1. MỘT SỐ BỆNH THƯỜNG GẶP Ở
VẬT NUÔI
Người thực hiên:
̣
1.
Lưu Thị Thao
̉
2.
Nguyên Thị Mân
̃
̣
Lơp: Sinh-KTNNK16

2. Apxe
̃
̀
́
̣
́
̀
• Nhiêm trung vêt thương thương găp ơ gia suc là hinh
thai apxe.
́
• Apxe là nơi tổ chưc cơ thể bị nhiêm trung, viêm có mủ
̃
̀
rôi tich tụ lai thanh môt boc mủ
̀ ́
̣
̀
̣
̣

3. Nguyên nhân
́
̣
̉
• Chủ yêu là do da và niêm mac bị tôn
thương do ngoai vât. Cac loai vi sinh • Bênh apxe trên cơ thể
̣
̣
́
̣
̣
vât sinh mủ như tụ câu khuân
̣
̀
̉
(Staphylococcus ), liên câu khuân
̀
̉
(Streptococus),
cac
́
loai
̣
nâm
́
(Actionmyces)… xâm nhâp vao, tao
̣
̀
̣
ra mủ và gây nên apxe.
̀
̣
́
́
́
• Ngoai ra khi sư dung cac hoa chât
và dươc phâm có tinh kich thich
̉
́
́
́
manh như dâu thông, canxi clorua,
̣
̀
cloral hydrat…tiêm nhâm vao dươi
̀
̀
da hoăc băp thit cung gây nên apxe
̣
́
̣
̃
tai chỗ tiêm.
̣

4. Phân loai apxe
̣
Có nhiêu cach phân loai apxe:
̀
́
̣
́
́
̉
̉
̀
̣
• Căn cứ vao sự tiên triên cua apxe có thể chia ra lam 2 loai:
apxe câp tinh và apxe man tinh.
́
́
̃
́
̀
́
̉
̀
̣
• Căn cứ vao vị trí phat sinh cua apxe có thể chia lam 2 loai:
̀
̀
̣
- Apxe nông: Thường hinh thanh ở dưới da, có nông. Loai apxe
nay dễ phat hiên, it gây biên chứng, tiên triên châm, dễ điêu
̀
́
̣ ́
́
́
̉
̣
̀
tri.
̣
̀
̀
̀
́
- Apxe sâu: Apxe được hinh thanh năm sâu dưới cac lớp cơ ơ
vung mông, đui, vai. Thương ơ thể câp tinh, gây biên chưng
̀
̀
́
́
́
do vơ mu. Cơ thể dễ bị trung đôc toan thân do hâp thu nhưng
̉
́
̣
̀
́
đôc tố tư apxe vơ gây nên.
̣

5. Triêu chứng
̣
̣
• Trương hơp Apxe nông (ơ dươi măt da).
Trên cơ thể gia suc ta thây xuât hiên môt chỗ sưng to nhỏ khac
́
́
́
̣
̣
́
nhau, chỗ sưng cưng có giơi han rõ rêt vơi tổ chưc lanh. Luc đâu
̣
̣
̀
́
̀
da có mau đỏ ưng sau tim bâm, có hiên tương nong đau. Mây
̀
́
̀
̣
́
́
ngay sau ơ giưa chỗ sưng mêm dân, xung quanh cưng, ân tay vao
̀
̀
̀
́
̀
thây bung nhung. Dân dân chỗ da ơ giưa mong ra goi là apxe đã ‘
́
̀
̀
̀
̀
̉
̣
chin’. Khi apxe thưc sư chin thì da bị vơ, mủ chay ra.
́
́
̉
Apxe nông không có biên đôi toan thân, nhiêt độ cơ thể vân binh
́
̉
̀
̣
̃
̀
thương, vât nuôi vân ăn uông binh thương.
̣
̃
́
̀
̀
́
́
̣
́
• Trương hơp apxe sâu: Apxe năm sâu giưa cac băp thit, nhât là
cac băp thit vung đui, mông , vai. Giai đoan đâu nơi bi ̣ apxe biên
́
́
̣
̀
̀
̣
̀
́
đôi không ro, sơ năn con vât có phan ưng đau. Tổ chưc co ́ hiên
̉
̃
́
̣
̉
̣
tương thuy thung. Nêu ân tay vao sẽ để lai dâu vêt ngon tay. Gia
̉
̃
́ ́
̀
̣
́
́
́
suc có triêu chưng toan thân như sôt cao, ăn uông kem. Khi apxe
́
̣
̀
́
́
́
phat triên đên giai đoan ‘ chin’ có thể quan sat đươc thì triêu
́
̉
́
̣
́
́
̣
chưng cung giông như apxe nông.
̃
́

