Γιατί δεν επιστρέφουν τα μνημεία στην πατρίδα τους;

1. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΘΕΜΑ : ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΥΝ ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΤΗ
ΧΩΡΑ ΤΟΥΣ;
Η ΟΜΑΔΑ ΜΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΕ ΑΠΟ :
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΑΛΟΧΡΙΣΤΙΑΝΑΚΗ
ΤΖΕΙΜΣ ΜΠΑΛΑΣΙ
ΜΠΛΕΡΙΝΑ ΓΚΙΟΥΖΙ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΖΩΓΡΑΦΑΚΗΣ
ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΡΚΟΜΙΧΕΛΑΚΗ

2. Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ
• Στην Αθήνα τα μνημεία θα εκτεθούν κοντά στον
Παρθενώνα και σε οπτική επαφή αυτόν έτσι ώστε ο
επισκέπτης να σχηματίζει πλήρη εικόνα του συνόλου του
Μνημείου
• Αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του μνημείου -
συμβόλου του ελληνικού κλασικού πολιτισμού την
στιγμή της ακμής του. Με την επιστροφή των
Μαρμάρων θα αποκατασταθεί η ενότητα της
διακόσμησης και η αρχιτεκτονική συνοχή του Μνημείου.

3. • Αποτελεί χρέος των Βρετανών απέναντι όχι στην
ελληνική, αλλά στην παγκόσμια πολιτιστική
κληρονομιά η αποκατάσταση του συμβόλου της,
που είναι ο Παρθενώνας, το έμβλημα της Ουνέσκο.
• Άλλοι υποστηρίζουν ότι είναι σημαντικό για τις
χώρες να έχουν τα αντικείμενα που
αντικατοπτρίζουν την πολιτιστική τους κληρονομιά
και την εθνική ιστορία στη δική τους μουσεία .

4. ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ
ΓΛΥΠΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ
ΑΓΓΛΙΑΣ
Την δεκαετία του ’80, ως Υπουργός Πολιτισμού, η
Μελίνα Μερκούρη κατέβαλε πολλές προσπάθειες για
την επιστροφή των μνημείων στην Ελλάδα, κάτι που
δυστυχώς δεν έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα. Οι
Άγγλοι, προκειμένου να μην επιστραφούν τα γλυπτa,
έθεσαν τα παρακάτω επιχειρήματα:

5. •Τα γλυπτά αποκτήθηκαν νόμιμα. Ντοκουμέντα
όμως της εποχής όπως είδαμε και παραπάνω
αποδεικνύουν το αντίθετο καθώς και τον βίαιο
τρόπο που αυτά αφαιρέθηκαν και τους κινδύνους
στους οποίους εκτέθηκαν στην περιπέτεια της
μεταφοράς τους.
•Αν επιστραφούν τα συγκεκριμένα γλυπτά θα
αρχίσει η συζήτηση και για άλλα με κίνδυνο να
αδειάσουν τα μουσεία από τις συλλογές τους.
Επιχείρημα το οποίο τείνει να νομιμοποιήσει την
παράνομη μεταφορά και παραμονή αντικειμένων
πολιτιστικής κληρονομιάς των λαών δηλαδή την
αρχαιοκαπηλία.

6. •Κανένας Έλληνας δεν είναι «γνήσιος απόγονος του
Περικλή» άρα δεν έχουμε δικαίωμα να τα διεκδικούμε.
Μόνο κάποιος που υστερεί σε ιστορικές γνώσεις θα
μπορούσε να διατυπώσει έναν ισχυρισμό αφού η συνέχεια
του πολιτισμού της είναι αδιάσπαστη στο πέρασμα των
αιώνων.
•Τα Μάρμαρα σώθηκαν από τη σοβαρή ζημιά της ρύπανσης
και άλλους παράγοντες, που πιθανόν να είχαν μάλλον
καταστρέψει τα μάρμαρα, αν αυτά βρισκόντουσαν στην
Αθήνα τα τελευταία εκατοντάδες χρόνια.(Ωστόσο, τα
Μάρμαρα πάθανε περισσότερη ζημιά κατά την μετακίνηση
και μεταφορά τους στην Βρετανία, καθώς και από τη
μακρόχρονη παραμονή τους στη βαριά μολυσμένη
ατμόσφαιρα του Λονδίνου. Ακόμα και ο Λόρδος Elgin
παραδέχτηκε ότι η υγρασία του Λονδίνου, προξένησε
φθορά στο ευαίσθητο Πεντελικό Μάρμαρο.)

