1. Strategi Pendudukan Jepun di Asia Tenggara
 Penguasaan dan pemerintahan Jepun ke atas negara-negara di Asia Tenggara telah
memakan masa yang singkat dan cepat.
 Jepun menggunakan taktik yang tersendiri, iaitu berbaik-baik dengan masyarakat
tempatan di Asia Tenggara sebelum menyerang negara-negara tersebut.
 Jepun menanamkan fahaman dalam kalangan masyarakat di Asia Tenggara bahawa
usaha mereka adalah untuk membebaskan negara-negara ini daripada pentadbiran
dan penjajahan Barat.
 Pada awalnya kehadiran Jepun seolah-olah memberi ruang dan sedikit kebebasan
kepada penduduk tempatan mentadbir dan mengendalikan negara mereka sendiri.
 Keadaan ini pada peringkat awal mencerminkan usaha Jepun mendapat keyakinan
rakyat tempatan.
Indo-China
 Usaha Jepun untuk menawan seluruh Tanah Besar China telah gagal. Jadi, ia telah
mengalih kepada Indo-China. Maka, Jepun telah menandatangani satu perjanjian di
Hanoi pada 22 September 1940. Mengikut perjanjian:
a. Jepun menggunakan 3 lapangan terbang di Tongkin.
b. Perancis membenarkan petempatan 600 tentera di Tongkin.
c. 25000 tentera boleh melintas Indo-China setiap kali.
 Jepun kemudian berjaya menguasai Indo-China sepenuhnya selepas Jerman
menguasai hampir seluruh Perancis.
 Jepun mencadangkan konsep “Asia untuk Asia” berbeza dengan konsep
persekutuan Indo-China yang dilaungkan oleh Gabenor Jeneral Perancis Jean Decoax.
 Ahli nasionalis Vietnam yang pro Kuomintang pimpinan Ho Chi Minh mengaturkan
pergerakan pemerintahan Jepun.
 Kaum nasionalis di seberang laut telah membentuk unit Nam Doc Lip Dong Minh Hoi
(Liga Kemerdekaan Vietnam) atau Viet Minh untuk menimbulkan semangat
kebangsaan dan memudahkan aktiviti sabotaj ke atas Jepun dengan bantuan negeri
China.
 Jepun telah merampas kubu Perancis dan semua pejabat kerajaan Perancis
di Vietnam ditawan dan dikuasai oleh Jepun. Decoax ditangkap oleh Jepun. Jepun
mengistiharkan Vietnam sebagai negera bebas daripada pengaruh Perancis pada 11
Mac 1945.
 Namun demikian, Viet Minh tidak mengakui pengisytiharaan tersebut dan bertindak
merampas beberapa wilayah di Tongkin. Menjelang penyerahan Jepun, Viet Minh
berjaya menampakkan kuasanya di Vietnam Utara lalu menubuhkan Republik di
Vietnam Utara.
cdikum@yahoo.com

