The presentation outlines torole of ICT in the contenxt of 21st century education

1. Α. Τζιµογιάννης 13/01/2019
1
ΟιΤΠΕ στο σχολείο του
21ου αιώνα
Καθηγητής ΑθανάσιοςΤζιμογιάννης
Τμήμα Κοινωνικής & Εκπαιδευτικής Πολιτικής
Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Εναρκτήρια συνεδρία μαθημάτων ΠΑΚΕ Πελοποννήσου
Κόρινθος, 12 Ιανουαρίου 2019
ΟιΤΠΕ στην εκπαίδευση
Η ένταξη τωνΤΠΕ στη διδασκαλία και στη μάθηση
αποτελεί προτεραιότητα πολιτικής για τα
εκπαιδευτικά συστήματα διεθνώς
Εκπαιδευτικές πολιτικές (εθνικές και υπερεθνικές) με στόχο
τη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων
ΟιΤΠΕ έχουν υιοθετηθεί ως σημαντικός/συστατικός
παράγοντας της παιδαγωγικής σκέψης για την
εκπαίδευση του 21ου αιώνα
Προγράμματα Σπουδών
Στη βιβλιογραφία καταγράφεται ο ενθουσιασμός και
η ετοιμότητα των μαθητών να υιοθετήσουν τιςΤΠΕ
ως μέρος του μαθησιακού τους περιβάλλοντος
ΤΠΕ στο σύγχρονο σχολείο
Σε ποιο βαθμό αποτελούν οιΤΠΕ συστατικό
μέρος του σύγχρονου εκπαιδευτικού
περιβάλλοντος (μαθητών και εκπαιδευτικών)
Ενίσχυση της μάθησης και της διδασκαλίας;
Ποιες είναι οι κύριες δυσκολίες για την
ουσιαστική αξιοποίηση - ένταξη τωνΤΠΕ στο
Ελληνικό σχολείο;
Η συζήτηση για τιςΤΠΕ στην
εκπαίδευση Ι
Τεχνοκεντρική - ‘καταναλωτική’ προσέγγιση
Υπάρχει μια σαφής ‘κοινωνική πίεση’ για την ένταξη των
ΤΠΕ στο σχολείο
ΟιΤΠΕ είναι απλά μια τάση της εποχής
ΟιΤΠΕ συμπληρώνουν την παραδοσιακή διδασκαλία
ΟιΤΠΕ συνιστούν κοινωνικό φαινόμενο και στοιχείο
γενικής κουλτούρας στη σημερινή εποχή
Η συζήτηση για τιςΤΠΕ στην
εκπαίδευση ΙΙ
ΟιΤΠΕ είναι πολύ περισσότερα πράγματα από μια νέα
καινοτομία ή μια τάση της εποχής
Οι ΤΠΕ μπορούν να βελτιώσουν το εκπαιδευτικό αποτέλεσμα
αλλάζοντας ριζικά τις διδακτικές και μαθησιακές πρακτικές
Οι ΤΠΕ ενισχύουν το κίνητρο για μάθηση και ευνοούν την
ενεργητική συμμετοχή των μαθητών
Οι ΤΠΕ αλλάζουν το περιεχόμενο (από τα γραμμικά στα
δομημένα προγράμματα σπουδών)
Οι ΤΠΕ επιφέρουν αλλαγές στους τρόπους οργάνωσης της
εργασίας και στις μεθοδολογίες επίλυσης προβλημάτων
ΟιΤΠΕ στην εκπαίδευση
Οι τρόποι μάθησης που υποστηρίζονται από την
(κατάλληλη;) χρήση τωνΤΠΕ θεωρούνται πολύ σημαντικοί
για την εκπαίδευση του 21ου αιώνα
ΟιΤΠΕ είναι συμβατές με τις τρέχουσες πολιτικές για τους
στόχους και την ανάπτυξη των ΠΣ σε εθνικό ή ιδρυματικό
επίπεδο (χώρα, σχολείο, πανεπιστήμιο)
Οι μαθητές δείχνουν ενθουσιασμό και ετοιμότητα για την
αποδοχή τωνΤΠΕ ως εκπαιδευτικών περιβαλλόντων
Η αποδοχή τωνΤΠΕ από τους εκπαιδευτικούς, τα ανώτατα
