2. Τι είναι η ιστορία; Γιατί είναι σημαντική η ιστορία;
Από πού αντλεί τις πληρο-
φορίες του ένας ιστορικός;
Ποιος είναι ο σκοπός ενός
ιστορικού;
Ιστορία είναι η επιστήμη που
εξετάζει τη ζωή των ανθρώπων
στο παρελθόν. Μελετά τις σχέσεις
που είχαν οι άνθρωποι μεταξύ
τους, τον τρόπο οργάνωσης της
κοινωνίας τους, τον πολιτισμό
τους.
Η ιστορία δε μας βοηθάει να
γνωρίσουμε μόνο το παρελθόν,
αλλά και να καταλάβουμε το παρόν.
Πηγές είναι γραπτά κείμενα,
αρχαιολογικά ευρήματα,
φωτογραφίες, εφημερίδες,
αντικείμενα τέχνης, αλλά και
προφορικές μαρτυρίες, τηλεοπτικό
και κινηματογραφικό υλικό, ό,τι
δηλαδή διασώθηκε από το
παρελθόν.
Σκοπός τού ιστορικού είναι να
αναλύσει τα γεγονότα που ερευνά:
εξετάζει λοιπόν τι έγινε και πού,
αλλά και πώς έγινε, γιατί έγινε και
τι συνέπειες είχε αυτό που έγινε.
Για να το πετύχει αυτό,
επεξεργάζεται τις πηγές του:
συγκρίνει τις πληροφορίες που
παίρνει για να δει αν είναι σωστές.
3. Προϊστορία
(απουσία της γραφής)
Εποχή του λίθου
(2.500 000 χρόνια πριν-3000 π.Χ.)
Παλαιολιθική
εποχή
Μεσολιθική
εποχή
Νεολιθική
εποχή
Εποχή του χαλκού
3000-1600 π.Χ.
4. Ιστορία
(από την ανακάλυψη της γραφής)
Αρχαία
3000π.Χ.-330 μ.Χ
Μεσαιωνική
330-1453 μ.Χ
Νεότερη-Σύγχρονη
1453 μέχρι σήμερα
5. ΡΩΜΑΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ (7Οαιώνας π.Χ. – 4ο αιώνα μ.Χ.)
• Η ρωμαιοκρατία στην Ελλάδα
• Ελληνορωμαϊκός πολιτισμός
• Η ρωμαϊκή εποχή στην Κύπρο
• Η εμφάνιση και η διάδοση του Χριστιανισμού
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
• ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΑΙΩΝΕΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ(330-717 Μ.Χ)
Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΡΩΜΑΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
(μεταφορά της πρωτεύουσας από τη Ρώμη στο Βυζάντιο, μέτρα του
Μεγάλου Κωνσταντίνου υπέρ των Χριστιανών, αιρέσεις)
ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ
ΚΡΑΤΟΥΣ
(Ιουστινιανός, στάση του Νίκα, Αγια-Σοφιά, νίκη του Ηράκλειου κατά
των Περσών)
6. ΟΙ ΛΑΟΙ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΓΥΡΟ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Ο ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ
(σχέσεις των Σλάβων και των Βούλγαρων με το Βυζάντιο)
Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΑ
(εξάπλωση των Αράβων)
Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΑΚΜΗΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ
ΠΑΓΙΩΣΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ
(εικονομαχία, εικονολατρία, ακρίτες, ακριτικά τραγούδια, εκχριστιανισμός των
Μοραβών από τον Κύριλλο και το Μεθόδιο, εκχριστιανισμός των Βούλγαρων και των
Ρώσων)
ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
(η νομοθεσία της Μακεδονικής Δυναστείας και η σύγκρουσή της με τους Δυνατούς)
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ
ΕΞΑΣΘΕΝΗΣΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΜΕ ΤΗ ΔΥΣΗ
ΟΙ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
(1η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους , 1204 μ.Χ.)
9. 2. Η περίοδος της Λατινοκρατίας και τα
ελληνικά κράτη
III. ΑΝΑΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ ΚΑΙ ΥΠΟΤΑΓΗ
ΣΤΟΥΣ ΟΘΩΜΑΝΟΥΣ
1. Εξάπλωση των Τούρκων και τελευταίες
προσπάθειες για ανάσχεσή τους
2. Η Άλωση της Πόλης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ
1. Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο
2. Βυζαντινή Γραμματεία
3. Επιστήμη και Τεχνολογία
4. Εικαστικές Τέχνες και Μουσική
10. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο: Η ΕΥΡΩΠΗ ΣΤΟΥΣ
ΝΕΟΤΕΡΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ (15ος -18ος αι.)
