Οδύσσεια, ραψ. ζ, 11η ενότητα

1. 11η ενότητα, Οδύσσεια, ζ 139-259
Χρόνος: 32η
μέρα της Οδύσσειας
Τόπος: Σχερία.Στηνπορεία προςτοννόστοο OδυσσέαςβγαίνειναυαγόςστηΣχερία,όπουδέχεται
πολύπλευρηφιλοξενία,εξιστορείτιςπεριπέτειέςτουκαιμε τηβοήθεια των Φαιάκων φτάνειστην
Iθάκη.Tο επεισόδιοαυτόείναιεκτεταμένο(ζ-ν 209) καιονομάζεται«Φαιακίδα».
Πρόσωπα:Οδυσσέας,Ναυσικά,συνοδοίτηςΝαυσικάς.
Αφηγηματικές τεχνικές:Περιγραφή,τριτοπρόσωπηαφήγηση,εσωτερικόςμονόλογος (σελ.67),
διάλογος.
Εκτεταμένη/ πλατιά/διεξοδική παρομοίωση: στ.163 – 168, 196 – 205.
Χαρακτηρισμόςπροσώπων: Ναυσικά=χάρη καιευγένεια,συνετή,μυαλωμένη,μεφιλόξενη
διάθεσηκαιευσεβήςπρος τουςθεούς
Αντιθέσεις στηνκυρίαρχηεικόνα τουκειμένου:
Αμέσως μόλις ξυπνάει,οΟδυσσέαςπροβληματίζεταικαιπαίρνειαποφάσεις.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ
Ποια είναιη χώρα όπου έφτασεκαιοι
κάτοικοίτης
«να δειτι τρέχει»
Να απευθυνθείστηνκόρημε την
εθιμοτυπία τουικέτη ή να της μιλήσει
απόμακριά για να του δείξειτηνπόλη
καινα τουδώσει ρούχα
Επιλέγει,για να αποφύγειτην παρεξήγηση, μια
λύση συμβιβαστική:να τηςμιλήσει γονατιστός
αλλά απόμακριά,ρίχνονταςτοβάροςστον
μειλίχιον και κερδαλέον μύθον,τομόνοόπλο
του.
 Δομή του λόγουτουΟδυσσέα
Με τονόρο«δομή» εννοούμετον τρόπομε τον οποίο είναικατασκευασμένο/δομημένο
κάτι. Δομή ειδικότερα ενόςλογοτεχνικούέργουείναιοτρόποςμετον οποίοαρθρώνονταιτα
μέρητου για να πετύχουνένα αποτέλεσμα.Π.χ.οΟδυσσέαςθέλεινα βρειπροστασία και
φροντίδα μιλώνταςστηνΚαλυψώ.Πώςτοπετυχαίνει;)
 Στ.185 ικετευτικήπροσφώνηση
Η ψύχραιμη
βασιλοπούλα
Ναυσικά
Οι
τρομαγμένες
υπηρέτριες
Η Ναυσικά
πανέμορφη,
φρεσκολουσμένη,
σαν το βλαστό της
φοινικιάς
Ο Οδυσσέας
γυμνός και
φριχτός στην
όψη

2.  Στ.186 – 206 απευθύνειεκτενέςεγκώμιοστην κόρη,εκθειάζειτην ομορφιά της
καιμακαρίζειτουςγονείς,τουςαδελφούςτηςκαι προπαντόςτον άντρα πουθα την
παντρευτεί,αγγίζονταςέτσιτιςενδόμυχεςσκέψειςτης(έτσιτην κερδίζει)
 Στ.200 – 201 αναφέρει λίγα στοιχεία για την ιστορία καιτα πάθητου,αφήνοντας
να εννοηθείότιείναιπρόσωπο σημαντικόκαιβασανισμένο.
