1. Toshken Tibbiyot Akademiyasi
Kafedra: Gistalogiya va tibbiy biologiya
Fan : Gistalogiya, embriologiya, sitologiya
Bajardi: I son davolash fakulteti 205-B guruh talabasi
Saparaliyev Umidjon
Tekshirdi:Rasulev Quddus Ilhomovich
2. Hid bilish anlizatori
Reja:
1. Brun bo’shlig’ining ichki tuzilishi
2. Hid bilish retseptorlarining joylashuvi
3. Hid bilish retseptorlarining tuzilishi
4. Hid bilish markazi
3.
4.
5. Hidlov qism burun
bo’shlig’ining eng yuqori
bo’limlarinn, ya’ni yuqori
chig’anoqni, o’rta
chig’anoqning yuqori
qismini, burun to’sig’ining
yuqori va orqa
bo’limlarini egallaydi.
Hidlov sohasining shilliq
pardasi silliq yuzaga ega-
bo’lib, respirator qismdan
sarg’imtir tusi bilan ajralib
turadi.
6.
7. U epiteliysi-mon va xususiy
qavatlardan iborat.Hidlov
sohasida epiteliysimon qoplam
(hidlov epiteliysi) baland (60-90
mkm) bo’lib, ko’p qatorli silindr
shakliga ega. Bu qoplam ikki xil
hujayra: tayanch va sezuvchi
hidlov (n e y r o s e n s o r)
hujayralaridan iborat. Ular
xususiy biriktiruvchi to’qimali
qavatdan bazal membrana
bilan ajralib turadi
8. Hidlov so’g’onlarining asosiy neyroni mitral hujayralar
bo’lib, ular koptokchali qatlamda uzun dendritlarining
oxirgi tarmoqlari yordamida hidlov koptokchalarini hosil
qiladi. So’g’onning tashqi tolali qatlamini hosil qiluvchi
tolalar shu erda tugaydi. Mitral hujayralarning qisqa
dendritlari o’z tarmoqlari bilan molekulyar qatlamni hosil
qiladi. Bu erda, shuning-dek donador qavatning uzun
neyritga ega bo’lmagan hujayralar tolalarining tarmoqlari
joylashadi. Mitral hujayralarning nerv o’simtalari hidlov
traktiga kiradi va so’ngra po’stloqning hidlov bo’lagiga
etib, bu erda yotgan piramidasimon hujayralar
dendritlarining tarmoqlari sohasida impul’sni keyingi ney-
ronga uzatadi.Hidlov organi xemoretceptordir. Hidli
9.
10.
11. Ular bazal hujayralar (epitheliocyti basales) deb
atalib, tonofibrillalar saqlamaydi. Bu hujayralar
sezuvchi Hidlov hujayralari uchun yangilanish
manbai deb hisoblanadi. Retceptor yoki hidlov
hujayralari (cellulae neurosensoriae olfac toriae)
haqiqiy nerv elementlari bo’lib, ularning peri-ferik
uchlari retceptor apparatiga aylangan. Retceptor
hujayralar tayanch hujayralar orasida joylashib, oval
shaklli tana-sida yumaloq yadro joylashadi. Hidlov
hujayralarining yadro joylashgan qismlari hidlov
epiteliysining ichki yadroli qatorlarini hosil qilad.