1. แผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพชองปาก
(Oral Health Service Plan)
สํานักบริหารการสาธารณสุข
สํานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข
มิถุนายน ๒๕๕๕

2. คํานํา
จากนโยบายของกระทรวงสาธารณสุ ขที่ ใหหนวยบริ การสุขภาพ จังหวั ด และเขต จัด ทํ า
แผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพ (Service Plan) ระยะเวลา ๕ ป4 ( ๒๕๕๕-๒๕๕๙) เพื่อ
ใหบริการแตละระดับที่มีบทบาทหนาที่ที่แตกตางกัน มีการเชื่อมโยงกันดวยระบบสงตอ (Referral
System) สามารถจัดบริการสุขภาพที่มีคุณภาพ และเกิดการใชทรัพยากรที่มีอยูอยางจํากัด อยางมี
ประสิ ท ธิ ภ าพ ตลอดจนเปD น ระบบบริ ก ารสุ ข ภาพที่ มี ศั ก ยภาพรองรั บ ปF ญ หาทางการแพทยH แ ละ
สาธารณสุขที่มีความซับซอนในระดับพื้นที่ได
สํานักบริหารการสาธารณสุขมีแผนงานให วิชาชีพ/งานบริการภายในสถานบริการสุขภาพ มี
เกณฑHพัฒนาระบบบริการสุขภาพเพื่อใชประเมินศักยภาพ สวนขาด สําหรับเปDนขอมูลไปใชจัดทํา
แผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพ ระบบงานบริการสุขภาพชองปากก็เปDนสวนหนึ่งที่ตองดําเนินงานรวม
ไปกั บ งานบริ ก ารสุ ขภาพอื่ น ในหนวยงาน ทางสํ า นั กบริ ห ารการสาธารณสุ ข จึ งไดจั ด ทํ า เอกสาร
แผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพชองปาก (Oral Health Service Plan) ขึ้นโดยความรวมมือของ
สํานักทันตสาธาณสุข กรมอนามัย ทันตบุคลากรจาก สถาบันทันตกรรม กรมการแพทยH ศูนยHสงเสริม
สุขภาพเขต สํานักงานสาธารณสุขจังหวัด โรงพยาบาลศูนยH โรงพยาบาลทั่วไป และโรงพยาบาลชุมชน
เพื่อใหงานสุขภาพชองปาก สามารถดําเนินการวิเคราะหHหนวยงาน และจัดทําแผนพัฒนาระบบบริการ
สุขภาพชองปาก รองรับปFญหาสุขภาพชองปากและความตองการของประชาชนในพื้นที่ ไดอยางมี
คุณภาพ และบูรณาการไปกับแผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพของระบบสุขภาพ
สํานักบริหารการสาธารณสุข
สํานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข
มิถุนายน ๒๕๕๕

3. สารบัญ
หน6า
- แนวคิดของแผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพ (Service Plan) ๑
- แนวทางจัดทําแผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพชองปาก
(Oral Health Service Plan) ระดับจังหวัดป4 ๒๕๕๖ – ๒๕๖๐ ๕
- เกณฑHพัฒนาระบบบริการสุขภาพชองปากในหนวยบริการปฐมภูมิ ๘
- เกณฑHพัฒนาระบบบริการสุขภาพชองปากในหนวยบริการทุตติภูมิ และตติยภูมิ ๑๗
- ภาคผนวก ความหมายของกลุมหัตถการ งานทันตกรรม ๓๒

4. ๑
แนวคิดของแผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพ
(Service Plan)
ดัดแปลงมาจาก เอกสารประกอบการประชุมสัมมนาเพื่อพัฒนาระบบบริการสุขภาพสวนภูมภาคิ
วันที่ ๒๙ กุมภาพันธ% ๒๕๕๕ ณ โรงแรมมิราเคิลแกรนด% กรุงเทพมหานคร
สํานักบริหารการสาธารณสุข สํานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข
๑. หลักการและเหตุผล
กระทรวงสาธารณสุข มีหน*าที่รับผิดชอบดูแลสุขภาพของประชาชน โดยการจัดให*มีระบบบริการ
สุขภาพที่ครอบคลุมทั้งการสงเสริมสุขภาพ การป/องกันโรค การรักษาพยาบาลและการฟ23นฟูสภาพ มีการ
จัดระบบบริการสุขภาพออกเป4นหลายระดับ ได*แก บริการระดับปฐมภูมิ (Primary Care) บริการระดับทุติยภูมิ
(Secondary Care) และบริการระดับตติยภูมิ (Tertiary Care) โดยมุงหวังให*บริการแตละระดับมีบทบาท
หน*าที่ที่แตกตางกัน และเชื่อมโยงกันด*วยระบบสงตอ (Referral System) เพื่อให*สามารถจัดบริการสุขภาพที่มี
คุณภาพ และเกิดการใช*ทรัพยากรที่มีอยูอยางจํากัดอยางมีประสิทธิภาพ ตลอดจนเป4นระบบบริการสุขภาพที่มี
ศักยภาพรองรับปPญหาทางการแพทย%และสาธารณสุขที่มีความซับซ*อนในระดับพื้นที่ได*
ปPจจุบันระบบบริการสุขภาพของประเทศไทย ประสบกับปPญหาสําคัญหลายประการ ได*แก ปPญหา
เรื่องประสิทธิภาพ คุณภาพบริการ ความเป4นธรรมในการเข*าถึงบริการ ความแออัดของผู*รับบริการในสถาน
บริการระดับสูง สะท*อนถึงการใช*ทรัพยากรที่ไมเหมาะสม ไมสอดคล*องกับบทบาทของสถานพยาบาลในการ
ให*บริการ มีการแขงขันขยายบริการและเกิดการจัดสรรทรัพยากรที่มีอยูอยางจํากัดโดยขาดการวาง
แผนการจัดระบบบริการที่ดี กอให*เกิดความไมเป4นธรรมในการพัฒนาและการเข*าถึงบริการของประชาชน
กระทรวงสาธารณสุขจึงจําเป4นต*องทบทวนแนวทางการพัฒนาหนวยบริการให*มีทิศทางที่ชัดเจนและ
เป4นระบบ ต*องดําเนินการให*มีแผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพ (Service Plan) โดยมีระยะเวลาอยางน*อย
๕ ปU ( ๒๕๕๕-๒๕๕๙) มุงพัฒนาระบบบริการทุกระดับตั้งแตระดับปฐมภูมิ ทุติยภูมิ ระดับตติยภูมิ ซึ่งรวมถึง
การพัฒนาความเชี่ยวชาญระดับสูง สร*างระบบที่เชื่อมโยงกันเป4นเครือขายทั้งภายในจังหวัด ภายในเขต และ
เป4น เครื อขายระดับประเทศ อีกทั้งสมควรดํ าเนิ นการจัด ทําแผนการสนับ สนุน ทรัพยากรให* สอดคล*องกั บ
แผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพ มีการจัดสรรทรัพยากรสนับสนุนตามบทบาทหน*าที่ของบริการแตละระดับ
และสงเสริมสนับสนุนให*ดําเนินการพัฒนาตามแผนพัฒนาคุณภาพบริการ ตามเกณฑ%มาตรฐานคุณภาพบริการ
ที่เป4นที่ยอมรับกันในปPจจุบัน
การกําหนดกรอบนโยบายการพัฒนาระบบบริการสุขภาพ จึงมีความจําเป4นต*องปรับเปลี่ยนกรอบ
พื้นฐานความคิด (Paradigm shift) ทั้งแนวคิดพื้นฐาน มุมมองตอปPญหา และแนวปฏิบัติ เพื่อสามารถ
ตอบสนองแนวโน*มความเปลี่ยนแปลงของสังคมและประชากร ตลอดจนความต*องการด*านสุขภาพของประเทศ
ได*ทันทวงที อาทิเชน การขยายสถานบริการปฐมภูมิที่มีขีดความสามารถในเขตเมือง ควบคูกับการพัฒนา
บริ การเวชปฏิ บั ติ ครอบครั ว การพั ฒ นาโรงพยาบาลชุ มชนในพื้ น ที่ สํ า คั ญ การพั ฒ นาความเชี่ ย วชาญทาง
การแพทย%ระดับสูงในระดับภาค เป4นต*น
ในปU ๒๕๕๓–๒๕๕๔ สํานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข มีนโยบายจัดทําแผนพัฒนาระบบบริการ
สุขภาพ จึงได*แตงตั้งคณะกรรมการอํานวยการพัฒนาระบบบริการสุขภาพ โดยมีปลัดกระทรวงสาธารณสุข

