Διεθνές φαινόμενο το φροντιστήριο.Γενική αναφορά.

2. Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον ενός θεσμού

3. Το παρελθόν … Στην ιστορία των θεσμών και των επαγγελμάτων υπάρχει ένα γνωμικό “ ..αν θες να δεις το μέλλον ενός επαγγέλματος κοίταξε το παρελθόν του..” 2000 π. Χ. Ο S . N Κ ramer στο βιβλίο του “ Τ he Sumerians ” παραθέτει εκτενή αποσπάσματα από σχολικές εκθέσεις μαθητών που τις επιγράφει “σχολικές μέρες”, “σχολικοί ταραξίες”, “ένας γραφέας και ο δύστροπος γιος του” κ. α. Τις επιγράφει χρησιμοποιώντας παράγωγα της λέξης σχολείο που πρέπει να θυμίσουμε ότι είναι μεταγενέστερη της λέξης φροντιστήριο (!), όπως τεκμηριώνει ο ιστορικός και φροντιστής Σαράντος Καργάκος. Το παρελθόν ενός θεσμού

4. Να η περιγραφή μιας σχολικής μέρας: «Όταν ξύπνησα νωρίς το πρωί είδα τη μητέρα μου και της είπα: «Δώσε μου το κολατσιό μου, θέλω να πάω στο σχολείο». Η μητέρα μου μού έδωσε δυο κουλούρια και πήγα στο σχολείο. Ο δάσκαλος που επέβλεπε την ακρίβεια μου είπε: «Γιατί άργησες;» Φοβισμένος και με τρεμάμενη καρδιά μπήκα πριν από το δάσκαλο μου και έκαμα μια υπόκλιση με σεβασμό». Το παρελθόν ενός θεσμού

5. Ο δάσκαλος ο υπεύθυνος για τη καλή συμπεριφορά είπε: «Γιατί σηκώθηκες χωρίς άδεια;» - Με έδειρε. Ο δάσκαλος ο υπεύθυνος για την εξώπορτα είπε: «Γιατί βγαίνεις έξω χωρίς άδεια;» - Με έδειρε. ……………………………………………………… Ο δάσκαλος ο υπεύθυνος για τα Σουμεριακά είπε: «Γιατί δε μιλάς Σουμεριακά;» - Με έδειρε. Ο καθηγητής μου είπε: «Τα χέρια σου δεν με ικανοποιούν» - Με έδειρε. Και έτσι άρχισα να μισώ τη τέχνη του γραφέα, να παραμελώ τη τέχνη του γραφέα. Ο καθηγητής μου δεν ήταν ευχαριστημένος μαζί μου. Σταμάτησε να μου διδάσκει τη τέχνη του στο γράψιμο. Δεν με προετοίμαζε καθόλου για να γίνω νεαρός συγγραφέας ούτε για να γίνω μεγάλος αδελφός». Το παρελθόν ενός θεσμού

6. Απελπισμένος ο μαθητής καταφεύγει στον πατέρα του: «Δώσε του λίγο έξτρα μισθό, κάνε τον να γίνει πιο ευγενικός. Κάνε τον να αφήσει για λίγο την αριθμητική. Όταν απαριθμεί τις υποθέσεις των μαθητών όλου του σχολείου, κάνε τον να με συμπεριλαμβάνει και μένα». Ο πατέρας φέρνει το δάσκαλο στο σπίτι για ιδιαίτερα μαθήματα. Ο μαθητής είναι «τύπος και υπογραμμός», παρακολουθεί και μαθαίνει. Ο πατέρας εκφράζει την ικανοποίηση του στο δάσκαλο λέγοντας του μεταξύ άλλων: «Ο μικρός μου, άνοιξε το χέρι του κι εσύ έβαλες πάνω του τη σοφία. Του έδειξες όλα τα λεπτά σημεία της γραφής. Τον έκανες να δει τις λύσεις των μαθηματικών και αριθμητικών προβλημάτων, τον δίδαξες να κάνει βαθιά τη σφηνοειδή γραφή». Το παρελθόν ενός θεσμού

7. Το παρελθόν ενός θεσμού Η έκφραση της χαράς του πατέρα μεταφράζεται με προσφορά προς το δάσκαλο άφθονου λαδιού ( irida oil ), μιας φορεσιάς, έξτρα μισθού και ενός δαχτυλιδιού. Ο δάσκαλος κατευχαριστημένος λέει στο μαθητή: «…Επειδή μου έδωσες τα πάντα χωρίς περιορισμό, μου πλήρωσες μισθό παραπάνω από τις προσπάθειες μου και με τίμησες, είθε η Nibada , η βασίλισσα των αγγέλων να γίνει ο φύλακας άγγελος σου.»

