evolución 4º ESO en galego

1. TEMA 4:
ORIXE E EVOLUCIÓN DOS
SERES VIVOS

2. 1 - A orixe da vida
• Antigüedade  Xeración espontánea

3. Experimentos científicos para poñer fin a idea da
xeración espontánea
….pero non rexeitaba a xeración espontánea de microorganismos….
Experimento F. Redi (1668)
….deixaba os brascos sen aire, considerado un elemento vital….
Experimento Spallanzani
Experimento Pasteur (1860)
Demostra que son os microorganismos proceden doutros
microorganismos que chegan co aire 
Todo ser vivo procede doutro ser vivo

4. 2 – Principais hipóteses sobre a
orixe da vida
• Hipótese panspermia 
– Orixe da vida fora da Terra
• Síntese Prebiótica 
– Orixe nos océanos pouco profundos da Terra
primitiva

5. Teoría panspermia
Puntos a favor
• Nas nebulosas descubríronse
moitas moléculas que forman
parte dos seres vivos
• Se a auga chegou polo impacto
de asteroides contra a Terra,
porque non poideron traer a vida
en forma de esporas de bacterias
• Todos os seres vivos posúen
características comúns o cal
indica que a vida comezou a
partir dun patrón único
Puntos en contra
• Non existen polo de agora probas
de existencia de vida fora da
Terra
• Non explica a orixe da vida, so
traslada o escenario

6. Síntese Prebiótica
•Teoría Coacervados Oparín e Haldane (1923)  orixe na Terra:
•Condicións da Terra Primitiva (fai 4000 m.a.)
• Atmosfera redutora: sen O2 e rica en H2, H2O, CH4 e NH2
• Formación de océanos primitivos: polo enfriamento da Terra que provoca a condensación
do vapor de auga atmosférico
• A enerxía externa do Sol e descargas eléctricas atmosféricas favorece as
reaccións químicas transformándose compostos inorgánicos en orgánicos
•Nestas condicións acumúlanse en mares pouco
profundos materia orgánica en suspensión formando
unha “Sopa primitiva” onde ocorre a unión aleatoria
de pequenas moléculas con membrana
COACERVADOS  ocorren reaccións no seu interior
ata chegar a formar moléculas con capacidade de
replicación (probablemente ARN)

7. É posible a formación expontánea de materia orgánica
a partir de inorgánica?
EXPERIMENTO DE MILLER (1953)
•Sintetizou aminoácidos a partir de amoniaco, vapor de auga e metano (gases da
atmosfera primitiva)
•Non explica a orixe da vida pero sí a posibilidade de sintetizar materia orgánica a partir de
inorgánica de forma espontánea

8. Teorías sobre a orixe das especies
Hoxe, o proceso da evolución como mecanismo da
orixe á enorme diversidade de formas vivas é un feito
aceptado. Máis controvertido é explicar
satisfactoriamente como sucede.
FIXISTAS OU CREACCIONISTAS:
- Fixismo
- Creacionismio (Cuvier)
Evolucionistas:
- Lamarck
- Darwing
- Neodarwinismo
3 - A EVOLUCIÓN BIOLÓXICA

9. Teorías fixistas e creacionistasTeorías fixistas e creacionistas
Hasta el s. XIX se pensó que los seres vivos eran inmutables y que habían
existido siempre de la misma manera, sin sufrir cambios, fijos, lo cual originó
una corriente de ideas agrupadas bajo el término FIJISMO.
1ª Explicación CREACIONISMO: explicación froito da creación de Deus
-
Idade da Terra segundo a Biblia  6000 anos
-
-Carl Linneo (autor da clasificación binomial) : “Hai tantas especies diferentes
coma formas diversas foron creadas nun principio polo ser infinito…”

10. Teorías fixistas e creacionistasTeorías fixistas e creacionistas
2ª Explicación CATASTROFISMO  G. Cuvier(1769-1832):
O descubrimento de fósiles desacreditou o fixismo
•
Estudando os fósiles deduciu que había especies que se extinguían ou cambiaban
o que contradicía ao fixismo
•
Como el era fixista explicou a presenza de fósiles mediante unha variante das ideas
fixistas, o Catastrofismo:
1 -As especies aparecían sobre a Terra e se mantiñan durante moito tempo sen sufrir ningún
cambio
2 -Unha gran catástrofe que as facía desaparecer
3 - Aparecían novas especies que volvían a desaparecer noutra catástrofe e así sucesivamente.
O Diluvio Universal que se narra no libro do Xénese sería a última destas catástrofes na que
desaparecerían moitas especies.