 Στ. 207 - 214 εκθέτεικαικάτιαπότην πρόσφατηταλαιπωρία τουαλλά μιλάεικαι
για το φόβοτου ότι μπορείνα δοκιμάσεικι εκείνέεςσυμφορές,προκαλώνταςτον οίκτοτης
βασιλοπούλας
 Στ.218 – 224 Υποβολή ενόςμικρούαιτήματος(ζητάεινα τουδείξειτην πόλη και
ένα ρούχογια να σκεπαστεί) πουσυνοδεύεταιαπόμεγάλεςευχές
Πρόκειταιπράγματιγια ένα αριστουργηματικόικετευτικόλόγο,πουδεν αφήνειπεριθώρια
αποτυχίας.
Η Ναυσικά παίρνειτολόγοκαι:
 Συνοψίζειτηνεντύπωσηπου της προκάλεσεολόγοςτου σε δύοχαρακτηρισμούς
«ασήμαντοςδεφαίνεσαιμήτεκιη φρόνησησουλείπει»,ανταποδίδονταςέτσιτον έπαινο
 Τον παρηγορείαποδίδονταςστον Δία τη μοίρα τουκαθενός
 Ικανοποιείκαιμετο παραπάνωτα μικρά τουαιτήματα
 Καιτου δίνειπρόσθετεςπληροφορίεςγαιτομέρος,την ταυτότητα τουπατέρα τηςαλλά και
για την ίδια.
H απάντησητηςΚαλυψώςστον ικέτητης αποτελείένα λόγοκαίριο καιαντίστοιχο
με το δικότου. Εμμέσως του λύνεικαιτην αρχικήαπορία του,αφούβεβαιώνεταιότιοι
Φαίακεςδενείναιαλαζόνεςούτεάδικοικαιάπιστοι. Είναιφιλόξενοικαισέβονταιτους
θεούς.
Από τολόγο τηςπρος τις υπηρέτριεςεπισημαίνονται:
 Η φιλική επίπληξησε συνδυασμόμετην περηφάνια τηςωςΦαιακοπούλας
 Η υποστηρικτικήδιάθεσήτηςπροςτον Οδυσσέα,πουτον θεωρείσταλμένοαπότους θεούς
καιδύστυχο.
 Καιη εντολήτης για προσφορά φιλοξενίαςπροςτον ξένο
Αντιλήψειςτωνανθρώπωντηςεποχής
 για την ιδανικήοικογένεια,221-224,
 για τη διανομήτων αγαθών230-234 και
 για τους ξένους,τουςικέτες,τους φτωχούς, 235-237 και 252-256. H ικεσία ήταν θεσμός της
αρχαίαςελληνικήςκοινωνίαςπροστατευόμενοςαπότον ΙκέσιοΔία,όπως η ξενία απότον
Ξένιο Δία, και είχεκαθιερωθείγι' αυτήν,όπωςκαι για τη φιλοξενία,μια ορισμένη
εθιμοτυπία:ο ικέτηςγονάτιζεμπροστά στον ικετευόμενο,μετοένα χέρι αγκάλιαζετα
γόνατά του,ενώμε τοάλλοάγγιζετο πιγούνιή το γένιτου. Aν υπήρχε δυνατότητα,
κατέφευγεστονβωμό,πουυπήρχε στις αυλέςτων σπιτιών,ή στην εστία,που υπήρχε στο
εσωτερικότουσπιτιού.Eξασφάλιζεέτσιάσυλοοικέτης,ως πρόσωποιερό,και γινόταν
συνήθως δεκτόςως «ξένος»/φιλοξενούμενος.
Άσκησηγια το σπίτι (αφούδιαβάσετεκαιτησελ.85)
Μια φίλη της Ναυσικάςγράφειστοημερολόγιότηςτην εμπειρία απότην περίφημησυνάντησητης
ΝαυσικάςμετονΟδυσσέα στοποτάμι. Πώς σχολιάζειτο γεγονός;Ποια εντύπωσητηςέκανεο
Οδυσσέας;Τονσυμπάθησε;Την τρόμαξε;Κατάλαβετα αισθήματα τηςΝαυσικάςγι’αυτόν;Της
εξομολογήθηκεκάτιηΝαυσικά;Τιθα συμβούλευετη βασιλοπούλα;