7. •Η αντίληψη ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα είναι
κομμάτι, μάλλον παγκόσμιας, παρά αποκλειστικά
νεοελληνικής, σημασίας, δυναμώνει το επιχείρημα
ότι θα πρέπει να παραμείνουν σε μουσείο, που, και
έχει δωρεάν είσοδο, και βρίσκεται στης Ευρώπης
την πιο πολυεπισκεπτόμενη πόλη. (Ωστόσο, τα
Γλυπτά του Παρθενώνα δεν είναι ελεύθερα
μοναχικά κομμάτια τέχνης, αλλά αναπόσπαστα
αρχιτεκτονικά μέλη ενός από τα πιο μεγαλοπρεπή
και ονομαστά μνημεία του κόσμου: του
Παρθενώνα.)

8. ΓΝΩΜΕΣ ΠΟΛΙΤΩΝ
• Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι τα έργα τέχνης
δεν μπορεί να επιβιώσουν τη μεταφορά και για
αυτό πρέπει να παραμείνουν στις χώρες που
φιλοξενούνται.
• Άλλοι πιστέυουν οτι επειδή ένα στοιχείο
βρίσκεται σε μια συγκεκριμένη θέση δεν
σημαίνει ότι είναι ένα κατασκεύασμα του
σημερινού αυτόχθονος πληθυσμού . Τι θα
συμβεί αν το τεχνούργημα είναι από έναν
πολιτισμό που δεν αντιπροσωπεύεται από τη
σημερινή κυβέρνηση της περιοχής ;

9. • Άλλοι πιστέυουν ότι τα αντικείμενα θα
πρέπει να επιστρέψουν και πάλι στη χώρα
που βρέθηκαν . Όπως ένας ειδικός βράχος
που βρέθηκε στο Αφγανιστάν ή την Αίγυπτο ,
όποια και αν είναι , θα πρέπει να τοποθετηθεί
σε ένα μουσείο στην εν λόγω χώρα . Δεν είναι
στην καλύτερη χώρα , τις ΗΠΑ, αλλά στη χώρα
που βρέθηκαν .

10. Ένα ποιημα που δειχνει ότι η αρπαγη των μνημειων εχει
επιρεασει πολους τομεις ΈΝΑ ΠΟΙΗΜΑ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ
ΠΟΛΕΜΗ
ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΙΣ ΚΑΡΥΑΤΙΔΕΣ
Μπροστά στις Καρυάτιδες, τις μαρμαρένιες κόρες,
σταθήκαμε θαυμάζοντας κι οι δυο μας ώρες κι ώρες.
Ακίνητα τα μάτια σου έδειχναν κάποια λύπη
για κείνην που μας έκλεψαν κι από τις άλλες λείπει
στην ξενιτιά, στη σκοτεινιά, στα πέρατα του κόσμου...
Μα εγώ τις έβρισκα σωστές, όλες σωστές εμπρός μου
κι έλεγα πως θα γύρισε κι εκείνη από τα ξένα·
γιατί μετρούσα, αγάπη μου, μαζί μ' αυτές και σένα.

