι θυσίες στα είδωλα ήταν βασικά τριών
ειδών, ικεσίας (για κάτι που παρακαλούσαν τη θεότητα να τους
το κάνει) και ευχαριστίας για κάτι που ήθελαν κα騻έγινε» και
τέρψεως-εξευμενισμού της ίδιας της θεότητας. Ήταν θυσίες
πολλές και επαναλαμβανόμενες με περιοδικότητα στις διάφο-
ρες γιορτές αλλά και όταν οι περιστάσεις το απαιτούσαν και
πάντοτε εις μάτην μια και οι παρακλήσεις των εθνικών στους
ψεύτικους θεούς τους ποτέ στην πραγματικότητα δεν εκπλη-
ρώνονταν και αν ποτέ φαίνονταν να εκπληρώνονται, αυτό ο-
φείλονταν μόνο στην τύχη. Έτσι χιλιάδες άτυχα ζώα και που-
λιά σφάζονταν μάταια και άσκοπα.
Οι υλικές (αιματηρές και αναίμακτες) θυσίες πάλι των
Εβραίων της Π.Δ. ήταν πάρα πολλές, επαναλαμβανόμενες και
έκτακτες, ποικίλλες και πολύπλοκες- ίσως πολύ περισσότερες
28. Σ ε λ ί δ α | 28
και πολυπλοκότερες ακόμη και αυτών του εθνικού κόσμου- και
όλες με δύο κοινά χαρακτηριστικά. Δεν είχαν πνευματικότητα
μια και ήταν υλικές και ήταν όλες δρομολογημένες από κάτω
προς τα επάνω δηλαδή από τους πιστούς προς τη θεότητα. Ε-
κατόμβη ο άσκοπος χαμός μυριάδων ζώων στο θυσιαστήριο του
Ναού για εξευμενισμό, ευχαρίστηση δήλωση ευγνωμοσύνης,
εξασφάλιση μιας υπόσχεσης αλλά και τέρψης του ΓΧΒΧ, Θεού
της «εκλογής» ενός μόνο λαού. Οι Εβραίοι θεωρούσαν ότι δια-
βεβαίωναν τον Θεό τους για την πίστη τους με παντοειδείς και
πολλαπλές θυσίες. Άλλωστε η ιστορία των Εβραίων δείχνει ότι
ο ΓΧΒΧ τιμωρούσε την απιστία με όλεθρο, με έναν «Αρμαγε-
δώνα», ένα ολοκληρωτικό ενδεχομένως ολοκαύτωμα (περί-
πτωση Σόδομων και Γόμορων, τρομερές πληγές των Φαραώ,
μετατροπή σε στήλη άλατος της γυναίκας του Λωτ και μύριες
άλλες περιπτώσεις) όπως έκανε πολύ τακτικά και με τους ε-
χθρικούς λαούς του Ισραήλ στους διάφορους ιερούς πολέμους
του (holy wars- jihads). Είχε άραγε ανάγκη ο ΓΧΒΧ από καθημε-
ρινό φαγητό, σπονδές κρασιού, λοιπά εδέσματα (αρτοσκευά-
σματα, λάδια κλπ) αλλά και κνίσα από καιόμενα κρέατα και
στέατα, λιβάνια και θυμιάματα ακόμη και αίματα ζώων για
ευωχία του, όπως διαπιστώνεται από πολλές σχετικές αναφο-
ρές στα βιβλία της Π.Δ. μια και οι προσφορές «γευμάτων και
τροφής» απ΄ τους πιστούς του Ισραηλίτες ήταν μια καθημερινή
τους και λίαν συχνή υποχρέωση; Όλες οι υλικές προσφορές αλ-
