2. Sa panahon ng pananakop ng
Espanyol sa Pilipinas, may pagkakaisa
ang Simbahan at ang estado. Kinilala
ng estado ang mahalagang papel na
ginampanan ng mga prayle sa
pagpapatatag ng kolonyalismo kung
kaya’t tiniyak ng pamahalaan na
suportado at protektado ang mga
prayle.
Panimula
3. Isang historyador na nagsabi kung
gaano kalakas ang kapangyarihan ng mga
prayle, na naatasan hindi lamang ng mga
gawaing panrelihiyon kundi maging ng mga
tungkuling pansibiko.
Panimula
RENATO CONSTANTINO
PRAYLOKRASYA
Pagiging lubos na makapangyarihan
ng Simbahan sa mga usaping panrelihiyon,
pampolitika, at maging panlipunan.
4. “Hindi maaaring magpataw ng anumang
opisyal na relihiyon ang estado at hindi
rin maaring magpatupad ng batas o
magsagawa ng mga pagkilos na
maglilimita sa pagsunod o makakasagabal
sa praktis ng anumang relihiyon.”
Subukin Natin
Article 2 Section 6
(1987 Konstitusyon ng Pilipinas)
5. Maiuugat ang paghihiwalay ng
Simbahan at ng Estado sa Pilipinas sa
karanasang kolonyal ng mga Filipino
sa ilalim ng pamahalaang Espanyol, na
ginamit ang pinagsanib na puwersa ng
pamahalaan at ng relihiyon sa
pagsakop sa bansa. Sa konstitusyon ng
Malolos noong 1899, pinagtibay ang
paghihiwalay ng simbahan at ng
estado at nagpatuloy ang ganitong
patakaran hanggang 1987 Kontitusyon
ng Pilipinas.
Subukin Natin
6. Maiuugat ang paghihiwalay ng
Simbahan at ng Estado sa Pilipinas sa
karanasang kolonyal ng mga Filipino
sa ilalim ng pamahalaang Espanyol, na
ginamit ang pinagsanib na puwersa ng
pamahalaan at ng relihiyon sa
pagsakop sa bansa. Sa konstitusyon ng
Malolos noong 1899, pinagtibay ang
paghihiwalay ng simbahan at ng
estado at nagpatuloy ang ganitong
patakaran hanggang 1987 Kontitusyon
ng Pilipinas.
Subukin Natin
7. 1. Sa iyong palagay, mas nakabuti ba sa
Pilipinas na inihiwalay ang Simbahan at
Estado?
2. Sa kabila ng paghihiwalay ng estado at
Simbahan, may mga pagkakataon bang
sumali pa rin ang Simbahan sa mga usaping
pampolitika? Kung oo, magbigay ng
halimbawa.
3. May alam ka bang pribilehiyong ibinigay ng
pamahalaan sa Simbahan? Kung oo, ano ito?
Pamprosesong Tanong
8. Sa kabila ng paghihiwalay ng estado at
Simbahan, aktibo at nananatili pa ring malakas
ang impluwensiya ng Simbahan sa kasalukuyan
maging sa mga usaping pampolitika, panlipunan,
amging personal sa Pilipinas.
Sa araling ito, babalik-tanawin ang
pinagmulan ng kapangyarihan at impluwensiya
ng Simbahan sa lipunang Filipino.
Unawain Natin
9. ANG PATRONATO REAL
Ang ugnayang Simbahan at
pamahalaan kung saan ang
pamahalaan ay mayroong mahalagang
papel sa pangangasiwa at pagsuporta
sa Simbahan.
Sa pagkakaisa ng Simbahan at
estado, nakadepende sila sa isa’t isa.
Ang estado (hari ng Spain) ay binigyan
ng kapangyarihan ng Santo Papa na
pangasiwaan ang pondo ng Simbahan
at sa pagpili ng paring opisyal
10. ANG PATRONATO REAL
Nagsikap ang pamahalaan na
masiguro ang Kristiyanisasyon ng mga
katutubo sa pamamagitan ng
matinding suporta ng pamahalaan sa
Simbahan sa larangan ng militar at
pinansiyal.