8. Πραγματικά, σ’ αυτή την έκθεση βρίσκουμε πάρα πολλά στοιχεία για τη σουμεριακή σχολική ζωή και εκπαίδευση. Βλέπουμε π.χ. την κατανομή αρμοδιοτήτων ανάμεσα στους δασκάλους, την παιδαγωγική αρχή της σωματικής τιμωρίας για κάθε παράπτωμα του μαθητή, την άσκηση των μαθητών στην πειθαρχία και την τάξη, τις σχέσεις μαθητών και δασκάλων κ.τ.λ. Το παρελθόν ενός θεσμού

9. Βλέπουμε επίσης και την αντίληψη του ιδιαίτερου μαθήματος, του έξτρα μισθού και των δώρων προς το δάσκαλο ως – αποτελεσματικών όπως φαίνεται – μέσων αλλαγής της συμπεριφοράς του δασκάλου απέναντι στο μαθητή που «δεν τα καταφέρνει» στο σχολείο. Πόσα πράγματα άλλαξαν άραγε στην ανθρώπινη νοοτροπία όλα αυτά τα 4.000 χρόνια που μας χωρίζουν από τις «Σχολικές Μέρες» του Σουμέριου μαθητή; Αν κοιτάξουμε το κορεάτικο μοντέλο στο οποίο αναφερθήκαμε πριν δεν έχουν αλλάξει πολλά! Το παρελθόν ενός θεσμού

10. Το τέλος του εγχώριου μύθου 1983: Ο Γεώργιος Ψαλτόπουλος παρουσιάζει για πρώτη φορά σημαντικά στοιχεία για την ύπαρξη φροντιστηρίων σε διάφορες χώρες. 1999: Το γραφείο ορολογίας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου επιχειρεί να διεθνοποιήσει την ελληνική ιδιαιτερότητα με αναφορά σ’ ένα «καθαρά ελληνικό παραεκπαιδευτικό φαινόμενο». Προτείνει μάλιστα μετάφραση στην Αγγλική γλώσσα της έννοιας της παραπαιδείας. 2002: Η ΟΕΦΕ προσκαλεί τους Ιάπωνες φροντιστές στην Ελλάδα σ’ ένα συνέδριο αφιερωμένο στα παράλληλα απογευματινά σχολεία που λειτουργούν στο πλανήτη. Ο Ιάπωνας δημοσιογράφος Yamanaka , εκπαιδευτικός συντάκτης της “Asahi Shibun” , μιας εφημερίδας που έχει μέση κυκλοφορία 1600000 (!) φύλλα ημερησίως, μόλις πληροφορείται την πρόσκληση των Ιαπώνων φροντιστών της Juku Association μας στέλνει απορημένος ένα e-mail : «σας εντυπωσίασε η εθνική μας εκπαιδευτική ιδιαιτερότητα;»

11. Το τέλος του εγχώριου μύθου Λίγους μήνες αργότερα, από το βήμα του συνεδρίου «Παιδεία χωρίς όρια και όρους» στην Αθήνα, ο Πρόεδρος των Ιαπώνων Φροντιστών Masazumi Ishii έλεγε: Πάνω από 40.000 Juku σε μια χώρα 140.000.000 κατοίκων παίζουν ενεργό ρόλο στην εκπαίδευση μέρα και νύχτα αποζημιώνοντας τα παιδιά για την έλλειψη εκπαίδευσης από τα δημόσια σχολεία. Είχαμε την πεποίθηση για πολλά χρόνια ότι τα Juku που έχουν μια εκπαιδευτική διαδρομή 60 ετών αποτελούν μια ιαπωνική ιδιαιτερότητα μέχρι που ανακαλύψαμε ότι ανάλογα απογευματινά σχολεία υπάρχουν σε πολλές χώρες μεταξύ των οποίων και η χώρα σας. “ ”

12. Το τέλος του εγχώριου μύθου 2003: Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος, σε ομιλία του στην Βουλή των Εφήβων εύχεται την κατάργηση των φροντιστηρίων. Στην ίδια ομιλία εκθειάζει το εκπαιδευτικό θαύμα της Ιαπωνίας και της Ιρλανδίας. Κάπως έτσι αρχίσαμε να διερευνούμε το ιρλανδικό μοντέλο, το αγγλικό, το γαλλικό, το γερμανικό, το ισπανικό… Το σφάλμα μας είναι ότι δε μιμηθήκαμε παραδείγματα όπως της Ιαπωνίας ή της Ιρλανδίας… είπε τότε ο κ. Στεφανόπουλος. Όταν σε επίσκεψη μας του θέσαμε υπ’ όψιν το ιαπωνικό μοντέλο έμεινε έκπληκτος αλλά με την ικανότητα του έμπειρου πολιτικού μας υπενθύμισε ότι στην Ευρώπη δεν υπάρχουν φροντιστήρια… “ ”