5. ๒
(นายแพทย%ไพจิตร% วราชิต) เป4นประธาน เพื่อพิจารณากรอบแนวทางการพัฒนาระบบบริการสุขภาพของ
กระทรวงสาธารณสุข
๒. วัตถุประสงค0
๒.๑ เพื่อกําหนดทิศทางการพัฒนาและออกแบบระบบบริการสุขภาพในสวนภูมิภาคทั้งระบบ ให*มีขีด
ความสามารถที่จะรองรับความท*าทายและบริบทที่เปลี่ยนแปลงในอนาคตได*
๒.๒ เพื่อจัดทําแผนพัฒนาระบบบริการเป4นเครือขายให*สอดคล*องกับทิศทางการพัฒนาดังกลาว โดย
สอดประสานกันทั้งด*านโครงสร*าง บุคลากร และคุณภาพบริการ
๒.๓ ริเริ่มและขยายสถานบริการที่จําเป4น ตลอดจนการปรับปรุง หรือเสริมสร*างศักยภาพของสถาน
บริการสาธารณสุขในสวนภูมิภาคให*เป4นไปตามแผนพัฒนาเครือขายบริการ
๓. กรอบแนวคิด
๓.๑ ความจําเป4นของการจัดระบบบริการสุขภาพในรูปแบบเครือขาย แทนการขยายโรงพยาบาลเป4น
แหงๆ โดยใช*หลักการ “เครือขายบริการที่ไรรอยตอ (Seamless Health Service Network)” ที่
สามารถเชื่อมโยงบริการทั้ง ๓ ระดับเข*าด*วยกัน ตั้งแตระดับปฐมภูมิ ทุติยภูมิ และตติยภูมิ ทั้งนี้ให*เป4นไป
ตามสภาพข*อเท็จจริงทางภูมิศาสตร%และการคมนาคม โดยไมมีเส*นแบงของการปกครองหรือการแบงเขตตรวจ
ราชการ เป4นตัวขวางกั้น
๒. แตละจังหวัดจะต*องมี “เครือขายบริการระดั บจังหวัด (Provincial Health Service
Network)” ที่สามารถรองรับการสงตอตามมาตรฐานระดับจังหวัดได*อยางสมบูรณ% (Self-containment for
Referral Provincial Network) อยางน*อย ๑ เครือขาย โดยเครือขายจะต*องพัฒนาประสิทธิภาพในการ
ให*บริการของเครือขายให*สูงขึ้นตามมาตรฐานที่กําหนด ประกอบด*วยโรงพยาบาลทั่วไปที่อยูในระดับมาตรฐาน
เป4นแมขาย และรับผิดชอบการจัดบริการของโรงพยาบาลระดับทุติยภูมิและเครือขายบริการปฐมภูมิ (CUP)
เครือขายอาจสงตอผู*ปfวยไปนอกเครือขายเทาที่จําเป4นหรือในรายที่เกินขีดความสามารถเทานั้น ทั้งนี้การ
บริหารเครือขายให*ดําเนินการในรูปของคณะกรรมการ
๓. ให*มีการจัด “ระดับโรงพยาบาลรับผูป8วยสงตอ (Referral Hospital Cascade)” ตามขีด
ความสามารถของโรงพยาบาลแตละระดับ เพื่อใช*ทรัพยากรภายในเครือขายที่มีอยางจํากัดให*มีประสิทธิภาพ
สูงสุด หลีกเลี่ยงการลงทุนที่ซ้ําซ*อน และขจัดสภาพการแขงขันกัน
๔. ทิศทางการพัฒนาระบบบริการในแผน ๕ ป6 จะให*ความให*ความสําคัญในเชิงยุทธศาสตร% ๓ ประเด็น
(Key Strategic Areas) ดังนี้
๔.๑ การพัฒนาระบบบริการปฐมภูมิในชุมชนเมืองที่มีประชากรหนาแนน (ทั้งเขตเมืองที่ตั้งของ
ตัวจังหวัด และเขตเมืองอื่นๆ) ให*มีขีดความสามารถระดับแพทย%เวชปฏิบัติครอบครัวหรือแพทย%เวชปฏิบัติ
ทั่วไป เพื่อรองรับการเติบโตของชุมชนเมืองและประชากรวัยสูงอายุ ซึ่งจะมีภาระของการดูแลโรคเรื้อรัง โรคที่
เกิดจากความเสื่อมของรางกาย และสุขภาพจิตที่เพิ่มขึ้นมาก
๔.๒ การพั ฒ นาโรงพยาบาลระดั บ ตางๆ ให* เ ป4 น สวนหนึ่ ง ของระบบเครื อ ขายบริ ก าร เพื่ อ ให*
โรงพยาบาลแตละแหงเติบโตอยางมีทิศทาง มีภารกิจหน*าที่ชัดเจน มีจังหวะก*าว และเกื้อหนุนซึ่งกันและกัน
ภายในเครือขาย

6. ๓
๔.๓ การพัฒนาศูนย%ความเชี่ยวชาญระดับสูง ๔ สาขา ดังนี้ ทารกแรกเกิด มะเร็ง อุบัติเหตุ หัวใจ
เพื่ อรองรั บ ระบบสงตอผู* ปf ว ยที่ มีความยุ งยากซั บ ซ* อนและใช* เ ทคโนโลยี ร ะดั บ สู งและราคาแพง แบงขี ด
ความสามารถในการให*บริการเป4น ๓ ระดับ โดยกระจายครอบคลุมพื้นที่ทั้งประเทศอยางทั่วถึง
๕. โครงสร8างใหม:ตามภารกิจของสถานบริการภายในเครือข:าย
จาก Key Strategic Areas ทั้ง ๓ ประเด็น จะนําไปสูการจัดโครงสร*างของสถานบริการตางๆ ตาม
ภารกิ จที่ เหมาะสมกั บพื้ นที่ โดยมี จุดเดนอยูที่ การขยายหรื อยกระดั บ สถานบริ การให* สู งขึ้ น ในพื้ นที่ จํ า เป4 น
ตลอดจนการพัฒนาปรับปรุงขีดความสามารถของสถานบริการให*เป4นไปตามแผนพัฒนาเครือขายบริการ ดังนี้
๕.๑ การพัฒนาระบบบริการปฐมภูมิในชุมชนเมือง / หนาแนน
๕.๑.๑ จัดตั้ง “ศูนย%สุขภาพชุมชนเมือง” ที่สามารถดูแลประชากรในเขตเมืองขนาดไมเกิน
แหงละ ๓๐,๐๐๐ คน ได*อยางตอเนื่อง ผสมผสาน และเป4นองค%รวม โดยมีรูปแบบที่หลากหลาย และให*
ท*องถิ่น/เอกชนมีสวนรวมอยางเต็มที่
๕.๑.๒ พั ฒ นาศั ก ยภาพของโรงพยาบาลสงเสริ ม สุ ข ภาพตํ า บลขนาดใหญที่ รั บ ผิ ด ชอบ
ประชากรตั้งแต ๘,๐๐๐ คนขึ้นไป จํานวน ๑,๐๐๐ แหง
๕.๑.๓ สงเสริม สนับสนุนการดําเนินการบริการปฐมภูมิ แก รพ.สต. ๘,๗๕๕ แหง
๕.๑.๔ พัฒนาระบบเชื่อมโยงข*อมูล ได*แก ข*อมูลสุขภาพที่เชื่อมโยงกับแมขาย พัฒนาระบบ
การตรวจทางห*องปฏิบัติการและการรายงานผล Online ระบบปรึกษาทางไกล
๕.๓ การพัฒนาศูนย%ความเชี่ยวชาญระดับสูง จัดตั้งศูนย%ความเชี่ยวชาญระดับสูงภายใน รพศ./
รพท. ๔ สาขา ได*แก หัวใจ มะเร็ง อุบัติเหตุ ทารกแรกเกิด สาขาละ ๓ ระดับ กระจายทั่วทุกภาค
ศูนย0ความเชี่ยวชาญ เดิม ป6งบประมาณ ๒๕๕๕
ระดับสูง ระดับ ๑ ระดับ ๒ ระดับ ๑ ระดับ ๒
๑. ศูนย%โรคหัวใจ ๐ ๗ ๑๐ ๑๑
๒. ศูนย%โรคมะเร็ง ๐ ๑๐ ๙ ๑๓
๓. ศูนย%อุบัติเหตุ ๐ ๑๘ ๑๒ ๑๑
๔. ศูนย%ทารกแรกเกิด ๐ ๐ ๙ ๑๘
ทั้ ง นี้ กํ า หนดให* มี โ รงพยาบาลที่ มี ขีด ความสามารถอยางน* อ ยระดั บ ๓ ของศู น ย% ค วามเชี่ ย วชาญ
ระดับสูง ๔ สาขา ในทุกจังหวัด เพื่อเป4นหลักประกันวาประชาชนในจังหวัดมีความเทาเทียมกันในการเข*าถึง
บริการพื้นฐาน
๖. การบริหารจัดการเครือข:ายบริการในส:วนภูมิภาค
ดําเนินการในรูปแบบของเครือขายบริการ โดยเชื่อมโยงบริการตั้งแตระดับตติยภูมิถึงระดับปฐมภูมิ
ครอบคลุมสถานบริการภายใน ๔-๘ จังหวัด ดูแลประชากรประมาณ ๕ ล*านคน เป4น ๑ เครือขาย รวมทั้งสิ้น
๑๒ เครือขาย โดยมีคณะกรรมการบริหารเครือขายบริการ ทําหน*าที่ดูแลระบบบริการ การเงินการคลังและ
การสงตอภายในเครือขาย เพื่อเพิ่มคุณภาพระบบหลักประกันสุขภาพ ประชาชนได*รั บบริการที่มีคุณภาพ
มาตรฐาน ทั่วถึง เป4นธรรม และสร*างระบบบริหารจัดการที่มีเอกภาพ