11. Συνθηκες αρπαγης μαρμαρων• Το 1799 ήταν το έτος που ο λόρδος Έλγιν διορίστικε πληρεξούσιος πρέσβης της
αυτού μεγαλειοτάτης στην οθωμανική πύλη έτυχε να συναναστρέφετε με τον
Χάρισον έναν φημισμένο αρχιτέκτονα στη δυτική Αγγλία ,ο οποίος είχε
παρουσιάσει εκεί ποικίλα και λαμπρά δείγματα της επαγγελματικής του
δεινότητας ,ιδιως σε ενα δημόσιο κτήριο Ελληνικής Αρχιτεκτονικής. Ο Χάρισον
πίστευε οτι μολονότι διέθεταν ακριβείς μετρήσεις των κτιρίων των Αθηνών ενας
νέος καλλιτέχνης ποτέ δεν θα μπορούσε να σχηματίσει καλή εικόνα των
λεπτομερειών των συνδυασμών και της γενικής αίσθησης χωρίς να έχει μπροστά
μια αναπαράσταση τους οπως μονο τα εκμάγεια μπορούν να προσφερουν .Αυτή
η συμβουλή αποτέλεσε το κίνητρο για τις επιδιώξεις του Λόρδου Έλγιν στην
Ελλάδα τον οδήγησε και στον ακόλουθο συλλογισμό εφόσον όλη η γνώση όσον
αφορά τα κτίρια είχε αποκτηθεί κάτω απο τις ιδιαίτερες δυσχέρειες με τις οποίες
παρεμπόδιζαν οι προκαταλήψεις και ο φθόνος των Τούρκων.ο Έλγιν έπρεπε να
ωφεληθεί ουσιαστικά απο τις οποιεσδήποτε ευνοϊκές συνθήκες που θα
μπορούσε να του προσφερει η ιδιότητα του πρεσβευτού και θα έπρεπε να
χρησιμοποιηθούν οχι μονο γλύπτες αλλά σχεδιαστές για να περισώσουν απο την
λήθη με κάθε σχολαστικότητα οσα δείγματα αρχιτεκτονικης και γλυπτικης είχαν
διασωθεί από τις καταστροφές και απο τις φθορές του χρόνου και τους
βανδαλισμούς των κατακτητών . Ο Έλγιν προσπάθησε να προσλάβει μερικούς με
δικα του έξοδα αλλά η αμοιβή τους ξεπέρασε κατα πολύ της δυνατότητες του.
Μετά απο αρκετές δυσκολίες ο Έλγιν απέσπασε από την τουρκική κυβέρνηση να
εγκαταστησει έξι καλλιτέχνες στην Αθήνα όπου οι εργασίες ολοκληρώθηκαν σε
διάστημα τριών ετών .Τελικώς το σχέδιο του Έλγιν πραγματοποιήθηκε απο κάθε
άποψη .Τα περισσότερα ανάγλυφα και ολα σχεδόν μεταφέρθηκαν στο Λονδίνο.

12. • Είναι πασίγνωστο πως οι Τούρκοι συχνα αναριχώνται στούς ερειπωμένους
τοίχους στα χέρια τους η σπάζοντας κολόνες ,αγάλματα και άλλα υπολείμματα
της αρχαιότητας με την προσδοκία οτι θα βρόυν στο εσωτερικό τους κρυμμένους
θυσαυρούς .Κάτω απο αυτές τις συνθήκες ο λόρδος Έλγιν σπρωγμένος απο ένα
κίνητρο πιο ισχύρο απο την προσωπική ικανοποίηση ενιωσε την ανάγκη να
διαφυλάξει οσα ανέπαφα δέιγματα γλυπτικής μπορούσε να σώσει απο την
καταστροφή .Οι Γάλλοι καλλιτέχνες έιχαν αποσπάσει πολλά γλυπτά διακοσμητικά
στοιχεία απο αρκετά κτίρια της Ακρόπολης και ειδικά απο τον Παρθενώνα .Ο ίδιος
ο Παρθενών είναι ενα τόσο τέλειο δείγμα δωρικής αρχιτεκτoνικής ώστε ο λορδος
Έλγιν θεώρησε οτι θα ηταν πολύ σημαντικό να εξασφαλίσει πρωτότυπα δέιγματα
απο κάθε τμήμα του κτιρίου. Οσο προχωρούσε το σχεδιο του και πλήθαιναν τα
μέσα που έιχε στην διάθεση του για την απόκτηση μιας λεπτομερούς γνώσης των
έργων της αρχιτεκτονικής και της γλυπτικής στην Aθήνα και στην Eλλάδα ,ο
λορδος Ελγιν άρχισε να προβληματίζεται έντονα για το πως θα μπορούσε να
αποκομίσει το μεγαλύτερο δυνατόν όφελος για της τέχνες απο όλα όσα είχε την
ιδιαίτερη τύχη να συγκεντρώσει .Ήταν άλλωστε επιθυμία του λόρδου , τοσο απο
σεβασμό για τα ίδια τα αντικείμενα οσο και απο την άποψη της μελλοντικής
χρησιμότητας τους, να φιλοτεχνηθούν όλα τα σχέδια με την απόλυτη τελειότητα
της χαρακτικής τέχνης δεν θεώρησε ακατόρθωτο να συγκεντρωθεί ενα κεφάλαιο
απο συνδρομές με την βοήθεια του οποίου θα μπορουσαν αυτά τα έργα να
διατίθενται πρός όφελος των καλλιτεχών σε τιμές προσιτές . Μεγαλύτερη
δυσκολία προέκυψε όταν έπρεπε να καταστρωθεί σχέδιο για την καλύτερη
εκμετάλευση των εκμαγείων και των μαρμάρων .Ο Κανόβα δήλωσε πως αν και
ήταν πολύ θλιβερό που αυτά τα αγάλματα είχαν υποστεί τόσο πολλά απο τον
χρόνο και τις βαρβαρότητες , ποτέ δεν είχαν επιδιορθωθεί και οτι ήταν έργα των
πιο ικανών καλλιτεχνών που έιχε γνωρίσει ποτέ ο κόσμος .