6. Chân đoan
̉
́
́
̀
• Quan sat bên ngoai chỗ nghi apxe.
Căn cư vao triêu chưng lâm sang: Tai
̀
̣
̀
̣
vung bênh có khôi sưng hinh ban câu,
̀
̣
́
̀
́
̀
có hiên tương viêm cuc bộ (sưng, đo,
̣
̣
̉
nong, đau). Sơ năn thây ơ giưa mêm,
́
́
́
̀
có hiên tương bung nhung, xung quanh
̣
̀
̀
cưng.
̣
́
́
• Phân biêt vơi cac trương hơp khac:
Căt lông, sat trung chỗ nghi
́
́
̀
apxerooif dung kim tiêm(16G, 18G)
̀
đã đươc tiêu đoc kĩ choc vao vị trí
̣
̣
̀
thâp nhât cua chỗ sưng. Nêu là apxe
́
́
̉
́
thì có mủ chay ra ( nêu mủ long) hoăc
́
́
̉
̣
trong long kim có mủ (nêu mủ đăc)
̀
́
̣
Meo bị apxe do vêt thương
̀
́

7. Điêu trị
̀
+ Khi apxe mới hinh thanh, đang ở giai đoan viêm câp tinh ta co ́
̀
̀
̣
́
́
thể dung cac loai thuôc tiêu viêm để điêu tri.
̀
́
̣
́
̀
̣
̀
̣
́
̣
• Dung Pênicilin để tiêm xung quanh ổ apxe hoăc băp thit.
́
́
̀
́
̀
̀
̣ ́
́
• Thuôc nam: Lây lá sai đât, lá voi voi giã nhỏ cung môt it muôi
ăn rôi đăp lên chỗ apxe.
̀
́
Cac phương phap trên có thể lam cho apxe không hinh thanh
́
́
̀
̀
̀
mủ hoăc thuc đây apxe chong thanh mủ để rut ngăn thơi gian
̣
́
̉
́
̀
́
́
điêu tri.
̀
̣
+ Khi apxe đã thanh thuc thì phương phap điêu trị duy nhât là
̀
̣
́
̀
́
mổ apxe.

8. Điêu trị
̀
̉
́
̣
̀
• Trước khi mổ phai căt sach lông vung da có apxe,
sat trung băng côn iôt 5%. Lây dao mổ đã được vô
́
̀
̀
̀
́
trung, rach da cho tới tui mu. Không nên mổ quá
̀
̣
́
̉
sâu lam pham vao phân trong tui mu, vì như vây vi
̀
̣
̀
̀
́
̉
̣
trung có thể tư chỗ apxe lan ra tổ chưc lanh gân
̀
̀
̀
đó gây ra apxe như mơi. Nên chon vị trí thâp nhât,
̣
́
́
độ dai cua vêt mổ vưa đủ cho mủ thoat ra hêt.
̀
̉
́
́
́
Chiêu cua vêt mổ cung chiêu vơi sơi cơ vung apxe.
̀
̉
́
̀
̀
̀
• Năn hêt mu.
̣
́
̉
̀
̣
́
́
̣
• Dung dung dich thuôc tim 0,1% hoăc H2O2 3% rưa
sach mủ trong ổ apxe
̣

