SlideShare a Scribd company logo
1 of 56
Туберкулёз
касаллигининг таснифи
Бухоро Давлат тиббиёт институти
Фтизиатрия кафедраси
Туберкулёз
касаллигининг таснифи
•Силнинг патоморфологик ва
клиник куринишлари хилма –
хил булганлиги учун асосий
ва умумий белгиларига,
патоморфологик
куринишларига караб
касаллик бир неча
гурухларга булинган.
Гиппократ силни 2 хил
куринишини:
1.Уткир кечувчи ёки кузиган
сил.
2.Сурункали сил.
•Лаэннек буйича силни 3 та
куриниши: (1819й)
1.Сил буртмачаларининг пайдо
булиши ва тупланиши
2.Сил буртмачаларининг юмшаш
даври.
3.Ковак пайдо булиш даври.
• К. Ранке таснифи буйича сил
бирламчи, иккиламчи ва учламчи
турларга булиниб, бирламчиси
организмга биринчи марта сил
таёкчаларининг юкиши: Иккиламчи
сил сил инфекциясининг кенг
таркалиши. Учламчи сил сил
жараёнинг кайталаниши натижасида
ривожланган сил турларини
фарклаган.
•А.И.Абрикосов таснифи:
(1923 й) сил жараёнининг
патогенетик ва морфологик
белгиларига асосланиб 2
турга бирламчи ва
иккиламчи силни айтиб
утган.
• Штеренберг таснифи: (1923й) сил
жараенининг функционал таснифи
1.Компенсация
2.Субкомпенсация
3.Декомпенсация.
• Рубинштейн таснифи (1926 й)
Силнинг очик ёки ёпик шаклини
изохлаб , СТ + , СТ – шаклларини
курсатган.
•Кейинчалик 1938 йилда силнинг
патогенези, морфологияси ,
клиник ва рентгенологик
белгилари, жойлашган урни,
таркалганлиги, беморнинг сил
таёкчасини ажратиш ва
ажратмаслигини хисобга олган
холда
Туберкулёз касаллигининг
оҳирги таснифи
1994 йилда Саратов
шаҳрида бўлиб ўтган Россия
фтизиатрларининг II (XII)
съездида қабул қилинган
А. Асосий клиник кўринишлари
• I гуруҳ
Болалар ва ўсмирларнинг
туберкулёздан заҳарланиши
• II гурух
Нафас аъзолари туберкулёзи
• 010.0 Бирламчи туберкулёз
комплекси
• 010.8 Кўкрак ичи лимфа тугунлари
туберкулёзи
• 018.0 Милиар туберкулёз
давоми
• 018.0 Тарқоқ туберкулёз
• 011.1 Ўчоқли туберкулёз
• 011.0 Яллиғланган туберкулёз
• 011.5 Казеозли зотилжам
• 011.8 Туберкулома
• 011.8 Кавернали туберкулёз
• 011.8 Фиброз-кавернали
туберкулёз
давоми
• 011.4 Цирротик туберкулёз
• 012.0 Туберкулёз плеврити
(эмпиема хам)
• 012.3 Бронх, трахея, юқори нафас
йўллари туберкулёзи
• 011 (502) Нафас аъзолари
туберкулёзининг
ўпканинг чангли касб
касалликлари билан бирга
келиши
III гуруҳ Бошқа аъзолар ва
системалар туберкулёзи
• 013 Бош мия пардалари ва
МНСнинг туберкулёзи
• 014 Ичак, қорин пардаси ва ичак
тутқичи лимфа тугунларининг
туберкулёзи
• 015 Суяк ва бўғимлар туберкулёзи
• 016 Сийдик ва жинсий аъзолар
туберкулёзи
давоми
• 017.0 Тери ва тери ости қавати
туберкулёзи
• 017.2 Периферик лимфа
тугунлари туберкулёзи
• 017.3 Кўз туберкулёзи
• 017.4 Бошқа аъзолар
туберкулёзи
Б. Туберкулёз жараёнининг
характеристикаси
Жойлашиши ва давомийлигига
кўра:
• Ўпка бўлагида
• Сегментида
• Бошқа аъзоларда
шикастланишнинг жойлашиши
бўйича
Даври буйича:
А:
• Яллиғланиш
• Парчаланиш
• Тарқалиш
Б:
• Сўрилиш
• Зичлашиш
• Чандиқланиш
• Қотиш
Бактерия ажратиши буйича:
А:
БК+
Б:
БК-
В. Асорати
• Қон туфлаш ва ўпкадан қон
кетиши
• Спонтан пневмоторакс
• Ўпка юрак етишмовчилиги
• Ателектаз
• Амилоидоз
• Оқма яралар
Г. Даволаган туберкулёзни қолдиқ
ўзгаришлар
А. Нафас олиш аъзоларидаги:
• Фиброзли
• Фиброз-ўчоқли
• Буллёз-дистофик
• Кальцинатли
• Ўпка ва лимфа тугунлари
• Плевропневмосклероз
• Цирроз
• Амалиётдан кейинги холат
Б. Бошқа аъзоларидаги
МКБ 10
1989 йилда БЖССТ нинг 43- халқаро
конференциясида касалликлар ва
саломатлик билан боғлиқ бўлган
муаммоларнинг халқаро
классификацияси 10-маротаба
қайта кўриб чиқилган ва
тасдиқланган эди.
Бирламчи
туберкулез
----------------------------
Бирламчи туберкулёз
• Туберкулёздан захарланиш
(интоксикация)
• Кўкрак ичи лимфа
тугунларининг туберкулёзи
• Бирламчи туберкулез
комплекси
Туберкулезнинг юқиш
йўллари
•Аэроген, ҳаво-томчи
•Алиментар
•Контакт
Бирламчи сил
• Организмга туберкулез
таёқчаларининг биринчи марта
кириши натижасида ривожлади.
• Лимфа ва қон томирлари орқали
тарқалади