11. Hidwaan ng Paring Regular at Sekular
Paring kabilang sa samahang
relihiyoso at unang naatasang
magmisyon upang gawing Kristiyano
ang mga katutubo.
1. Augustinian
2. Franciscan
3. Jesuit
4. Dominican
5. Augustinian Recollect
PARING REGULAR
12. Prayle
Mga paring Espanyol na ipinadala sa
Pilipinas upang pamahalaan ang
pagpapalaganap ng Kristiyanismo.
Kabilang sila sa samahang relihiyoso na
humahawak at pinamumunuan ang mga
parokya.
13. Hidwaan ng Paring Regular at Sekular
Paring mula sa Pilipinas na
walang kinabibilangang anumang
samahang relihiyoso na kadalasan ay
mestizo o may halong dugong
Espanyol o Tsino. Hindi sila
maaaring maging Jesuit, Dominican
o Augustinian.
PARING SEKULAR
14. Hidwaan ng Paring Regular at Sekular
REGULAR SEKULAR
May Karapatang
humawak ng parokya
Karapatang pumili ng
parokyang hahawakan
na nasa malapit.
Walang karapatang
humawak ng parokya
Nakahahawak lamang
ng parokya kung ayaw
hawakan ng paring
regular ang malala-
yong parokya.
Paghawak ng
parokya
15. Ang Kahalagahan ng mga Prayle
1. Matagumpay ang mga prayle sa
paglaganap ng kolonyalismo sa
pagpapaniwala sa mga katutubo na
ang pagpunta nila sa Pilipinas ay
upang palayain sila mula sa
pagsamba sa demonyo at mula sa
pang-aabuso ng mga datu.
2. Malaki ang papel ng Simbahan sa
kampanya para sa pasipikasyon o
ang pagpapatahimik o pagpapayapa
sa mga katutubong lumalaban sa
kolonyalismo
16. Ang Kahalagahan ng mga Prayle
3. Dahil mas maraming prayle kaysa
opisyal at mas matagal ang inilalagi ng
mga prayle sa kolonya kaysa opisyal,
na anumang oras ay maaaring
pabalikin sa Spain.
4. Dahil mas malapit ang mga prayle sa
mga katutubo kaysa sa mga opisyal.
5. Ang mga prayle ang direktang
nakakaugnayan ng mga katutubo
gamit ang katutubong wika kaya
madali ang pakikipag-ugnayan nila.
17. Tungkulin ng mga Prayle sa Simbahan
Paghikayat sa katutubo na talikuran ang
sinaunang paniniwala.
Pagpapatupad ng patakarang reduccion para
madali ang paglaganap ng Kristiyanismo dahil
lahat ay nakatira sa pueblo, cabecera, visita.
Pagbibinyag ng mga katutubo.
Pagpapaliwanag sa katutubo sa mga aral ng
Simbahan.
Pagpapatupad ng patakaran hinggil sa
pangungumpisal ng katutubo.
Pangasiwaan ang mga sakramento mula
binyag hanggang kamatayan.
18. Papel ng mga Prayle sa Lipunan
Nagsilbing inspektor sa mga mababang
paaralan at sa pagbubuwis.
Naging pangulo rin sila ng kagawaran
ng kalusugan, kawanggawa, pagbubuwis
sa lungsod, estadistika, kulungan, at
pampublikong gawain.
Kasapi ng kagawarang panlalawigan at
kagawarang may kinalaman sa
paghahati-hati ng lupaing pagmamay-
ari ng kaharian.
19. Papel ng mga Prayle sa Lipunan
Sensor ng badyet munisipal, at maging
sa dula, komedya, at drama na
itinatanghal sa pampublikong lugar na
hindi maaaring ipalabas kung walang
basbas nila.
May papel sa usaping may kinalaman
sa cedula personal, eleksiyon, pagkain
ng preso, konsehong munisipal,
pulisya, at militar.