11. TEORÍAS EVOLUTIVASTEORÍAS EVOLUTIVAS
Teoría de Lamarck, lamarckismo ou transformismo (S. XVIII):
-
Os organismos mostran unha tendencia cara á complexidade
-
O uso repetido dun órgano produce o seu desenvolvemento  A
función crea o órgano

 Os caracteres orixinais son substituídos lentamente por caracteres
adquiridos
-
Os caracteres adquiridos son herdables Teoría da herdanza dos
caracteres adquiridos

12. Actualmente a teoría lamarckista da evolución está descartada.
É certo que o uso ou desuso de certos órganos pode provocar
que se desenvolvan máis ou menos ao longo da vida do individuo, pero hoxe sabemos que:
as características adquiridas non
poden pasar aos descendentes
En case douscentos anos, non se puido atopar nin unha soa proba da herdanza destas características, e actualmente temos unha
explicación coherente do motivo:
os cambios non afectan ao material xenético das células reprodutoras dese individuo,
así que non poden ser transmitidas aos seus descendentes.
Non obstante as ideas de Lamarck son de gran importancia ao ser o
primeiro en formular unha teoría evolucionista

13. Teoría de Darwin e Wallace, ou
Darwinismo (S XIX):
ANTECEDENTES:
O economista Thomas Malthus
Ensaio sobre “O principio da poboación” A cantidade de alimento
dispoñible limita o crecemento das poboacións  prodúcese unha loita
por este recurso Idea de Loita pola supervivencia

14. Teoría de Darwin e Wallace, ou
Darwinismo (S XIX):
ANTECEDENTES:
O xeólogo Charles Lyell
Na súa obra “Principios de xeoloxía” propoñía que o relevo da Terra era
o resultado da actuación dos procesos xeolóxicos día a día durante
longos periodos de tempo. Idea de sucesión e cambio gradual ao
oongo do tempo

15. Teoría de Darwin e Wallace, ou
Darwinismo (S XIX):
ANTECEDENTES:
A viaxe de darwin arredor do mundo no Beagle
Darwin observou que ao variar o clima as especies amosaban variacións
graduais que facían que estiveran adaptadas ao ambiente no que vivían.
En 1863 publica a súa teoría no libro “A orixe das especies”
Variacións no peteiro dos pinzóns segundo a
adaptación á alimentación nas distintas illas das
Galápagos

16. Teoría de Darwin e Wallace, ou
Darwinismo (S XIX):
• Os individuos dunha mesma especie amosan características diferentes entre si -->
Variabilidade natural
•A herdanza dalgunhas características proporcionan vantaxes duns individuos sobre os
demais (por exemplo, á hora de buscar alimento ou de ocultarse dos depredadores, capacidade de supervivencia
ante escaseza de alimentos...).
• Os recursos dispoñibles para a poboación son limitados-->Existe entre os organismos
unha loita pola supervivencia
•So aqueles individuos con características vantaxosas sobrevivirán --> O medio selecciona aos
organismos mellor adaptados --> supervivencia do máis apto.
•Estes individuos que sobreviven transmitirán as súas propias características aos seus
descendentes que perdurarán na especie.
•Desta maneira prodúcese , pouco a pouco, de forma continua un cambio gradual nas especies.

17. Teoría de Darwin e Wallace, ou
darwinismo (S XIX):
O termo selección natural, elemento central da teoría, refírese a que o ambiente
selecciona os individuos cun nivel de adaptación maior que serán os que sobreviviran e aos
cales se pareceran os descendentes.

18. Un aspecto importantes para salientar respecto ao
Lamarckismo é:
●
As características aparecen na poboación ao azar independentemente de se son
beneficiosas ou non para os individuos
●
É a selección natural a que actúa sobre estas variables aleatorias, que se son
vantaxosas, lles confire unha mellor adaptación ao medio , sobrevivindo máis e tendo mais
descendencia, transmitindo estes cambios.

