συνέπειες βαλκανικών πολέμων

1. ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ | ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
1
συνέπειες Βαλκανικών πολέμων (I/cd)
Παράθεμα 1
ο
:
[Αναγνωρίζοντας τις αρνητικές συνέπειες των Βαλκανικών πολέμων]
Με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου (Αύγουστος 1913) η Βουλγαρία υποχρεώθηκε να δεχτεί
έναν καθόλου ευνοϊκό διακανονισμό των συνόρων, παρόλο που διατήρησε μια έξοδο προς το Αιγαίο,
στο Δεδέαγατς (τη σημερινή Αλεξανδρούπολη). Η κυριαρχία της Ελλάδας επί της Κρήτης
αναγνωρίστηκε πλέον, αλλά η φιλοδοξία της να προσαρτήσει τη βόρεια Ήπειρο με το μεγάλο της
ελληνικό πληθυσμό ματαιώθηκε από την ενσωμάτωση της περιοχής σε μια ανεξάρτητη Αλβανία.
Παρά τη ματαίωση αυτή, τα εδαφικά οφέλη της Ελλάδας ήταν πράγματι τεράστια. Τα εδάφη της
«Νέας» Ελλάδας αύξησαν την έκτασή της σε ποσοστό περίπου 70%, ενώ ο πληθυσμός της αυξήθηκε
από περίπου 2.800.000 σε 4.800.000 κατοίκους. Αλλά, βέβαια, δεν ήταν Έλληνες όλοι αυτοί οι νέοι
πολίτες. Στη Θεσσαλονίκη, για παράδειγμα, τη μεγαλύτερη κοινότητα συγκροτούσαν οι «Σεφαρντίμ»,
απόγονοι των Εβραίων που εκδιώχθηκαν από την Ισπανία το 1492 και εξακολουθούσαν να είναι
ισπανόφωνοι. Οι Εβραίοι δεν είδαν τους Έλληνες ως ελευθερωτές, αλλά ως ανταγωνιστές στον
έλεγχο του εύρωστου εμπορίου της πόλης. Σε άλλες περιοχές των νεοαποκτηθέντων περιοχών
υπήρχαν μεγάλοι αριθμοί Σλάβων, μουσουλμάνων (κυρίως Τούρκων) και Βλάχων, που μιλούσαν την
αρωμουνική διαλεκτο. Ούτως ή άλλως η ενσωμάτωση των νέων εδαφών, με τους διαφορετικούς
εθνοτικά πληθυσμούς, δεν μπορούσε παρά να επιφέρει προβλήματα· οι εξελίξεις όμως έγιναν
περισσότερο περίπλοκες λόγω των συνεπειών που είχε για την Ελλάδα η έκρηξη του Α’ Παγκοσμίου
Πολέμου.
Glogg, Richard (2003), Συνοπτική Ιστορία της Ελλάδας, (σσ. 106 – 107), Αθήνα : Κάτοπτρο
Παράθεμα 2
ο
:
Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι
Οι Βαλκανικοί πόλεμοι υπήρξαν (και παραμένουν) το μεγαλύτερο πολεμικό επίτευγμα του
νεοελληνικού κράτους από τη σύστασή του. Με σχετικά μικρό ανθρώπινο και υλικό κόστος και σε
διάστημα μόλις δέκα μηνών, με την προσάρτηση των Νέων Χωρών (Μακεδονίας, Ηπείρου, Κρήτης,
Χίου, Λέσβου, Λήμνου, Σάμου, Ικαρίας κ.λπ.), διπλασίασε σχεδόν το έδαφος και τον πληθυσμό του!
