Provinciale fondsen en overheidsbedrijven

1. Provinciale fondsen en overheidsbedrijven
Provinciedag
Eelkje van de Kuilen

2. Agenda
1. Wat is een overheidsbedrijf / provinciaal fonds?
2. Regelgeving
3. Welke vorm?
4. Aandachtspunten

3. Definities
- Geen formele definitie
- BBV: verbonden partij: een privaatrechtelijke of
publiekrechtelijke organisatie waarin de provincie een
bestuurlijk én een financieel belang heeft
- financieel belang: een aan de verbonden partij ter
beschikking gesteld bedrag dat niet verhaalbaar is indien
de verbonden partij failliet gaat onderscheidenlijk het
bedrag waarvoor aansprakelijkheid bestaat indien de
verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt
- bestuurlijk belang: zeggenschap, hetzij uit hoofde van
vertegenwoordiging in het bestuur hetzij uit hoofde van
stemrecht
- een stichting is geen verbonden partij
3

4. Definities
Wet markt & overheid: overheidsbedrijf:
a. een onderneming met privaatrechtelijke rechtspersoonlijkheid, waarin een
publiekrechtelijke rechtspersoon, al dan niet tezamen met een of meer andere
publiekrechtelijke rechtspersonen, in staat is het beleid te bepalen;
b. een onderneming in de vorm van een personenvennootschap, waarin een
publiekrechtelijke rechtspersoon deelneemt.
Provinciaal fonds: een fonds waarmee een financiering beschikbaar gesteld wordt
in de vorm van leningen, risicodragende participatie of garantstelling op leningen.
4

5. Regelgeving: oprichting
Oprichting / deelneming in stichtingen, maatschappen, vennootschappen, verenigingen,
coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen:
a. in bijzonder aangewezen voor behartiging daarmee te dienen openbaar belang;
b. provinciale staten in de gelegenheid stellen wensen en bedenkingen te uiten.
- Soms is in beleidsnota een instemmingsvereiste opgenomen
NB: niet meer goedkeuring minister
(vervallen per 1 februari 2016)
5

6. Regelgeving: BBV
§ Geen consolidatie verbonden partijen in begroting en
jaarstukken (art. 5 BBV)
§ Aandacht voor verbonden partijen in begroting met:
‒ Visie / beleidsvoornemens
‒ Lijst verbonden partijen met belang, verwachte omvang eigen en
vreemd vermogen en financieel resultaat en eventuele risico’s voor
de financiële positie van de provincie.
6

7. Wat zien we in de praktijk?
Overheidsbedrijf:
- BV (ook BV/CV’s constructies) en stichtingen
- Soms NV en coöperatie
- Revolving funds: (a) een lening- of (b) een garantieconstructie.
- Verschillende vormen:
§ ‘begrotingspost’
§ Stichting
§ BV
7

8. Welke vorm kies je?
- Wetgever: voorkeur publiekrechtelijke samenwerking
- Diverse nota’s verbonden partijen benadrukken dit
- Relevante vragen:
- Geen publiek belang? Geen actie.
- Kan de provincie het zelf? Dan dat ook doen
- Samen met andere publiekrechtelijke rechtspersonen?
Dan kijken naar GR
- Iets anders: dan privaatrechtelijke vorm.
8

9. Welke vorm kies je?
- Privaatrechtelijke vorm: maar welke?
- Zie handreiking verzelfstandiging en samenwerking bij
decentrale overheden (december 2015)
- Goed vooraf nadenken over opzet
- Relevante aspecten:
- Samenwerking met andere partijen?
- Winstoogmerk? Nee: stichting.
- Gewenste betrokkenheid provincie:
- Stemrecht
- Vertegenwoordiging
- Besluitvorming
9

10. Relevante aspecten
Stemrecht:
- Invloed in AV of ALV (alleen bij BV, NV, coöperatie en vereniging);
- Nadeel: op afstand, wel te verminderen door:
- in statuten goedkeuring aandeelhoudersvergadering / algemene vergadering
voor belangrijke bestuursbesluiten
- informatieverplichtingen vanuit bestuur naar aandeelhouders / leden
Invloed op besluiten:
- Alleen bij stichting: bepaalde bestuursbesluiten onderwerpen aan goedkeuring
provincie
10

11. Relevante aspecten
Invloed via het bestuur / commissarissen kan bij alle rechtspersonen:
- Let op: Bestuur / commissarissen belang onderneming > belang provincie
- Voordeel bestuur: directe sturing
- Nadelen:
- bij tegenstrijdig belang onthouden aan besluitvorming (maak hier vooraf
afspraken over)
- commissaris staat op enige afstand (denk aan one-tier board)
- risico aansprakelijkheden
- Tip: verwerk publiek doel in doelomschrijving
- Tip: let op de aansprakelijkheidsverzekering
11

12. Wetsvoorstel bestuur en toezicht
rechtspersonen
- Doel: regelingen BV / NV gaan gelden voor alle rechtspersonen
- Gevolg: minder verschillen
- Wetsvoorstel 13 juni 2016 bij Tweede Kamer ingediend
- Kamer twijfelt aan noodzaak
- Wat houdt het wetsvoorstel in?
12

13. Wetsvoorstel bestuur en toezicht
13

14. Andere relevante aspecten
- Stichting / vereniging geen mogelijkheid tot winstuitkering, BV / NV / coöperatie
mogen dit wel
- Minimum aandelenkapitaal NV EUR 45.000
- Fiscaliteit: vennootschapsbelasting overheidsondernemingen
- Democratische legitimiteit
- Aanbestedingsrecht
- Risico staatssteun
14

15. Aandachtspunten
Er komt meer bij kijken…
§ WNT
§ Wob
§ Subsidie?
§ Leg de afspraken goed vast, vertrouw
niet teveel op de andere partij
15

16. Wij houden liever geen afstand
Vragen?
evandekuilen@akd.nl /
088-2535977