19. LAMARCK
DARWIN

20. Darwinismo
• Explicación do
mecanismo que producía
os cambios nas especies
co paso do tempo
• Non podía explicar a orixe da
variabilidade ni como se
transmitía a outras xeracións
( Non coñecía os traballos de Mendel
nin ata o século XX saberase que
é un xene)
Parodia
no S.XIX
sobre as
ideas de
Darwin

21. A orixe da variabilidade
As mutación ao azar:
• Prexudiciais
• Favorables
• Neutras
• Reprodución sexual

22. Presión de selección e adatación
• Presión de selección  factores ambientais que afectan
negativamente á supervivencia
 Conduce á adaptación (ou extinción no caso contrario )
 A variabilidade dunha poboación axuda a superar a presión de selección
Harmonia axyridis
Lynx pardinus

24. Canto debería correr unha cebra para
salvarse?

25. Simplemente mais que outra cebra
Que é a que comerá o león....

26. Selección artificial
Neste tipo de selección non se selecciona aqueles individuos máis adaptados ao medio, e moitas
veces estas características fan que precisen da axuda do ser humano para a súa supervivencia.
É a que fai o ser humano seleccionando características dos seres vivos (normalmente animais e plantas)
para que teñan as características que lle interesen

27. Selección artificial As ubres das vacas
Dentro do gando vacún o ser humano seleccionou de forma artificial razas coas ubres de
maior tamaño para producir máis leite, como ocorre coa raza frisona. Pero si este gando
tivera que vivir de forma salvaxe convivindo con depredadores tería problemas para
escapar destes, sendo unha presa máis fácil, polo que tendería a desaparecer en favor dos
individuos de características rústicas de ubres máis pequenas.

28. As probas da evolución
●
Anatómicas
●
Paleontolóxicas
●
Embriolóxicas
●
Bioxeográficas
●
Bioquímicas:

29. PROBAS ANATÓMICASPROBAS ANATÓMICAS
Consiste en comparar a forma corporal de especies distintas e
illadas entre si, atopando indicios anatómicos de descender dun
antepasado común respecto ao que variaron ao longo do tempo.

30. Probas anatómicas
Órganos homólogos
• Mesma estrutura interna pero
forma externa e función diferente
• Son estruturas herdadas a partir
dun antecesor común resultado
da adaptación a ambientes
distintos
Non confundir con órganos
análogos:
-mesma función
-Distinta orixe

31. Probas anatómicas
• Perderon a función ao longo da evolución
• Tiveron función nas especies predecesoras
Órganos vestixiais
coxis

32. Probas paleontolóxicasProbas paleontolóxicas
O estudio dos fósiles nos da un ha idea dos cambios que sufriron as especies ao
transformarse unhas e outras.
A aparición de formas
intermedias axúdannos a
desvelar a evolución dos
principiais grupos de seres
vivos.
As series de fósiles
permítennos reconstruir como
se foron adaptando as
cambiantes condicións do clima.
Archeopterix Serie fósil do cabalo

33. Probas embriolóxicas:Probas embriolóxicas:
Baseadas en que todos os vertebrados, nos seus primeiros estadios embrionarios, son moi
semellantes entre si. Estas semellanzas van desaparecendo consonte avanza o
desenvolvemento, ao tempo que aparecen as características de cada especie.
Deste xeito, o desenvolvemento embrionario reflicte o desenvolvemento
evolutivo.
.

35. Probas bioxeográficasProbas bioxeográficas
•
Cando certas poboacións quedan illadas tenden a evolucionar de
forma diferente

36. Probas bioquímicasProbas bioquímicas
•
Todos os seres vivos comparten o mesmo material xenético (ADN)
e presentan uniformidade na composición química e no metabolismo
celular.
•
Canto máis próximas evolutivamente sexan dúas especies maior
similitude terán na súa bioloxía molecular.

37. As especies e a especiación
XEOGRÁFICO
• Formación de illas
• Cadeas de montañas
ETOLÓXICO (comportamento)
• Rituais de cortexo..
Conxunto de procesos que conducen á formación dunha nova especie apartir doutra nova existente

38. Radiacións evolutivas
(Formación novas especies)
• Aunque continuamente surgen y desaparecen
especies, hay periodos la evolución del planeta en
que el ritmo de renovación se incrementa, y
periodos de intensa aparición o extinción de
especies. Veamos por qué.
• A lo largo de la historia de la Tierra ha habido
diferentes pangeas (agrupaciones de todos los
continentes existentes en una época), y es
interesante , si esto ha tenido alguna influencia en
la evolución. En la Figura adjunta puedes ver que
cuando hay una pangea el número de especies es
menor, la vida menos diversa, y cuando los
continentes están separados existe más diversidad
de especies.
• Este hecho se explica porque si los continentes
están unidos, las especies tienden a eliminarse por
competencia y la vida se empobrece. Por el
contrario, cuando una pangea se dispersa, es decir,
al aparecer más continentes implica que surjan
nuevos ambientes (más zonas costeras, por
ejemplo) el número de especies crece, esto se
denomina radiación evolutiva.
Figura : Supercontinentes y
evolución. Observa que en la
Pangea 1 (560 M.a.) y en la Pangea
2 (225 M.a.) el número de especies
disminuye considerablemente