29. Σ ε λ ί δ α | 29
λά κυρίως οι προσφορές «γεύματος» και οι σπονδές μαρτυρούν
ότι οι Ισραηλίτες της Π.Δ. έβλεπαν το Θεό τους ανθρωπομορφι-
κά μια και ήθελαν να τον τέρπουν με τερψιλαρύγγια, κνίσσα,
φαγητά, λιβάνια και ωραίες οσμές θυμιαμάτων, δηλαδή φρο-
νούσαν ότι τάχα είχε και ανθρώπινες ανάγκες. Αλλά στην πε-
ρίπτωση αυτή, γεννάται το εύλογο «δογματικό» ερώτημα για
το Θεό του Ισραήλ, αν ο ΓΧΒΧ είχε και ανθρώπινη εκτός από τη
θεία φύση. Και αν συνέβαινε αυτό, πόσο άνθρωπος και πόσο
Θεός ήταν;
Στα προ Χριστού χρόνια, τα χρόνια της Π.Δ, οι κληρονο-
μικοί ιερείς της φυλής του Λευί, σαν μόνοι υπεύθυνοι διεκπε-
ραίωσης των αιματηρών θυσιών και της λατρείας, είχαν σαφώς
και το ρόλο του διαμεσολαβητή ή μεσίτη ανάμεσα στον ΓΧΒΧ
και τους πιστούς του. Άμεση επικοινωνία πιστού και ΓΧΒΧ εθε-
ωρείτο μέγιστο αμάρτημα-ατόπημα για τον πιστό, διωκόμενο
από τον Μωσαϊκό Νόμο. Οι θυσίες των ιερέων ήταν πολλές και
επαναλαμβανόμενες χωρίς να μπορούν να καταργήσουν την
αμαρτία γιατί και οι ίδιοι οι ιερείς ήσαν αμαρτωλοί.
Στην Κ.Δ. όμως, τα πράγματα διαφοροποιούνται εντελώς.
Παύει με την έλευση του Ιησού κάθε μεσιτική ιδιότητα
του ιερατείου για μεσολάβηση μεταξύ πιστών και Θεού. Μόνος
διαμεσολαβητής και αρχιερεύς καθίσταται ο Χριστός, απαλάσ-
σοντας την ανθρωπότητα από κάθε βασανιστική πολλές φορές
30. Σ ε λ ί δ α | 30
ανθρώπινη παρέμβαση του αυστηρού και απαιτητικού πανί-
σχυρου ιερατείου για μεσολάβηση και σωτηρία.
Ο Χριστός σαν Θεός της ειρήνης, της αγάπης και της κα-
ταλλαγής, σαν Θεός του σύμπαντος κόσμου, σαν Θεός της πα-
γκοσμιότητας που ήταν και όχι μόνο και αποκλειστικά ενός
λαού, του Ισραήλ, αυτοθυσιάσθηκε για τους ανθρώπους. Η θυ-
σία του αναμάρτητου Ιησού ήταν μία και μοναδική, όχι «δι’ αί-
ματος τράγων και μόσχων, αλλά δια του ιδίου (Αυτού) αίματος
εισήλθεν άπαξ εις τα άγια, αποκτήσας αιωνίαν λύτρωσιν…»
(Εβρ 9:12.26 ; Εβρ 10: 12-14).
Εβρ 9 «12 οὐδὲ δι᾽ αἵματος τράγων καὶ μόσχων διὰ δὲ τοῦ ἰδίου
αἵματος εἰσῆλθεν ἐφάπαξ εἰς τὰ ἅγια αἰωνίαν λύτρωσιν
εὑράμενος»
Εβρ 10 «12 οὗτος δὲ μίαν ὑπὲρ ἁμαρτιῶν προσενέγκας θυσίαν εἰς
τὸ διηνεκὲς ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τοῦ θεοῦ,
13 τὸ λοιπὸν ἐκδεχόμενος ἕως τεθῶσιν οἱ ἐχθροὶ αὐτοῦ ὑποπόδιον
τῶν ποδῶν αὐτοῦ.