ιδρύματα και τα σχολεία είναι αργή και όχι πάντα με την
αναμενόμενη φιλοσοφία

2. Α. Τζιµογιάννης 13/01/2019
2
Europe 2020 strategy
έξυπνη ανάπτυξη, βασισμένη στην προώθηση
της γνώσης
της καινοτομίας
της εκπαίδευσης
της ψηφιακής κοινωνίας
βιώσιμη ανάπτυξη
ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς
Κοινωνική διάσταση
Τεχνολογική διάσταση
Παιδαγωγική διάσταση
Οι τρεις διαστάσεις τωνΤΠΕ στην
εκπαίδευση
ΤΠΕ στην
εκπαίδευση
Το σχολείο του 21ου αιώνα
Τι είδους εκπαίδευση χρειαζόμαστε, ώστε να
προετοιμάσουμε αποτελεσματικά τους σημερινούς
μαθητές-πολίτες του 2030;
Ποιες γνώσεις, ποιες δεξιότητες , ποιες στάσεις και
συμπεριφορές είναι σήμερα απαραίτητες για την
ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών;
Ποια μέσα, περιβάλλοντα, διαδικασίες μπορούν να
προκαλέσουν την ενεργοποίηση των μαθητών και να
ενισχύσουν τη μάθηση;
Τα ερωτήματα
Πώς το σημερινό σχολείο (2019) θα προετοιμάσει
αποτελεσματικά όλους τους μαθητές-πολίτες του
2030;
Μήπως το σχολείο επιμένει να εκπαιδεύει τους
μαθητές για ένα κόσμο που δεν θα υπάρχει;
Μπορεί ένα μοντέλο εκπαίδευσης που καθορίζεται
από ξεπερασμένες αντιλήψεις για τη γνώση και
τη μάθηση (βασίζεται σε στόχους, μεθοδολογίες
και μέσα που χαρακτήριζαν μια άλλη εποχή), να
ανταποκριθεί στις εκπαιδευτικές ανάγκες της
γενιάς της Ψηφιακής Εποχής;
Τα σύγχρονα Προγράμματα Σπουδών
Λιγότερη μνήμη
Λιγότερη δουλειά ρουτίνας
Ενίσχυση ικανοτήτων
συσχέτισης περιεχομένου-γνώσης (κριτική
ικανότητα)
δημιουργίας περιεχομένου (δημιουργική ικανότητα)
επικοινωνίας ιδεών και συνεργασίας
αξιοποίησης γνώσης σε διαφορετικά πλαίσια
(μεταφορά γνώσης)
Μια εκπαίδευση που να καλλιεργεί και να προωθεί την
ανακάλυψη, τη φαντασία και την καινοτομία

3. Α. Τζιµογιάννης 13/01/2019
3
Τα σύγχρονα Προγράμματα
Σπουδών
Ποιοτική γενική παιδεία
Βασικά αντικείμενα
Νέα αντικείμενα (αγωγή υγείας, περιβαλλοντική αγωγή,
πολιτισμικός γραμματισμός, παγκόσμια κοινωνία)
Ψηφιακός γραμματισμός
Μαθησιακές δεξιότητες
Διερευνητικές δεξιότητες, επεξεργασία πληροφοριών
Δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, κριτική σκέψη
Δημιουργική ικανότητα, καινοτομία
Κοινωνικές στάσεις και δεξιότητες ζωής
Προγραμματισμός, στοχοθεσία
Δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας
Δια βίου μάθηση, αυτορρύθμιση
Δημοκρατικό ήθος, δεοντολογία
Μάθηση στον 21ο αιώνα
Οι μαθησιακοί στόχοι για την εκπαίδευση στον
21ο αιώνα αλλάζουν
Οι μαθητές αλλάζουν
Τα σχολεία;
Οι εκπαιδευτικοί;