13. • Για εκείνον θα ήταν μεγαλύτερη η απόλαυση και το όφελος που θα
αποκόμιζε απο την ευκαιρία που του έδωσε ο Έλγιν να έχει στην
διάθεση του αυτά τα ανεκτιμητα μάρμαρα εντούτις θα ήταν
ιεροσυλία για αυτόν και για οποιον αλλο να τολμησει να τα αγγιξει
....Εντουαρντ Nτοντγουελ:κατα την πρωτη μου περιοδια στην
Ελλαδα , γνωρισα τον ανειπωτο εξευτελισμο να παραστω στην
λεηλασια του Παρθενωνα απο τα εκλεκτοτερα γλυπτα του και στην
καταστροφη ορισμενων απο τα τμηματα του .Ειναι οδυνηρο να
συλλογιζεται κανεις πως αυτα τα τροπαια του ανθρωπινου
πνευματος τα οποια ειχαν γλιτωσει απο το καταστρεπτικο μερος
των εικονοκλαστων απο την απλιστεια των βενετων και την ωμη
βαρβαροτητα των Μωαμεθανων .Ενω ομως θλιβομαστε βαθια και
αποδοκιμαζουμε με αγανακτηση την ανεπανορθωτη βλαβη που
υπεστησαν τα αθηναϊκά μνημεια δεν πρεπει να παραβλεπουμε τα
οφελη που θα απικομισουν οι καλες τεχνες στην πατριδα μας με
την εισαγωγη τετοιων ανεκτημιτων δειγμάτων ελληνικης τεχνης.

14. Σλήμαν , ο ένδοξος αρχαιοκάπηλος
• ΟΙ Δοκιμασίες των ελληνικών πολιτιστικών
θησαυρών στον ΙΘ αιώνα σημαδεύονται από
αρχαιόκαπηλική δράση και τις βαναυσότητες
ένος διώκτη,του Ερρίκου Σλήμαν. Θεωρείται
<<πατέρας της αρχαιολογίας>>,<<δημιουργός
της προϊστορικης αρχαιολογίας>>και ένας
από τους πέντε μεγάλους Γερμανούς της
εποχής του-οι άλλοι τέσσερες ο Μάρξ, ο
Νίτσε, ο Φρόυντ και ο Βαγκνερ!

15. • Κατέπληξε τον κόσμο με την ανακάλυψη του
<<θησαυρού του Πριάμου>> στο Ισαρλίκ και
του <<προσωπείου του Αγαμέμνονος>> στις
Μυκήνες.Ηταν ο <<διάπυρος λάτρης της
αρχαιότητας>> και οι ανασκαφές του
<<κοσμοϊστορικες>>.Οι θαυμαστες του
μάλιστα του έδωσαν τον τιτλο του
<<ΜυκηναΪκου>>.Οι βιογραφίες του
ξεπερνούν τις σαράντα και τα άρθρα για τη
δράση του ανέρχονται σε χιλιάδες.Ολα
ωστοσο, βασίστηκαν στον μύθο που έπλεξε ο
ίδιος για τον εαυτό του.

16. • Έχει διαπιστωθεί ότι το 85% των στοιχείων που
παραθετουν οι βιογράφοι του προέρχονται από
δικα του κειμενα,ένα ατελείωτο σύμφυρμα
ψευδολογίων που έπλεξαν την προσωπική του
φήμη.
Στην πραγματικότητα ο Σλήμαν υπήρξε ένας
πάμπλουτος επιχειρηματίας που ασχολήθηκε
με αρχαιολόγικες έρευνες – ο
<<εκατομμυριούχος αρχαιολόγος>> -χωρίς
ειδική παιδεία και υπευθυνότητα,ένας
<<δημοφιλής αγύρτης>>,γνώριμος και φίλος
ηγεμόνων και πολιτικών .

17. • Σήμερα αμφισβητούνται η επιστημονική
τιμιότητα και το ήθος του.Έγινε διάσημος σε
μια εποχή που οι αρχαιολογικές ανασκαφές
απέβλεπαν κυρίως στην ανακάλυψη θησαυρών
και στον εμπλουτισμό ιδιωτικών συλλογών και
εθνικών μουσείων.