• Ўта сезувчанлиги тавсифланади
МБТнинг организмга кириш йўллари
АЭРОГЕН
95 % ҳолларда
Абрикосов, Ранке ва
бошқ.
АЛИМЕНТАР ВА
ЛИМФОИД ТЎҚИМА
ОРҚАЛИ
Е. Беринг и К.
Константинини
Туберкулез интоксикацияси
•“Вираж”
•Турли аъзоларнинг
функциясининг
бузилиши
Туберкулез интоксикациясининг
клиник кечиши даври:
• Туберкулез интоксикацияси-
нинг барвақт даври.
• Туберкулез интоксикацияси-
нинг сурункали даври.
Туберкулез интоксикациясининг
барвақт даври
• Иш қобилятини бузилиши
• Нерв сиситемаси функцияси бузилиши
• Асабийлик
• Инжиқлик
• Йиғлоқилик
• Уйқунинг бузулиши
• Бош оғриши
давоми
• Тез чарчаб қолиш
• Тана хароратининг 37°С – 37,5°С
• Иштаханинг камайиши
• Бўғимларда оғриқ
• Юрак атрофида оғриқ
• Йўталиш
• Хириллашнинг пайдо бўлиши
• Лимфа тугунларини катталашиши
давоми
Параспецифик ўзгаришлар
• Кўз конъюктивасининг
яллиғланиши
• Оёқ ва бўғимлар атрофида
тугунчали тошмалар тошиши
• Бўшлиқларга зардоб йиғилиши
Туберкулёз интоксикациясининг
сурункали даври
• Кўкрак қафаси яссилашади
• Жуда кам ҳаракат
• Эмоцияси кучли
• Лекин маълум вақт ўтгач асаб
тизимида акс ҳолат рўй беради
• Бола хаёли паришон
• Тана харорати 37,2-37,4 оС гача
кўтарилиб туради
давоми
• Юракнинг тез уриш
• Бола иштахаси йўқолади
• Бемор озиб кетади
• Тенгдошларига нисбатан жисмоний
ривожланишдан орқада қолади
• Энг асосийси периферик лимфа
тугунлари майда бўлсада,
қаттиқлашади
Рентгенограмма
•Ўпка илдизи атрофида
пневмосклероз
•Майда кальцинатлар
•Ўпка бўлаклари орасида
плевра қаттиқлашади
Қиёсий таққослашиш
•Сурункали тонзилит
•Сурункали гайморит
•Сурункали
гепатохолецистит
•Гельминтозлар
Кўкрак ичи лимфа тугунлари
(Сукенников схемаси)
•Паратрахеал
•Бифуркацион
•Трахеобронхиал
•Бронхопулмонал
Бронхоаденитлар икки турда
учрайди
• яллиғланган;
• ўсмасимон (тумороз);
Бронхоаденитнинг клиник кечиши
• Туберкулёз интоксикацияси
• Жарангдор йўталиш (битонал)
• Экспиратор хансираш
• Стридор
• Кўкрак қафасининг вена
томирларининг кенгайиши
• Югуляр белги - югуляр чуқурчанинг
уриб туриши
Перкутор белгилар (авторлар
бўйича)
•Кораньи белгиси
•Филатов белгиси
• Де-Ла Камп белгиси
•Философов белгиси
Аускультатив белгилар
(авторлар бўйича)
•Д‘Эспин белгиси
•Гейбнер белгиси
•Смит белгиси (шум волчка)
Лаборатор кўрсаткичлар
Қоннинг умумий таҳлили:
• Анемия
• Лейкоцитоз (чегараланган)
• Нейтрофиллёз
• Лимфопения
• Эозинопения
• ЭЧТ ошиши
давоми
• Балғамда, бронхлар ювиндисида МБТ
кам топилади
• Туберкулин синамаси – гиперергик
мусбат натижа аникланади
• Бронхоскопиянинг маълумотлари:
бронхлар шиллиқ қаватида қизариш,
яллиғланиш, яраланиш
Паратрахеал ва бронхопулмонал л/т
Туберкулёз бронхаденити
Бронхоаденитнинг асоратлари
•Ателектаз
•Плеврит
•Бронхиал оқмалар
•Тарқоқ туберкулёз
•Кавернали туберкулёз
Бирламчи туберкулёз комплекси
• Ўпкадаги бирламчи ўчоқ
• Ўчоқдан ўпка илдизи томон
йўналган лимфа томирларининг
яллиғланиши (лимфангит)
• Ўпка илдизидаги лимфа
тугунларининг катталашиши
(лимфаденит)
Бирламчи туберкулёз комплекси
клиник кечиши
• Туберкулёз интоксикациясига хос
белгилари
• Йўтал
• Экспиратор хансираш
• Холсизланиш
• Кўкракда оғрик
• Тана харорати 37 º – 37,5ºС
• Лимфа тугунларининг катталашиши
Перкутор белгилар
•Бўғиқ товуш аникланади
Аускультатив белгилар
•Нафаснинг дағаллашгани
•Майда нам хириллашлар
Лаборатор кўрсаткичлар
Қоннинг умумий таҳлили:
• Анемия
• Лейкоцитоз 12-14000
• Нейтрофиллёз
• Лимфопения
• Эозинопения
• ЭЧТ 25-35мм/с
давоми
• Балғамда, бронхлар ювиндисида МБТ
топилади
• Туберкулин синамаси – нормерергик
мусбат натижа аникланади
• Бронхоскопиянинг маълумотлари:
бронхлар шиллиқ қаватида қизариш,
яллиғланиш, яраланиш
Бирламчи сил комплексининг
пневмоник фазаси
Бирламчи туберкулёз комплекс
сўрилиш фазаси
Бирламчи туберкулёз комплекс
кальцинацияланиш фазаси
Бирламчи сил комплексининг
Бирламчи туберкулёз
комплексни асоратлари
• Плеврит
• Кавернали туберкулёз
• Тарқоқ туберкулёз
• Туберкулёз менингити
• Қон тупуриш, ўпкадан қон
кетиш