9. ́
̀
́
• Nêu ổ apxe lơn khi rưa có thể dung ông cao su và bơm tiêm để
bơm dung dich trên vao rưa. Nêu bơm dung dich H2O2 vao trong
̣
̀
́
̣
̀
xoang apxe không thây H2O2 sui bot nưa hoăc bơm dung dich
́
̉
̣
̣
̣
thuôc tim vao, nêu thây dung dich thuôc tim chay ra con gi ư
́
́
̀
́
́
̣
́
́
̉
̀
nguyên mau hông là apxe đã sach mu.
̀
̀
̣
̉
• Nêu ổ apxe nhỏ có thể dung panh kep bông tâm dung dich thuôc
́
̀
̣
̉
̣
́
sat trung để rưa bên trong xoang. Sau đó lây bông thâm khô và
́
̀
́
́
răc bôt Sulfamid, Kanymycin vao đo( nêu boc apxe nho). Nêu boc
́
̣
̀
́
́
̣
̉
́
̣
apxe lơn, ổ mủ rông ta có thể dung biên phap dân lưu: Lây vai gac
̣
̀
́
̃
́
̉
̣
đã vô trung tâm huyên dich gôm dâu thưc vât 100ml, bôt
̀
̉
̃
̣
̀
̀
̣
̣
Sulfamid 5g, Kanamycin 3g nhet vao trong xoang lam cho dich
́
̀
̀
̣
viêm thoat ra hêt.
́
́
̀
̀
̣
̣
• Apxe tư vơ: Trên apxe hinh thanh môt boc chưa mủ vì nó vơ ơ
chỗ giưa mêm nhât. Phai lam cho mủ thoat ra hêt khoi xoang. Vì
̀
́
̉ ̀
́
́
̉
vây phai mổ môt miêng phụ ngay ơ vị trí thâp nhât cua apxe rôi
̣
̉
̣
́
́
́
̉
̀
cung thưc hiên như trương hơp apxe sau khi đươc mổ
̃
̣

10. ́
̀
́
• Nêu ổ apxe lớn khi rửa có thể dung ông cao su và bơm tiêm để
bơm dung dich trên vao rưa. Nêu bơm dung dich H2O2 vao trong
̣
̀
́
̣
̀
xoang apxe không thây H2O2 sui bot nưa hoăc bơm dung dich
́
̉
̣
̣
̣
thuôc tim vao, nêu thây dung dich thuôc tim chay ra con gi ư
́
́
̀
́
́
̣
́
́
̉
̀
nguyên mau hông là apxe đã sach mu.
̀
̀
̣
̉
• Nêu ổ apxe nhỏ có thể dung panh kep bông tâm dung dich thuôc
́
̀
̣
̉
̣
́
sat trung để rưa bên trong xoang. Sau đó lây bông thâm khô và
́
̀
́
́
răc bôt Sulfamid, Kanymycin vao đo( nêu boc apxe nho). Nêu boc
́
̣
̀
́
́
̣
̉
́
̣
apxe lơn, ổ mủ rông ta có thể dung biên phap dân lưu: Lây vai gac
̣
̀
́
̃
́
̉
̣
đã vô trung tâm huyên dich gôm dâu thưc vât 100ml, bôt
̀
̉
̃
̣
̀
̀
̣
̣
Sulfamid 5g, Kanamycin 3g nhet vao trong xoang lam cho dich
́
̀
̀
̣
viêm thoat ra hêt.
́
́
̀
̀
̣
̣
• Apxe tư vơ: Trên apxe hinh thanh môt boc chưa mủ vì nó vơ ơ
chỗ giưa mêm nhât. Phai lam cho mủ thoat ra hêt khoi xoang. Vì
̀
́
̉ ̀
́
́
̉
vây phai mổ môt miêng phụ ngay ơ vị trí thâp nhât cua apxe rôi
̣
̉
̣
́
́
́
̉
̀
cung thưc hiên như trương hơp apxe sau khi đươc mổ
̃
̣