2. • Sumasalamin sa kultura at tradisyon.
• Naglalahad ng isang kawiliwiling pangyayari.
• Naipapahayag ng isang manununlat ang kaniyang saloobin at
nararamdaman.
Kahalagahan ng Nobela
12. 2. VALERIANO HERNANDEZ PEñA
AKDA;
•KASAYSAYAN NG MAGKAIBIGANG SI NENA AT NENENG
•PAGLUHA NG MATUID
•MAG-INANG MAHIRAP
•HATOL NG PANAHON
•PAHIMAKAS NG ISANG INA
•UNANG PAG-IBIG
•DANGAL NG MAGULANG
13. 3. IñIGO ED. REGALADO
AKDA;
•SAMPAGUITANG WALANG BANGO
17. 1. EDGARDO M. REYES
AKDA;
•LARO SA BAGA
•SA MGA KUKO NG LIWANAG
•LIGAW NA BULAKLAK
•MGA AGOS SA DISYERTO
18. 2. LAZARO FRANCISCO
AKDA;
•SINGSING NA PANGKASAL
•BAYANG NAGPATIWAKAL
•SA PAANAN NG KRUS
•ILAW SA HILAGA
•BINHI AT BUNGA
•CESAR
•SUGAT NG ALAALA
•AMA
•MAGANDA PA ANG DAIGDIG
•DALUYONG MALIBAN SA BAYANG NAGPATIWAKAL
29. Pamagat:
Barlaan at Josaphat – ni Padre Antonio de Borja
Tagpuan:
Ito ay panahon ng Kastila kung saan ang tagpuan ay sa Indiya. Senaar at
Simbahan.
Tauhan:
Abenir
Barlaan
Josaphat
Zardan
Araques
Nacor
Theudas
Panahon ng Kastila
30. Tunggalian:
Ang tunggalian sa kwentong Barlaan at Josaphat ay nagmula sa
pagkakaiba ng kanilang paniniwala. Si Barlaan ay isang matangdang pari na nais
ipakilala kay Josaphat ang Kristiyanismo. Si Josaphat naman ay isang prinsipe na
nakakulong sa kanyang palasyo dahil sa takot ng kanyang ama na si Haring Abenir na
baka siya ay makaranas ng hirap at sakit sa labas ng palasyo. Sa kabila ng
pagkakaiba ng kanilang paniniwala, nagkaroon sila ng magandang pagkakaibigan at
nagtulungan upang malampasan ang mga pagsubok na kanilang kinaharap.
Plot:
Ang “Barlaan at Josaphat” ay isang nobelang panrelihiyon na isinulat noong 1712
sa wikang Griyego ni San Juan Damasceno. Ito ay isinalin sa Tagalog ni Padre
Antonio de Borja noong parehong taon. Ang nobelang ito ay naglalaman ng mga aral
na nagtuturo ng kabutihan at pagpapakumbaba. Ito ay tungkol sa dalawang prinsipe
na nagpakumbaba at nagbalik-loob sa Kristiyanismo. Si Barlaan ay isang matangdang
pari na nagpatanggap upang malapitan si Josaphat, ang prinsipe ng India. Sa
pamamagitan ng mga gawa ng mga pangunahing tauhan sa nobela na sina Barlaan at
31. Tema:
Ang tema ay nakasentro sa paggiging matatag sa kung ano man ang
pinaniniwalaan na relihiyon o kristiyanismo.
Tonong Pangwika:
Ang tonong pangwika ng kwentong Barlaan at Josaphat ay Tagalog.
Estilo ng Pagsusulat:
Ang estilo ng pagsusulat ng kuwento ay nagpapakita ng pagtatagpo at pagsasanib
ng iba’t ibang panitikang bayan tungo sa Kristiyanismo.
Pananaw ng Naratibo:
Ang nobela ay gumamit ng pangatlong panauhan.
Simbolismo:
Kristyanismo - Agimat
Barlaan at Josaphat
Barlaan
32. Buod:
Ang kasaysayan ng bariaan at josaphat ay umiikot sa nabigong pagsisikap ng
isang han na mailayo sa kristyano ang anak na prinsipe, naituro ni Tomas Apostol ang
aral ng diyos sa Indya, na pinaghaharian noon ni Abenir. Dahil sa hulang magiging
kristyano ang kanyang magiging anak na lalaki, sinikap na ibukod ng tirahan at
kapaligiran ang prinsipeng Josaphat sapul noong isilang ito. Sa paglaki ni Josaphat,
narinig nya ang tungkol sa kamaharlikaan ng bagong relihiyon. Natutuhan niyang pag-
isipan ang buhay ng kamatayan nang matanaw niya ang isang taong kahabag-habag.