20. Makikita sa susunod na slide ang iba’t ibang
larangan kung saan nagkaroon ng
impluewnsiya o kapangyarihan ang mga
prayle noong panahon ng kolonyalismong
Espanyol. Alamin ang mga ahensiya ng
pamahalaan sa kasalukuyan na
nangangasiwa ng naturang larangan at
alamin ang mga gawain ng bawat isa. Iulat
sa klase ang inyong nasaliksik at ibigay ang
inyong opinyon sa naging lawak ng
kapangyarihan ng prayle sa panahon ng
pananakop ng Spain
Gawin at Matuto
21. Mababang paaralan
Buwis
Kalusugan
Kawanggawa
Estadistika
Bilangguan
Pampublikong Gawain
Lupa
Badyet
Dula,Komedya,Drama
Eleksiyon
Pulisya
Militar
Gawin at Matuto
Department of National Defense
Philippine National Police
Commission on Election
Movie and Television Review and Classification
Board
Department of Budget and Management
Department of Agrarian Reform
Department of Public Works and Highways
Department of Justice
Philippine Statistics Authority
Department of Social Welfare and Development
Department of Health
Bureau of Internal Revenue
Department of Education
22. Gawin at Matuto
Ano ang impluwensiya at
saklaw ng kapangyarihan ng
mga obispo at pari sa
kasalukuyan?
23. Kahit suportado ng pinansiyal ang
mga prayle sa ilalim ng patronato
real ay gumawa sila ng paraan upang
makalikom ng pera sa kolonya. Dahil
dito, nabigo ang Spain sa layunin na
maagaw mula sa Portugal ang
kalakalan ng rekado dahil hindi
napaunlad ng Spain ang potensiyal
ng Pilipinas at hindi nagkaroon ng
kita ang Spain mula sa kolonya dahil
sa pagpapayaman ng maraming
Espanyol.
24. Mga dahilan sa tangkang pabitaw
ng Spain ang Pilipinas
1.Hindi kumikita ang Spain sa Pilipinas
2.Takot na matalo ang mga produktong
seda ng mga mangangalakal ng Seville at
Andalucia sa kakompetinsiya mula China
3.Naging pabigat ang Pilipinas dahil paligi
nalang itong pinupunduhan sa real
situado mula sa Mexico
25. Mga dahilan ng mga prayle sa pagtutol
na abandonahin ang Pilipinas
1.Iligtas ang kaluluwa ng katutubo sa
paglaganap ng Kristiyanismo
2.Pagtigil na mabalik sa paganismong
pagsamba ang katutubo kung lilisanin ang
Pilipinas
3. Maaaring samantalahin at sakupin ang
Pilipinas ng mga Protestanteng Dutch
4. Hindi pang-ekonomiya kundi espirituwal
ang dahilan sa pagsakop sa Pilipinas
26. - Nangangahulugang banal na gawain.
- Pang-kawanggawang pundasyon
upang tumanggap ng donasyon.
- Ang donasyong nalikom ay nakalaan
para sa layuning pangkawanggawa,
panrelihiyon, pang-edukasyon.
- 1854, nagpatupad ng kautusan ang
pamahalaan na kukunin ang
karapatan sa pangangasiwa sa obras
pias at sa mga pondo nito.
1. Pagpapatayo ng Obras Pias
27. - Gantimpala nila mula sa pagpapalawak ng
reduccion at ang kaakibat na pagbubuo
ng mga pueblo at pagpapalaganap ng
Kristiyanismo.
- Pinauupahan nila ang lupain sa mga
inquilino (Mestizong Tsino) at pinasasaka
sa mga katutubo na tinatawag na kasama.
- Ang lupang walang titulo ng mga
katutubo ay binibili ng mga prayle sa
pamahalaan kaya lumaki ang kanilang
lupain.
