2. Στο έργο του μεγάλου καλλιτέχνη
είναι διάχυτη η αγωνία του να
υποτάξει την ύλη στο πνεύμα, κάτι
που επιδιώκεται είτε με δυναμισμό,
είτε με θυμό, άλλοτε πάλι με
παράφορο πάθος, που φαίνεται
καθαρά στα ανέκφραστα
πρόσωπα των αγίων, των οποίων
οι μορφές έχουν απαλλαχτεί από
κάθε τι υλικό, φανερώνοντας την
ανωτερότητα του πνεύματος και
την επικράτηση τους μέσα σε ένα
μεταφυσικό πλαίσιο. Οι πίνακες του
Γκρέκο έχουν τόση ένταση που
ανατριχιάζεις, ένοιωθε το σώμα
του ανθρώπου ως εμπόδιο, γιατί
ήταν το μόνο μέσο για να
εκφραστεί η ψυχή.
ΤΟ ΤΡΙΠΤΥΧΟ ΤΗΣ ΜΟΝΤΕΝΑ
ΙΣΠΑΝΙΑ
3. Ο Δομίνικος Θεοτοκόπουλος αναδεικνύει μέσα από την τέχνη του, απλούς
ανθρώπους του ισπανικού λαού, δημιουργώντας πορτρέτα δασκάλων
του, ευεργετών του, του γιου του, της συντρόφου του αλλά και πολλών
σημαντικών ανθρώπων της εποχής του.
4. Ο Θεοτοκόπουλος μέσα από τα έργα του, σου αφήνει την εντύπωση πως
πέρασε κι έζησε στον κόσμο αυτό με τη συνείδηση και τη μοναξιά ενός
ξένου. Δηλαδή τα χέρια που έχασαν το βάρος της ύλης κι απόχτησαν την
μεταφυσική ευγλωττία της ψυχής, τα μεγαλωμένα μάτια γεμάτα λάμψη, για
τα υπερβατικά εκείνα τοπία. Κανένας δεν κατόρθωσε να εκφράσει με τόση
ζωγραφική τελειότητα το κορμί μέσα του, τη ψυχή και πως το δικό της φως,
νικά το φως του κόσμου. Κανένας άλλος ζωγράφος δεν εξέφρασε με τέτοια
δύναμη την πεποίθηση του, στο ουράνιο πεπρωμένο του ανθρώπου για να
τον ανεβάσει, με τα πνευματοποιημένα του χρώματα.
5. • Ο Θεοτοκόπουλος προσπαθεί μέσα από το έργο του να θυμίζει
αιώνια την αγωνία του ανθρώπου και για να τον ενθαρρύνει
πως μπορεί να νικάει τα υλικά, ύστερα από δοκιμασίες και
οδύνες.
6. • κατά τη διάρκεια της ζωής του, το έργο του εκτιμήθηκε και προωθήθηκε
περισσότερο από τους λόγιους, ουμανιστές και διανοούμενους και λιγότερο
από το καλλιτεχνικό κατεστημένο.
• στη διάρκεια του 16ου και 17ου αιώνα, ο Γκρέκο τοποθετούνταν στην Ιταλική
σχολή, έχοντας τη φήμη ενός ζωγράφου με τάσεις εκκεντρικότητας, στην
προσπάθειά του να πρωτοτυπήσει, αλλά και με περιφρόνηση απέναντι στους
καθιερωμένους κανόνες.
• η τέχνη του Γκρέκο συνδέθηκε με το πνεύμα της Αντιμεταρρύθμισης.
• άλλοι ερευνητές τονίζουν περισσότερο την εικόνα ενός ζωγράφου με
φιλοσοφικές αναζητήσεις , αποκομμένο από τα θρησκευτικά ζητήματα της
εποχής και απασχολούμενος κυρίως με αισθητικά.
• άλλο ένα στοιχείο που κάνει την τέχνη του Θεοτοκόπουλου ξεχωριστή ήταν
ότι θεωρούνταν αρκετά προσωπική και αυτόνομη
7. • Στις αρχές του 18ου, οι πίνακές του θεωρούνταν υπερβολικοί και
επιτηδευμένοι, ενώ η εκκεντρικότητά του συχνά ταυτίστηκε με ενδεχόμενη
παραφροσύνη. Αργότερα, κατά την περίοδο του ρομαντισμού, τα έργα του
επανεξετάστηκαν.
• Στην Ισπανία, εκπρόσωποι του ιμπρεσιονισμού και του συμβολισμού
ερμήνευσαν τα έργα του ως προδρομικά εκείνων τού Βελάσκεθ.
8. • Κατά τις αρχές του 20ου
αιώνα, το έργο του Γκρέκο θεωρήθηκε
προδρομικό τού ρεύματος αυτού και σταδιακά επανεξετάστηκε
αποκτώντας τελικά την εξέχουσα θέση που διατηρεί ως σήμερα στην
ιστορία της τέχνης.
• Στην τέχνη του Ελ Γκρέκο αναγνωρίζονται μοντέρνα στοιχεία, αφού
δεν ανήκει σε ένα συγκεκριμένο ρεύμα.
• Πολλοί καλλιτέχνες που έζησαν μετά τον θάνατο του, υιοθέτησαν ή
μιμήθηκαν στοιχεία της τέχνης του (πχ Πικάσο, Πωλ Σέζαν κτλ)
• Το 2014 ανακηρύχθηκε έτος Ελ Γκρέκο στην Ισπανία. Η Ελλάδα τον
τίμησε και αυτή, κηρύσσοντας το 2014 ως έτος ¨Ελ Γκρέκο¨ και
παρουσιάστηκαν τρεις εκθέσεις στην Αθήνα
9. Η Πέμπτη Σφραγίδα της
Αποκαλύψεως (1608-14, λάδι
σε μουσαμά, 222,3 x 193
εκ., Νέα Υόρκη,
Μητροπολιτικό Μουσείο.)
Ο Γκρέκο δεν πρόλαβε να
ολοκληρώσει τον πίνακα, που
προοριζόταν για το
νοσοκομείο Ταβέρα. Μοτίβα
του έργου χρησιμοποιήθηκαν
αργότερα από τον Πικάσο για
τον πίνακα Δεσποινίδες της
Αβινιόν.
10. Ο κόσμος δεν έχει πιο ανθρώπινο, πιο πνευματικό, πιο
αγωνιώδη ζωγράφο. Κι αυτός ήταν ένας Έλληνας, που
ξεκίνησε από την Κρήτη, περήφανος, πεισματάρης,
γεμάτος από ελευθερία. Όποια κι αν είναι η εθνική του
ταυτότητα, το γεγονός είναι πως ο Κρητικός που με το
δικό του, αξεπέραστο τρόπο ξεχώρισε από τους
ομότεχνους του ταυτίζοντας το ανθρώπινο δράμα με το
δράμα του θεανθρώπου, ανήκει στους πιο μεγάλους
ζωγράφους που έχει να επιδείξει το ανθρώπινο πνεύμα
άρα κι ο ίδιος ανήκει σ’ ολόκληρη την ανθρωπότητα
αφού και η Τέχνη χωρίς φυλετικές διακρίσεις ανήκει
απλά στον Άνθρωπο.