Το εκπαιδευτικό υλικό;
Οι εκπαιδευτικές πρακτικές;
Τι διδάσκεται και τι μαθαίνουν οι μαθητές;
Σε ποια περιβάλλοντα και με ποια μέσα
μαθαίνουν οι μαθητές;
Πώς μαθαίνουν οι μαθητές;
ΟιΤΠΕ διαμορφώνουν ένα νέο πλαίσιο
για την εκπαίδευση του 21ου αιώνα
Ο ρόλος τωνΤΠΕ στο σύγχρονο
σχολείο
ΟιΤΠΕ δεν αποτελούν σήμερα καινοτομία για
την εκπαίδευση
ΟιΤΠΕ διαμορφώνουν ένα νέο πλαίσιο για την
εκπαίδευση του 21ου αιώνα
Μαθησιακοί στόχοι και μαθησιακά αποτελέσματα
Νέα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα
Παιδαγωγική θεμελίωση
Παιδαγωγικές στρατηγικές και εκπαιδευτικοί
σχεδιασμοί
Μαθησιακές
δεξιότητες
Γενική Παιδεία
Πολλαπλά
εκπαιδευτικά µέσα
Ψηφιακό Υλικό
Ανοικτά-Ευέλικτα
Προγράµµατα Σπουδών
Στοχοθεσία,
περιεχόµενο
Κοινωνικές στάσεις
και δεξιότητες
Ανοιχτές
προσεγγίσεις
Από τη διδασκαλία
στη µάθηση
ΤΠΕ στην εκπαίδευση
Οι στόχοι του σχολείου του
21ου αιώνα
Βασικά αντικείµενα
Νέα αντικείµενα
Ψηφιακός γραµµατισµός
Στη µάθηση
?
Από τη διδασκαλία
Σύγχρονες προσεγγίσεις

4. Α. Τζιµογιάννης 13/01/2019
4
ΟιΤΠΕ στην εκπαίδευση
«Η καλύτερη μάθηση δεν έρχεται βρίσκοντας
καλύτερους τρόπους για να διδάξει ο δάσκαλος
αλλά δίνοντας στο μαθητή καλύτερες ευκαιρίες
για να οικοδομήσει (νέες γνώσεις)…»
Seymour Papert (1928 –2016)
ΟιΤΠΕ ως γνωστικά εργαλεία
(mindtools)
David Jonassen (1947-2012)
Εισήγαγε τον όρο mindtools που είναι κεντρικός στην
παιδαγωγικήτου φιλοσοφία και συνδέει τις εποικοδομητικές
προσεγγίσεις με τις ΤΠΕ
Τα γνωστικά εργαλεία είναι εργαλεία οικοδόμησης γνώσης:
Οι μαθητές μαθαίνουν με αυτά και όχι από αυτά.
Τα γνωστικά εργαλεία επιτρέπουν στους μαθητές να
αναλύουν, να αξιολογούν, να συνθέτουν, να λύνουν
προβλήματα και να αναστοχάζονται πάνω στις γνώσεις τους,
ώστε να οικοδομούν τη δική τους γνωστική βάση
Παραδείγματα γνωστικών εργαλείων: concept mapping
tools, spreadsheets, databases, hypermedia, simulations,
programming tools etc.
Από τη διδασκαλία στη μάθηση
Συνεργασία
επικοινωνία, διασύνδεση
επίλυση προβλήματος
Κριτική ικανότητα
Διαχείριση πληροφοριών
επίλυση προβλήματος
Δημιουργικότητα
Ενεργή-αυθεντική μάθηση
αυτορρύθμιση
Από τη διδασκαλία στη μάθηση
Ενεργητική,
δημιουργική
μάθηση
Ενεργητική,
δημιουργική
μάθηση
Διερευνητική
μάθηση
Διερευνητική
μάθηση
Συνεργατική
μάθηση
Συνεργατική
μάθηση
Επίλυση
προβλήματος
Επίλυση
προβλήματος
13/1/2
019
Α. Τζιµογιάννης
Εκπαιδευτικοί
στόχοι
21ου αιώνα
Το Σχολείο του 21ου αιώνα
Μαθητές 21ου
αιώνα
Π.Σ. 20ου αιώνα
Σχολικές
υποδοµές
20ου αιώνα
Εκπαιδευτικοί
?