13. Το τέλος του εγχώριου μύθου και ο παγκόσμιος χάρτης των φροντιστηρίων 200 6 : Ένας αρθρογράφος της Καθημερινής σ’ ένα άρθρο του με τίτλο «ΟΔΟΣ ΟΝΕΙΡΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΗΔΕΝ» υποκύπτει στην εύκολη καταγγελία με την τέχνη της υποκριτικής και το πάθος της διαστρέβλωσης: … μία από τις λέξεις που δυσκολεύεται κανείς να μεταφράσει σε οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή γλώσσα είναι η λέξη φροντιστήριο… Κάπως έτσι η αναζήτηση συνεχίσθηκε και η ζωή εκδικείται την προχειρότητα και κυρίως τις δογματικές θεωρήσεις. Ένα απλό χτύπημα της λέξης CRAM SCHOOLS or CRAMMERS σε μια μηχανή αναζήτησης μας άνοιξε τον παγκόσμιο χάρτη των φροντιστηρίων˙ καταιγίδα οι πληροφορίες. “ ”

15. Juku (Japan) Hagwon ( Κορέα) Buxiban ή Bushiban (Ταϊβάν) Tutorial School (Χονγκ Κονγκ) Grind School ( Ιρλανδία) Frontisterion ή Frontistirio ( Ελλάδα: Φροντιστήριο) Curso pré-vestibular ( Βραζιλία) Dersane ( Τουρκία) Ακόμα, στην Ευρώπη : Explicações ( Πορτογαλία) Soutien Scolaire - ACADOMIA, Keepschool, Completude… ( Γαλλία) Nachhilfe (Γερμανία) Preuniversitario ( Ισπανία, Χιλή) Scuola Privata ( Ιταλία) Αλλά και στην Αμερική …. Το τέλος του εγχώριου μύθου

16. Πίνακες του ΟΟΣΑ

17. Πίνακες του ΟΟΣΑ

18. 2001: Ένα video του ΥΠΕΠΘ με ιδέα την αποτυχημένη προσπάθεια

19. Η Tashiro από την Ιαπωνία Όπως καθένας, πίστευα πως το να πηγαίνω στο juku ή αλλιώς στο φροντιστήριο ήταν για να κάνει τη ζωή μου κόλαση. Και όταν ξεκίνησα τα εξωσχολικά απογευματινά μαθήματα στην πέμπτη τάξη (Β’ Λυκείου), υπήρχε ένας τόνος δουλειάς. Έβλεπα ακόμα και κάποιες φιλίες μου να απομακρύνονται. Αλλά καθώς περνούσαν οι μήνες, συνέβη κάτι εκπληκτικό: άρχισε να μου αρέσει πραγματικά στο φροντιστήριο. Ένα γράμμα με πολλούς παραλήπτες

20. Η Tashiro από την Ιαπωνία Στο κανονικό σχολείο, οι καθηγητές ρωτούν τους μαθητές αν έχουν απορίες και κανένας δεν σηκώνει το χέρι – ακόμα και αν το μάθημα δεν έμεινε σε κανενός το κεφάλι. Είναι πολύ ντροπιαστικό να παραδεχτείς ότι δεν κατάλαβες κάτι. Στο φροντιστήριο, ήξερα ότι δεν ήταν ντροπή να κάνεις ερωτήσεις. Οι τάξεις έχουν περίπου 10 μαθητές (συγκριτικά με το τριπλάσιο που υπάρχουν στα σχολεία). Στο σχολείο, το μόνο ζητούμενο είναι να βγει η ύλη όσο πιο γρήγορα γίνεται. Στο φροντιστήριο, οι καθηγητές σε βοηθούν πραγματικά να μάθεις. Ένα γράμμα με πολλούς παραλήπτες

21. Η Tashiro από την Ιαπωνία Συνήθως τα μεγαλύτερα παιδιά στο σχολείο με πείραζαν πολύ και μου ήταν δύσκολο να μιλήσω στους καθηγητές μου για αυτό το θέμα. Αποφάσισα ότι πρέπει να είμαι δυνατή και να το κρατήσω για τον εαυτό μου. Οι καθηγητές του φροντιστηρίου αισθάνονται σαν σύμμαχοί μου, και δεν είναι απλά μερικοί ψυχροί ενήλικες. Ένας καθηγητής, ο οποίος λέγεται κ. Fujita (του είχαμε βγάλει το ψευδώνυμο Apple Boy γιατί τα μάγουλά του ήταν τόσο ροδαλά και απαλά) ήταν εξαιρετικά υποστηρικτικός, λέγοντάς μου «Μην ανυσυχείς, εγώ θα σε προστατεύσω, Τασίρο». Ένα γράμμα με πολλούς παραλήπτες

