Σενάριο διδασκαλίας Σελ. 78-80 σχολ. βιβλίου

1. Λαϊκισμός και Προπαγάνδα
«Λαϊκός»: αυτός που ανήκει στον λαό ή προέρχεται από το λαό.
«Λαϊκότητα» στον χώρο της πολιτικής: συνιστά γνήσιο στοιχείο και αναφέρεται στη συμμετοχή, την παρουσία του λαού στην άσκηση της πολιτικής
εξουσίας (προϋπόθεση δημοκρατίας).
«Λαϊκισμός» είναι στάση και συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται από υπερβολική και μη αυθεντική λαϊκότητα (δείχνει «λαϊκό» αλλά δεν είναι ).
Συναντάται σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο (π.χ. στην γλώσσα: απλοποίηση/χυδαιότητα/κενόλογο μήνυμα/λασπολογία, στην τέχνη: μαζική
κουλτούρα/εμπορευματοποίηση/κακογουστιά/kitsch, στην επιστήμη κ.λπ.)
Ο λαϊκισμός στηρίζεται στην εσκεμμένη ανειλικρίνεια (π.χ. στη διάδοση κάποιου θέματος που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα), στην
παραπλάνηση και τον εφησυχασμό του λαού, με στόχο την χειραγώγηση και τον έλεγχό του (πατερναλισμός: πρόσχημα προστασίας, κηδεμονία).
Ο λαϊκιστής θέτει σκοπίμως ψευτοδιλήμματα, όπως "εχθροί ή φίλοι", "ταραξίες ή φιλήσυχοι", "αλλογενείς ή γηγενείς" (π.χ. πατριδοκαπηλία), με σκοπό
την καλλιέργεια ανασφάλειας στο λαό (κινδυνολογία, δημιουργεί κλίμα εχθρότητας), και την αυτοπροβολή του κατόπιν ως προστάτη και σωτήρα
(προσωπολατρία). Συνήθως κολακεύει τον λαό (λαοπλάνος, δημαγωγία/υποκρισία), εκφράζει ευχάριστες αλλά όχι ωφέλιμες απόψεις (πολιτιστική
υποβάθμιση και περιθωριοποίηση του λαού) που στοχεύουν στο συναίσθημα (μεγαλοστομίες που συγκινούν το πλήθος) και εξαπατά τον λαό
προσποιούμενος ότι νοιάζεται για τα συμφέροντά του ενώ στην πραγματικότητα εξυπηρετεί ατομικές σκοπιμότητες και συμφέροντα (ιδιοτέλεια).
Μορφή λαϊκισμού αποτελεί και η προπαγάνδα.
Προπαγάνδα είναι η παρουσίαση ενός μηνύματος με έναν συγκεκριμένο τρόπο (ψευδές ή παραποιημένο μήνυμα) ώστε να αλλάξει δραστικά τις
απόψεις των άλλων, να τους στρέψει σε ορισμένη συμπεριφορά και να εξυπηρετήσει συγκεκριμένους σκοπούς. Ετυμολογικά, προπαγάνδα
σημαίνει «διάδοση μίας φιλοσοφίας ή άποψης». Συνήθως, την μέθοδο αυτή την χρησιμοποιούν τα αυταρχικά καθεστώτα για να εξασφαλίσουν
την παραμονή τους στην εξουσία.

2. Τεχνικές:
 Προφορικός λόγος: π.χ. διαλέξεις, ημερίδες, συνέδρια, κυβερνητικές δηλώσεις κ.λπ.
 Γραπτός λόγος: π.χ. προκηρύξεις, επιστολές κ.λπ.
 Διάφορες μορφές τέχνης (με λογοκριμένο περιεχόμενο).
Παράγοντες που ευνοούν τον λαϊκισμό και την προπαγάνδα:
 Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο του λαού, έλλειψη παιδείας, προσήλωση σε δόγματα.
 Η απογοήτευση και τα κοινωνικά προβλήματα (ανεργία, φτώχεια) κάνουν ευάλωτο τον λαό σε φαινόμενα λαϊκισμού/προπαγάνδας.
 Η κρίση αξιών και ιδανικών.
 Η αδιαφορία των πολιτών, η πολιτική απάθεια και εσωστρέφεια.
 Ο τρόπος λειτουργίας των Μ.Μ.Ε.