ххзх ззүтүсг

1. W orldwide
w w w . w e b s i t e e x a m p l e . c o m
ШУУДАНГИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ
ХӨГЖЛИЙН ЧИГ ХАНДЛАГА, ЗОХИЦУУЛАЛТЫН ОРОЛЦОО
www.crc.gov.mn
2021.11.23

2. Одоогоос 4000 жилийн өмнө
Египетийн үл таних зураач агуйн хананд нэг
гартаа гүйлгэх хуудас, нөгөө гартаа
нээлттэй захидлын навч барьсан дайчинг
зурж.
Эртний нүүдэлчдийн холбоо харилцааны
анхдагч хэрэглүүр нь морьт элч, галын дохио, дарцаг
зэрэг байжээ.

3. Дэлхийн шуудангийн холбоо “UPU” нь дэлхий даяар өндөр чанартай,
найдвартай, орчин үеийн шуудангийн бүтээгдэхүүн үйлчилгээгээр хангах
хүрээнд уламжлалт шуудангийн бүтээгдэхүүнийг хөгжүүлэх, сайжруулах
чиглэлээр ажилладаг байгууллага билээ.
Үйлчлүүлэгчдийн хэрэгцээ шаардлагад нийцүүлэн үйлчилгээний
өндөр чанарыг хангахын тулд UPU нь захидал солилцох дүрэм, журмыг
боловсруулж, олон улсын шуудангийн хүргэлтийн нийтлэг стандартыг
тодорхойлж, зах зээлийг идэвхжүүлэх зорилгоор захидал шуудангийн
хөгжлийн хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлдэг.

4. Захидал
Дэлхийн шуудан холбооны байгууллага “UPU”-н мэдээллээр сүүлийн жилүүдэд дэлхийн
хэмжээ буурсан үзүүлэлттэй байгаа хэдий ч тухайн салбарын нийт орлогын 40 орчим хувийг эзэлж
жилдээ 313 тэрбум захидал солилцсон байна.
Илгээлт
Олон улсын илгээмжийн зах зээл хурдацтай хөгжиж байна. Цахим худалдааг хөгжүүлснээр
шууд нөлөөлөх боломж байна. Олон Улсын худалдааны саад тотгор багасч, бизнес, үйлдвэрлэлийн
илгээмжийн бүтээгдэхүүний эрэлтийг нэмэгдүүлж байна.
Цахим худалдааны өсөлтийг дагаад шуудангийн үйлчилгээний төрөл хэлбэр ч өөрчлөгдөж
байна. Өнөөдөр цахим худалдаагаар үүсгэсэн илгээлтийн 80 орчим хувь нь 2 кг-аас бага жинтэй
дамжиж байна. Захидал шуудангийн үйлчилгээний үнэ цэнийг нэмэгдүүлэх нь хэрэглэгчдийг олон
үйлчилгээ авах хэрэгцээг хангах, мөн цахим худалдааны бизнесийн өсөлтийг дэмжихэд тусална.
1.Шуудангийн үйлчилгээ, олон улсын чиг хандлага

