1. Улс хоорондын илгээмжийн үйлчилгээнд нэвтэрсэн Удирдлагын
мэдээллийн систем
Цэдэн-Ишийн Мөнх-Эрдэнэ
Шинжлэх ухаан, Технологийн их сургуулийн харъяа Компьютерийн техник,
Менежментийн сургуулийн Мэдээллийн системийн менежментийн ангийн 3-р
дамжааны оюутан
e-mail õàÿã:csms06pt@yahoo.com
Хураангуй:
Манай улсад сүүлийн жилүүдэд гадаад, дотоодын илгээмжийн үйлчилгээ эрхэлдэг
олон бизнесийн байгууллага үйл ажиллагаа эхлүүлэн явуулж байна. Тэдний үйл
ажиллагааны хэлбэр, байгууллагын хэмжээнд тохирсон мэдээллийн системийг судалж,
нэвтрүүлэх шаардлага тулгараад байна. Гадаад улс орнуудад илгээмжийн Удирдлагын
мэдээллийн систем ямар түвшинд хөгжиж, үйл ажиллагаа нь хэрхэн амжилттай явж
байгааг судалж, цаашид Монголд хөгжүүлэх боломжийг судлахыг зорилоо.
Түлхүүр үг:
Карго программ хангамж, Программ хангамжийн цогц, Вэбд суурилсан программ
хангамж, Платформ

2. Улс хоорондын илгээмжийн үйлчилгээнд нэвтэрсэн Удирдлагын
мэдээллийн систем
Манай улсын иргэд сүүлийн жилүүдэд гадаад орнуудад ихээр гарч ажиллаж, амьдрах
болсоноор улс хоорондын илгээмжийн үйлчилгээ эрчимтэй дэлгэрэн хөгжиж байна.
Хэдий илгээмжийн үйлчилгээ үзүүлдэг байгууллага олон болж байгаа ч үйлчилгээний
чанар дутмаг хэвээр байна. Иймээс гадаад орнуудад хэрэглэж буй илгээмжийн
Удирдлагын мэдээллийн системийн талаар судлахаар зорилоо. Дэлхий дахинд улс
хоорондын илгээмжийн буюу Карго үйлчилгээний Удирдлагын мэдээллийн систем нь
сүүлийн 15 жилд эрчимтэй хөгжиж байгаа билээ. Жил ирэх тусам Удирдлагын
мэдээллийн системийн функцууд нь нэмэгдэн сайжирсаар байна. Одоогоор дэлхийн
улс орнуудад вэбийн орчинд ажилладаг, үйлчлүүлэгч, харилцагч нартайгаа тус
мэдээллийн системийн тусламжтай харьцдаг, олон нэмэлт модуль бүхий мэдээллийн
системийг өргөн хэрэглэж байна.
Илгээмжийн Удирдлагын мэдээллийн системийн гол зорилго нь байгууллагын өдөр
тутмын үйл ажиллагааг хөнгөвчилж, үйлчлүүлэгч болон байгууллагын ажилчид,
удирдлагыг хэрэгтэй мэдээллээр хангаж, илгээмжийг хямд зардлаар, богино хугацаанд
хүргэхэд туслахад оршино. Энэхүү Удирдлагын мэдээллийн системийг нэвтрүүлсэнээр
байгууллагад дараахь давуу талууд үүснэ.
Төлбөр, тооцоогоо онлайн хэлбэрээр хийнэ.
Илгээмжийг даатгаж, аюулгүй найдвартай тээвэрлэх боломж бүрдэнэ.
Хэрэгтэй төрөл бүрийн тайлан мэдээллээ хэрэгтэй цагтаа авч чадна.
Хамгийн хямд зардлаар, хамгийн богино хугацаанд илгээмжийг хүргэнэ.
Ингэснээр үйлчлүүлэгчдийн сэтгэл ханамж дээшлэнэ.
Байгууллагын үйл ажиллагааны зардал буурч, орлого нэмэгдэнэ.
Үйлчлүүлэгчдэд тээвэрлэлтийн олон суваг санал болгоно.
Өдөр тутмын үйл ажиллагаа хурдан шуурхай болно.
Байгууллагад өрсөлдөх давуу тал бий болгоно.
Үйлчлүүлэгчдэд уян хатан үнийн санал санал болгоно.