Nabalitaan ng matandang paring si Barlaan, na nasa Senaar, ang tungkol sa mabuting
kalooban ni Josaphat. Nagpanggap siyang isang tagapagtinda kaya nakatagpo niya si
Josaphat, na nahikayat niyang magpabinyag. Lahat ng ito'y lingid sa kaalaman ni haring
Abenir hanggang sa makaalis na sa palasyo si Barlaan. Nang matuklasan ni haring
Abenir ang nangyari sa anak, iniutos niyang dakpin si barlaan, ngunit di ito matagpuan.
May pinapagpanggap na Barlaan ang hari at siyang dinakip. Sa gayon, sa pag-
aakalang malagim ang kararatnan ng kaibigang pari, nagtapat si Josaphat sa hari.
Ngunit ang ganito'y naging daan para pagsikapan ni Josaphat na hikayatin ang ama.
33. Napagkilala ni Abenir na kailangang paghimok ang gamitin sa anak at hindi
pagbabanta. Sa gayon, hinamon ni Abenir ang anak saka ang mga kapanalig nito sa
isang pagtatalo, at kung mananalo si Josaphat at Barlaan. Magpapabinyag ang hari at
ang mga kampon nito. Nanalo sina Josaphat.
May tauhan ang hari na nahikayat nang una ni Josaphat kaya nagalit ang hari. Pinalitan
niya ng mga mapanuksong babae ang mga tagasilbi sa palasyo. Nagdamdam si
Josaphat sa ama dahil sa tangkang pagbubulid nito sa kanya sa kasamaan.
Iminungkahi ng ministro ni Abenir na hayaang mamuno sa isang hiwalay na kaharian si
Josaphat. Pumayag si Abenir. Subalit maraming tao ang lumipat sa kaharian ni
Josaphat, kaya naisip ni Abenir na marapat lang na pabinyag siya. Iniwan niya ang
kaharian kay Josaphat at namuhay siya nang tahimik hanggang sa mamatay. Ibig din
namang manahimik ni Josaphat kaya iniwan niya ang kaharian sa isang tapat na
tauhan, si Barachias, at hinanap niya si Barlaan hanggang sa matagpuan niya ito.
34. Minsan tinawag ni Barlaan si Josaphat at sinabing malapit na siyang mamatay.
Pinasundo niya kay Josaphat ang mga monghe sa di-kalayuang monesteryo. Nagmisa
si Barlaan bago mamatay. Nanaginip minsan si Josaphat at nakita niya ang dalawang
korona: isa para sa kanya at isa para sa ama. Sinabi niyang hindi marapat ang kanyang
ama. Lumitaw sa pangitain si barlaan at sinisi siya nito. Nagsisi si Josaphat. Namuhay
siya bilang ermitanyo. Nang mamatay siya, inilibing siya sa puntod ni Barlaan. Nang
mapag-alaman ni Barachias na namatay na si Josaphat, pinahanap niya ang libingan
nito. Nang hukayin nila ang puntod, natagpuan nilang buo ang mga mabango pang
bangkay ng dalawa, na napabantog mula noon, kaya naman marami pa ang
nagpabinyag.
35. Pamagat:
Banaag at Sikat – ni Lope K. Santos
Tagpuan:
Sa Batis ng Antipolo at Maynila
Tauhan:
Felipe
Delfin
Don Ramon
Talia
Meni
Don Felimon
Tentay
Ruperto
Panahon ng Amerikano
36. Tunggalian:
Ang nobelang Banaag at Sikat ni Lope K. Santos ay naglalahad ng mga isyu
sa lipunan tulad ng sosyalismo, pagkakaisa ng mga manggagawa, at kapitalismo. Ang
kuwento ay umiikot sa pag-iibigan ng isang mahirap na lalaki at mayamang babae. Si
Delfin, ang pangunahing tauhan, ay isang sosyalista na nagnanais na magpalaganap
ng sosyalismo sa lipunan. Si Felipe, ang kaibigan ni Delfin, ay isang anarkista na
nagnanais ng karahasan upang mabuwag ang pagiging mapang-api ng mga
mayayamang may-ari ng lupa. Ang nobela ay naglalayong magbigay ng kamulatan sa
mga mambabasa tungkol sa pang-aabuso ng mga mayayaman sa mga dukha at
maralita.