5. 1.Шуудангийн үйлчилгээ, олон улсын чиг хандлага
Шуудангийн бүтээгдэхүүнийг нэгтгэх: “Integrating Postal Products”
2018 онд батлагдсан Бүтээгдэхүүний Нэгдсэн Төлөвлөгөө (IPP) нэвтрүүлснээр UPU анх удаа бүтээгдэхүүн
боловсруулахад бүрэн нэгдсэн арга барилаар, зах зээлийн эрэлт хэрэгцээнд нийцүүлэн илүү хурдан
шийдвэр гаргах боломжийг олгож байна.
Дэлхий даяарх шуудангийн илгээмж, захидлын хэмжээ буурч, бараа агуулсан шуудангийн илгээмжийн
хэмжээ өсөхтэй зэрэгцэн шуудангийн үйлчилгээ сорилттой тулгарч байна.
Хэрэглэгчийн хэрэгцээ, бүтээгдэхүүний онцлогтой холбоотой UPU-д тулгарч буй сорилтуудын нэг бол
одоо байгаа бүтээгдэхүүний бүтцийг оновчтой болгох, шинэчлэх, нэгтгэх замаар зах зээлийн шаардлагыг
хангах арга замыг олох явдал. Энэ нь хил дамнасан бараа солилцоонд шинээр гарч ирж буй гааль,
аюулгүй байдал, зохицуулалтын шаардлагад хэрхэн нийцэж байгааг анхаарч үзэх хэрэгтэй.
Цаашилбал, дэлхийн хэмжээнд жилд 10 гаруй хувиар өсөх төлөвтэй байгаа хил дамнасан цахим
худалдаа нь шуудангийн салбарыг өсөлтийг нэмэгдүүлэх, хөгжүүлэх боломж юм.
Гэхдээ шуудангийн зах зээлийн өсөлтөд саад болж буй гол хүчин зүйл бол шуудангийн бүтээгдэхүүний
багц, нэр төрлийн нарийн төвөгтэй байдал бөгөөд энэ нь цахим худалдааны зах зээлээс санал болгож буй
шинэ боломжуудыг бүрэн ашиглахад саад, тотгор болж байна.
UPU-ийн нэгдсэн бүтээгдэхүүний төлөвлөгөө (IPP) нь энэхүү саад бэрхшээлийг арилгах зорилготой
бөгөөд гол зорилго нь шуудангийн бүтээгдэхүүний нэр төрлийг нэмэгдүүлэх, хүргэлтийн зардлыг нөхөх,
өрсөлдөх чадвартай, цалин хөлсний тогтолцоог хөгжүүлэх явдал юм. Энэ нь эргээд цахим худалдаагаар
бий болсон боломжуудыг UPU-ийн нийт гишүүдэд ашиглах боломжийг хангах болно гэж үзэж байгаа аж.

6. Дотоодын захидал солилцоо /дэлхий/ Дотоодын илгээлт солилцоо /дэлхий/
Дэлхийн цахим худалдааны захиалга:
Шуудангийн салбарын эдийн засгийн төлөв байдал: UPU гаргасан мэдээлэл
2020 онд цаг үеийн нөхцөл байдалтай уялдуулан хийгдсэн эдийн засгийн төлөв байдлын судалгааны үр
бүртгэгдсэн захидлын хэмжээ 20 хувиар буурсан хэвээр байна. Тооцооллын хүрээнд дэлхийн хэмжээнд үйл
жилүүдээсээ өссөн хандлагатай байна. /4.5-аас 6.5 тэрбум SDR нэгжид хүрсэн байна/
• 2019 оны дөрөвдүгээр сард Канадын онлайн худалдан авагчдын дунд явуулсан судалгаагаар судалгаанд оролцогчдын 37 хувь нь 53-72 нас. Хоёр дахь том бүлэг нь
Канадын нийт онлайн худалдан авагчдын 28 хувийг бүрдүүлдэг 25-40 нас /Millennials/
• 2019 онд дэлхийн хүн амын дийлэнх нь шуудангийн үйлчилгээ авах боломжтой болсон бөгөөд хүмүүсийн 90.6 хувь нь шуудангаа гэртээ авдаг хүргүүлдэг болсон байна.
• 2019 оны байдлаар дэлхийн хүн амын 2.4 хувь нь шуудангийн ямар ч төрлийн үйлчилгээ авах боломжгүй байжээ.
Source: www.statista.com
1.Шуудангийн үйлчилгээ, олон улсын чиг хандлага