2. Pagmamay-ari ng Hacienda
28. - May mga lupang tinanggap din ang mga
prayle mula sa donasyon sa namamatay na
dahil kinakailangan na makapagkumpisal
muna ang isang tao bago mamatay at lupain
ang kabayaran.
- Itinuro din ng simbahan na sagabal sa isang
mayaman ang makapasok sa kaharian ng
diyos kung kayat nagdesisyon ang mga
mayayaman na ibigay nalang sa simbahan
ang kanilang lupain upang magkaroon ng
kaligtasan sa kaluluwa.
2. Pagmamay-ari ng Hacienda
29. - Ang unang hakbang sa pagtanggap ng
Kristiyanismo.
- Kailangan ng katutubo para talikuran
ang sinaunang relihiyong tinatawag na
paganismo na sinasamba ang demonyo.
- Unang binibinyagan ang mga kabataan
para maiwasan ang pagkakasakit.
- Ipinalit lamang sa sinaunag ritwal para
kunin ang loob ng mga katutubo.
1. Binyag
30. - Mga aral ng simbahan.
- Pagpapaunlad ng aspetong espirituwal
ng mga katutubong Filipino gamit ang
Doctrina Christiana na inilimbag noong
1593.
- Dahil sa kakulangan ng prayle,
sinasanay ang mga matatalinong
katutubo para magturo sa kapuwa nila
katutubo kung ano ang mga aral ng
Kristiyanismo at pagsasabuhay nito.
2. Katekismo
31. - Dapat sundin ang pitong
sakramento para maging ganap
na katoliko.
- Kasal, kumpisal, at komunyon
ang pinagtuunan ng pansin ng
mga prayle.
- Sa kasal, isa lang dapat ang asawa
taliwas sa nakasanayan ng mga
katutubo na pwedeng mag-asawa
ng marami. Wala ring diborsyo.
3. Sakramento
32. - Sa kumpisal, nagbibigay daan ito
para mailigtas ang kaluluwa sa
kabilang buhay
- Dapat sundin ang sakramento ng
banal na eukaristiya at
komunyon, pagpapahid ng langis
sa may sakit, at pagtatalaga ng
mga pari.
3. Sakramento
33. DOCTRINA CHRISTIANA
- Ang kauna-unahang aklat na inilimbag
sa Pilipinas noong 1593 at isinalin sa ibat
ibang wika.
34. DOCTRINA CHRISTIANA
- Nilalaman :
Pater Noster (Ama Namin)
Ave Maria (Aba Ginoong Maria)
Credo (Pananampalataya/Paniniwala)
Salve Maria (Aba Po Santa Mariang Hari)
14 artikulo ng pananampalataya
Pitong sakramento
Pitong kapital na kasalanan
Labing apat na gawain ng awa
Sampung utos
Limang kautusan ng simbahan
Akto ng pangkalahatang pangungumpisal
35. Pitong Sakramento
1.Binyag – ayon sa Simbahang Romano Katoliko ito ay nag-aalis ng
orihinal na kasalanan at nahahawa ang bata sa biyayang nagpapabanal
2.Kumpisal – kung saan aaminin ang mga kasalanan sa isang pari
3.Komunyon – itinuturing na pagtanggap at pagkain sa literal na
katawan at dugo ni Kristo
4.Kumpil – isang pormal na pagtanggap sa simbahan kasabay ng
pagpahid ng Espiritu Santo
5.Pagpapahid ng langis sa maysakit – ginagawa sa isang taong
mamamatay na para sa espiritwal at pisikal na kalakasan para sa
paghahanda sa langit. Kung masasamahan ng pangungumpisal at
komunyon, ito ang tinatawag na ‘huling seremonya.’