Plot:
Ang kwento ng Banaag at Sikat ay isang mahabang salaysay na isinulat ni Lope K.
Santos noong 1906. Ito ay tungkol sa pag-ibig ng dalagang Delfin at Meni, na mayroong
magkatulad na naisin ngunit may kakaibang paraan upang maipatupad ito. Si Delfin ay
kilala bilang isang sosyalista na naghahangad na magpalaganap ng konsepto ng
sosyalismo sa lipunan. Si Felipe, kanyang kaibigan, ay isang anarhistiko na nais palitan
ang mga maykapangyarihan na naghahari sa lipunan. Ang kwento ay naglalarawan din
37. Tema:
Ang temang tinatalakay sa Banaag at Sikat ay ang diskriminasyon sa ating lipunan
kung saan nakabatay sa kalagayan sa buhay kung saan mababa ang pagtingin sa
mahihirap.
Tonong Pangwika:
Ang tono ng nobelang ito ay malungkot at seryoso.
Estilo ng Pagsusulat:
Sa pagkakasulat ng nobela, ginamit ni Santos ang istilong epiko.
Pananaw ng Naratibo:
Sa pananaw ng naratibo, ipinapakita ng nobela ang pang-aabuso ng mga
mayayaman sa mga dukha at maralita, lalo na ang mga maliliit na manggagawa.
Simbolismo:
Delfin at Felipe – sumisimbolo sa kaisipang namamayani.
38. Buod:
Tungkol ito sa buhay ng magkaibigang sina Delfin at Felipe na mayroong magkatulad
na naisin ngunit may kakaibang paraan upang maipatupad ito.
Si Delfin ay kilala bilang isang sosyalista na naghahangad na magpalaganap ng
konsepto ng sosyalismo sa lipunan. Nais niyang maging dominante ang mga mahihirap
sa iba’t ibang gawain ng kabuhayan ang mga mamamayang maralita tulad ng
pangangalakal, pagnenegosyo, at pagkakaroon ng pag-aari.
Ngunit kahit malaki ang kaniyang adhikain para sa mga mahihirap, naninwala pa rin si
Delfin na kailangang idaan sa mapayapang paraan ang pakikipaglaban para sa
karapatan nito.
Nag-aaral siya ng abogasya. At isa sa paraan niya ng pagpuksa sa mayayaman ay ang
pagsusulat sa isang pahayagan.
Si Felipe naman ay anak mayaman at naniniwala sa anarkismo. Ito ay ang marahas na
pagpapaalis ng mga makapangyarihan sa kanilang mga puwesto. Kailangan daw
maipadama sa mga mayayamang negosyante at may-ari ng lupa.
39. Anak din siya ng isang mayaman at makapangyarihang tao na si Don Ramon ngunit
batid niya ang hindi magandang paraan ng pagyaman ng kaniyang ama. Kaya naman
umalis siya sa kanila at namuhay nang mag-isa at ipinagpatuloy ang pagtupad sa
kaniyang hangarin.
Napatay ang mayamang si Don Ramon habang nasa New York ito at nang ibalik ang
mga labi niya sa Pilipinas ay dinalaw ito nina Felipe at Delfin.
40. Pamagat:
Luha ng Buwaya – ni Amado Vera Hernandez
Tagpuan:
Ang nobelang Luha ng Buwaya ay naganap sa isang maliit na bayan na
matatagpuan sa gitnang Luzon, ito ay ang Sampilong.
Tauhan:
Bandong Cruz
Don Sebero
Doña Liona Grande
Dislaw
Pina
Andres
Tasyo
Panahon ng Republika
41. Tunggalian:
Sa nobelang ito, makikita ang tunggalian ng dalawang magkakalabang puwersa:
ang mga magsasaka at ang pamilya Grande.
Plot:
Ang “Luha ng Buwaya” ay isang nobelang isinulat ni Amado V. Hernandez. Ito ay
tungkol sa mga mahihirap na mga magsasaka na nagbuklod-buklod laban sa
kagahamanan ng pamilya Grande. Inilahad sa nobela ang sistemang piyudal na
kinakatawan nina Donya Leona at Don Severo Grande, na nag-aari ng malalawak na
lupain sa Sampilong. Ginamit ng mag-asawa ang kanilang salapi, impluwensiya, at
kapangyarihan upang paikutin at bulukin ang mga institusyong gaya ng hukuman,
simbahan, at pamahalaan nang mapanatili ang kanilang interes. Kalaban ng mag-
asawa ang pangkat ng mga dukhang mula sa pook-maralita, na pinamumunuan ni
Bandong. Si Bandong ay isang guro na naging gabay ng mga tao sa makatwirang
pagkilos laban sa mga pamamalakad ng mag-asawang Grande. Nagbuo ng
kooperatiba ang mga dukha sa pagnanais na makaraos sa kahirapan. Tumindi ang
tunggalian sa kuwento nang ipakulong si Bandong gayong wala naman siyang
42. Tema:
Ito ay tumutukoy sa kasakiman ng isang mayamang angkan ng Sampilong at ang
pagkakaisa ng mga magsasaka at iskuwater tungo sa pagbabago.