5. Α. Τζιµογιάννης 13/01/2019
5
Εκπαιδευτικοί καιΤΠΕ
Δεν είχαν ως μαθητές αντίστοιχες εκπαιδευτικές εμπειρίες
μεΤΠΕ
Δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι να διδάξουν τα
αντικείμενά τους με τη χρήση νέων (αναδυόμενων)
τεχνολογικών μέσων
Απαιτείται ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο ικανοτήτων
παιδαγωγικών γνώσεων
εκπαιδευτικών στάσεων και αντιλήψεων
δεξιοτήτων εκπαιδευτικού σχεδιασμού
που θα επιτρέπει στην πράξη τη δημιουργική και
αποτελεσματική χρήση τωνΤΠΕ ως εργαλείων μάθησης
Οι δυσκολίες των εκπαιδευτικών
1ο επίπεδο: εξωτερικοί παράγοντες (Ertmer,
2005)
Κατάλληλη επιμόρφωση
Εξοπλισμός-υποδομές
Τεχνική υποστήριξη
Έλλειψη χρόνου
Απαιτήσεις του προγράμματος Σπουδών
Οι δυσκολίες των εκπαιδευτικών
2ο επίπεδο: εσωτερικοί παράγοντες (Ertmer,
2005)
Παιδαγωγικές αντιλήψεις
Αντιλήψεις για τιςΤΠΕ ως εκπαιδευτικό εργαλείο
Διδακτικό εργαλείο
Εργαλείο μάθησης;
Αναγνώριση των δυνατοτήτων-παιδαγωγικών
χαρακτηριστικών (affordances)
Ετοιμότητα και διάθεση για αλλαγές
Οι δυσκολίες των εκπαιδευτικών
3ο επίπεδο: παράγοντες εκπαιδευτικού
σχεδιασμού (Tsai & Chai, 2012)
Γνώση της αξίας (παιδαγωγικής, μαθησιακής)
συγκεκριμένων λογισμικών και περιβαλλόντων
Ικανότητα σχεδιασμού εκπαιδευτικών παρεμβάσεων και
μαθησιακών δραστηριοτήτων μεΤΠΕ
Οργάνωση, (συν)δημιουργία, μετασχηματισμός υλικού
και δραστηριοτήτων
Αξιολόγηση μαθησιακού αποτελέσματος μεΤΠΕ
Ικανότητες εκπαιδευτικού
σχεδιασµού µε ΤΠΕ
Στρατηγικές σχεδιασµού και υλοποίησης µαθησιακών
δραστηριοτήτων µε συγκεκριµένα εργαλεία ΤΠΕ
Εκπαιδευτικοί καιΤΠΕ
Ψηφιακή επάρκεια
Γνώσεις και δεξιότητες χρήσης ΤΠΕ και
διαδικτυακών εκπαιδευτικών περιβαλλόντων
Παιδαγωγικές γνώσεις µε ΤΠΕ
Απόψεις και ικανότητες για τα παιδαγωγικά
χαρακτηριστικά συγκεκριµένων εργαλείων και τις
δυνατότητες αξιοποίησης στην πράξη
Ψηφιακές
δεξιότητες
Ανοιχτή µάθηση
Αυθεντική µάθηση
Επίλυση προβλήµατος
0ηµιουργικότητα
Καινοτοµία
Συνεργασία και
αλληλεπίδραση
Αλληλοδιδασκαλία
Πολλαπλό
εκπαιδευτικό υλικό
0ιαθεµατικότητα
Σχέδια εργασίας
Παιδαγωγικές
στρατηγικές
Κριτική σκέψη
γνωστικές ικανότητες
Ανοιχτές παιδαγωγικές
στρατηγικές
Σύνδεση µε την
Κοινωνία
Αναστοχασµός
αυτορρυθµιζόµενη
µάθηση

6. Α. Τζιµογιάννης 13/01/2019
6
Τεχνολογική Παιδαγωγική Γνώση
Περιεχομένου
Mishra & Koehler (2006)
Τεχνολογική
Παιδαγωγική
Γνώση
Περιεχοµένου
Τεχνολογική
Παιδαγωγική
Γνώση
Τεχνολογική
Γνώση
Περιεχοµένου
Παιδαγωγική
Γνώση
Περιεχοµένου
Γνώση
Περιεχοµένου
Τεχνολογική
Γνώση
Παιδαγωγική
Γνώση
Lee Schulman
(1986)
Mishra & Koehler (2006)