2. Myanmar
 Jepun telah membuat pakatan dengan Aung San dan 13 orang ahli, Dobama
Asiayone untuk menubuhkan Tentera Kemerdekaan Myanmar ( Myanmar
Independence Army)
 Pasukan Tentera Kemerdekaan Myanmar ini telah diberikan bantuan senjata oleh
Jepun dan ada dalam kalangan pemimpin dan anggaotanya yang diseludup masuk ke
Jepun untuk diberikan latihan ketenteraan.
 Jepun memberi bantuan kewangan kepada Dr. Ba Maw ketika beliau menjadi
Perdana Menteri bagi tujuan pembebasan dan hubungan ini berterusan sehingga
tertubuhnya Htwet Yat Gin
 Selain itu, Dr. Thien Moung pula dihantar ke Jepun bagi mendapatkan sokongan
Jepun dan kemudiannya mereka menubuhkan Persatuan Myanmar-Jepun di Tokyo
dengan Dr. Thien Moung sendiri dilantik sebagai presiden.
 Kerjasama ini telah membolehkan Jepun menawan dan menakluki Myanmar secara
keseluruhannya pada Mei 1942
Thailand
 Thailand merupakan satu-satunya negara di Asia Tenggara yang tidak pernah dijajah
oleh mana-mana kuasa termasuklah Jepun.
 Salah satu sebab mengapa Thailand tidak dijajah adalah dasae Pro-Jepun telah
dijalankan dan diamalkan oleh Perdana Menterinya, Luang Phibun Songkhram
kerana yakin Jepun akan menang perang yang dilancarkannya.
 Duta Jepun di negara Thailand, Tsubokami telah meminta kebenaran Thailand untuk
menggunakan negaranya sebagai jalan masuk untuk menyerang Tanah Melayu dan
Myanmar.
 Pada 8 Disember 1941, Jepun telah dibenar menggunakan sempadan negara
Thailand untuk menggunakan negaranya sebagai jalan masuk untuk menyerang
Tanah Melayu dan Jepun berjanji akan menghormati kedaulatan dan kemerdekaan
Thailand.
 Kerajaan Thailand turut bersetuju menandatangani Perjanjian Perikatan dengan
Jepun pada 21 Disember 1941 dan perjanjian tersebut menyatakan bahawa Jepun
cdikum@yahoo.com

3. bersetuju untuk memulangkan wilayah-wilayahnya yang diambil oleh British dan
Kerajaan Thailand pula bersetujuan untuk membantu Jepun menentang pihak British
dan Amerika Syarikat.
Tanah Melayu
 Bagi mempengaruhi penduduk Tanah Melayu, Jepun menggunakan propaganda
dengan fahaman “Pan Asia” , “Asia Timur Raya” dan ”Daerah Kemakmuran
Aia Timur Raya”.
 Jepun menyusun gerakan pengintipan bagi mencari maklumat yang kemas
dan kini serta Jepun menggunakan pegawai perisikan khas dengan
menggunakan rakyatnya yang bermaustautin di Asia Tenggara.
 Unit unit perisikan profesianol Jepun yang terpenting ialah Dora Nowa( Jabatan
Penyelidikan Tentera ) dan F. Kikan. Unit Dora Nowa dipimpin oleh Tsuji Masanobu
manakala F.Kikan diketuai oleh Fujiwara Iwaichi.
 Jepun membuat pakatan dengan Kerajaan Thailand pada 8 Disember dimana
Perdana Menteri Thailand telah memberi sokongan terhadap Jepun.
Indonesia
 Jepun telah menjalankan usaha untuk berbaik-baik dengan penduduk di
Indonesia sebelum melakukan serangan.Usaha ini bagi membebaskan Indonesia
daripada penjajah Belanda.Tindakan ini telah menjadikan rakyat menganggap Jepun
sebagai penyelamat yang mampu memberi kebebasan.
 Bagi menawan hati rakyat di Indonesia, Jepun telah melancarkan
propaganda. Pada April 1942, Jepun telah menggerakkan propaganda Pergerakan
Tiga A iaitu Jepun Pelindung Asia, Jepun Pemimpin Asia dan Jepun Cahaya Asia.
Kerjasama telah diberikan oleh kebanyakan pemimpin pertubuhan di Indonesia. Jepun
dilihat sebagai kuasa yang ingin membebaskan Indonesia dari penjajahan Belanda.
 Jepun memberi perhatian kepada golongan pemuda. Hal ini kerana mereka
sangat bersemangat. Golongan agama juga menjadi perhatian Jepun untuk
menyebarkan pengaruh mereka bagi mendapat sokongan.
cdikum@yahoo.com