Tonong Pangwika:
Ang tono ng nobelang ito ay galit sa kadahilanang pagtataksil.
Estilo ng Pagsusulat:
Ang nobela ay isinulat sa wikang Tagalog gamit ang “madaling pagsulat” at
makabagong salita.
Pananaw ng Naratibo:
Ang pananaw ng naratibo sa nobelang ito ay nakatuon sa mga mahihirap na
magsasaka. Ipinakita ng nobela ang kanilang paghihirap at pakikibaka para sa
katarungan. Sa pamamagitan ng mga pangyayari sa nobela, ipinakita rin ang
kawalang-katarungan sa lipunan at ang kahalagahan ng pagkakaisa ng mga tao upang
labanan ito.
44. Buod:
Umiikot ang kwento ng Luha ng Buwaya sa tunggalian ng mayayamang may- ari ng
lupa at ng kanilang mga inaaping magsasaka sa bayan ng Sampilong ilang taon
matapos ang pananakop ng mga Hapones. Nagsimula ang kwento sa pag-uwi ni
Maestro Bandong Cruz sa Sampilong upang humalili sa dating punong-guro na
nagbakaston muna dahil sa karamdaman. Nagkataon naman na magkakaroon ng
malaking handaan sina Don Severo at Doña Leona Grande, ang mga pinakamayaman
sa Sampilong, bilang pagsalubong sa kanilang dalawang anak na sina Jun at Ninet.
Ang magkapatid ay umuwi sa Sampilong mula sa kanilang pagtatapos sa Maynila. Ang
pamilya Grande ay lubhang mapang-api sa kanilang mga magsasaka, at hindi lamang
ngayong malapit na ang piging ngunit kahit noon pa man. Sila'y lagging walang-awang
sumisingil ng mga nagkakapatong-patong na utang ng mga mahihirap na magsasaka.
Isang halimbawa ng kanilang kalupitan ay, ilang araw matapos ang handaan, namatay
ang asawa ng isang magsasaka dahil hindi pinagbigyan ng mag-asawa ang hiling ng
lalaki na huwag munang kunin ang kanilang pera upang mayroon siyang maipambili ng
gamot para sa kanyang maysakit na asawa.
45. Dumating ang mga pangyayari sa puntong napuno na ang mga mahihirap na
magsasaka at naisip nilang magtayo ng isang nyon para mapangalagaan ang kanilang
mga karapatan. Sila ay tinulungan ng butihing punong-guro na si Bandong. Sa tulong
nito ay namulat ang isipan ng mga tao sa Sampilong at gumanda ang kalagayan ng
mga mamamayan. Ngunit patuloy na umiral ang kasakiman ng mga Grande at tinangka
nilang kamkamin ang lupaing kung tawagin ay 'Tambakan' o 'Bagong Nayon' at hinabla
ang mga mahihirap upang mapigilan ang kanilang mga plano. Di nagtagal at nakarating
ang mga balitang ito sa mga Grande sa pamamagitan ng kanilang katiwala na si
Dislaw, ang karibal ni Bandong sa panliligaw sa magandang dalagang si Pina, at sila'y
gumawa ng paraan upang matanggal si Bandong sa pagkapunong- guro sa paaralan.
Nalaman ni Bandong kung sino ang mga may galit sa kanya at tahasa na siyang
nakiisa sa mga plano at hinanaing ng mga maralitang tao ng Sampilong. Sinubukan
nilang dalhin ang problema sa korte at ayusin ito sa harap ng hukuman ngunit
nagkaproblema sila dahil sadyang maimpluensya ang mga Grande. Di naglaon ay
napabalitang ang lupaing iyon ay hindi pala sa mga Grande, at sa halip ay pagmamay-
ari ito ng isa nilang kasamahan na si Andres. Sa huli ay napawalang-sala rin ang mga
inosenteng mahihirap at nabigyan ng hustisya.
