2. Nội dung
I. KHÁI NIỆM
II. NGUYÊN NHÂN VÀ CÁC
YẾU TỐ NGUY CƠ
III. CHẨN ĐOÁN
3. I. KHÁI NIỆM
Alzheimer(AD) là một bệnh:
tiến triển chậm của vỏ não
được đặc trưng bởi sự suy giảm trí nhớ
cuối cùng là suy giảm suy luận, lập kế hoạch, ngôn
ngữ và tri giác
5. II. NGUYÊN NHÂN VÀ CÁC YẾU TỐ NGUY
CƠ
2.1.Nguyên nhân
*Theo giả thuyết về amyloid:
do sự tích tụ các protein
amyloid β gây ra:
-thoái hóa noron
-ngăn cản cân bằng ion
calci trong tế bào
-ức chế chức năng của
một số enzym và việc sử
dụng glucose trong tế bào
noron
6. II. NGUYÊN NHÂN VÀ CÁC YẾU TỐ NGUY
CƠ
2.1. Nguyên nhân
*Sự tích tụ bất
thường của protein
tau: tau bị thay đổi về
mặt hóa học, trở nên
photphorylate hóa
quá nhiều; nó bắt cặp
với các sợi khác, tạo
thành các đám rối sợi
thần kinh và làm tan
rã hệ thống vận
chuyển của nơ-ron.
7. II. NGUYÊN NHÂN VÀ CÁC YẾU TỐ NGUY
CƠ
2.2. Các yếu tố nguy cơ
• Tuổi tác
• Tiền sử mắc bệnh và di truyền
• Các yếu tố nguy cơ khác:
-Chấn thương đầu
-Mối liên quan giữa não và tim
-Sự lão hóa thông thường
8. III. CHẨN ĐOÁN
3.1.Triệu chứng lâm sàng
Chức năng Giai đoạn sớm
Trí nhớ Mất dần các trí nhớ gần
Ngôn ngữ Vong ngôn nhẹ (tìm từ một cách khó
khăn)
Định hướng Tìm kiếm sự thân thiện và trốn tránh
những gì mới lạ
Vân động Hơi khó khăn khi viết hoặc dùng đồ vật
Cảm xúc Vô cảm và trầm cảm
CLCS Cần người nhắc nhở đối với một số
CLCS
9.
10.
11. III. CHẨN ĐOÁN
3.1.Triệu chứng lâm sàng
Chức năng Giai đoạn giữa
Trí nhớ Mất trí nhớ cũ và mới
Ngôn ngữ Vong ngôn vừa
Định hướng có thể bị lạc nhiều lần, ngay ở trong nhà
Vận động Các cử chỉ lập lại, vong hành
Cảm xúc Có thể có rối loạn cảm xúc và hành vi
CLCS Cần người nhắc nhở và giúp đỡ trong
hầu hết CLCS
12. III. CHẨN ĐOÁN
3.1. Triệu chứng lâm sàng
Chức Năng Giai đoạn trể
Trí nhớ Lẫn lộn giữa quá khứ và hiện tại
Ngôn ngữ vong ngôn diễn đạt và tiếp nhận
ĐỊnh hướng Xác định lẫn lộn người thân và vị trí
Vận động Cử động chậm chạp, nguy cơ bị té ngã
Cảm xúc Tỷ lệ cao bị rối loạn cảm xúc và hành vi
CLCS Cần người nhắc nhở trong tất cả các
CLCS
13. III. CHẨN ĐOÁN
3.1. Triệu chứng lâm sàng
Chức Năng giai đoạn tận cùng
Trí nhớ Không có liện kết rỏ ràng giữa quá khứ
và hiện tại
Ngôn ngữ Câm hoặc từ không liên kết
Định hướng Mơ hồ với môi trường xung quanh
Vận động Ít vận động tự động, khó nuốt, giật cơ,,
cơn co giật
Cảm xúc Thụ động hoàn toàn
CLCS Đòi hỏi chăm sóc hoàn toàn
14. III. CHẨN ĐOÁN
3.2.Tiêu chuẩn NIA-AA (2011) Probable AD
dementia: Core clinical criteria
*Đủ các tiêu chuẩn chẩn đoán SSTT:
+Phát hiện qua hỏi bệnh sử, qua người thân và
khám lâm sàng. Các test đánh giá tâm thần kinh được sử
dụng khi bệnh sử và khám lâm sàng không cung cấp chẩn
đoán tin cậy
+Suy giảm so với trước đây về nhận thức/rối loạn hành
vi ở ít nhất 2 nhóm chức năng sau:
(1)Giảm trí nhớ; (2)Giảm chức năng điều hành;
(3)Giảm chức năng thị giác không gian; (4)Giảm
chức năng ngôn ngữ; (5) Thay đổi tính cách, hành
vi
+Ảnh hưởng đến hoạt động sống hàng ngày
+Không phải do mê sảng hoặc rối loạn tâm thần gây ra
15. III. CHẨN ĐOÁN
3.2.Tiêu chuẩn NIA-AA (2011) Probable AD
dementia: Core clinical criteria
*Đủ các tiêu chuẩn chẩn đoán SSTT, kèm theo:
+Khởi phát từ từ
+Có sự ghi nhận suy giảm nhận thức trong bệnh sử
do người thân cung cấp
+ Triệu chứng khởi đầu và nổi bật trong quá trình
bệnh:
- Giảm trí nhớ hoặc
- Giảm chức năng các khác (ngôn ngữ, thị giác
không gian, điều hành)
+ Không có bằng chứng (lâm sàng & cận lâm sàng)
của bệnh lý khác (bệnh mạch máu não với tiền sử đột
quỵ, hình ảnh nhồi máu, chảy máu não hoặc WML
nặng), DLB, FTD, …
16. III. CHẨN ĐOÁN
3.2.Tiêu chuẩn NIA-AA (2011) Probable AD
dementia: Core clinical criteria
*Mức độ chắc chắn sẽ tăng thêm khi:
+Có bằng chứng suy giảm nhận thức/hành vi trên các
test đánh giá theo dõi định kỳ
+Có bằng chứng của các đột biến gien gây bệnh
Alzheimer (APP, PS1 , PS2 )
+Có bằng chứng của các đánh dấu sinh học bệnh học
của bệnh Alzheimer (chủ yếu dùng trong nghiên cứu)
17. III. CHẨN ĐOÁN
Xác định AD:
-Bằng chứng giải phẫu bệnh(đòi hỏi autopsy)
-tiến triển và thăm khám đặc trưng của AD
Có khả năng AD:
-thiếu sót trong hơn 2 lãnh vực nhận thức
-khởi phát 40-90 ( thường >65), quá trình tiến triển
-các nguyên nhân khác loại trừ
Có thể AD
-thiếu sót chỉ 1 lãnh vực nhận thức
-quá trình k đặc trưng
-các nguyên nhân sa sút trí tuệ khác hiện diện
Không giống AD
-khởi phát đột ngột
-dấu hiệu khu trú
cơn co giật hoặc rối loạn dáng đi xuất hiện sớm
18. III. CHẨN ĐOÁN
3.4. Khó khăn trong chẩn đoán
Chậm trể trong chẩn đoán
– 3-4 năm để có chẩn đoán chính xác
– Thường được chẩn đoán nhầm với trầm cảm và
các rối loạn tâm thần khác
Tỷ lệ chẩn đoán chính xác 0 đến 71% so với
90% đối với người > 65 tuổi khi sử dụng tiêu
chuẩn chẩn đoán chuẩn