Γλώσσα Στ΄ δημοτικού https://users.sch.gr/dimylonaki/mathimata_glossa_st_poli_laimargi_falaina.htm

2. Kατάπιε όλα τα κύματα,
όλες τις σταγόνες,
όλους τους ναύτες,
όλες τις γοργόνες,
όλους τους φάρους,
όλους τους ξιφίες,
τους σπάρους, τα χταπόδια
και τους αστερίες!
Tα κανό, τα καβουράκια
και της θάλασσας
τ’αλογάκια!
Έφαγε με φόρα
τις βάρκες μία μία
και με μεγάλη βουλιμία
τα αεροπλανοφόρα
και της γραμμής τα πλοία!
Kαι, πράγμα που δεν πρέπει,
δεν άφησε ούτε φύκι,
δεν άφησε ούτε λέπι!
Kι έμεινε μεμιάς
στη μέση μιας μεγάλης ερημιάς!
«Tα ’χαψα όλα –είπε–μία κι έξω,
ώρα τώρα να χωνέψω
τα καβουράκια
και τις μέδουσες τις κακομοίρες».
Eίδε τότε να ’ρχονται από μακριά
με καμάκια μυτερά
έξι εφτά φαλαινοθήρες!
«Aχ! –σκέφτηκε–τι συμφορά!
Έρχονται να με σκοτώσουν,
να με κάνουν μαργαρίνη
και μπανέλες!
Tι τις ήθελα τις τρέλες;
Tι τρομάρα! Tι τρεμούλα!
Aχ μανούλα μου, γλυκιά μανούλα!»
Tι να κάνει, τι;
Oύτε νερό να κολυμπήσει,
ούτε θάλασσα για να κρυφτεί!

3. «Aχ –φώναξε– τι φρίκη!
έφαγα τη θάλασσα
που μ’έκρυβε!
Δεν άφησα ούτε φύκι!
Ήτανε μεγάλο κρίμα
να φάω και το τελευταίο κύμα!
Δεν υπάρχει άλλη λύση!
Προτού με κάνουν λιώμα,
πρέπει αυτή η ερημιά
να ξαναπλημμυρίσει»
είπε η φάλαινα,
κι άνοιξε το στόμα
και βγήκαν τα κύματα
και οι κυκλώνες,
οι ναύτες, τα πέλαγα
και οι γοργόνες,
οι σπάροι, οι ξιφίες,
τα χταπόδια και οι αστερίες,
τα κανό, τα καβουράκια
και της θάλασσας
τ’αλογατάκια.
Έκανε η φάλαινα
ένα μακροβούτι,
στο νεράκι χώθηκε,
κρύφτηκε και σώθηκε!
Kι από τότε τής κόπηκε η λαιμαργία
και τρώει τις μαρίδες
μία μία!
Eυγένιος Tριβιζάς
εικονογ
ράφηση
Bαγγέλ
ης
Eλευθερ
ίου,
εκδ.
Kέδρος

4. Το ποίημα που μόλις διαβάσαμε μπορεί να χωριστεί σε τρεις ενότητες. Τι έκανε
η λαίμαργη φάλαινα, τι σκέφτηκε και ποια απόφαση πήρε. Μπορείτε να βρείτε
από πού αρχίζει και που τελειώνει η κάθε ενότητα μέσα στο ποίημα;
Η λαίμαργη φάλαινα
έκανε σκέφτηκε αποφάσισε

5. Η λαίμαργη φάλαινα
έκανε σκέφτηκε αποφάσισε
Kατάπιε όλα τα κύματα,
όλες τις σταγόνες,
όλους τους ναύτες,
όλες τις γοργόνες,
όλους τους φάρους,
όλους τους ξιφίες,
τους σπάρους, τα χταπόδια
και τους αστερίες!
Tα κανό, τα καβουράκια
και της θάλασσας
τ’αλογάκια!
Έφαγε με φόρα
τις βάρκες μία μία
και με μεγάλη βουλιμία
τα αεροπλανοφόρα
και της γραμμής τα πλοία!
Kαι, πράγμα που δεν πρέπει,
δεν άφησε ούτε φύκι,
δεν άφησε ούτε λέπι!
Kι έμεινε μεμιάς
στη μέση μιας μεγάλης ερημιάς!
«Tα ’χαψα όλα –είπε–μία κι έξω,
ώρα τώρα να χωνέψω
τα καβουράκια
και τις μέδουσες τις κακομοίρες».
Eίδε τότε να ’ρχονται από μακριά
με καμάκια μυτερά
έξι εφτά φαλαινοθήρες!
«Aχ! –σκέφτηκε–τι συμφορά!
Έρχονται να με σκοτώσουν,
να με κάνουν μαργαρίνη
και μπανέλες!
Tι τις ήθελα τις τρέλες;
Tι τρομάρα! Tι τρεμούλα!
Aχ μανούλα μου, γλυκιά
μανούλα!»
Tι να κάνει, τι;
Oύτε νερό να κολυμπήσει,
ούτε θάλασσα για να κρυφτεί!
«Aχ –φώναξε– τι φρίκη!
έφαγα τη θάλασσα
που μ’έκρυβε!
Δεν άφησα ούτε φύκι!
Ήτανε μεγάλο κρίμα
να φάω και το τελευταίο κύμα!
Δεν υπάρχει άλλη λύση!
Προτού με κάνουν λιώμα,
πρέπει αυτή η ερημιά
να ξαναπλημμυρίσει»
είπε η φάλαινα,
κι άνοιξε το στόμα
και βγήκαν τα κύματα
και οι κυκλώνες,
οι ναύτες, τα πέλαγα
και οι γοργόνες,
οι σπάροι, οι ξιφίες,
τα χταπόδια και οι αστερίες,
τα κανό, τα καβουράκια
και της θάλασσας
τ’αλογατάκια.
Έκανε η φάλαινα
ένα μακροβούτι,
στο νεράκι χώθηκε,
κρύφτηκε και σώθηκε!
Kι από τότε τής κόπηκε η
λαιμαργία
και τρώει τις μαρίδες
μία μία!