4. Filipina
 10 Disember 1941, Jepun menyerang Filipina. Februari 1942, Manila jatuh. Pada Mac
1942, Filipina ditawan oleh Jepun. Ketua Pertahanan Komanwel Douglas Mac Arthur
melarikan diri ke Mindanao.
 Jepun tidak banyak ubah sistem pentadbiran Amerika Syarikat dan mengekalkan
kebanyakan pegawai-pegawai bangsa Filipina dibawah Pengerusi Tinggi Jepun
Pandangan Tokoh
1. “ Kita bangsa Indonesia sedang menyelenggarakan dua macam revolusi iaitu
yang pertama ialah revolusi nasional, untuk mencapai kemerdekaan Indonesia
sepenuh-penuhnya. Bagi yang keduanya ialah revolusi sosial, untuk membaharui
masyarakat kita menurut dasar keadilan sosial dan gotong-royong. Perjuangan
yang dilakukan oleh rakyat pula ada dua sifatnya iaitu yang pertama ialah
perjuangan yang bersifat bertempur karena keinginan rakyat untuk
mempertahankan kehormatan bangsa dan Negara, dengan menerima
pertempuran yang disorongkan kepadanya manakala yang keduanya ialah
pembangunan masyarakat.”
( Ucapan Mohammad Hatta bertajuk „Suatu Amanat‟ dalam Pidato Radio, Tanggal 23
Januari 1946 )1
2. “Pejuang-pejuang kemerdekaan waktu itu telah terkumpul dalam dua kumpulan. Satu
kumpulan yakin bahawa kemerdekaan hanya boleh dicapai menerusi revolusionary
means sementara yang lain percaya dengan perlembagaan... Sekalipun kemerdekaan
telah dicapai oleh golongan moderate, tetapi sejarah membuktikan bahawa golongan
1
Lihat Wangsa Widjaja, Kumpulan Pidato Mohammad Hatta dari tahun 1942-1949 (Jakarta: Yayasan Idayu,
1981), hlm. 76.
cdikum@yahoo.com

5. nasionalis radikal juga telah memberikan sumbangan terhadap tercapainya
kemerdekaan 1957 itu”.
(Ucapan Tun Dr Ismail Abdul Rahman sewaktu menerima Ijazah Kehormat Doktor
Undang-Undang dari USM pada 9 Jun 1973)2
3. Bagi tulisan George McTurnan Kahin pula menjelaskan, kemerdekaan merupakan
sesuatu kemuncak tindak balas terhadap penjajah dan pemahaman sebenar aktor
politik tempatan berada pada tahap matang ketika pendudukan Jepun. Menurutnya
lagi, pendudukan Jepun merupakan pengaruh yang paling besar terhadap kemerdekaan
Indonesia.3
4. Menurut Mustapha Hussain, beliau menyifatkan kerjasama dengan Jepun bertujuan
untuk membebaskan dan menolong orang Melayu. Menurut beliau lagi, strategi
terpaksa berbaik- baik dengan Jepun adalah supaya segala usaha dan pertolongannya
kepada orang Melayu tidak disedari oleh Jepun.4
2
Aishah Ghani, Memoir Seorang Pejuang (Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1992), hlm. 173.
3
George McTurnan Kahin, Nationalism and Revolution in Indonesia (Ithaca and London: Cornell University
Press, 1970), hlm. 173.
4
Insun Sony Mustapha, Memoir Mustapha Hussain: Kebangkitan Nasionalisme Melayu Sebelum UMNO (Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1999), hlm. 319.
cdikum@yahoo.com

6. Rujukan
-Wolf Mendl.Japan And South East Asia. Voliume: From The Meiji Restoration to
1945. Routledge London and New York. 2001
-Willard H. Elsbree. Japan‟s Role In Southeast Asian Nationalist Movements 1940 to
1945. Harvard University Press Cambridge, Massachusetts.1953
- Mohamad Idris Saleh and etc, Sejarah Pembangunan Bangsa Dan Negara. Utusan
Publications & Distributions Sdn. Bhd. 1994
- Abdul Rahman Haji Ismail, Malaysia: Sejarah Kenegaraan Dan Politik. Kuala
Lumpur.2005.
- Byungkuk Soh. Malay Society under Japanese Occupation, 1942-45. Center for
International Area Studies, Hankuk University of Foreign Studies.1998
cdikum@yahoo.com