Ο πρωταρχικός στόχος της Ελλάδας επιτεύχθηκε μετά από μόλις τρεις εβδομάδες εχθροπραξιών, με
την κατάληψη της Θεσσαλονίκης, στις 26 Οκτωβρίου 1912. Εύκολα επίσης καταλήφθηκαν τα νησιά
του ανατολικού Αιγαίου. Αντίθετα, απαίτησε πολύμηνη και πολύπονη πολιορκία η κατάληψη των
Ιωαννίνων, στις 21 Φεβρουαρίου 1913 […]
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Η κυβέρνηση των Φιλελευθέρων επιδόθηκε στο τεράστιο και πολύπλοκο έργο της αφομοίωσης των
Νέων Χωρών από το ελληνικό κράτος. Σε πλήρη αντίθεση με την απόλυτη εθνική ομοιογένεια της
Παλαιάς Ελλάδας, συμπαγείς μουσουλμανικοί και σλαβικοί πληθυσμοί έλεγχαν το μεγαλύτερο μέρος
της αγροτικής γης στην Ήπειρο και τη Μακεδονία ενώ στην ίδια τη Θεσσαλονίκη η γηγενής
ισπανοεβραΪκή κοινότητα είχε τον ουσιαστικό έλεγχο της οικονομικής ζωής.
Μαυρογορδάτος, Γ.Θ. (2003), «Οι πολιτικές εξελίξεις. Από το Γουδί ως τη Μικρασιατική Καταστροφή», στο Ιστορία του Νέου
Ελληνισμού, 1770 – 2000, 6
ος
τόμος (σσ. 16 – 17), Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα.
Με βάση τα παραπάνω παραθέματα (1 & 2) και σύμφωνα με τις ιστορικές σας γνώσεις, να
προσδιορίσετε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα που προέκυψαν για το ελληνικό κράτος από
τους βαλκανικούς πολέμους (1912 – 1913).

2. ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ | ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
2
Παράθεμα 3
ο
:
Η Συνδιάσκεψη του Βουκουρεστίου
Παρά την καθοριστικής σημασίας συμβολή των ενόπλων δυνάμεων σε αυτό το λαμπρό αποτέλεσμα,
καμία από τις πλευρές της ελληνικής επιτυχίας δεν θα ήταν εξασφαλισμένη, πολλώ δε μάλλον
αυτονόητη, χωρίς τη σταθερή πολιτική κατεύθυνση που είχε χαράξει και τους άκρως επιδέξιους
διπλωματικούς χειρισμούς που προέκρινε, σε κάθε κρίσιμη καμπή των εξελίξεων, ο Ελευθέριος
Βενιζέλος. Προκειμένου να αποφύγει η χώρα το μοιραίο βήμα που θα μπορούσε να την οδηγήσει από
το θρίαμβο στην καταστροφή – όπως συνέβη στην περίπτωση της Βουλγαρίας –, ο Βενιζέλος
χρειάστηκε να δώσει σειρά μαχών, άγνωστων στο ευρύ κοινό αλλά όχι λιγότερο επικών από εκείνες
των πολεμικών πεδίων, τόσο με τον επικεφαλής του «στρατιωτικού κόμματος» (και του μιλιταριστικού
αντικοινοβουλευτικού πνεύματος) που δεν ήταν άλλος από τον εξαιρετικά δημοφιλή στους
στρατιώτες του διάδοχο Κωνσταντίνο […] όσο και με την ποικίλων καταβολών και αποχρώσεων
εθνικιστική αντιπολίτευση, που έσπευσε να συνταχθεί με τον αρχηγό του στρατού.
Γιανουλόπουλος, Γιάννης (2003), «Εξωτερική πολιτική», στο Ιστορία της Ελλάδας τον 20
ο
αιώνα, τόμο Α2, (σ.σ. 121 – 122),
Αθήνα : Βιβλιόραμα.
Με βάση το παραπάνω παράθεμα και σύμφωνα με τις ιστορικές σας γνώσεις, να προσδιορίσετε το
ρόλο του Ελευθερίου Βενιζέλου στην επέκταση των συνόρων του ελληνικού κράτους κατά την
περίοδο 1912 – 1914.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Θάνος Σταυρόπουλος – φιλόλογος, M.Sc.
thanosstavropoulos@yahoo.gr