22. Η Tashiro από την Ιαπωνία Την 1η Φεβρουαρίου έδωσα στις εισαγωγικές εξετάσεις για ένα σχολείο το οποίο είχα θέσει στόχο. Νόμιζα ότι τα είχα πάει πολύ καλά, αλλά απέτυχα. Αφού πήρα τα αποτελέσματα, πήγα κατευθείαν στο φροντιστήριο, και το προσωπικό προσπάθησε να με παρηγορήσει όσο έκλαιγα. Οι καθηγητές μου με παρηγορούσαν θυμίζοντάς μου πόσο πολύ είχα δουλέψει. Ένας από αυτούς έκλαιγε. Τότε ξαφνικά μου τηλεφώνησαν οι γονείς μου για να μου πουν ότι είχα γίνει δεκτή στο σχολείο. Ένας μαθητής είχε αποχωρήσει και ήμουν η επόμενη στη λίστα. Όλοι στο φροντιστήριο ξέσπασε σε ζητωκραυγές. Ήταν η ευτυχέστερη στιγμή της ζωής μου. Δεν πηγαίνω πια στο juku και ίσως αυτό ακουστεί περίεργο – αλλά μου λείπει πραγματικά. Ένα γράμμα με πολλούς παραλήπτες

23. Το μέλλον ενός θεσμού Το μέλλον των φροντιστηρίων είναι βέβαιο γιατί είναι συνυφασμένο με την προοπτική του μαχόμενου δασκάλου που αξιολογείται καθημερινά στην τάξη. Οι μαθητές είναι σαν τα λαγωνικά: οσφραίνονται τον Δάσκαλο από μακριά· πρέπει όμως εμείς να νιώθουμε βαθειά ότι είμαστε δάσκαλοι!

24. Το μέλλον ενός θεσμού Η ποιοτική και πιστοποιημένη φροντιστηριακή εκπαίδευση έχει στη σημερινή κοινωνική και εκπαιδευτική πραγματικότητα αναμφισβήτητο ρόλο και λόγο. Η μέση εκπαίδευση αποτελεί το κρίσιμο στάδιο της Παιδείας μας που οδηγεί στην επόμενη βαθμίδα, την αγορά εργασίας και στην κοινωνική ένταξη των νέων ανθρώπων. Η ποιότητα και η συνεχής αξιολόγηση αποτελούν μονόδρομο για κάθε κοινωνία. Το σχολείο του αύριο είναι ένα ολοήμερο σχολείο, που στη πρωινή του λειτουργία κοινωνικοποιεί και μορφώνει, και στην απογευματινή του άσκηση φροντίζει τους μαθητές, επιλύει μαθησιακά προβλήματα, προετοιμάζει τη μετάβαση στην επόμενη βαθμίδα, σ’ ένα προστατευμένο περιβάλλον μελέτης και δημιουργίας.

25. Το μέλλον ενός θεσμού Η επιβίωση και η ανάπτυξη όμως των φροντιστηρίων σ’ ένα εκτεταμένο καθεστώς επικίνδυνης παραοικονομίας προϋποθέτει τη συνεχή βελτίωση και τη καθιέρωση μιας σύγχρονης φροντιστηριακής συνείδησης. Ο σύγχρονος φροντιστής πέρα από τη χαρισματική εκπαιδευτική του υπόσταση και το έργο του οφείλει να αποκτήσει γνώσεις και δεξιότητες που θα του επιτρέψουν να αντιμετωπίσει τον έντονο ανταγωνισμό με νέα σχήματα και νέες μορφές υγιούς συνεργασίας.

26. Το μέλλον ενός θεσμού Το λειτούργημα μας ακόμα και στη πιο ιδελεαστική του μορφή είναι και επιχείρηση. Μια επιχείρηση που ως οικονομική οντότητα έχει έσοδα, έξοδα και πολλαπλές υποχρεώσεις. Μια επιχείρηση νόμιμη που δικαιούται να απολαμβάνει κέρδη για να μπορεί να επιτελεί το λειτούργημα με αφοσίωση και μεράκι. Η αποδόμηση του οργανωμένου λαϊκού φροντιστηρίου θα επιφέρει όχι ασφαλώς την εξάλειψη του φαινόμενου αλλά την αριστοκρατικοποίηση της παιδείας.