14 μιᾷ γὰρ προσφορᾷ τετελείωκεν εἰς τὸ διηνεκὲς τοὺς
ἁγιαζομένους.»
Η θυσία δεν ήταν πια μια παροχή των αθρώπων προς τον
Θεό αλλά μια παροχή του ίδιου του Θεού προς τους ανθρώπους
με κατεύθυνση από άνω προς τα κάτω. Ο παρέχων έπαυσε πια
να είναι ο άνθρωπος αλλά ο ίδιος ο Θεός. Μετά την τελευταία
αιματηρή θυσία του ίδιου του Ιησού, ο άνθρωπος δεν έχει πια
31. Σ ε λ ί δ α | 31
ανάγκη από άχρηστες, αναίτιες και άσκοπες επαναλαμβανό-
μενες υλικές αιματηρές και μη θυσίες αφού τη σωτηρία και ε-
πίγεια ευτυχία τις επιτυγχάνει με μόνη την πίστη του στον θυ-
σιασθέντα Ιησού. Η θυσία του Ιησού ήταν μια πράξη αναίρεσης
του θνητού Αδάμ και δι’ αυτού όλης της ανθρωπότητας από το
σκότος της Σεώλ και της Γέενας στο ανέσπερο φως της αιώνιας
ζωής. Η θυσία του Ιησού ήταν η τελευταία θυσία αίματος, μια
θυσία στην οποία ο ίδιος ο Θεός γινότανε ο επί σφαγήν αμνός,
τερματίζοντας όλες τις προηγούμενες άσκοπες θυσίες, την ε-
κατόμβη μυριάδων άτυχων ζώων και πουλιών που σφάζονταν
πάνω στο βωμό και καίγονταν άσκοπα και χωρίς καμιά απολύ-
τως ωφέλεια για τον άνθρωπο, ούτε υλική αλλά ούτε και πνευ-
ματική ή σωτηριολογική.
Ο πρώτος άνθρωπος ο Αδάμ παράκουσε το Δημιουργό και
έχασε την προοπτική της αιώνιας ζωής. Εμείς σαν απόγονοι
του Αδάμ κληρονομήσαμε από εκείνον τον θάνατο (Ρωμ 5:12;
6:23).
Ρωμ 5 «12 Διὰ τοῦτο ὥσπερ δι᾽ ἑνὸς ἀνθρώπου ἡ ἁμαρτία εἰς τὸν
κόσμον εἰσῆλθεν καὶ διὰ τῆς ἁμαρτίας ὁ θάνατος, καὶ οὕτως εἰς
πάντας ἀνθρώπους ὁ θάνατος διῆλθεν, ἐφ᾽ ᾧ πάντες ἥμαρτον·»
Ρωμ 6 «23 τὰ γὰρ ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος, τὸ δὲ χάρισμα
τοῦ θεοῦ ζωὴ αἰώνιος ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ κυρίῳ ἡμῶν.»
32. Σ ε λ ί δ α | 32
Ο αληθινός Θεός, ο Πατήρ έστειλε τον υιό του τον Ιησού
στη Γη για να θυσιασθεί και να πεθάνει για μας και να εξαγο-
ράσει για χάρη μας ότι είχε χάσει ο Αδάμ (Ιω 3:16).
«Ιω 3 «16 οὕτως γὰρ ἠγάπησεν ὁ θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν
τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται
ἀλλ᾽ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον».
Ο θάνατος-θυσία του Ιησού, του δεύτερου Αδάμ, κάνει
δυνατή τη συγχώρηση των αμαρτιών μας και την αιώνια και
χωρίς τελειωμό ζωή μας.