7. 1.Шуудангийн үйлчилгээ, олон улсын чиг хандлага
UPU статистик /10 жилээр/

8. 1.Шуудангийн үйлчилгээ, олон улсын чиг хандлага
Оролцоо
Олон улсын байгууллага /UPU зарчим/ ЗГ, Зохицуулалгч нарын хандлага
• Техникийн туслалцаа, төслийн санхүүжилт
• Хүчин чармайлт, үйл ажиллагааны нэгдмэл байдал
• Зөвлөгөө өгөх
• Төрийн байгууллагуудыг лобидох чиглэлээр ажиллах
• Хэлэлцүүлэг форум
• Шилдэг туршлагыг түгээх
• Технологи болон албан ёсны багаж хэрэгслийг
• Дүрэм журам
• Найдвартай үйлчилгээ үзүүлэх
• Санхүүгийн оролцооны бодлого
• Сонор сэрэмж, хяналт
• Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах дүрэм
• Хууль эрх зүйн аюулгүй байдал
• Ивээн тэтгэлэг, татаас /БНҮС/
Post Office /Шуудангийн байгууллагууд
хандлага/
Partner /Цахим худалдаа, бусад хамтарч ажиллах
байгууллагууд.../
• Корпорацын тогтвортой байдал
• Үйлчилгээг түгээмэл болгож, өргөжүүлэх
• Дэд бүтэц (сүлжээ, хүмүүс, техник)
• Бизнесийн загвар
• Чанар ба үр ашиг
• Интеграц ба нийгмийн оролцоо
• Know How, бизнесс нэвтэрч байгаа байдал
• Зохистой байдал
• Үйлчилгээний хамрах хүрээ, төрөл
• Нэгдэн нийлж ажиллах
• Хяналтын асуудал
• Эрсдэлийн менежемент
New modern and Innovative Services:
Улс орнууд шуудангийн үйлчилгээгээ шинэчлэх, цахим төлбөрийн шуудангийн платформ (IFS)-д дасан зохицох, цахим
үйлчилгээ үзүүлэгчидтэй шинэ технологиор харилцах боломжийг бүрдүүлэх.

9. 2015 оноос
хойш:
сэтгэлгээ
2005-2015 он:
Digital to core,
Дижитал зорилт
тавих
1990-2005
он: Бүтээмж,
төрөлжилт
1.Шуудангийн үйлчилгээ, олон улсын чиг хандлага
Олон улсын тренд: 1990-ээд оны эхэн үед дижитал
эдийн засаг эхэлснээс хойш шуудангийн салбар өөрчлөлт,
шилжилтийн давлагааг туулж ирсэн бөгөөд эдгээр сорилтод
үзүүлэх хариу арга хэмжээг дараах гурван үе шатаар
тодорхойлсон байна.
Үйл ажиллагааг автоматжуулах, нэгтгэхэд
анхаарлаа хандуулж, дижитал үйлчилгээнд зориулж
үйлчилгээгээ төрөлжүүлэх эхлэл
Үйл ажиллагаанд дижитал
интерфэйсийг нэвтрүүлэх буюу илгээгч хүлээн
авагч хүргэгч 3-ын хооронд цахим харилцааг
бий болгох, энэ нь ирээдүйн суурь болсон
Цаашид
дижитал шилжилтийн
болон дижитал
орчинд шуудан суурь
нь болно