More Related Content

Similar to 4-silning_klinik_tasnifi_birlamchi_sil.ppt.ppt

инфекционные осложнения в нейрореанимации (мастер класс)
инфекционные осложнения в нейрореанимации (мастер класс)инфекционные осложнения в нейрореанимации (мастер класс)
инфекционные осложнения в нейрореанимации (мастер класс)dimcuslongus
 
Baysalkhanov Kirill
Baysalkhanov KirillBaysalkhanov Kirill
Baysalkhanov Kirillkirill19rus
 
27. туберкулез органов дыхания
27. туберкулез органов дыхания27. туберкулез органов дыхания
27. туберкулез органов дыханияcdo_presentation
 
конечный инфекция (1).docx
конечный инфекция (1).docxконечный инфекция (1).docx
конечный инфекция (1).docxenigmazamat
 
хирургическая инфекция
хирургическая инфекцияхирургическая инфекция
хирургическая инфекцияSlava Kolomak
 
Патогенез и клиника ВИЧ-инфекции.Основные представления и базовые понятия.
Патогенез и клиника  ВИЧ-инфекции.Основные представления и базовые понятия.Патогенез и клиника  ВИЧ-инфекции.Основные представления и базовые понятия.
Патогенез и клиника ВИЧ-инфекции.Основные представления и базовые понятия.Hivlife Info
 
22. болезни кишечника
22. болезни кишечника22. болезни кишечника
22. болезни кишечникаcdo_presentation
 
Urinary tract infections. How far we are
Urinary tract infections. How far we areUrinary tract infections. How far we are
Urinary tract infections. How far we areYervand Harutyunyan
 
