Παρουσίαση στο πλαίσιο του 2ου Πανελληνίου Συνεδρίου ΠΔΕ Κρήτης

1. Η έβδομη τέχνη ως εργαλείο
μάθησης, κριτικής σκέψης κι
ενσυναίσθησης· διδακτικές
προτάσεις και παραδείγματα
εφαρμογής στο Λύκειο
Δρ Ι.Π. Αμπελάς, Φιλόλογος
Δντης ΓΕΛ Βάμου

2. 1. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ
ΠΛΑΙΣΙΟ

3. Ο κινηματογράφος
• Γέφυρα ανάμεσα στο συμβατικό παρελθόν
στο ψηφιακό μέλλον
• Πολύπλευρο μαθησιακό εργαλείο με
ιδιαίτερο εκφραστικό κώδικα (πολυμορφία
αφήγησης, σύνθετη εικαστική διάσταση,
πλούτος ηχητικών επιλογών)
 Ανανέωση της διδακτικής
πράξης

4. Αποσπασματικές προσπάθειες
• ΑΠΣ για την Α΄ Λυκείου, ΦΕΚ 1562,τ. Β,
27-6-2011
• Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης (2011)
• Οδηγίες για τον εξορθολογισμό της
Διδακτέας Ύλης στην Α΄και Β΄ Λύκειου
(2016)

5. Οι γραμματισμοί
• Παραδοσιακός
γραμματισμός
(γραπτός-προφορικός
λόγος)
• Οπτικοακουστικός
γραμματισμός
(film/cine literacy)

6. Κινηματογραφική γλώσσα
α) αφήγηση, γραμμική ή μη γραμμική
β) εικαστική διάσταση (αναλογίες κάδρου, γωνία
κάμερας, κλίμακα κ.α.)
γ) ηχητικές επιλογές (διάλογοι, η χρήση ή μη της
μουσικής ως «επένδυση» κ.α.)
δ) ρυθμός της ταινίας (μοντάζ, αφηγηματικός
χρόνος)

7. Ενεργοί θεατές
• Κριτική προσέγγιση
• Αξιολόγηση θεαμάτων
• Εξοικείωση με παγκόσμια
κινηματογραφική
κληρονομιά
• Δημιουργία-Παραγωγή
οπτικοακουστικού
περιεχομένου

8. Μαθησιακά αποτελέσματα (1)
1. Περαιτέρω ανάπτυξη της κριτικής και
ιστορικής-κριτικής σκέψης
2. Ενίσχυση της αισθητικής καλλιέργειας
3. Επαφή με άγνωστες δημιουργικές πτυχές
του κινηματογράφου αλλά και με πλευρές
της δημιουργικής γραφής
4. Εμπλουτισμός της φαντασίας

9. Μαθησιακά αποτελέσματα (2)
• Εκμάθηση των «κανόνων»
δημιουργίας/πλαισίωσης και συρραφής
κινούμενων εικόνων και ήχου
• Συνδυασμός δεξιοτήτων που να
διευκολύνουν την άρθρωση πολλαπλών
μορφών «λόγου»
 Ενσυναίσθηση, Συνεργατική
διάθεση

10. Βασικοί στόχοι
α) ενίσχυση των ικανοτήτων των μαθητών ώστε
αυτοί να είναι ικανοί να εντοπίσουν, να
κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν τους
κατασκευαστικούς κώδικες της κυρίαρχης
οπτικοακουστικής κουλτούρας
β) εμπλουτισμός της διδακτικής πράξης, με μία
διαφορετική γλώσσα, σύγχρονη και ζωντανή

11. 2. ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ
ΠΡΑΞΗ

12. Κριτήρια επιλογής ταινιών
1. Εμπλοκή του μαθητή σε μία ενεργητική,
εποικοδομητική διαδικασία μάθησης
2. Γλωσσική καινοτομία
3. Εκφραστική οικονομία - αρτιότητα
4. Θεματική ευστοχία
5. Επικαιρότητα – Διαχρονικότητα

13. Κινηματογραφικό είδος
• Από τον παιδικό-εφηβικό κινηματογράφο
στον παγκόσμιο κινηματογράφο
• Ντοκιμαντέρ/ ταινίες μικρού μήκους ή/και
ταινίες μυθοπλασίας
• Αποσπάσματα ή/και ολόκληρη ταινία
 συνεχόμενο δίωρο αντί μίας
διδακτικής ώρας

14. Εμπορικός ή Εναλλακτικός
Κινηματογράφος (Ψευδοδίλημμα)