6.Banal na ordinasyon o ang pagtatalaga sa mga pari
7.Kasal – pagbibigay ng espesyal na biyaya sa magkapareha
36. Pitong Kapital na Kasalanan
1. Kapalaluan o kahambugan
2. Inggit
3.Katakawan o kasibaan sa
pagkain at inumin
4. Kahalayan o kalibugan
5. Poot o Galit
6. Pagkaganid
7. Katamaran o pagkabatugan
37. Labing-apat na Gawain ng Awa
1. Dalawin ang mahirap at may sakit
2. Pakainin ang nagugutom
3. Painumin ang nauuhaw
4. Damitan ang walang damit
5. Tubusin ang nabihag
6. Patuluyin ang walang tutuluyan
7. Ibaon ang namatay
8. Aralan ang walang alam
9. Aralan ang napaaral
10. Pagdalitain ang nagkasala
11. Patawarin ang kasalanan ng nagkasala
12. Huwag isaloob ang pagmumura ng ibang tao
13. Aliwin ang malungkot
14. Ipanalangin sa Diyos kapwa ang nabubuhay at namatay
38. Sampong Utos
1. Ibigin mo ang Diyos nang lalo at higit sa
lahat.
2. Huwag kang sasamba sa mga diyos-diyosan.
3. Ipangilin mo ang araw ng Sabbath.
4. Galangin mo ang iyong ama at ina.
5. Huwag kang papatay.
6. Huwag kang makikiapid sa hindi mo asawa.
7. Huwag kang magnakaw.
8. Huwag kang magbibintang at huwag kang
magsisinungaling.
9. Huwag kang magnanasa sa hindi mo pag-
aari.
10. Huwag kang magnanasa sa hindi mo asawa.
39. Limang Utos ng Simbahan
1.Makiisa sa pagdiriwang ng misa
kung linggo at pistang pangilin
2.Mangumpisal minsan man
lamang sa isang taon
3.Tumanggap ng banal na
komunyon lalo na sa panahon
ng muling pagkabuhay
4.Mag-ayuno at mangilin sa mga
araw na itinakda
5.Mag-abuloy para sa
pangangailangan ng simbahan
40. Tugon ng mga Filipino sa Pamamahala ng
mga Prayle
Sa una ay hindi pinagkatiwalaan ng
mga katutubo ang mga prayleng
nagpapakilala sa kanila ng bagong
relihiyon dahil nakasanayan nilang
babae ang gumaganap ng papel bilang
pinunong espirituwal. Hindi nanging
madali rin sa mga katutubo na
talikuran ang katutubong relihiyon
dahil ito na ang nakagisnan nila sa
simula pa lamang.
41. Pampasiglang Dulot ng Kristiyanismo
Sinimulan ng mga prayle ang
pagsagawa ng mga pagdiriwang upang
mas maging katanggap-tanggap sa mga
katutubo ang bagong relihiyon.
Ang piyesta ay tinanggap ng mga
katutubo at isa sa mga pagdiriwang
kung saan itinuring pasasalamat sa
mga espiritu sa kanilang kinagisnang
relihiyon.
42. Pampasiglang Dulot ng Kristiyanismo
Tatlong piyestang naging
tampok sa Kristiyanismo sa
panahon ng mga Espanyol.
Mahal na Araw
Corpus Christi /
pagdiriwang ng komunyon
Piyesta
43. Piyesta
- Isa sa nagpasigla sa
Kristiyanismo kung saan ito
ang pagdiriwang ng araw ng
patron ng isang parokya.
- Magarbong parada ng mga
santo
- Maraming bulaklak sa
naglalakihang karo
- Binibihisan ng magagandang
damit at pinalalamutian ng
mamahaling alahas ang mga
santo
44. Pagpapatuloy ng mga Nakagisnang
Paniniwala sa Bagong Paniniwala
- Pagkakaroon ng ninong at ninang
sa pagbibinyag ng isang katutubo.
-Mas pinagtitibay nito ang relasyon
sa pagitan ng mga magulang ng
binibinyagan at mga ninong at
ninang kaysa sa relasyon sa pagitan
ng inaanak at ng ninong at ninang.
CAMPADRAZGO
45. Pagpapatuloy ng mga Nakagisnang
Paniniwala sa Bagong Paniniwala
- Ginagamit ng pari sa pagbasbas sa
mga Kristiyano, lalo na sa mga
may sakit at mga patay.