7. ๔
๗. การจัดหาแหล:งทุนเพื่อการพัฒนา
แหลงทุนหรืองบประมาณเพื่อพัฒนาเครือขายบริการให*เป4นไปตามแผน ๕ ปU ได*แก
๗.๑ งบประมาณรายจายประจําปUของกระทรวงสาธารณสุข โครงการพัฒนาเครือขายบริการ
๗.๒ งบคาเสื่อมของสํานักงานหลักประกันสุขภาพแหงชาติ ปUละ ๕,๐๐๐ล*านบาท
๗.๓ รายจายคาเสื่อมจากยอดสินทรัพย%ไมหมุนเวียน บริหารจัดการภายในเขต

8. 5
แนวทางจัดทําแผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพชองปาก (Oral Health Service Plan)
ระดับจังหวัดป- 2556-2560
กรอบการพัฒนาระบบบริการสุขภาพชองปาก
1. เกณฑพัฒนาระบบบริการสุขภาพชองปาก เปนเครื่องมือสําหรับใช$ประเมินศักยภาพ และสวนขาด ของ
งานบริการ ทรัพยากร และระบบการดําเนินงานสุขภาพชองปาก ของสถานบริการสุขภาพตั้งแตระดับปฐมภูมิ
จนถึงระดับตติยภูมิ เพื่อให$ได$ข$อมูลสําหรับสถานบริการสุขภาพนําไปใช$วางแผนพัฒนาระบบบริการ กอนนําไปใช$
จังหวัดควรดําเนินการ ดังนี้
1.1. พิจารณาปรับปรุง เพิ่มเติม เกณฑตางๆ ให$เหมาะสมกับลักษณะการทํางานในแตละพื้นที่ กรณีปรับ
เกณฑให$ด$อยลงควรมีเหตุผลความจําเปนประกอบ
1.2. ชี้แจ$งทําความเข$าใจกับทุกหนวยงาน ในจังหวัด
2. จากหลักการของการวางแผนพัฒนาระบบบริการ ที่มุงหวังให$มีระบบบริการสุขภาพที่มีศักยภาพ เกิดการ
ใช$ทรัพยากรที่จํากัดอยางมีประสิทธิภาพ ตลอดจนรองรับป:ญหาทางการแพทยและสาธารณสุขที่มีความซับซ$อนใน
ระดับพื้นที่ได$
2.1. ควรใช$ศักยภาพของสถานบริการสุขภาพตามที่จังหวัดได$กําหนดไว$ และเพิ่มรายละเอียดของศักยภาพ
งานสุขภาพชองปาก
2.2. ควรกําหนดโซนรับผิดชอบของโรงพยาบลาศักยภาพสูง ภายในจังหวัด เพื่อให$การสงตอสามารถสงตอ
ในจุดที่ไมหางไกลเกินไปตามความซับซ$อนของโรค
3. จังหวัดควรใช$กลไกของ คณะกรรมการพัฒนาระบบบริการสุขภาพชองปาก ในการดําเนินงานพัฒนาระบบ
บริการสุขภาพชองปาก
ผลลัพธ5ที่ต9องการ
1. จังหวัดสามารถใช$ประโยชนจากแผนจัดการทรัพยากร เพื่อสนับสนุนการพัฒนาระบบบริการสุขภาพ
ของจังหวัดได$จริง เชน การจัดทําคําของบประมาณ การจัดสรรงบลงทุน UC การจัดสรรกําลังคน
ฯลฯ
2. จังหวัดสามารถใช$ประโยชนจากแผนงบกองทุนทันตกรรม เพื่อสนับสนุนการพัฒนาบริการสุขภาพ
ชองปากของจังหวัด ในทิศทางที่เน$นการการสงเสริมปBองกัน ที่ตอบสนองตอการแก$ป:ญหาสุขภาพ
ชองปากของกลุมเปBาหมายตางๆในแตละพื้นที่
3. สถานบริการสุขภาพและระบบบริการสุขภาพได$รับการติดตามประเมินผล เพื่อให$คําแนะนะ
ปรับปรุงแก$ไขอยางตอเนื่อง

