Α΄Λυκείου Σενάριο διδασκαλίας

1. ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ
ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ
Ελευθερία
•
•
Να μην υπόκειται κάποιος στην βούληση ενός άλλου.
Να αναπτύσσουμε την προσωπικότητά μας ανεμπόδιστα
(δηλ. χωρίς εξωτερικό καταναγκασμό)
•
•
•
•
•
Ισότητα
Στις σύγχρονες κοινωνίες όταν αναφερόμαστε στην έννοια
της ισότητας, εννοούμε την πολιτική (εκλογική) ισότητα
(και όχι την οικονομική ισότητα)
Το όριο είναι η ελευθερία των άλλων.
Είμαστε ελεύθεροι να κάνουμε επιλογές αλλά έχουμε και
την απόλυτη ευθύνη για τις επιλογές μας
Η ελευθερία είναι δικαίωμα και υποχρέωση σεβασμού της
ελευθερίας των άλλων.
Η ελευθερία προϋποθέτει ωριμότητα, αυτογνωσία και
συνειδητοποίηση των ευθυνών και των υποχρεώσεων που αυτή
συνεπάγεται.
Η ελευθερία εκφράζεται στην πράξη με την αναγνώριση των
δικαιωμάτων.
Δικαίωμα: η δυνατότητα αυτοκαθορισμού που αναγνωρίζεται στο άτομο μέσα σε μια δημοκρατική κοινωνία. Π.χ. «έχω το δικαίωμα ελευθερίας της
έκφρασης» (την γνώμη μου την εκφράζω υπεύθυνα χωρίς να θίγω την υπόληψη άλλων) και έτσι, δεν μπορεί κανείς να με λογοκρίνει .
Το Σύνταγμα κατοχυρώνει τα δικαιώματα του ατόμου (θέτει το νομικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο πρέπει να κινούνται τα κρατικά όργανα ώστε να
διασφαλίζεται η άσκηση των δικαιωμάτων των πολιτών).

2. ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Ατομικά (αρνητικά-αμυντικά)
Πολιτικά (συμμετοχικά)
Οριοθετούν το περιεχόμενό τους αρνητικά απέναντι
Εξασφαλίζουν την ενεργό
στον ισχυρό (δηλ. την κρατική εξουσία).
συμμετοχή των πολιτών
Ορίζουν τι δεν πρέπει να κάνει η εξουσία
συνεπώς, υπερασπίζονται την άμυνα των πολιτών
απέναντι στην εξουσία.
Κοινωνικά (θετικό περιεχόμενο/προστασία, παροχές)
Το κράτος παρεμβαίνει με παροχές
ώστε να υπάρχει δικαιότερη κατανομή του πλούτου
στις πολιτικές διαδικασίες και
π.χ. δωρεάν παιδεία, υγεία, επιδόματα πολυτέκνων
στην άσκηση της κρατικής εξουσίας
κ.ά. Επίσης προστατεύει αγαθά όπως: οικογένεια,
π.χ. δικαίωμα εκλέγειν
μητρότητα κ.λπ.
π.χ. Η κατοικία καθενός αποτελεί άσυλο
Η παραπάνω διάκριση δεν είναι απόλυτη. Μερικές φορές ένα δικαίωμα εντάσσεται σε περισσότερες από μια κατηγορίες. Π.χ. το δικαίωμα δικαστικής
προστασίας είναι ατομικό, κοινωνικό και ίσως να μπορεί να ενταχθεί και στα πολιτικά δικαιώματα.