- Noon, tubig ang ginagamit sa
pagsasagawa ng ritwal tulad ng
pagpapakasal, unang pagreregla,
pagpapagaling sa maysakit, at
paglilibing
BANAL NA TUBIG O HOLY WATER
46. Pamumundok at Pag-aalsa
Hindi nakiangkop ang ibang
katutubo sa ipinatupad ng
mga prayle. May mga
katutubong ayaw magpabinyag
sa bagong relihiyon kung
kayat nagpasyang umakyat sa
kabundukan at doon
manirahan , at ipinagpatuloy
ang katutubong paniniwalang
panrelhiyon.
47. Pamumundok at Pag-aalsa
Ang pang-aabuso rin ng mga
prayle ang isa sa mga dahilan
kung bakit namundok at nag-
alsa ng mga katutubo. Ang
mga namuno sa pag-aalsa ay
nagtaguyod ng pagbabalik sa
katutubong relihiyon at
pagtalikod sa kristiyanismo.
48. 1. Bakit sinasabing malaki ang
ginampanang papel ng sakramento
ng kumpisal sa naging tagumpay ng
kolonyalismo?
2. Mag mabibigay ka bang halimbawa
ng manipestasyon ng katutubong
paniniwala na naging bahagi na ng
kristiyanismo sa Pilipinas? Kung oo,
ano ito?
Gabay na Tanong
49. Magsaliksik ng isang balita na nagpapatunay ng
pakikisangkot ng simbahan sa usaping
pampolitika. Gupitin ang balita mula sa diyaryo
at idikit sa isang bond paper. Pagkatapos ay
sagutin ang sumusunod na katanungan.
1. Ano ang buod ng balita?
2. Bakit sinusuportahan o tinututulan ng
Simbahan ang nasabing isyu?
3. Anong mga isyu ang kadalasang
pinanghihimasukan ng simbahan?
4. Ano ang kinahinatnan ng isyu?
5. Ano ang pananaw mo dito?
Gawin at Matuto
50. Isip, Hamunin
__________1. Sa panahon ng pananakop ng mga Espanyol sa
Pilipinas, may unyon o pagkakaisa ang Simbahan at pamahalaan.
__________2. Ang unang naatasang magmisyon upang gawing
Kristiyano ang mga katutubo ay ang mga conquistador.
__________3. Ang mga paring regular ay mga paring Filipinong may
karapatang humawak ng parokya.
__________4. Sa ilalim ng pagiging isa ng pamahalaan at simbahan,
tungkulin ng hari ng Spain na tugunan ang pangangailangang
militar at pinansiyal ng mga prayle.
Tama o Mali : Isulat sa inyong papel ang kung tama ang isinasaad ng
pangungusap. Kung mali, isulat ang .
51. Isip, Hamunin
__________5. Sinabi ng mga prayle na nakabuti sa mga katutubo
ang Kristiyanismo dahil pinalaya nila ang mga ito sa panginoong
maylupa.
Tama o Mali : Isulat sa inyong papel ang kung tama ang isinasaad ng
pangungusap. Kung mali, isulat ang .
52. Isip, Hamunin
Hanay A Hanay B
1. patronato real a. pundasyong pangkawanggawa
2. Praylokrasya b. komunyon
3. Katekismo c. Suportang pampamahalaan
4. Eukaristiya d. pagiging makapangyarihan ng prayle
5. Obras pias e. mga aral ng simbahan
Pagtutugma: Hanapin sa hanay B ang katugmang mga salita na makikita sa hanay
A. Isulat sa inyong papel ang titik ng tamang sagot.
53. Isip, Hamunin
1. - _________________________________________
2. - _________________________________________
3. -__________________________________________
4. - _________________________________________
5. -__________________________________________
6. - _________________________________________
7. - _________________________________________
Enumerasyon: Ilista sa inyong papel ang pitong sakramento ng Simbahan at
ipaliwanag ang layunin ng bawat isa.