9. 6
แผนพัฒนาศักยภาพบริการสุขภาพชองปากของโรงพยาบาล/สถานบริการสุขภาพ
เปนแผนพัฒนาระยะ 5 ปD (2556-2560) ของโรงพยาบาล/สถานบริการแตละแหง
เปBาประสงค เพื่อการพัฒนาสถานบริการให$มีขีดความสามารถขั้นสูงของระดับบริการนั้นๆ (ตามกรอบ
เกณฑพัฒนาระบบบริการสุขภาพชองปากในหนวยบริการบริการสุขภาพขั้นต่ําของสถานบริการแตละระดับ)
แผนควรนําเสนอ “เปBาหมายพัฒนาบริการ” ในเชิงผลลัพธที่แสดงขีดความสามารถที่สูงขึ้น หรือ เพื่อการ
ขยายบริการเดิมอยางเปนรูปธรรม และ ปฏิบัติได$จริง หรือ เน$นบริการสงเสริมปBองกันเพื่อแก$ป:ญหาสุขภาพชอง
ปากในแตละกลุมวัย ให$กลุมเปBาหมายเข$าถึงบริการอยางครอบคลุมและได$รับบริการที่มีคุณภาพ
จากนั้นจึงเสนอรายละเอียดของ “แผนลงทุน” ที่เชื่อมโยงสอดรับกับการบรรลุเปBาหมายที่เปน Package
แตละกรณี มีการจัดลําดับความสําคัญกอนหลังในแตละเปBาหมาย
ควรใช$แผนฯ เปนตัวขับเคลื่อนองคกรและระดมสรรพกําลังที่มีอยูเพื่อพัฒนาองคกร หรือเพื่อสะท$อน
ความสําคัญของการพัฒนาบริการ รวมทั้งเพื่อติดตามกํากับความก$าวหน$าของการดําเนินงาน
องคประกอบของแผนพัฒนา
ควรประกอบด$วย 5 สวน ดังนี้
1. ข$อมูลพื้นฐาน
1.1 ข$อมูลทั่วไป ประชากร สถานะทันสุขภาพ และ พฤติกรรมเสี่ยง
1.2 ข$อมูลทรัพยากร ได$แก หนวยบริการ อัตรากําลัง และ ข$อมูลการเงินการคลัง
1.3 ข$อมูลผลการจัดการบริการสุขภาพชองปากในแตละประเภทย$อนหลัง 3 ปD
2. การวิเคราะหศักยภาพบริการของโรงพยาบาลที่เปนอยูป:จจุบัน การวิเคราะหสวนขาดของการ
จัดบริการ โดยใช$เกณฑพัฒนาระบบบริการสุขภาพชองปากในหนวยบริการบริการสุขภาพ และการ
กําหนด “เปBาหมาย” การพัฒนา และการสนับสนุนเพื่อการพัฒนาบริการตามเปBาหมาย
3. การจัดลําดับความสําคัญของ “บริการ” ที่เปนเปBาหมายการพัฒนาในระยะ 5 ปD ตามสภาพป:ญหา
และทิศทางการพัฒนาตามนโยบายสุขภาชองปากของจังหวัด
4. การจัดลําดับความสําคัญของการลงทุนที่สอดคล$องกับข$อ 3 ได$แก ครุภัณฑทันตกรรม และกําลังทันต
บุคลากรที่น เชน ทันตาแพทย ทันตาภิบาล นักวิชากการทันตสาธารณสุข และ ผู$ชวยทันตกรรม ชาง
ทันตกรรม ฯลฯ
5. สรุปภาพรวมของเปBาหมายบริการ ความต$องการและประมาณการด$านลงทุนในระยะ 5 ปD
แผนพัฒนาระบบบริการระดับจังหวัด
จังหวัดจัดทําแผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพชองปาก ที่เปนแผนในภาพรวมจังหวัด ตั้งแตระดับปฐมภูมิ
ทุติยภูมิ และตติยภูมิ ระยะเวลา 5 ปD (2556-2560) ให$ผสมผสานเปนองคประกอบหนึ่งของแผนพัฒนาระบบ
บริการสุขภาพระดับจังหวัด ได$แก ครุภัณฑและทันตบุคลากร โดยพิจารณาจากแผนพัฒนาศักยภาพบริการของ
สถานบริการแตละแหงในจังหวัด มีการจัดลําดับความสําคัญกอนหลังเปนภาพรวมจังหวัด และแผนพัฒนาบริการ
สุขภาพชองปากที่ใช$งบกองทุนทันตกรรมในกรอบเวลา 5 ปD เปนแผนที่มีการวิเคราะหป:ญหาของในกลุมเปBาหมาย

10. 7
ที่สําคัญ สรุปบทเรียนจุดออนในการดําเนินการที่ผาน และกําหนดกลยุทธ มาตรการ โครงการ และกิจกรรมสําคัญ
ที่ต$องดําเนินการในกลุมเปBาหมายตางๆที่สําคัญของจังหวัด
องคประกอบของแผนพัฒนาระบบบริการระดับจังหวัด
1. ข$อมูลพื้นฐานของจังหวัด (หัวข$อให$จังหวัดกําหนดเองตามความเหมาะสม)
2. เปBาหมายการพัฒนาศักยภาพที่สําคัญ แบงตามระดับบริการปฐมภูมิ ทุติยภูมิ และตติยภูมิ
3. ลําดับความสําคัญของงบลงทุน (อาคารสถานที่ ครุภัณฑ) แบงตามระดับบริการ
4. ลําดับความสําคัญของความต$องการอัตรากําลัง แบงตามระดับบริการ
5. การติดตามกํากับ และประเมินผล
เกณฑ5พัฒนาระบบบริการสุขภาพชองปากในหนวยบริการบริการสุขภาพ
ประกอบด9วยเกณฑ5มาตรฐาน ๒ หมวด คือ
หมวดที่ ๑ การจัดบริการสุขภาพ
ด$านที่ ๑ มาตรฐานขีดความสามารถการให$บริการประกอบด$วย
๑. คุณภาพและประสิทธิภาพของระบบบริการ
๒. ขอบเขตการจัดบริการทันตกรรม
๓. ประเภทบริการทันตกรรม
๓.๑ ด$านบริการบําบัดรักษาทันตกรรม และฟZ[นฟูสภาพ
๓.๒ ด$านบริการสงเสริมทันตสุขภาพและทันตกรรมปBองกัน
ด$านที่ ๒ อัตรากําลังคน
ด$านที่ ๓ โครงสร$างกายภาพ ครุภัณฑและเครื่องมือ
๑. โครงสร$างกายภาพ
๒. ครุภัณฑและเครื่องมือ
หมวดการบริหารจัดการและการสนับสนุน
ด$านที่ ๑ แผนงาน/โครงการ
ด$านที่ ๒ งบประมาณ
ด$านที่ ๓ การพัฒนาระบบข$อมูล
ด$านที่ ๔ การติดตามและการประเมินผลการปฏิบัติงาน
ด$านที่ ๕ การพัฒนาบุคลากร/วิชาการ
ดังรายละเอียดในเอกสารแนบท9าย

11. เกณฑ์พัฒนาระบบบริการสุขภาพช่องปากในหน่วยบริการปฐมภูม ิ
เลขที่ หมวดการจัดบริการ รพ.สต. P2 ศสม. P1
แถว มี ทภ.ประจํา หรือทันต มี ทพ. และ ทภ.ประจํา
บุคลากรหมุนเวียน
1 หมวดการจัดบริการสุขภาพ
2
3 ด%านที่ ๑ ขีดความสามารถการให%บริการ
4 1. คุณภาพและประสิทธิภาพของระบบบริการ
5 1.1 มีการทํางานรวมกันเปนทีมระหวางสาขาวิชาชีพตางๆ / /
6 1.2 มีการให#ข#อมูลที่จําเปนแกผู#ป+วยและครอบครัว รวมทั้งแนวทางการ / /
รักษาและทางเลือกของการรักษา
7 1.3 มีการประเมินผู#ป+วยและวางแผนให#บริการ เพื่อตอบสนองความ / /
ต#องการด#านป4ญหาทันตสุขภาพของผู#รับบริการ
8 1.4 มีระบบการดูแลผู#ป+วยฉุกเฉินกอน,ระหวางและ หลังรับบริการ / /
9 1.5 มีระบบการดูแลผู#ป+วยตอเนื่องในรายที่จําเปน / /
10 1.6 มีการให#บริการทันตกรรมเปนไปตามมาตรฐานแหงวิชาชีพ ซึ่ง / /
เปนที่ยอมรับวาดีที่สุดภายใต#สถานการณCของหนวยงาน
11 1.7 มีบันทึกข#อมูลของผู#รับบริการ แผนการรักษา และผลของการ / /
รักษาเพื่อให#เกิดการสื่อสารที่ดีระหวางทีมผู#ให#บริการ และเกิดความ
ตอเนื่องในการให#บริการ
12 1.8 มีกิจกรรมพัฒนาคุณภาพ โดยความรวมมือของผู#ปฏิบัติงาน ทุก / /
ระดับทั้งภายในและระหวางหนวยงาน รวมทั้งมีการกําหนดตัวชี้วัดที่
สําคัญของหนวยงานเพื่อพัฒนาการบริการ
13 1.9 มีการวิเคราะหC วางแผนและบริหารความเสี่ยงของหนวยงาน ทั้ง / /
ทางด#านคลินิก, สิ่งแวดล#อม และการบริการทั่วไป
14 ๒ ขอบเขตการจัดบริการทันตกรรม
15 ๒.๑ มีการจัดบริการทันตกรรมด#านการรักษาขั้นพื้นฐาน ตามขอบเขต / /
ความสามารถที่กระทรวงกําหนด
16 ๒.๒ สามารถจัดบริการทันตกรรมในกรณีอุบัติเหตุ หรือเจ็บป+วยฉุกเฉิน / /
ได# หรือมีระบบเครือขายสงตอผู#มารับบริการไปรับบริการยังหนวย
บริการอื่น
17 ๒.๓ มีการจัดบริการทันตกรรมด#านการสงเสริมปKองกันภายในหนวย / /
บริการและหรือในพื้นที่รับผิดชอบ
18 ๓. ประเภทบริการทันตกรรม