Shulman (1986)
Παιδαγωγική γνώση που σχετίζεται µε
συγκεκριµένο περιεχόµενο (Shulman, 1986)
Σχήµατα και αναπαραστάσεις για την περιγραφή
της επιστηµονικής γνώσης
Μετασχηµατισµός της επιστηµονικής γνώσης
Παρανοήσεις και µαθησιακές δυσκολίες των
µαθητών
Προϋπάρχουσες γνώσεις µαθητών
Παιδαγωγικές στρατηγικές που είναι
αποτελεσµατικές στην πράξη
Παιδαγωγική Γνώση
Περιεχοµένου
Γνώση του πώς οι ΤΠΕ µετασχηµατίζουν το
περιεχόµενο των ΦΕ
Αλλαγές στη φύση της επιστημονικής γνώσης
Νέες μεθοδολογίες και εργαλεία επίλυσης
προβλημάτων
Χρήση λογισµικών προσοµοίωσης ή
µοντελοποίησης (π.χ. στις Φυσικές Επιστήµες)
Χρήση εργαλείων εννοιολογικής χαρτογράφησης
Χρήση εργαλείων Web 2.0
Παιδαγωγική Γνώση
Περιεχοµένου
Πώς οι ΤΠΕ µπορούν να υποστηρίξουν
συγκεκριµένους παιδαγωγικούς στόχους
ανεξάρτητα από το περιεχόµενο
Εργαλεία και τρόποι υποστήριξης της
?ιερεύνησης (inquiry)
Εποικοδοµητικής µάθησης
Επίλυση προβλήµατος (problem solving)
Συνεργατικής µάθησης
Τεχνολογική Γνώση
Περιεχοµένου
Ο δικτυωμένος εκπαιδευτικός
Συνεργατική σκέψη-γνώση
Ηλεκτρονικές
κοινότητες
Επίσηµο εκπαιδευτικό,
υποστηρικτικό υλικό
Εκπαιδευτικοί φορείς,
µέντορες, στελέχη
Συνάδελφοι στο
σχολείο
Συνάδελφοι
ειδικότητας
Ειδικοί
επιστήµονες
Γονείς
Τοπική
κοινωνία
Κοινωνικά
δίκτυα
Blogs
Wikis
Πηγές και
αποθετήρια
ψηφιακού
περιεχοµένου
Ηλεκτρονικές
πλατφόρµες
Ανοιχτά Μαθήµατα
MOOCs Fora συζήτησης
Τηλεδιάσκεψη
0ίκτυα
σχολείων

7. Α. Τζιµογιάννης 13/01/2019
7
Οικολογίες Μάθησης
Η έννοια της Μαθησιακής Οικολογίας (Brown &
Duguid, 1991;Wilson, 1995; Siemens, 2005)
Η ατομική γνώση και η γνώση του Οργανισμού
Η εργασιακή εμπειρία δημιουργεί τη δική της γνώση
Συλλογική σκέψη και συλλογική γνώση
Αυτορρυθμιζόμενη και αναδυόμενη μάθηση
Μαθησιακά οικοσυστήματα (κοινότητες)
Εξελισσόμενα συστήματα γνώσης
Βιώσιμα και αυτόνομα συστήματα γνώσης
Αλληλεπιδρούν με άλλα συστήματα
Κοινότητες και επαγγελματική
ανάπτυξη εκπαιδευτικών
Μάθηση ενταγμένη στο πλαίσιο εργασίας του
εκπαιδευτικού και του σχολείου
Από την ατομική (μοναχική) εργασία και μάθηση
στη συλλογική σκέψη και συλλογική γνώση
Κοινές αξίες και προσεγγίσεις για τη διδασκαλία και τη
μάθηση
Διαμοίραση και συνδημιουργία υλικού
Διαμοίραση και διάδοση γνώσεων, εμπειριών και
καλών πρακτικών
Διερεύνηση, αυτοαξιολόγηση και αναστοχασμός
ως πηγές-ευκαιρίες μάθησης και ανάπτυξης
Επιμύθιο
“If we teach today’s students as we taught
yesterday’s, we rob them of tomorrow”
“Εάν διδάσκουμε τους σημερινούς μαθητές
όπως τους παλαιοτέρους, τούς υποκλέπτουμε
το μέλλον”
John Dewey (1859 –1952 )