του γιοφυριού της άρτας

1. 1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΑΥΡΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-14
ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ
ΤΑΞΗ Γ
ΚΕΙΜΕΝΟ:ΤΟΥ ΓΙΟΦΥΡΙΟΥ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ
Σαράντα πέντε μάστοροικι εξήντα μαθητάδες
γιοφύρι-ν-εθεμέλιωναν στης Άρτας το ποτάμι.
Oλημερίς το χτίζανε, το βράδυ εγκρεμιζόταν.
μοιριολογούνοιμάστοροικαικλαινοι μαθητάδες:
5 «αλίμονο στους κόπους μας, κρίμα στις δούλεψές μας,
ολημερίς να χτίζουμε, το βράδυ να γκρεμιέται!»
Πουλάκιεδιάβη κι έκατσε αντίκρυ στο ποτάμι,
δεν εκελάηδε σαν πουλί, μηδέσα χελιδόνι,
παρά εκελάηδε κι έλεγε, ανθρωπινή λαλίτσα:
10 «α δε στοιχειώσετε άνθρωπο, γιοφύριδε στεριώνει·
και μη στοιχειώσετε ορφανό, μηξένο, μη διαβάτη,
παρά του πρωτομάστορα τηνόμορφηγυναίκα,
πόρχεταιαργά τ’ αποταχύ* καιπάρωρα* το γιόμα».
Τ’ άκουσ’ ο πρωτομάστορας καιτου θανάτου πέφτει
15 Πιάνει, μηνάει της λυγερής με το πουλίτ’ αηδόνι:
αργά ντυθεί, αργά αλλαχτεί, αργά να πάει το γιόμα,
αργά να πάει και να διαβεί της Άρτας το γιοφύρι.
Και το πουλίπαράκουσεκιαλλιώς επήγε κι είπε:
«Γοργά ντύσου, γοργά άλλαξε, γοργά να πας το γιόμα,
20 γοργά να πας και να διαβείς της Άρτας το γιοφύρι».
να τηνε κι εξανάφανεν* από τηνάσπρη στράτα.
Την είδ’ ο πρωτομάστορας, ραγίζεταιη καρδιά του.
από μακριά τους χαιρετά κι από κοντά τους λέει:
«Γεια σας, χαρά σας, μάστοροικαισεις οιμαθητάδες,
25 μα τιέχει ο πρωτομάστορας κιείναι βαργωμισμένος;*
– Το δαχτυλίδιτόπεσε στην πρώτη την καμάρα,
και ποιος να μπει και ποιος να βγει το δαχτυλίδινά ’βρει;
– μάστορα, μηνπικραίνεσαι κι εγώ να πά’ σ’ το φέρω,

2. εγώ να μπω, κι εγώ να βγω, το δαχτυλίδινά βρω».
30 μηδέ καλά κατέβηκε, μηδέ στη μέση επήγε·
«Τράβα, καλέ μ’, τονάλυσο, τράβα την αλυσίδα,
τι όλοντονκόσμο ανάγειρα και τίποτες δεν ήβρα».
Ένας πιχάει* με το μυστρί,* κι άλλος μετονασβέστη,
παίρνει κι ο πρωτομάστορας καιρίχνει μέγα λίθο.
35 «αλίμονο στημοίρα μας, κρίμα στο ριζικό* μας!
Τρεις αδερφάδες είμαστε, κι οιτρεις κακογραμμένες,
η μια ’χτισε το Δούναβη, κι η άλλητοναφράτη,*
κι εγώ η πλιο στερνότερη* της Άρτας το γιοφύρι.
Ως τρέμει το καρυόφυλλο,* να τρέμειτο γιοφύρι,
40 κι ως πέφτουντα δεντρόφυλλα, να πέφτουνοιδιαβάτες.
– Κόρη, το λόγονάλλαξεκιάλληκατάρα δώσε,
πόχεις μονάκριβο αδερφό, μη λάχει* και περάσει».
Κι αυτήτο λόγονάλλαξεκι άλληκατάρα δίνει.
«αν τρέμουντ’ άγρια βουνά, να τρέμει το γιοφύρι,
45 κι αν πέφτουντ’ άγρια πουλιά, να πέφτουνοιδιαβάτες,
τι έχω αδερφό στην ξενιτιά, μηλάχει και περάσει
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Ποιο πρόβλημα αντιμετωπίζει ο πρωτομάστορας καιποιος του προτείνειτη λύση; ( μον.5)
2. Α)Να χωρίσετε σε ενότητες το τραγούδιμε κριτήριο τοντόπο καιτα πρόσωπα και να δώσετε από ένα
πλαγιότιτλο.( μον.2,5)
Β)Να εντοπίσετε ένα σημείο διαλόγου, ένα τριτοπρόσωπης αφήγησης και μία προοικονομία( μον.2,5)
3. α) Να εντοπίσετε : μία επανάληψη, μία υπερβολή, μία μεταφορά, μία αντίθεση, ένα σημείο όπου
παρατηρείτε το νόμο τωντριών ( μον. 2,5)
Β) Το τραγούδιαυτό είναι γραμμένο στη δημοτική, αλλά παρατηρούμεκάποιους ιδιωματισμούς. Να
εντοπίσετε 5 ιδιωματικές λέξεις( μον.2,5)
4. Είναι η γυναίκα του πρωτομάστορα τραγικό πρόσωπο;Να αιτιολογήσετετην άποψήσας. ( μον.5)
Η διευθύντρια Λαύριο 2/9/2014 Οι καθηγήτριες
Ε. Μπαμπάνα
Ε. Παπαμανώλη