Sindrom Shegrena
Sindrom ShegrenaSindrom Shegrena
Sindrom ShegrenaRost SMU
 
Pelvic+inflammatory+disease
Pelvic+inflammatory+diseasePelvic+inflammatory+disease
Pelvic+inflammatory+diseaseBernard Katela
 
Рентгеносемиотика туберкулеза у больных ВИЧ-инфекцией (А.М. Пантелеев)
Рентгеносемиотика туберкулеза у больных ВИЧ-инфекцией (А.М. Пантелеев)Рентгеносемиотика туберкулеза у больных ВИЧ-инфекцией (А.М. Пантелеев)
Рентгеносемиотика туберкулеза у больных ВИЧ-инфекцией (А.М. Пантелеев)Hivlife Info
 
этиология и патогенез сифилиса
этиология и патогенез сифилисаэтиология и патогенез сифилиса
этиология и патогенез сифилисаcdo_presentation
 
всемирный день-борьбы-с-туберкулезом
всемирный день-борьбы-с-туберкулезомвсемирный день-борьбы-с-туберкулезом
всемирный день-борьбы-с-туберкулезомdfhbfyn
 

Similar to 4-silning_klinik_tasnifi_birlamchi_sil.ppt.ppt (20)

инфекционные осложнения в нейрореанимации (мастер класс)
инфекционные осложнения в нейрореанимации (мастер класс)инфекционные осложнения в нейрореанимации (мастер класс)
инфекционные осложнения в нейрореанимации (мастер класс)
 
Grip
GripGrip
Grip
 
абсесс.ppt
абсесс.pptабсесс.ppt
абсесс.ppt
 
Baysalkhanov Kirill
Baysalkhanov KirillBaysalkhanov Kirill
Baysalkhanov Kirill
 
27. туберкулез органов дыхания
27. туберкулез органов дыхания27. туберкулез органов дыхания
27. туберкулез органов дыхания
 
конечный инфекция (1).docx
конечный инфекция (1).docxконечный инфекция (1).docx
конечный инфекция (1).docx
 
хирургическая инфекция
хирургическая инфекцияхирургическая инфекция
хирургическая инфекция
 
Корь
КорьКорь
Корь
 
лямблиоз
лямблиозлямблиоз
лямблиоз
 
Патогенез и клиника ВИЧ-инфекции.Основные представления и базовые понятия.
Патогенез и клиника  ВИЧ-инфекции.Основные представления и базовые понятия.Патогенез и клиника  ВИЧ-инфекции.Основные представления и базовые понятия.
Патогенез и клиника ВИЧ-инфекции.Основные представления и базовые понятия.
 
гл ласса
гл лассагл ласса
гл ласса
 
22. болезни кишечника
22. болезни кишечника22. болезни кишечника
22. болезни кишечника
 
Urinary tract infections. How far we are
Urinary tract infections. How far we areUrinary tract infections. How far we are
Urinary tract infections. How far we are
 
Sindrom Shegrena
Sindrom ShegrenaSindrom Shegrena
Sindrom Shegrena
 
Panteleev rs tb-hiv
Panteleev rs tb-hivPanteleev rs tb-hiv
Panteleev rs tb-hiv
 
Pelvic+inflammatory+disease
Pelvic+inflammatory+diseasePelvic+inflammatory+disease
Pelvic+inflammatory+disease
 
Рентгеносемиотика туберкулеза у больных ВИЧ-инфекцией (А.М. Пантелеев)
Рентгеносемиотика туберкулеза у больных ВИЧ-инфекцией (А.М. Пантелеев)Рентгеносемиотика туберкулеза у больных ВИЧ-инфекцией (А.М. Пантелеев)
Рентгеносемиотика туберкулеза у больных ВИЧ-инфекцией (А.М. Пантелеев)
 
этиология и патогенез сифилиса
этиология и патогенез сифилисаэтиология и патогенез сифилиса
этиология и патогенез сифилиса
 
чума
чумачума
чума
 
всемирный день-борьбы-с-туберкулезом
всемирный день-борьбы-с-туберкулезомвсемирный день-борьбы-с-туберкулезом
всемирный день-борьбы-с-туберкулезом
 

More from UmidjonSaparaliyev

Tues 8-00 Parkinson’s Disease- The Basics.pptx
Tues 8-00 Parkinson’s Disease- The Basics.pptxTues 8-00 Parkinson’s Disease- The Basics.pptx
Tues 8-00 Parkinson’s Disease- The Basics.pptxUmidjonSaparaliyev
 