ΑΝΑΚΑΤΑΤΑΞΕΙΣ ΣΤΗ ΜΕΤΑΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
1. Οι ανακαλύψεις
2. Αναγέννηση και Ανθρωπισμός
3. Η θρησκευτική Μεταρρύθμιση
4. Πολιτικές οικονομικές και κοινωνικές
εξελίξεις από το 15ο - 18ο αι.
5. Εξελίξεις στα Γράμματα, τις Επιστήμες
και τις Τέχνες κατά το 17ο και 18ο αιώνα
14. Γραπτές πηγές:
Ένας Βρετανός αποικιοκράτης γράφει για τους κατοίκους της
νέας βρετανικής αποικίας της Κύπρου το 1879
“Οκνηροί [οι Έλληνες της Κύπρου], ζώντας μόνο για να τρώνε, διέπρεψαν
σε μια σειρά από γυναικεία επαγγέλματα· διέπρεψαν στο ράψιμο και το
κέντημα, στο σκάλισμα κοκάλων και στην παραγωγή πήλινων αγγείων,
στο βάψιμο ρούχων και στο φύσημα του γυαλιού. Ανώτερα πράγματα
μπορούσαν να αναζητήσουν αλλού· το αλφάβητό τους στη Σιδώνα, την
γεωργία τους στην Μέμφιδα και τις θεότητές τους παντού. Ίσις,
Αστάρτη, Αφροδίτη, Βένους – όλες αυτές οι θεές από τα ξένα ήσαν οι
ίδιες γι΄ αυτούς... σε τίποτα δεν έχουν αλλάξει [οι Τούρκοι και Έλληνες
της Κύπρου]· ό,τι είναι τώρα ήταν πριν· και ό,τι ήταν πριν είναι τώρα –
νωθροί, ανεύθυνοι, κόσμος που μιμείται τους άλλους, αλλά χωρίς σπίθα
τουρκικής φωτιάς, χωρίς ίχνος ελληνικού γούστου....”
Hepworth W. Dixon*, British Cyprus, London 1879.
Παυλίδης Ά., Η Κύπρος ανά τους Αιώνες: Μέσα από τα κείμενα των
ξένων επισκεπών της, τόμ. 3, Φιλόκυπρος, Λευκωσία 1995, 1161-1163
*Ο Hepworth W. Dixon ήταν αξιωματούχος της Μεγάλης Βρετανίας κι ανάμεσα στους αξιωματικούς
που έπλευσαν εν ονόματι της βασίλισσας Βικτώριας για να καταλάβουν την Κύπρο στα 1878.
15. Αφού μελετήσεις την πιο πάνω πηγή:
(1) Να προσδιορίσεις αν αποτελεί πρωτογενή ή
δευτερογενή πηγή.
(2) Πώς χαρακτηρίζει τους Κυπρίους ο
Βρετανός Hepworth Dixon;
(3) Γιατί, κατά τη γνώμη σου, ο Βρετανός
αξιωματούχος υποτιμά με τέτοιο τρόπο τους
κατοίκους της Κύπρου;
16. Φωτογραφίες- Γελοιογραφίες - Αφίσες:
•Παρατήρησε την εικόνα και πρόσεξε τα επιμέρους στοιχεία της.
•Ποια ερωτήματα σου έρχονται στο μυαλό; Πού θα μπορούσες να
βρεις απαντήσεις;
•Ποιος τράβηξε τη φωτογραφία;
•Κάτω από ποιες συνθήκες;
•Γιατί νομίζεις τραβήχτηκε αυτή η φωτογραφία;
17. Η μις Δανία…. και ημείς Δάνειον
Περιγραφή προσώπων αντικειμένων. Υπάρχει υπερβολή;
Αναγνωρίζεις κάποιο πρόσωπο; Πότε δημοσιεύτηκε και σε ποιο
γεγονός αναφέρεται;
Η λεζάντα είναι χιουμοριστική ή ειρωνική;
Ο γελοιογράφος έχει θετική η αρνητική στάση απέναντι στο
γεγονός;
Από πού αλλού θα μπορούσες να πάρεις πληροφορίες;
Ο γελοιογράφος πέτυχε το σκοπό του;
Άνοιξη του 1932 στα διεθνή
καλλιστεία η μις Δανία
ανακηρύχθηκε μις Υφήλιος, ενώ
τον προηγούμενο χρόνο ο
πρωθυπουργός Ελευθέριος
Βενιζέλος εκλιπαρούσε ματαίως
την Ευρώπη για νέο δάνειο.
18. (Ο αρχάγγελος Μιχαήλ
βοηθά τον Γερμανό να
σκοτώσει το φίδι των
Εβραίων. )
•Περιγραφή (πρόσωπα, χρώματα, σύμβολα)
•Οπτικά ή λεκτικά μηνύματα.
•Σε ποιους απευθύνεται και σε τι αποσκοπεί;(πώς
θα αντιδράσει το κοινό;)
•Αυτή η αφίσα νομίζεις ότι είναι αποτελεσματική;