15. Πνευματικά δικαιώματα
 Έγκριση και διάθεση
ταινιών με ευθύνη του
ΙΕΠ
 Δημιουργία επίσημης
ταινιοθήκης σε κάθε
σχολείο
 Κατάλληλο θεσμικό
πλαίσιο

16. Συνοδευτικό υλικό –
Φύλλο Εργασίας
• Αφίσες, trailer, συνεντεύξεις ηθοποιών
• Φύλλο Εργασίας/Ερωτηματολόγιο
1. Θέμα
2. Πλοκή
3. Χαρακτήρες
4. Μορφή
5. Δομή
 Αναλυτική/Κριτική σκέψη
Σύνθεση/Δημιουργία

17. 3. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

18. Ιστορία
1. Ταινίες μυθοπλασίας
2. Ταινίες εποχής
3. Ντοκιμαντέρ
4. Ντοκιμαντέρ δραματοποίησης
5. Πειραματικές ταινίες

19. Η απιστία του κινηματογράφου
• Ο κινηματογράφος έχει κατηγορηθεί για παραποίηση της
Ιστορίας κλπ.
• Η Ιστορία για τον κινηματογράφο δεν αποτελεί παρά την
ίδια ακριβώς σύμβαση που αποτελεί η πραγματικότητα
για την Τέχνη γενικότερα.
• Αφορμή για ευρύτερα ερευνητικά ερωτήματα σχετικά με
την αξιοπιστία των πηγών, την τέχνη ως ιστορική πηγή
και τεκμήριο ιστορικής αλήθειας, την έννοια της ιστορικής
προπαγάνδας κ.α.

20. Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΙΣΤΟΡΙΑ

21. Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΙΣΤΟΡΙΑ

22. ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Β ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

23. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

24. Ερευνητικές Εργασίες

25. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΑΙΝΙΩΝ
• https://www.youtube.com/watch?time_con
tinue=5&v=AiueJd4H_wY
Volta la Carta – Ταινία για τα στερεότυπα
με αφορμή ιστορικά γεγονότα του
Μεσαίωνα
(Κινηματογραφικό Εργαστήρι Γυμνασίου-
Λυκείου Βάμου 2016)
• https://www.youtube.com/watch?v=Ne_3J
_fBf-w
Όλοι αξίζουν – Ταινία για τον σχολικό
εκφοβισμό (Α΄ Λυκείου ΓΕΛ Βάμου 2016)

26. Εργαλεία web2.0

27. Ευχαριστώ για την προσοχή σας

28. Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία
• Bruner, J.S. (1960). The Process of Education. Harvard College Bruner, J. (1960). The Process of Education.
Cambridge, Mass: Harvard University Press.
• Falzon, C. (2007). Philosophy goes to the movies An introduction to philosophy. NY and London: Routledge.
• Litsch, M. (2010). Philosophy through film. NY and London: Routledge.
• Ανδριοπούλου, Ε. (2010, Απρίλιος - Αύγουστος). Η Κινηματογραφική Παιδεία στην Εκπαίδευση. Συχνότητες,
Ινστιτούτο Οπτικοακουστικών Μέσων (ΙΟΜ) σσ. 15-20.
• Κούρτη Ε. Σιδηροπούλου Χ. Τσίγκρα Μ. (2009). Ερευνώντας τον Κόσμο του Παιδιού, Αφιέρωμα” Παιδική Ηλικία
και Κινηματογράφος. Επιστημονική περιοδική έκδοση της Ο.Μ.Ε.Ρ., τεύχος 09, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
• Κωβαίος, Κ. (2002). Φιλοσοφία και Κινηματογράφος. Αθήνα: Καρδαμίτσα.
• Ματσαγγούρας, Η. (2001). Στρατηγικές διδασκαλίας: Η κριτική σκέψη στη διδακτική πράξη. Αθήνα: Gutenberg.
• Κούρτη Ε. Σιδηροπούλου Χ. Τσίγκρα Μ. (2009). Ερευνώντας τον Κόσμο του Παιδιού, Αφιέρωμα” Παιδική Ηλικία
και Κινηματογράφος. Επιστημονική περιοδική έκδοση της Ο.Μ.Ε.Ρ., τεύχος 09, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
• http://impanagiotopoulos.gr/images/a-lykeiou-eikastika-project-files/istoria-kai-kinimatografos.pdf
• http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=132652
• http://www.artmag.gr/articles/art-articles/about-art/item/864-artists-movies