10. 1.Шуудангийн үйлчилгээ, олон улсын чиг хандлага
E-commerce
Цар тахлын нөлөө шуудангийн салбарт хүчтэй нөлөө үзүүлсэн, энэ нь удаан хугацаанд хадгалагдах магадлал багатай
ч цахим худалдааны бүтцэд өөрчлөлтийг нэгэнт бий болгосон. Өсөн нэмэгдэж буй хэрэгцээнд зориулж шуудангийн
үйлчилгээ эрхлэгч нь мэдээллийн менежмент, хүлээн авагчийн сонголтууд, шуудангийн маршрут, замчлалын ухаалаг
системүүдийг үр дүнтэй нэвтрүүлэх нь чухал. Шинээр бий болсон зах зээлийн харилцаанд өрсөлдөөнд ихтэй байгаа хэдий
ч шуудангийн салбар энэхүү өрсөлдөөнд салбарын чанар болон үнийн давуу байр суурийг хадгалах давуу талаа болгох
бүрэн боломжтой.
• Илгээмж боловсруулах системийн автоматжуулалт /солилцооны хурдыг нэмэгдүүлэх/
• Хүлээн авагчийг цахим аппликейшн, системд нэвтрүүлэх /итгэлцлийг бий болгох/
• Цахим худалдаанд зориулсан болон дэмжих үйлчилгээг хөгжүүлэх, /D.агуулах, захиалгат үйлчилгээний нийлүүлэлтийн
цэг, орон нутаг хооронд солилцоо бий болгох гм/.
• Нийлүүлэлт хариуцаж ажиллах боломжоо нэмэгдүүлэх, бүрдүүлэх /upstream into fulfillment services/
• Цахим худалдаанд зохицуулалтыг чиглүүлэх /The shift from mail to parcel will heighten issues of cross-subsidization/

11. 1.Шуудангийн үйлчилгээ, олон улсын чиг хандлага
Шуудангийн сүлжээ цэгүүдэд суурилсан загвар
• Логистик нь шуудангийн жижиглэнгийн худалдаа буюу үйлчилгээний цэгт суурилсан гэрээт диллер буюу
франчайзын агентлагийн хэлбэртэй болж байна.
• Франчайзын сүлжээгээр дамжуулан зуучлагчийн хувьд олон төрлийн үйлчилгээг хослуулан үзүүлж болно.
/Банкны үйл ажиллагаа нь жижиглэнгийн худалдаа болон бусад үйлчилгээнд шууд нөлөөлдөг “Нэгдсэн
төлбөрийн систем, төлбөрийн шийдэл”/
Шуудангийн салбарт инноваци нь хэрэглэгчийн удирдлага, дижитал болон биет хэрэглэгчийн хэрэглээг нэгтгэхэд
чиглэж байна. Боломжит инновацид:
• Үйлчлүүлэгчийн сонголт, үйлчлүүлэгчийн системийн бүрдүүлэх.
• Үйлчилгээнд дансны харилцаа, дижитал таних болон баталгаажуулалтыг нэвтрүүлэх.
• Бусад үйлчилгээнүүдийг өөрийн сүлжээнд нэгтгэх боломжийг бүрдүүлэх.
• Хэрэглэгчийн сонирхолд нийцсэн бүтээгдэхүүнийг дижитал солилцооны түвшинд нэвтрүүлэх.
• Үйл ажиллагааг сайжруулахын тулд бизнесийн тандалт, судалгааг үйлчилгээнд нэвтрүүлэх нь олон мэдээллийн эх
сурвалжийг нэгтгэж үйлчилгээг өргөжүүлэх боломжийг эрэлхийлэх.

12. Сүүлийн 20 жилийн хугацаанд интернэт
болон технологийн хурдацтай хөгжил нь
шуудангийн салбарт шинэ чиг хандлагыг
нэвтрүүлэх үндэслэл болж байна.
Үүний хамгийн том шалтгаан нь
интернэтэд суурилсан худалдааны
сувгууд буюу онлайн дэлгүүрүүд юм.
Уламжлалт шуудангийн үйлчилгээ нь
илгээгч талдаа төвлөрсөн байдаг бол
орчин үед илгээгч бус хүлээн авагчдад
илүү суурилсан үйлчилгээнүүд нэвтэрч
байна.
2.Шуудангийн салбарын тренд үйлчилгээ