Τέλος πρέπει να αναφερθεί εδώ ότι ο συγγραφέας της
προς Εβραίους επιστολής χρησιμοποιεί το τελετουργικό της
γιορτής του εξιλασμού για καθαρά ποιμαντικούς σκοπούς. Μια
και η επιστολή απευθύνονταν σε Εβραίους, έπρεπε για να τους
πείσει για τη σωτηριολογική δύναμη της θυσίας του Ιησού να
χρησιμοποιήσει δικά τους πρότυπα. Αυτοί για αιώνες πίστευαν
ότι οι αμαρτίες ξεπλένονται μόνο με αίμα ζώων εκχυνόμενο
πάνω στο καπορέ μια φορά κάθε χρόνο στο Yom Kippur. Μια
διαδικασία που έπρεπε να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο για
τις αμαρτίες που συσσωρεύονταν στους μήνες του Εβραϊκού
σεληνιακού έτους. Πείθοντας τους ακροατές-αναγνώστες του ο
συγγραφέας, ότι στην προκείμενη περίπτωση έχουμε πλέον όχι
θυσία ζώων, αλλά έκχυση Θεϊκού αίματος, η θυσία του Ιησού
είχε και έχει την υπέρτατη σωτηριώδη και εξιλαστική αξία και
33. Σ ε λ ί δ α | 33
σημασία και αρκούσε – αρκεί η εφάπαξ διενέργειά της για τη
σωτηρία όλου του ανθρώπινου είδους.
Τέλος θα πρέπει να επισημανθεί εδώ ότι η υπό μορφήν
εξιλασμού μοναδική και ανεπανάληπτη θυσία του Ιησού εκ-
φράζει πλήρως την ιδέα της αντικατάστασης και της εξιλέωσης
δια του θανάτου. Αποτελεί την καρδιά του Ευαγγελίου, της Κ.Δ.
αλλά και ολοκλήρου της Αγίας Γραφής εκτοπίζοντας πλήρως
την «εκλογή» που μέχρι τη σταύρωση του Ιησού αποτελούσε το
κέντρο της Π.Δ. Συνεπεία των παραπάνω και κατά την άποψή
μου τα κεφάλαια 8, 9 και 10 της προς Εβραίους επιστολής ομού
με το χωρίο Ιω 19:29-30 .που πραγματεύονται την αρχιεροσύνη
και την εξιλαστήρια θυσία του Ιησού είναι τα κορυφαία τα πιο
σημαντικά κείμενα της Κ.Δ. αλλά και όλης της Βίβλου.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. ΠΗΓΕΣ
1.1. Η καινή διαθήκη. Σε μετάφραση στη δημοτική, Αθήνα ΕΛ-
ΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, 2003.
1.2. NOVUM TESTAMENTUM GRAECE, NESTLE-ALAND, Ed.
XXVII.
2. ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ
2.1. ΕΝΤΥΠΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ
34. Σ ε λ ί δ α | 34
2.1.1. ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ Γ., ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ
ΓΛΩΣΣΑΣ, Αθήνα, 1998.
2.1.2. Encyclopaedia Judaica, Κeter publishimg house LtD., Jerusa-
lem, τ.17.
2.2. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ (ΙΣΤΟΤΟΠΟΙ)
2.2.1.http://www.greeklaguage.gr/greekLang/modern_greek/tools/
lexi-
ca/triantafyllides/search.html?lq=%CE%AD%CE%BE%CE%B9&dq
= (VISITED 26 Noe 2014).
2.2.2. http://loveforzion.blogspot.gr/2009/06/2326-32.html (VISIT-
ED 26 Noe 2014).
2.2.3. http://en.wikipedia.org/wiki/Yom_Kippur (visited Nov
26/2014).
2.2.4. http://www.easyenglish.info/bible-commentary/1john-
lbw.htm (visited Nov 27/ 14).
2.2.5. http://www.easyenglish.info/bible-commentary/romans-
lbw.htm (visited Nov 27/14).
2.2.6. http://www.easyenglish.info/bible-commentary/john-
lbw.htm John’s Good News (visited Nov 27/14).
2.2.7. http://www.easyenglish.info/bible-commentary/hebrews-
lbw.htm (visited Nov 27/14).