12. เกณฑ์พัฒนาระบบบริการสุขภาพช่องปากในหน่วยบริการปฐมภูม ิ
เลขที่ หมวดการจัดบริการ รพ.สต. P2 ศสม. P1
แถว มี ทภ.ประจํา หรือทันต มี ทพ. และ ทภ.ประจํา
บุคลากรหมุนเวียน
19 ๓.๑ การจัดบริการบําบัดรักษา และฟMNนฟูสภาพทางทันตกรรม
20 ๓.๑.๑ ศัลยกรรมชองปากและแม็กซิโลเฟเชียล
21 - ทันตศัลยกรรม 1 / /
22 - ทันตศัลยกรรม 2 /
23 - ศัลยกรรมชองปาก 1 /
24 - ศัลยกรรมชองปาก 2 /
25 ๓.๑.๒ ทันตกรรมสําหรับเด็ก
26 - ทันตกรรมสําหรับเด็ก 3 /
27 ๓.๑.๓ วิทยาเอนโดดอนทC
28 - รักษาคลองรากฟ4น 5 รวมขั้นตอนการรักษา /
29 ๓.๑.๔ ทันตกรรมบูรณะ
30 - ทันตกรรมหัตถการ 1 / /
31 - ทันตกรรมหัตถการ ๒ / /
32 - ทันตกรรมหัตถการ 3 เฉพาะงานอุดฟ4น / /
33 ๓.๑.๕ ปริทันตวิทยา
34 - ปริทันตC 2 / /
35 - ปริทันตC 4 /
36 ๓.๑.๖ ทันตกรรมบดเคี้ยว
37 - ทันตกรรมบดเคี้ยว 5 เฉพาะแก#ไขการสบฟ4นที่ผิดปกติบนตัวฟ4น /
เฉพาะที่
38 ๓.๑.๗ เวชศาสตรCชองปาก
39 - เวชศาสตรCชองปาก ๑ / /
40 ๓.๑.๘ ถายภาพรังสีเอกซเรยC
41 - ทันตรังสี 1 /
42 ๓.๑.๙ ทันตกรรมประดิษฐC
43 - Temporary plate/ARPD (acrylic base removable partial /
denture)
44 - Complete Denture (Simple Case) /
45
46 ๓.๒ การจัดบริการส/งเสริมทันตสุขภาพและทันตกรรมป0องกัน

13. เกณฑ์พัฒนาระบบบริการสุขภาพช่องปากในหน่วยบริการปฐมภูม ิ
เลขที่ หมวดการจัดบริการ รพ.สต. P2 ศสม. P1
แถว มี ทภ.ประจํา หรือทันต มี ทพ. และ ทภ.ประจํา
บุคลากรหมุนเวียน
47 ๓.๒.๑ งานทันตกรรมปKองกัน
48 - การทําความสะอาดฟ4น (Prophylaxis Cleansing) / /
49 - การเคลือบฟลูออไรดC (Fluoride Application) / /
50 - การเคลือบหลุมรองฟ4น (Sealant) / /
51 - การทํา PRR / /
52 ๓.๒.๒ บริการสงเสริมปKองกันในกลุมหญิงตั้งครรภC
53 - การจัดทําฐานข#อมูลสุขภาพชองปากหญิงตั้งครรภCให#ถูกต#อง / /
ครบถ#วนและเปนป4จจุบัน
54 - การตรวจสุขภาพชองปากและให#ทันตสุขศึกษาแกหญิงตั้งครรภC / /
55 - การฝvกแปรงฟ4นและควบคุมแผนคราบจุลินทรC แกหญิงตั้งครรภC / /
56 - การบริการรักษาหญิงตั้งครรภCที่มีป4ญหาสุขภาพชองปาก หรือ / /
การสงตอหญิงตั้งครรภCที่มีป4ญหาสุขภาพชองปากไปรับการรักษาที่
โรงพยาบาลแมขาย
57 - การติดตามเยี่ยมบ#านหลังคลอด / /
58 ๓.๒.๓ บริการสงเสริมปKองกันในคลินิกเด็กดี
59 - การจัดทําฐานข#อมูลสุขภาพชองปากเด็กอายุ ๐-๒ ปxให#ถูกต#อง / /
ครบถ#วน และเปนป4จจุบัน
60 - การตรวจสุขภาพชองปากและให#ทันตสุขศึกษาในเด็กอายุ ๐-๒ ปx / /
61 - การให#ทันตสุขศึกษา และสอน / ฝvกวิธีการทําความสะอาดชอง / /
ปากเด็กแกผู#ปกครองของเด็กอายุ๙ เดือน
62 - การให#ทันตสุขศึกษา และสอน / ฝvกวิธีการทําความสะอาดชอง / /
ปากเด็กแกผู#ปกครองของเด็กอายุ๑๘ เดือน
63 - การบริการรักษาเด็กที่มีป4ญหาสุขภาพชองปาก หรือ การสงตอ / /
เด็กที่มีป4ญหาสุขภาพชองปากไปรับการรักษาที่โรงพยาบาลแมขาย
64 - การติดตามเยี่ยมบ#าน / /
65 - การทาฟลูออไรดC วารCนิชในเด็กอายุ ๐-๒ ปx (ตามความจําเปนของ / /
แตละพื้นที่ )
66 ๓.๒.๔ บริการสงเสริมปKองกันในกลุมผู#สูงอายุ

14. เกณฑ์พัฒนาระบบบริการสุขภาพช่องปากในหน่วยบริการปฐมภูม ิ
เลขที่ หมวดการจัดบริการ รพ.สต. P2 ศสม. P1
แถว มี ทภ.ประจํา หรือทันต มี ทพ. และ ทภ.ประจํา
บุคลากรหมุนเวียน
67 - สํารวจและจัดทําฐานข#อมูลสุขภาพชองปากผู#สูงอายุอยางน#อยปx / /
ละ ๑ ครั้ง
68 - ให#บริการสงเสริม ปKองกัน รักษาและฟMNนฟูสุขภาพชองปาก หรือ / /
สงตอผู#สูงอายุไปเพื่อสงเสริม ปKองกัน รักษาและฟMNนฟูสุขภาพชองปากที่
โรงพยาบาลแมขาย
69 - สงเสริม สนับสนุนให#มีกิจกรรมสงเสริมทันตสุขภาพในชมรม / /
ผู#สูงอายุ
70 ๓.๒.๕ บริการสงเสริมปKองกันในศูนยCพัฒนาเด็กเล็ก/โรงเรียนอนุบาล
71 - จัดทําฐานข#อมูลสุขภาพชองปากเด็กครบถ#วน ถูกต#อง และเปน / /
ป4จจุบัน
72 - การตรวจสุขภาพชองปาก / /
73 - การบริการรักษาเด็กในศพด./รร.อนุบาลที่มีป4ญหาสุขภาพชอง / /
ปาก หรือ การสงตอเด็กในศพด./รร.อนุบาลที่มีป4ญหาสุขภาพชองปาก
ไปรับการรักษาที่โรงพยาบาลแมขาย
74 - สงเสริมการจัดกิจกรรมแปรงฟ4นหลังอาหารกลางวัน / /
75 - การให#ทันตสุขศึกษาในศูนยCพัฒนาเด็กเล็ก/โรงเรียนอนุบาล / /
76 - การกระตุ#นให# ศพด./รร.อนุบาลจัดสิ่งแวดล#อมให#เอื้อตอการที่เด็ก / /
จะมีสุขภาพชองปากที่ดี
77 - ประสานกับ อปท. เพื่อให#มีการสนับสนุนการสงเสริมทันตสุขภาพ / /
ในศพด./รร.อนุบาล
78 ๓.๒.๖ บริการสงเสริมปKองกันในโรงเรียนประถมศึกษา
79 - ให#บริการตรวจสุขภาพชองปากนักเรียน และจัดทําฐานข#อมูล / /
สุขภาพชองปากนักเรียน อยางน#อยปxละ ๑ ครั้ง
80 - ให#บริการเคลือบหลุมรองฟ4นกรามถาวรซี่ที่ ๑ หรือสงตอ เด็ก ป.๑ / /
ให#ได#รับบริการเคลือบหลุมรองฟ4นที่โรงพยาบาลแมขาย
81 - ให#บริการอุดฟ4นแท#หรือสงตอ เด็กประถมศึกษาให#ได#รับบริการ / /
อุดฟ4นแท#ที่โรงพยาบาลแมขาย
82 - การบริการรักษาเด็กประถมศึกษาที่มีป4ญหาสุขภาพชองปาก หรือ / /
การสงตอเด็กประถมศึกษาที่มีป4ญหาสุขภาพชองปากไปรับการรักษาที่
รพ.แมขาย