3. Улс хоорондын илгээмжийн үйлчилгээ, түүний онцлог:
Хүсэлт 1
Илгээгч 1
Илгээмж 1
Хүсэлт 2
Илгээгч 2
Илгээмж 2
Хүсэлт ...
Илгээгч ...
....
Илгээгч N
Илгээмжийн
үйлчилгээ
үзүүлэгч
байгууллага
(Илгээж буй
улсын)
Илгээмжийн багц
Илгээмжийг
тээвэрлэгч
байгууллага
Илгээмжийн багц
Мөнгөний урсгал
Илгээмж ...
Хүсэлт N
илгээмжийн мэдээлэл
Илгээмж N
Илгээмж 1
Хүлээн
авагч 1
Хүлээн
авагч 2
Хүлээн
авагч N
Илгээмж 2
Илгээмжийн
үйлчилгээ
үзүүлэгч
байгууллага
(Хүлээн
авагч улсын)
Илгээмж N
илгээмжийн мэдээлэл

4. Илгээмжийн үйлчилгээ эрхэлдэг байгууллагуудад тулгардаг нийтлэг асуудлууд:
Үйлчлүүлэгчийн тухай мэдээллийг хадгалдаггүйн улмаас үйлчлүүлэгчдээ
алддаг.
Èëãýýìæèéг хүргэх явцад илгээмж гэмтэх, алдагдах тохиолдол гардаг.
Ñàíõ¿¿ãèéí íýãäñýí á¿ðòãýë õèéõýä öàã õóãàöàà, áè÷èã öààñ èõ îðäîã.
Улс хооронд төлбөр тооцоо хийхэд мөнгөн тэмдэгтийн асуудал тулгардаг.
Үйлчлүүлэгчид цаг, мөнгөө хэмнэхийг хүсдэг учраас онлайнаар, утсаараа
төлбөр тооцоо хийж, захиалга өгөхийг хүсдэг.
Үйл ажиллагааны зардал их гардаг.
Òàéëàíãàà гаргах үйл явц гараар явагддаг учраас цаг хугацаа их зарцуулдаг.
Төлөвлөлт, судалгаа сайн хийдэггүй.
Илгээмж замдаа саатах тохиолдол гардаг.
Итгэмжлэгдсэн, онцгой илгээмжүүдийг ялгадаггүй.
Эдгээр асуудлыг Гадаад орнуудад хэрхэн шийдвэрлэж чадсан, тэд ямар Удирдлагын
мэдээллийн системийг нэвтрүүлэн хэрэглэдэг талаар судалж үзлээ. Хэрэглэгч
харилцагч, нарыг нэг системд холбож хоорондоо хамгийн бага зардлаар хурдан
шуурхай харилцах боломжтой болгож чадсанаараа уг систем бусад системээсээ илүү
гэж үзэн судлалаа.

5. Magaya Cargo System
Магаяа Карго систем нь Магаяа корпорациас гаргасан карго удирдлагын цогц систем
юм.
Энэхүү систем нь Magaya Network буюу Магаяа сүлжээний нэг дэд модуль нь юм.
Дотроо тулгарч болох асуудлыг шийдэх шийдэл агуулсан олон дэд модультай. Энэ ч утгаараа
дэлхийн 40 гаруй оронд 700 гаруй байгууллага уг системийг хэрэглэж байна.

6. Системийн давуу талууд:
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
Хэрэглэхэд маш хялбар. 1 өдрийн дотор сурах боломжтой.
Олон хэрэглэгчийн горимтой. 5 минутын дотор л суулгах боломжтой.
Windows үйлдлийн систем шиг харагддаг.
Magaya Network-г ашигласнаар илгээмжийн бичиг баримтыг факсаар илгээх
зардлыг хэмнэх боломжтой.
Үйлчлүүлэгчдийн тухай мэдээллийг шууд баазад бичих боломжтой бөгөөд
үүнийг компаны хүн бүр хийж болно.
Тусгай томъѐоны тусламжтайгаар илгээмжийн жин, зэрэглэл, хэдэн хэсэг
болох, үнийг нь тодорхойлох боломжтой.
Илгээмжийн жин, зэрэглэлийг үндэслэн харилцагч агент, хүргэгч нартайгаа
ашгаа хуваах боломжтой.
Илгээмжийн илгээгдсэн тухай мэдээллийг үйлчлүүлэгчийн э-мэйл руу HTML
хэлбэрээр илгээдэг.
Илгээх захиалга хүлээн авна.
Олон үйлчлүүлэгчтэй зэрэг харилцаж чадна.
Илгээх захиалгын илгээмжийг агуулахдаа хадгална.
Одоогоор харьцахгүй байгаа үйлчлүүлэгч, харилцагч нараа системээс хасч
болно.
Magaya LiveTrack-г ашиглан үйлчлүүлэгчид интернетээр илгээмжийг хаана
байгааг нь мэдэх боломжтой.
Magaya Network-г ашиглан илгээмжийг хүлээн авагч буюу хүлээн авагч талын
салбар луу илгээмжийн мэдээллийг илгээнэ.
Дараахь олон улсын төлбөрийн системүүдийг ашиглах боломжтой: Air waybills,
Bill of Lading, Cargo Manifest, Certificate of Origin, Commercial Invoice, Pro
Forma Invoice, 7512 Form, Warehouse Receipt, Cargo Release, Delivery Order,
Dock Receipt, SED, SED for dangerous Goods, Door to Door bill, Accounting forms,
Booking Sheet, Sight Draft, Packing List and CARICOM Invoice.
Microsoft Word, Excel, Power Point, Visio файлуудыг илгээмжид хавсаргаж
болно.
Системээр баримтуудыг э-мэйлээр шууд илгээх боломжтой.
Англи, Испани 2 дээр хувилбартай.
Тайлангын өгөгдөлөө жагсааж, эрэмбэлж харах боломжтой.