6. Στο ποίημα υπάρχουν κάποιες επαναλήψεις. Μπορείτε να βρείτε τα
κομμάτια που επαναλαμβάνονται; Γιατί πιστεύετε ότι το έκανε αυτό ο
ποιητής;
Τα έφαγα όλα, όλα,
όλα, όλα, όλα, όλα..
Δεν άφησα ούτε
φύκι!

7. Ο ποιητής χρησιμοποίησε τις επαναλήψεις για να δώσει έμφαση αρχικά στο
μεγάλο κακό που προκάλεσε η λαιμαργία της φάλαινας και εντέλει για να το-
νίσει τη μεταμέλειά της και την προσπάθειά της να διορθώσει το λάθος της
και να επαναφέρει τον περιβάλλον στην αρχική του κατάσταση.
Τα επέστρεψα όλα,
όλα, όλα, όλα, όλα,
όλα..

8. Στην πραγματικότητα με αυτό το χαριτωμένο ποίημα ο Ευγένιος Τριβιζάς θέλει
να μας μιλήσει για ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα της σύγχρονης εποχής.
Ξέρετε ποιο;

9. Ο ποιητής με αυτό το ποίημα στην πραγματικότητα μας μιλά για την
ανεπανόρθωτη καταστροφή που προκαλούν οι άνθρωποι στο περιβάλλον και
γενικά στον πλανήτη. Έτσι κι εμείς σαν την λαίμαργη φάλαινα, στο τέλος θα
καταστρέψουμε τα πάντα και δε θα υπάρχει πλέον τίποτα να μας
προστατεύσει. Το θέμα είναι ότι, όταν εμείς οι άνθρωποι με τη βουλιμία μας, την
απληστία μας,
καταστρέψουμε τον
πλανήτη, θα είναι
πλέον αργά.Δε θα
μπορούμε να
επαναφέρουμε το
περιβάλλον στην
αρχική του
κατάσταση, όπως
έκανε η λαίμαργη
φάλαινα στο
παραμύθι που
διαβάσαμε.

10. Τι ξέρετε για τις φάλαινες;

11. Οι φάλαινες είναι μεγάλα
θαλάσσια θηλαστικά που
ανήκουν στην τάξη των
κητοειδών. Είναι από τα
μεγαλύτερα ζώα που ζουν στη
Γη και προκαλούν θαυμασμό
και ενδιαφέρον λόγω του
μεγέθους, της εντυπωσιακής
καταδύσεώς τους, και της
κοινωνικής τους δομής. Η
η λ ι κ ί α τ ο υ ς μ π ο ρ ε ί ν α
ξεπεράσει και τα 100 χρόνια.
Μαύρες φάλαινες
https://el.wikipedia.org/

12. Υπάρχουν διάφορα είδη. Η γαλάζια φάλαινα αποτελεί το μεγαλύτερο είδος και
το μεγαλύτερο θηλαστικό του κόσμου. Με μήκος 33 μέτρων και βάρος 150
τόνων, ζει στηνΑρκτική και στον βόρειοΑτλαντικό.
https://el.wikipedia.org/

13. Όπως όλα τα θηλαστικά, οι φάλαινες
αναπνέουν με πνεύμονες (γι’ αυτό
και υποχρεώνονται να ανεβούν στην
επιφάνεια του νερού, για να
αναπνεύσουν), θηλάζουν τα μικρά
τους και έχουν (αν και πολύ λίγο)
τρίχωμα. Στο πάνω μέρος του
κεφαλιού τους έχουν ρουθούνια.
Όταν αναδύονται στην επιφάνεια, οι
φάλαινες εκκενώνουν τον αέρα που
είχαν στους πνεύμονες με πίεση. Για
το λόγο αυτό σχηματίζουν πίδακα.
Το νερό εκτοξεύεται από μια τρύπα
στο πάνω μέρος του κεφαλιού τους
(από δύο οπές στις φάλαινες με
μπαλένες). Οι περισσότερες
φάλαινες στο τεράστιο στόμα τους
δεν έχουν δόντια. Και πώς τρώνε;
https://wwhandbook.iwc.int/