15. เกณฑ์พัฒนาระบบบริการสุขภาพช่องปากในหน่วยบริการปฐมภูม ิ
เลขที่ หมวดการจัดบริการ รพ.สต. P2 ศสม. P1
แถว มี ทภ.ประจํา หรือทันต มี ทพ. และ ทภ.ประจํา
บุคลากรหมุนเวียน
83 - สงเสริมการจัดกิจกรรมแปรงฟ4นหลังอาหารกลางวัน / /
84 - การให#ทันตสุขศึกษาแกเด็กนักเรียนในโรงเรียนประถมศึกษา / /
85 - การกระตุ#นให#โรงเรียนประถมศึกษาจัดสิ่งแวดล#อมให#เอื้อตอการที่ / /
เด็กจะมีสุขภาพชองปากที่ดี
86 - ประสานกับ อปท. เพื่อให#มีการสนับสนุนการสงเสริมทันตสุขภาพ / /
ในโรงเรียนประถมศึกษา
87 ๓.๒.๗ บริการสงเสริมปKองกันอยางมีสวนรวมของชุมชน
88 - สํารวจ ค#นหาปzญหา รวบรวมความคิดเห็นและเสนอแนะเกี่ยวกับ / /
ป4ญหาสุขภาพชองปากเพื่อให#ชุมชนตระหนักและมีสวนรวม
89 - รวมวิเคราะหCป4ญหา วางแผน ดําเนินการแก#ไขป4ญหาสุขภาพชอง / /
ปากของชุมชน
90 - ประเมินผลโดยการผสมผสานกับงานเวชปฎิบัติครอบครัว / /
91
92 ด%านที่ ๒ อัตรากําลังคน
93 ๑. ด%านอัตรากําลัง
94 ๑.1 ทันตแพทยCปฏิบัติประจําเพื่อดูแลประชากร อยางน#อย ๑ คน
95 ๑.๒ เจ#าพนักงานทันตสาธารณสุข/นักวิชาการสาธารณสุข (ทันต 1:๘,๐00 อยางน#อย ๑ คน
สาธารณสุข) ปฏิบัติประจําเพื่อดูแลประชากร
96 ๑.๓ มีผู#ชวยงานทันตกรรม: ทันตบุคคลากรผู#ให#บริการ 1:๑ 1:๑
97 ๑.๔ ในพื้นที่ขาดแคลนทันตบุคลากร เครือขายบริการสุขภาพจัดให#มี /
บริการทันตกรรม ใน รพ.สต.ทุกแหงอยางน#อยสัปดาหCละ ๑ ครั้ง
98 ๑.๕ สาขาของทันตแพทยCเฉพาะทาง /
เมื่อจบการศึกษาเฉพาะทาง ยกเว#นสาขา ทันตกรรมทั่วไป และทันต
สาธารณสุข/สาธารณสุขศาสตรC ควรย#ายไปปฎิบัติงานที่หนวยงานระดับ
รพ.
99
100 ด%านที่ ๓ ด%านโครงสร%างกายภาพ ครุภัณฑ3 และเครื่องมือ
101 1. โครงสร%างกายภาพ

16. เกณฑ์พัฒนาระบบบริการสุขภาพช่องปากในหน่วยบริการปฐมภูม ิ
เลขที่ หมวดการจัดบริการ รพ.สต. P2 ศสม. P1
แถว มี ทภ.ประจํา หรือทันต มี ทพ. และ ทภ.ประจํา
บุคลากรหมุนเวียน
102 1.1 มีพื้นที่ห#องตรวจและห#องให#บริการทันตกรรมไมน#อยกวา 9 ตาราง / /
เมตรตอ 1 ยูนิตทันตกรรม กั้นเปนสัดสวนและมิดชิดไมให#ผู#อื่นเห็นการ
ตรวจรักษา
103 1.2 มีโต}ะทํางานของทันตบุคลากร และเจ#าหน#าที่ของกลุมงาน แยก / /
จากคลินิกบริการทันตกรรม
104 1.3 มีพื้นที่สําหรับการสาธิตและฝvกปฏิบัติแปรงฟ4น / /
105 1.4 การสัญจรและการเคลื่อนย#ายผู#ป+วยต#องกระทําได#โดยสะดวก / /
106 1.5 มีบริเวณสําหรับให#ผู#ป+วยและญาตินั่งรอ แยกจากบริเวณที่ให#การ / /
รักษา ตั้งเก#าอี้สําหรับผู#พักคอยจํานวนเพียงพอกับการให#บริการผู#ป+วย
อยางน#อย ๕ คนตอ 1 ยูนิตทันตกรรม
107 1.6 ห#องตรวจหรือห#องให#การรักษาต#องมีอางฟอกมือชนิดไมใช#มือเป~ด / /
ป~ดน้ํา และไมใช#ปะปนกับอางล#างเครื่องมือ
108 1.7 มีแสงสวางเพียงพอสามารถมองเห็นสิ่งตาง ๆในห#องที่ให#บริการ ได# / /
ชัดเจนในเวลาปฏิบัติงาน
109 1.๘ มีการระบายอากาศที่ดี ไมมีกลิ่นอับทึบ ให#พิจารณาจากลักษณะ
ของห#องบริการ ดังนี้คือ
110 - ควรมีความสูงของเพดานห#องไมต่ํากวา 2.60 เมตร / /
111 - ติดตั้งเครื่องปรับอากาศ เพื่อประสิทธิภาพในการควบคุมการติด / /
เชื้อ
112 - ต#องติดตั้งเครื่องระบายอากาศ ที่สามารถถายเทอากาศออกสู / /
ภายนอกอาคารได#
113 1.๙ มีเครื่องหมายหรือปKายประกาศติดเป~ดเผยในที่ผู#รับบริการเห็นงาย / /
ให#รายละเอียดชัดเจนวาเปนหนวยบริการทันตกรรม แสดงรายชื่อ รูป
ถายผู#ให#บริการ ตําแหนงงาน วันและเวลาประจําการ แจ#งสิทธิ
ประโยชนCในการใช#บริการทันตกรรม และสิทธิผู#ป+วย
114 1.๑๐ มีปKายเครื่องหมายห#ามสูบบุหรี่ติดในบริเวณที่ผู#รับบริการมองเห็น / /
ได#ชัดเจน และมีมาตรการห#ามผู#มารับบริการสูบบุหรี่ในบริเวณคลินิก
115 2. ครุภัณฑ3และเครื่องมือ
116 2.1 ยูนิตทําฟ4น ต#องมีอยางน#อย 1 ยูนิตตอผู#ให#บริการ 1 คน / /