Acute rheumatic fever and Infective endocarditis.pptx
Acute rheumatic fever and Infective endocarditis.pptxAcute rheumatic fever and Infective endocarditis.pptx
Acute rheumatic fever and Infective endocarditis.pptxUmidjonSaparaliyev
 
epilepsytreatment-170221173940.pdf
epilepsytreatment-170221173940.pdfepilepsytreatment-170221173940.pdf
epilepsytreatment-170221173940.pdfUmidjonSaparaliyev
 
N_Cholinomimetics_and_N_Cholinoblockers,_Anticholinesterases.pptx
N_Cholinomimetics_and_N_Cholinoblockers,_Anticholinesterases.pptxN_Cholinomimetics_and_N_Cholinoblockers,_Anticholinesterases.pptx
N_Cholinomimetics_and_N_Cholinoblockers,_Anticholinesterases.pptxUmidjonSaparaliyev
 
Bioximiya. Qon biokimyosi. [Автосохраненный].pptx
Bioximiya. Qon biokimyosi. [Автосохраненный].pptxBioximiya. Qon biokimyosi. [Автосохраненный].pptx
Bioximiya. Qon biokimyosi. [Автосохраненный].pptxUmidjonSaparaliyev
 
02-Joost-Bierens-Research-Sweden-HLR2014.pptx
02-Joost-Bierens-Research-Sweden-HLR2014.pptx02-Joost-Bierens-Research-Sweden-HLR2014.pptx
02-Joost-Bierens-Research-Sweden-HLR2014.pptxUmidjonSaparaliyev
 
1 Microscop and preparatition.pptx
1 Microscop and preparatition.pptx1 Microscop and preparatition.pptx
1 Microscop and preparatition.pptxUmidjonSaparaliyev
 

More from UmidjonSaparaliyev (14)

Tojixon farma.pptx
Tojixon farma.pptxTojixon farma.pptx
Tojixon farma.pptx
 
бкп.pptx
бкп.pptxбкп.pptx
бкп.pptx
 
plastic surgery.pptx
plastic surgery.pptxplastic surgery.pptx
plastic surgery.pptx
 
anesthesia.pptx
anesthesia.pptxanesthesia.pptx
anesthesia.pptx
 
Tues 8-00 Parkinson’s Disease- The Basics.pptx
Tues 8-00 Parkinson’s Disease- The Basics.pptxTues 8-00 Parkinson’s Disease- The Basics.pptx
Tues 8-00 Parkinson’s Disease- The Basics.pptx
 
endovascular surgery.pptx
endovascular surgery.pptxendovascular surgery.pptx
endovascular surgery.pptx
 
Acute rheumatic fever and Infective endocarditis.pptx
Acute rheumatic fever and Infective endocarditis.pptxAcute rheumatic fever and Infective endocarditis.pptx
Acute rheumatic fever and Infective endocarditis.pptx
 
epilepsytreatment-170221173940.pdf
epilepsytreatment-170221173940.pdfepilepsytreatment-170221173940.pdf
epilepsytreatment-170221173940.pdf
 
ikp 1.ppt
ikp 1.pptikp 1.ppt
ikp 1.ppt
 
N_Cholinomimetics_and_N_Cholinoblockers,_Anticholinesterases.pptx
N_Cholinomimetics_and_N_Cholinoblockers,_Anticholinesterases.pptxN_Cholinomimetics_and_N_Cholinoblockers,_Anticholinesterases.pptx
N_Cholinomimetics_and_N_Cholinoblockers,_Anticholinesterases.pptx
 
Bioximiya. Qon biokimyosi. [Автосохраненный].pptx
Bioximiya. Qon biokimyosi. [Автосохраненный].pptxBioximiya. Qon biokimyosi. [Автосохраненный].pptx
Bioximiya. Qon biokimyosi. [Автосохраненный].pptx
 
02-Joost-Bierens-Research-Sweden-HLR2014.pptx
02-Joost-Bierens-Research-Sweden-HLR2014.pptx02-Joost-Bierens-Research-Sweden-HLR2014.pptx
02-Joost-Bierens-Research-Sweden-HLR2014.pptx
 
Gista-1.pptx
Gista-1.pptxGista-1.pptx
Gista-1.pptx
 
1 Microscop and preparatition.pptx
1 Microscop and preparatition.pptx1 Microscop and preparatition.pptx
1 Microscop and preparatition.pptx
 

4-silning_klinik_tasnifi_birlamchi_sil.ppt.ppt