13. 1. Цахим хэрэглээний нэгдсэн суурь бий
болох.
2. Үр ашигтай хамтын ажиллагаа бий
болох.
3. Нэгдсэн зохион байгуулалтад орох.
4. Улсын хэмжээнд цахим худалдааны
нэгдсэн платформыг бий болгох.
5. Төлбөр тооцооны баталгаажуулалт нэг
дор хийгдэх.
6. Хэрэглэгчийн итгэлцлийг бий болох.
7. Хүргэлтийн эргэлт нэмэгдэж үр дүнгүй
зардал буурах.
8. Хаягийн мэдээллийн нэгдсэн системтэй
болох.
Цахим дэлгүүрүүдийг нэг цэгт
төвлөрүүлэх.
Бараа бүтээгдэхүүний хяналтын
агуулахыг нэг цэгт төвлөрүүлэх.
• Шуудангийн бүтээгдэхүүн
болох хугацаа:
• Аюулгүй байдал:
• Нэгдсэн хяналт:
• Стандарт:
• Бүтээгдэхүүний өртөг;
1. Цахим дэлгүүрүүдийн агуулах нэгтгэх;
2. Дэлгүүр бүр өөрийн код танилттай /RF ID tag/;
3. Шуудангийн ухаалаг нэгдсэн систем захиалгын сайт,
аппуудтай шууд холбогдож бараа захиалгыг
шуудангийн илгээлт болгон хувиргах, хүргэлт хийх.
Ухаалаг дундын төв

14. О - Боломж
• Технологи болон сүлжээнд суурилсан санхүүгийн
үйлчлүүлэгчдэд үзүүлэх:
• Онлайн дэлгүүр болон үйлчлүүлэгчдэд төвлөрсөн
үйлчилгээг үзүүлэх:
• МХХ-ны бусад байгууллагуудтай хамтын ажиллагааг
үйлчилгээний цар хүрээг тэлж, технологио шинэчлэх:
• Харилцах холболтын журамд заасны дагуу харилцан
байгуулж, хамтран ажиллаж, орлогоо өсгөх, үр ашгаа
боломжтой
Т- Аюул занал
• Дэлхийн хамгийн том онлайн дэлгүүрүүд болох
Amazon.com, JD.com, Alibaba.com зэрэг нь
өөрсдийн шуудан тээвэр логистикийн үйлчилгээ
эрхэлж байна:
• Шуудан хүргэлтийн нэгдсэн стандартгүй
хүргэлтийн үйлчилгээнүүд;
S – Давуу тал
• Одоо ашиглагдаж буй шуудангийн үйл
ажиллагааны процессийг илүү төгс
болгосноор хэрэглэгчид болон салбарт
үүсдэг чирэгдлийг бууруулах:
• Үйлчилгээнүүдийг нэгдсэн зохицуулалтад
оруулах, сүлжээнд нэгтгэх;
W – Сул тал
• Хүний нөөц, боловсон хүчний нөөц, хөрөнгө
оруулалт:
• Нэгдсэн зохион байгуулалтад орох:

15. 3.Дотоодын шуудангийн үйлчилгээ, чиг хандлага
Шуудангийн үйлчилгээний санхүүгийн үзүүлэлтүүд /2010-2020 он/ сая төгрөг
8,902
10,689
13,514 14,054
16,164 15,549
17,249
19,154
22,986
20,365
25,704
350 840
- 192
1,241 890 774
4,547
1,913
3,357
6,633
-
5,000
10,000
15,000
20,000
25,000
30,000
2010 он 2011 он 2012 он 2013 он 2014 он 2015 он 2016 он 2017 он 2018 он 2019 он 2020 он
Нийт орлого Хөрөнгө оруулалт Төсөвт төвлөрүүлсэн орлого
Шуудан холбооны үйлчилгээний нийт орлого 2010-2020 онд 2.9 дахин өссөн байна. Шуудангийн нийт хөрөнгө
оруулалтын дийлэнх нь машин, тоног төхөөрөмжийн зардал байдаг бөгөөд цар тахлын нөлөөгөөр онлайн худалдаа болон
төрийн үйлчилгээ цахимжих болсонтой холбоотойгоор шуудангийн хүргэлт нэмэгдэж, үүнийг дагаад шуудангийн хөрөнгө
оруулалтын хэмжээ нэмэгдсэн үзүүлэлттэй байна.