17. เกณฑ์พัฒนาระบบบริการสุขภาพช่องปากในหน่วยบริการปฐมภูม ิ
เลขที่ หมวดการจัดบริการ รพ.สต. P2 ศสม. P1
แถว มี ทภ.ประจํา หรือทันต มี ทพ. และ ทภ.ประจํา
บุคลากรหมุนเวียน
117 2.2 ชุดออกหนวยทันตกรรมเคลื่อนที่ ต#องมีอยางน#อย 1 ชุด / /
118 2.๓ มีเครื่องมือสําหรับการให#บริการที่สอดคล#อง และมีจํานวนเพียงพอ / /
ตอการให#บริการ โดยคํานึงถึงปริมาณผู#รับบริการ และเวลาที่ต#องใช#ใน
การเตรียมเครื่องมือตามระบบควบคุมและปKองกันการติดเชื้อ
119 2.๔ มีตู#เย็นสําหรับเก็บยาหรือเวชภัณฑCอื่น โดยตู#เย็นนั้นต#องไมมีอาหาร / /
หรือเครื่องดื่มปะปน
120 2.๕ มีตู# หรือชั้นเก็บยาและเวชภัณฑCเปนสัดสวน / /
121 2.๖ มีคุรุภัณฑCทางทันตกรรมตาง ๆ ที่จําเปน
122 - ตู#เก็บวัสดุทันตกรรม อยางน#อย 1 ตู#ตอ1 ยูนิต ทันตกรรม / /
123 - เครื่องขูดหินปูนไฟฟKา (Electric scaler) 1 เครื่องตอ 1 ยูนิตทัน / /
ตกรรม และมีสํารองอยางน#อย ๑ เครื่อง
124 - เครื่องฉายแสงสําหรับวัสดุอุดฟ4น (Light cured unit) 1 เครื่อง / /
ตอ 1 ยูนิตทันตกรรม
125 - เครื่องป4‚นผสมอมัลกัม (Amalgamator) อยางน#อย 1 เครื่อง / /
126 - เครื่องนึ่งฆาเชื้อ (autoclave) อยางน#อย 1 เครื่อง / /
127 - เครื่องเอ็กซเรยCฟ4น (Dental X-tay) อยางน#อย 1 เครื่อง /
128
129 หมวดการบริหารจัดการและการสนับสนุน
130
131 ด%านที่ ๑ แผนงาน/โครงการ
132 ๑. หนวยงานทันตกรรม มีสวนรวมในการกําหนดวิสัยทัศนC เปKาหมาย / /
และวัตถุประสงคCของหนวยงาน มีความเข#าใจตอวิสัยทัศนC เปKาหมาย
และวัตถุประสงคCโดยถูกต#องตรงกัน มีการปรับวิสัยทัศนCของหนวยงาน
ให#เปนรูปธรรมนําไปสูการปฏิบัติงานสุขภาพชองปาก
133 ๒. มีการกําหนดแผนยุทธศาสตรCที่สอดคล#องกับวิสัยทัศนCและเปKาหมาย / /
134 ๓. มีการวางแผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพชองปาก ที่สอดคล#องกับ / /
ผลการวิเคราะหCศักยภาพ/สวนขาด ความจําเปนในการลงทุน และ
พัฒนาบริการ

18. เกณฑ์พัฒนาระบบบริการสุขภาพช่องปากในหน่วยบริการปฐมภูม ิ
เลขที่ หมวดการจัดบริการ รพ.สต. P2 ศสม. P1
แถว มี ทภ.ประจํา หรือทันต มี ทพ. และ ทภ.ประจํา
บุคลากรหมุนเวียน
135 ๔. มีแผนงาน/โครงการด#านทันตสาธารณสุขประจําปx / /
136 ๕. มีการจัดทําผังภูมิโครงสร#างของหนวยงานทั้งสายการบังคับบัญชา / /
และ สายการประสานงานของหนวยงานครบถ#วนและติดให#เห็นชัดเจน
137 ๖. เข#ารวมหรือรับทราบผลการประชุมของหนวยงาน อยางสม่ําเสมอ / /
138 ๗. มีการกําหนดความรับผิดชอบและอํานาจหน#าที่ของเจ#าหน#าที่เปน / /
รายบุคคล โดย เจ#าหน#าที่และหัวหน#าหนวยงานลงนามรับทราบ และมี
การปรับปรุงให#เหมาะสมทุกปx
139 ๘. มีการนําป4ญหาการให#บริการ หรือการประเมินผลการให#บริการมา / /
พิจารณาเพื่อการปรับปรุงพัฒนา
140 ๙. มีการใช#กลไกเพื่อรับทราบความต#องการของประชาชนและนํามา
กําหนด เปKาหมาย และทิศทางของหนวยงาน
141 - ข#อมูลการเจ็บป+วยของประชาชนในพื้นที่รับผิดชอบ / /
142 - การสอบถามความคิดเห็น ความต#องการและความพึงพอใจของ / /
ผู#ใช#บริการ อยางน#อยปxละ 1 ครั้ง
143 - มีการจัดระบบให#ผู#ใช#บริการที่มีป4ญหาได#แจ#งป4ญหาของตนตอ / /
หนวย งานโดยสะดวก และมีการวิเคราะหCป4ญหาดังกลาวอยางสม่ําเสมอ
144 ด%านที่ ๒ ด%านงบประมาณ
145 ๑. มีระบบการสนับสนุนงบประมาณอยางเปนระบบ / /
146 ๒. มีแผนการใช#จายงบประมาณที่สนองตอบตอการแก#ป4ญหาและการ / /
พัฒนาที่จําเปนตามบริบทของพื้นที่
147 3. มีการติดตามการใช#จายงบประมาณทุก ๓ เดือน / /
148 4. มีการประสานความรวมมือกับ อปท.ในสนับสนุนการสงเสริมทันต / /
สุขภาพชองประชาชนในพื้นที่
149 ด%านที่ ๓ การพัฒนาระบบข%อมูล
150 ๑. มีการพัฒนาระบบข#อมูล ๔ ระบบคือ
151 - มีระบบข#อมูลบริการทันตสุขภาพ ที่ให#บริการกับบุคคล / /
152 - มีระบบข#อมูลเฝKาระวังสภาวะทันตสุขภาพ / /

19. เกณฑ์พัฒนาระบบบริการสุขภาพช่องปากในหน่วยบริการปฐมภูม ิ
เลขที่ หมวดการจัดบริการ รพ.สต. P2 ศสม. P1
แถว มี ทภ.ประจํา หรือทันต มี ทพ. และ ทภ.ประจํา
บุคลากรหมุนเวียน
153 - มีระบบข#อมูลพื้นฐาน, บริการทันตสุขภาพที่ไมได#ให#บริการกับ / /
บุคคล
154 - มีมีระบบข#อมูลทรัพยากรทันตสาธารณสุข / /
155 ๒. มีการรวบรวมและรายงานผลการปฏิบัติงานของบุคลากรทุกคน / /
156 ๓. มีการกําหนดความถี่ของการเก็บข#อมูลแตละประเภทไว#ชัดเจน / /
157 ด%านที่ ๔ การติดตามและการประเมินผลการปฏิบัติงาน
158 ๑. แนวทางการประเมินผลการให#บริการ
159 - มีการกําหนดตัวชี้วัดในการประเมินผลการให#บริการ ซึ่ง / /
ครอบคลุมทั้งด#านเทคนิคบริการและด#านความพึงพอใจของผู#ป+วย
160 - มีการเก็บข#อมูล ตัวชี้วัดที่กําหนดไว#และนําเสนอตอผู#เกี่ยวข#อง / /
161 - มีการปรับปรุงการให#บริการจากข#อมูลที่ได# / /
162 ๒. ตัวชี้วัดการจัดบริการ
163 ๒.๑ ด#านคุณลักษณะของหนวยบริการและป4จจัยนําเข#า เชน สัดสวน / /
ประชากรตอผู#ให#บริการทันตกรรม, สัดสวนยูนิตทันตกรรมตอผู#
ให#บริการทันตกรรม ฯลฯ
164 ๒.๒ ด#านการเข#าถึงบริการทันตสุขภาพและความเปนธรรม เชน อัตรา / /
การใช#บริการทันตกรรม (ครั้ง) รวมทุกสิทธิ/UC ฯลฯ
165 ๒.๓ คุณภาพและประสิทธิภาพบริการทันตสุขภาพ เชน ร#อยละจํานวน / /
รายบริการ P&P ตอบริการทั้งหมด, จํานวนคนไข# (ครั้ง) เฉลี่ย ตอผู#
ให#บริการทันตกรรมตอปx ฯลฯ
166 ๒.๔ ด#านประสิทธิภาพการบริหารงบประมาณ เชน ต#นทุนดําเนินการ / /
เฉลี่ยบริการทันตกรรม (Quick method) ฯลฯ
167
168 ด%านที่ ๕ ด%านการพัฒนาบุคลากรและวิชาการ
169 ๑. บุคลากรทุกคนมีโอกาสเข#ารวมการประชุมวิชาการอยางสม่ําเสมอ / /