46. Pamagat:
Diary ng Panget – ni Denny R.
Tagpuan:
Ang tagpuan ng kwentong “Diary ng Panget” ay sa school ni Eya.
Tauhan:
Cross
Eya
Chad
Lory
Panahon ng Bagong Lipunan
47. Tunggalian:
Ang tunggalian sa kwento ay ang pagkakaiba ng estado sa buhay ni Eya at
ni Cross. Si Eya ay isang simpleng kasambahay lamang, samantalang si
Cross ay isang mayamang binata. Sa kabila ng kanilang mga pagkakaiba,
nagsimula silang magkaroon ng damdamin para sa isa’t isa. Ngunit dahil sa
kanilang magkaibang estado sa buhay, hindi sila magkatuluyan sa huli.
Plot:
Si Eya Rodriguez, isang simpleng yaya, ay nahulog sa pag-ibig kay Cross,
ngunit sa paglipas ng panahon, natuklasan niya ang mga itinatagong sikreto.
Sa tulong ni Chad at ng kanyang mga kaibigan, natutunan ni Eya ang halaga
ng tunay na pagkakaibigan at pag-ibig. Sa dulo, natagpuan niya ang sarili at
ang kahalagahan ng mga totoong kaibigan.
48. Tema:
Tungkol sa nabuong pag-ibig sa hindi inaakalang pagkakataon, ang pag-ibig na
hindi lamang tumutingin sa panglabas na kaanyuan.
Tonong Pangwika:
Ito ay isang romantikong at komedya.
Estilo ng Pagsusulat:
Makabagong anyo ng pagsulat.
Pananaw ng Naratibo:
Ang naratibo sa "Diary ng Panget" ay sumasalamin sa buhay ni Eya Rodriguez,
ang pangunahing tauhan. Ang pagkakasulat ng kwento sa anyo ng diary o journal
ay nagbibigay daan para maipakita ang kanyang mga damdamin, pangarap, at
paglalakbay sa pag-ibig. Ang pagsusulat sa unang panig ng kanyang sariling
kwento ay nagbibigay ng intimate na ukit sa kanyang karakter, na naglalabas ng
kanyang kahinaan, tagumpay, at pag-unlad.
50. Buod:
Makikita sa pelikula si Eye, bang mahirap at ulilang kabataan na maituturing na pangit
ang hitsura dahil sa dami ng tagihawat nito at magaspang na buhok. Mahilig siyang
magsulat sa kanyang talaarawan (dmary) ng mga nagaganap sa kanyang buhay, lalo
na ng mga pantasya hinggil sa kanyang ideal guy. Nagtatrabaho siya sa restawran ng
kanyang Auntie upang masuportahan ang pag-aaral, kung saan una niyang nakilala si
Chad (Andre Paras) no kanyang naging malapit na kaibigan. Natanggap siya bilang
Iskolar sa Willford Academy ngunit magiging miserable ang pananatili niya sa paaralan
dahil sa hitsura nito; subalit doon niya matatagpuan si Lory na kanyang naging matalik
na kaibigan. Sa paaralan din niya unang nakilala si Cross (James Reid), isang guwapo
at mayamang kabataan na kinalaunan ay kanyang magiging amo dahil kinuha at
tinanggap si Eya ni Mr. Sandford bilang personal na katulong ni Cross. Sa pagtakbo ng
mga tagpo, magiging pasakit kay Eya ang kanyang pagsisilbi kay Cross, subalit hindi
namamalayan ng dalawa na unti-unti na palang nahuhulog ang kanilang loob sa isa't
isa.
Minsan tinawag ni Barlaan si Josaphat at sinabing malapit na siyang mamatay. Pinasundo niya kay Josaphat ang mga monghe sa di-kalayuang monesteryo. Nagmisa si Barlaan bago mamatay. Nanaginip minsan si Josaphat at nakita niya ang dalawang korona: isa para sa kanya at isa para sa ama. Sinabi niyang hindi marapat ang kanyang ama. Lumitaw sa pangitain si barlaan at sinisi siya nito. Nagsisi si Josaphat. Namuhay siya bilang ermitanyo. Nang mamatay siya, inilibing siya sa puntod ni Barlaan. Nang mapag-alaman ni Barachias na namatay na si Josaphat, pinahanap niya ang libingan nito. Nang hukayin nila ang puntod, natagpuan nilang buo ang mga mabango pang bangkay ng dalawa, na napabantog mula noon, kaya naman marami pa ang nagpabinyag.