7. Захиалга хүлээн авалт
Агаар, ус, газрын тээвэр
Санхүүгийн цогц программтай цогцон ажиллах боломжтой
Өөрт хэрэгтэй модиулаа тусад нь худалдан авч суулгах боломжтой
Магаяа карго системийн үнэ
Хэрэглэгч
1-5
6-10
11-с их
Нэг
удаагийн
$600
хэрэглэгч
бүрээр
$550
хэрэглэгч
бүрээр
$500
хэрэглэгч
бүрээр
сараар *
$50
хэрэглэгч
бүрээр
$45
хэрэглэгч
бүрээр
$40
хэрэглэгч
бүрээр
(*) A $
Дүгнэлт:
Дэлхий улс орнууд хөл нийлүүлэн нэгэн зэрэг хөгжлийн төлөө урагшилж байна. Улс
орнуудын харилцаа улам бүр нягт болж Шинжлэх ухаан, техник технологийн салбарт
хамтран ажиллаж гайхамшигийг бүтээсээр байна. Дэлхий бөөрөнхий биш болж хүн
бүхэнд нээлттэй өрсөлдөөний хавтгай болон хувирч байгаа энэ үед бид сайн суралцах,
сайн яваа нэгний амжилтын нууцыг судалж мэдэх зайлшгүй шаардлагатай тулгарч
байна. Монголд илгээмжийн үйлчилгээ дэлгэрээд хэдий удаж байгаа ч тэдний үйл
гараар явагдсан хэвээр байна. Илгээмжийн үйлчилгээ эрхлэгч компани олноор
нэмэгдэж байгаа нь өрсөлдөөнийг нэмэгдүүлэх сайн талтай ч тэдний үзүүлж байгаа
үйлчилгээний чанар муу хэвээр л байна. Тэдэнд ямар хүндрэлүүд тулгараад байна, тэд
юуг хийхгүй байснаар юуг алдаж байна гэдгийг энэхүү илтгэлээрээ судалсан бөгөөд
энэ асуудлуудыг гадаад орнуудад хэрхэн шийдвэрлэж чадсан, Монголд нэвтрүүлэх
боломжийн талаар судалсан билээ. Монголын бизнесийн байгууллагуудад мэдээллийн
системийг хөгжүүлэхэд одоогоор
ихээхэн хүндрэл учирч байна. Чадварлаг
мэргэжилтэн дутмагаас байгууллагын мэдээллийн системийг зөв, оновчтой
тодорхойлж чаддаггүй. Гадаадын программ хангамжийн бүтээгдэхүүнийг худалдан
авахад үнэтэй, тухайн программ хангамж байгууллагын үйл ажиллагаанд сайн
тохирдоггүй гэх мэт хүндрэлүүд учирч байна.

8. Мэдээллийн системийн байгууллагад өгөх ашиг тус, үр өгөөжийг байгууллагын
удирдлагууд төдийлөн сайн ойлгодоггүйн улмаас мэдээллийн системийг байгууллагад
нэвтрүүлэхийг зорихгүй байна. Харин гадаад улс орнуудад мэдээллийн системийг
байгууллагын салшгүй нэг хэсэг мэт ойлгож түүний ашиг тусыг өдөр бүр хүртсээр
байна. Гадаад улс орнуудад нэг платформ бүхий мэдээллийн системийг хэдийн
хэрэглээд эхэлсэн бөгөөд тэд хоорондоо өгөгдөл, мэдээллийг энэ мэдээллийн
системийнхээ тусламжтайгаар хамгийн бага хугацаанд, хамгийн бага зардлаар
солилцож байна. Тэд аливаа ажлыг хамгийн боломжтой нөхцөл, хувилбараар хийхийг
зорьж
байна.
Иймээс
бид
энэ
системүүдийг
судлах
зайлшгүй
шаардлагатай.Илгээмжийн үйлчилгээ эрхэлдэг байгууллагуудад тэдэнд тулгардаг
нийтлэг асуудлууд, түүнийг шийдэх шийдлийг дурьдсан энэ илтгэл тус болно гэдэгт
итгэж байна.
Àøèãëàñàí íîì, õýâëýë:
www.magaya.com
www.google.com
www.msm.blog.mn
Çîõèîã÷èéí òóõàé:
Цэдэн-Ишийн Мөнх-Эрдэнэ
ШУТИС-КТМС-н Мэдээллийн системийн менежмент ангийн 3-р дамжааны оюутан