20. เกณฑ์พัฒนาระบบบริการสุขภาพช่องปากในหน่วยบริการทุตยภูม ิ และตติยภูม ิ
ิ
เลขที่ หมวดการจัดบริการ รพช. รพช. รพช. รพช. รพท. รพท. รพศ.
แถว F3 F2 F1 M2 M1 S A
1 หมวดการจัดบริการสุขภาพ
2
3 ด%านที่ ๑ ขีดความสามารถการให%บริการ
4 1. คุณภาพและประสิทธิภาพของระบบบริการ
5 1.1 มีการทํางานรวมกันเปนทีมระหวางสาขาวิชาชีพตางๆ / / / / / / /
6 1.2 มีการให#ข#อมูลที่จําเปนแกผู#ป+วยและครอบครัว / / / / / / /
รวมทั้งแนวทางการรักษาและทางเลือกของการรักษา
7 1.3 มีการประเมินผู#ป+วยและวางแผนให#บริการ เพื่อ / / / / / / /
ตอบสนองความต#องการด#านป4ญหาทันตสุขภาพของ
ผู#รับบริการ
8 1.4 มีระบบการดูแลผู#ป+วยฉุกเฉินกอน,ระหวางและ หลัง / / / / / / /
รับบริการ
9 1.5 มีระบบการดูแลผู#ป+วยตอเนื่องในรายที่จําเปน / / / / / / /
10 1.6 มีการให#บริการทันตกรรมเปนไปตามมาตรฐานแหง / / / / / / /
วิชาชีพ ซึ่งเปนที่ยอมรับวาดีที่สุดภายใต#สถานการณCของ
หนวยงาน
11 1.7 มีบันทึกข#อมูลของผู#รับบริการ แผนการรักษา และ / / / / / / /
ผลของการรักษาเพื่อให#เกิดการสื่อสารที่ดีระหวางทีมผู#
ให#บริการ และเกิดความตอเนื่องในการให#บริการ
12 1.8 มีกิจกรรมพัฒนาคุณภาพ โดยความรวมมือของ / / / / / / /
ผู#ปฏิบัติงาน ทุกระดับทั้งภายในและระหวางหนวยงาน
รวมทั้งมีการกําหนดตัวชี้วัดที่สําคัญของหนวยงานเพื่อ
พัฒนาการบริการ
13 1.9 มีการวิเคราะหC วางแผนและบริหารความเสี่ยงของ / / / / / / /
หนวยงาน ทั้งทางด#านคลินิก, สิ่งแวดล#อม และการ
บริการทั่วไป
14 ๒ ขอบเขตการจัดบริการทันตกรรม
15 ๒.๑ มีการจัดบริการทันตกรรมด#านการรักษาขั้นพื้นฐาน / / / / / / /
ตามขอบเขตความสามารถที่กระทรวงกําหนด

21. เกณฑ์พัฒนาระบบบริการสุขภาพช่องปากในหน่วยบริการทุตยภูม ิ และตติยภูม ิ
ิ
เลขที่ หมวดการจัดบริการ รพช. รพช. รพช. รพช. รพท. รพท. รพศ.
แถว F3 F2 F1 M2 M1 S A
16 ๒.๒ สามารถจัดบริการทันตกรรมในกรณีอุบัติเหตุ หรือ / / / / / / /
เจ็บป+วยฉุกเฉินได# หรือมีระบบเครือขายสงตอผู#มารับ
บริการไปรับบริการยังหนวยบริการอื่น
17 ๒.๓ มีการจัดบริการทันตกรรมด#านการสงเสริมปKองกัน / / / / / / /
ภายในหนวยบริการและหรือในพื้นที่รับผิดชอบ
18 ๒.๔ เพิ่มการเข#าถึงบริการสุขภาพชองปาก โดยจัดระบบ / / / /
การให#บริการแกคนไข#เฉลี่ยอยางน#อย ๑๘๔๐ ครั้งตอผู#
ให#บริการทันตกรรมตอปx
19 ๓. ประเภทบริการทันตกรรม
20 ๓.๑ การจัดบริการบําบัดรักษา และฟMNนฟูสภาพทางทัน
ตกรรม
21 ๓.๑.๑ ศัลยกรรมชองปากและแม็กซิโลเฟเชียล
22 - ทันตศัลยกรรม 1 / / / / / / /
23 - ทันตศัลยกรรม 2 / / / / / / /
24 - ศัลยกรรมชองปาก 1 / / / / / / /
25 - ศัลยกรรมชองปาก 2 / / / / / /
26 - ศัลยกรรมชองปาก 3 / / /
27 - ศัลยกรรมชองปาก 4 / / /
28 - ศัลยกรรมชองปาก 5 / / /
29 - ศัลยกรรมชองปาก 6 / / /
30 - ศัลยกรรมชองปาก 7 /
31 - Orthognathic Surgery /
32 ๓.๑.๒ ทันตกรรมสําหรับเด็ก
33 - ทันตกรรมสําหรับเด็ก 3 / / / / / / /
34 - ทันตกรรมสําหรับเด็ก 4 / / / / / / /
35 - ทันตกรรมสําหรับเด็ก 5 / / / / / / /
36 - ทันตกรรมสําหรับเด็ก 6 / / / / / / /
37 - ทันตกรรมสําหรับเด็ก 7 / / /
38 ๓.๑.๓ วิทยาเอนโดดอนทC
39 - รักษาคลองรากฟ4น 5 รวมขั้นตอนการรักษา / / / / / / /
40 - รักษาคลองรากฟ4น 6 รวมขั้นตอนการรักษา / / / / / / /

22. เกณฑ์พัฒนาระบบบริการสุขภาพช่องปากในหน่วยบริการทุตยภูม ิ และตติยภูม ิ
ิ
เลขที่ หมวดการจัดบริการ รพช. รพช. รพช. รพช. รพท. รพท. รพศ.
แถว F3 F2 F1 M2 M1 S A
41 - รักษาคลองรากฟ4น 7 รวมขั้นตอนการรักษา / / / /
42 - รักษาคลองรากฟ4น 8 รวมขั้นตอนการรักษา / /
43 - Endodontic Surgery / /
44 ๓.๑.๔ ทันตกรรมบูรณะ
45 - ทันตกรรมหัตถการ 1 / / / / / / /
46 - ทันตกรรมหัตถการ ๒ / / / / / / /
47 - ทันตกรรมหัตถการ 3 / / / / / / /
48 - ทันตกรรมหัตถการ 4 / / /
49 - bleaching vital / non-vital tooth
50 ๓.๑.๕ ปริทันตวิทยา
51 - ปริทันตC 2 / / / / / / /
52 - ปริทันตC 4 / / / / / / /
53 - ปริทันตC 5 / / / /
54 - ปริทันตC 6 / / / /
55 - ปริทันตC 7 / / / /
56 - ปริทันตC 8 / / / /
57 ๓.๑.๖ ทันตกรรมบดเคี้ยว
58 - ทันตกรรมบดเคี้ยว 3 / / / / / / /
59 - ทันตกรรมบดเคี้ยว 5 เฉพาะแก#ไขการสบฟ4นที่ / / / / / / /
ผิดปกติบนตัวฟ4น เฉพาะที่
60 - ทันตกรรมบดเคี้ยว 5 / /
61 - ทันตกรรมบดเคี้ยว 6 / /
62 ๓.๑.๗ ทันตกรรมจัดฟ4น
63 - Preventive Orthodontics / / / / / / /
64 - Interceptive Orthodontics - Minor tooth / / / / / / /
movement
65 - Corrective Orthodontic - Simple case / / /
และจัดฟ4นสําหรับฟ4นบางสวน
66 - Corrective Orthodontic - Complicate case / /
/ Full mouth