39. Radiaciones evolutivas
«Si no existiese Madagascar»
• La isla de Madagascar se separó
hace 165 millones de años del
continente africano. Observa el
número de especies de palmeras
en la siguiente tabla:
• De las 170 especies de palmeras
de Madagascar, 165 son
endémicas, es decir, solo se
encuentran de forma natural en
Madagascar. Suponiendo que las
palmeras de ambos lugares
procedan de antepasados
comunes, ¿crees que la
separación geográfica ha causado
una mayor diversidad?
Nº especies palmeras Km 2
África 120 30272
Madagascar 170 587

40. Radiaciones evolutivas
«Panamá: el gran extintor»
• Hace tres millones de años, América
del Norte y América del Sur estaban
separados por el océano; no existía
el istmo de Panamá.
• Las especies que habitaban ambos
continentes eran muy diferentes.
Entonces, entre los dos continentes
surgió una cadena de islas volcánicas
que, con el tiempo, se convirtió en el
istmo de Panamá.
• A través de este, los cánidos y los
félidos (principales depredadores de
Norteamérica) siguieron la
migración de sus presas hacia el sur.
Su llegada a Sudamérica causó la
extinción de numerosas especies,
tanto herbívoras (presas) como
carnívoras.
• ¿Por qué crees que desaparecieron
las especies carnívoras de
Sudamérica?

41. Teorías actuais Evolución
Malia a aceptación do darwinismo, esta teoría non podía dar unha resposta
satisfactoria aos interrogantes de como se transmiten os caracteres hereditarios
de xeración en xeración, ou cal é a causa da variabilidade das poboacións:
Teoría sintética ou neodarwinista.
Teoría equilibrio puntuado ou saltacionista,

42. Teoría sintética ou
neodarwinista.
●
A unidade evolutiva non é o individuo senón a poboación, xa que é aquí onde
se presenta a variabilidade xenética.
●
Explica cal é a causa da variabilidade: En todos os individuos prodúcense mutacións ao chou, que
causan variabilidade.
●
Ao haber variabilidade, a natureza actúa seleccionando os individuos mellor adaptados.
●
Estes individuos viven máis e teñen descendentes, que transmitiran mediante os seus xenes as
características vantaxosas.
●
–Os cambios evolutivos se producen como consecuencia da acumulación lenta e progresiva de
pequenas variacións. É unha evolución regular.
Houbo que esperar ao século XX para que ao darwinismo se lle
engadiran os coñecementos da xenética mendeliana e da teoría
cromosómica da herdanza, facendo unha síntese destas.
Esta nova teoría di:

44. Teoría saltacionista ou equilibrio
puntuado
O rexistro fósil amosa , en
xeral, que as especies adoitan ter longos períodos sen cambios,
interrompidos por períodos
curtos nos que acontecen moitos cambios evolutivos, indicaría que
a evolución é un proceso irregular

48. PRIMREIROS HOMINUDOS,
ARBORÍCORAS PERO
LOCOMOCIÓN BÍPEDE
BÍPEDES, HABITARON NA SABANA
FABRICARON AS PRIMEIRAS
FERRAMENTAS, PREEIROS
USO DO LUME,CAZADORES, PROPORCIÓNS
SIMILARES AS NOSAS. COMPORTAMENTO
SOCIAL COMPLEXO  LINGUAXE
COLONIZOU EURASIA, MAIS
ROBUSTO
1º EUROPEO. PROBABLEMENTE
EXTRINGUIDO ANTES DA
CHEGADA DOUTROS HOMÍNIDOS
CARACTERISTRICAS MODERNAS: RITUAIS,
SIMBOLOS: ANTECESORES NEANDERTAIS E
SAPIENS RESPECTIVAMENTE
ADAPTADOS AO FRÍO, EXCELENTES CAZADORES,
POUDO MESTURARSE CON H.SAPIENS
H.OMO SAPIENS: ORIXE ETIOPÍA , UNICA ESPECIE
ACTUAL XÉNERO HOMO

49. 6 -EXTINCIÓNS

50. A ORIXE DO SER HUMANO

53. Historia da Terra comparada con 24
horas dun día