14. Οι φάλαινες, παρόλο που είναι τόσο μεγάλες, δεν έχουν δόντια, αλλά φαλαίνια
(ή μπαλένες), τα οποία είναι ελάσματα από κερατίνη. Οι μπαλένες στηρίζονται
στον ουρανίσκο και σχηματίζουν ένα είδος φίλτρου, που επιτρέπει στο νερό της
θάλασσας να εξέρχεται από το στόμα, συγκρατώντας τους μικρούς
οργανισμούς (πλαγκτόν) και τα μικρά θαλάσσια είδη με τα οποία τρέφεται το
κήτος.Υπάρχουν
και φάλαινες που
έχουν δόντια, όπως
η φάλαινα όρκα.
https://www.reddit.com/

15. Οι φάλαινες είναι γνωστές για τις μακριές τους καταδύσεις και τις
μεταναστευτικές τους διαδρομές από τα θερμά στα κρύα νερά και αντίστροφα,
προκειμένου να αναζητήσουν τροφή και να αναπαραχθούν. Είναι γνωστές
επίσης για τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω
τραγουδιού. Από τι κινδυνεύουν;
https://seagoddesswhalewatch.com/

16. Οι φάλαινες κινδυνεύουν
από τις ανθρώπινες
δραστηριότητες, κυρίως από
τη θαλάσσια ρύπανση, την
σύγκρουση με πλοία και την
αλιεία. Πολλά είδη φαλαινών
έχουν τεθεί υπό προστασία
για τη διασφάλιση της
επιβίωσής τους.
https://thestandard.gr/

17. Τα παλαιότερα χρόνια οι άνθρωποι κυνηγούσαν ανελέητα τις φάλαινες για το
κρέας, τις μπαλένες και το λίπος τους. Ήταν οι λεγόμενοι φαλαινοθήρες.
https://education.nationalgeographic.org/

18. Εξαιτίας της φαλαινοθηρίας οι φάλαινες, που ήταν οι κυρίαρχοι των
ωκεανών, κόντεψαν να εξαφανιστούν. Η φαλαινοθηρία δεν έχει ακόμα
σταματήσει τελείως, αφού κράτη όπως η Ιαπωνία, η Ισλανδία, η Νορβηγία
επιτρέπουν ακόμα το κυνήγι τους.
https://savedolphins.eii.org/

19. Ωστόσο η φαλαινοθηρία είναι ένα θέμα που προκαλεί συζητήσεις και διεθνείς
αντιπαραθέσεις, με διάφορες χώρες και οργανώσεις να εκφράζουν
διαφορετικές απόψεις και πολιτικές σε μια προσπάθεια να προστατευτεί το
είδος από την πλήρη εξαφάνιση. Μπορείτε να σκεφτείτε τι θα συμβεί εάν
εξαφανιστούν όλες οι φάλαινες από τον πλανήτη;
https://worldanimalnews.com/

20. Η εξαφάνιση όλων των φαλαινών από τον πλανήτη θα είχε σοβαρές επιπτώσεις
στο οικοσύστημα των θαλασσών και στον πλανήτη συνολικά.
lΕπίδραση στην τροφική αλυσίδα και στη δυναμική του φυτοπλαγκτού:
Οι φάλαινες τρέφονται κυρίως με φυτοπλαγκτόν, τους μικρούς θαλάσσιους
οργανισμούς που πλανιούνται στα νερά των θαλασσών.
lΑλλαγές στα αλιεύματα:
Αν εξαφανιστούν οι φάλαινες
θα αυξηθούν τα θαλάσσια
είδη που τρώνε και αυτά με τη
σειρά τους θα τρώνε ψάρια
που χρειάζονται οι άνθρωποι.
lΑλλαγές στο κλίμα:
Αν εξαφανιστούν δε θα δε-
σμεύουν πια διοξείδιο του
άνθρακα.
lΟι φάλαινες ζουν σε
αυτόν τον πλανήτη
πριν τον άνρθωπο.
Υπάρχουν φάλαινες
στην Ελλάδα;

21. Στο Βόρειο Αιγαίο, στη Νότια Κρήτη, ίσως και στο Ιόνιο κολυμπούν
κανονικότατες φάλαινες. Φυσητήρες, που αναδύονται και βγάζουν από το
ρουθούνι τους πίδακες νερού αλλά και πτεροφάλαινες, των οποίων το μήκος
φθάνει τα 25 μέτρα. Η Βάνα Κάνδια, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Κητολογικών
Ερευνών «Πέλαγος», που παρακολουθεί και καταγράφει τις φάλαινες της
Κρήτης και του Αιγαίου μας πληροφορεί: «Μέχρι στιγμής έχουμε καταγράψει
54 διαφορετικά κήτη»!

22. https://www.lifo.gr/

23. ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΤΕ ΤΙΣ ΦΑΛΑΙΝΕΣ!!!

24. Μπορείτε να γράψετε και εσείς ένα παρόμοιο ποίημα στο οποίο να μιλάει
ο «λαίμαργος λύκος»;

25. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