16. 8.9
10.6
13.5
14.1
16.1 15.6
17.2
19.1
22.9
20.4
25.7
0
5
10
15
20
25
30
2010
он
2011
он
2012
он
2013
он
2014
он
2015
он
2016
он
2017
он
2018
он
2019
он
2020
он
Нийт орлого
-
5,000,000,000
10,000,000,000
15,000,000,000
20,000,000,000
25,000,000,000
30,000,000,000
2010
он
2011
он
2012
он
2013
он
2014
он
2015
он
2016
он
2017
он
2018
он
2019
он
2020
он
Шуудангийн салбарын орлогын бүтэц
Шуудан орлого Монгол шуудан ХК Бусад
Шуудангийн үйлчилгээний санхүүгийн үзүүлэлтүүд /2010-2020 он/ тэрбум төгрөг
3.Дотоодын шуудангийн үйлчилгээ, чиг хандлага

17. Шуудангийн үйлчилгээний солилцооны үзүүлэлтүүдийн харьцуулалт:
32,378
34,616
3,578
16,794
2541
2880
53,711
51,382
17,645
43,957
3,786
3,718
- 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000 60,000
гарах
орох
гарах
орох
гарах
орох
Бичиг
захидал
Илгээлт
Боодол
2021.06.30
2020.06.30
Буухиа шуудангийн солилцоо (ширхэг) Дотоодын шуудангийн үйлчилгээ (ширхэг)
16,844 15,839
29,552 26,578
103,695
96,817
119,346 120,225
Гарах Орох Гарах Орох
Илгээлт Боодол
2020.06.30
2021.06.30
Улс хоорондын шуудангийн үйлчилгээ (ширхэг)
11,093
64,109
5,353
26,868
47,332
94,382
4,031
57,024
Гарах Орох Гарах Орох
Илгээлт Боодол
2020.06.30
2021.06.30
Шуудангийн бичиг захидлын солилцооны тоо (ширхэг)
459,448
480,581
16,456 3,395
2020.06.30 2021.06.30
Дотоодын шуудангийн үйлчилгээ
Улс хоорондын шуудангийн үйлчилгээ
3.Дотоодын шуудангийн үйлчилгээ, чиг хандлага

18. 3.Дотоодын шуудангийн үйлчилгээ, чиг хандлага
Үнэ тариф

19. Thank You!
Д э л х и й н с ү л ж э э н д д э в ш и л т э д т е х н о л о г и о р
н э г д э ц г э э е

20. 1. Online philatelic and postal products shop
Тус үйлчилгээг Монгол шуудан ХК маркийн онлайн худалдааны
захиалгын www.postnews.mn сайтуудаар онлайн худалдаа хийдэг.
2. E-administration
Цахим удирдлагын систем.
3. Postal registered electronic mail
2014 оноос Шүүхийн шийдвэрийн ерөнхий зөвлөлтэй хамтран ГИБРИД
эхлүүлсэн. Энэ нь бүртгэлтэй шууданг онлайнаар илгээж хүлээн авагчийн
шуудангийн салбараас биет хэлбэрээр хүргэгддэг шуудангийн үйлчилгээ юм.
4. Digital signature
Тоон гарын үсэг ашиглан тодорхой үйлчилгээг цахимаар авах боломжтой
5. Digital postage
Тоон аргаар интернэт юм уу дотоод сүлжээ ашиглан захидал илгээх, хүлээн
6. Online direct mail
Ил захидал, урилга, мэндчилгээ, мэдээллийн хуудас, каталог, товхимол,
цахимаар хүргэх үйлчилгээ.
7. Мөнгөн гуйвуулгын үйлчилгээ
EUROGIRO- той хамтран улс хоорондын мөнгөн гуйвуулгын системийг
EUROGIRO-гийн системийг ашиглан дэлхийн аль ч улс орноос мөнгөн
болсон байна.
8. Шуудангийн электрон марк
2.Шуудангийн салбарын тренд үйлчилгээ