2. -
-
Pokušaji da se znanje o mentalnom životu
čovjeka uobliči u sistem
Trojaka sudbina: ostali, znatno izmijenjeni ili
zaboravljeni
3. STRUKTURALIZAM
-
-
Cilj psihologije kao nauke je dolađenje do
osnovnih elemenata psihičkog života: osjeti,
osjećaji, predstave
Metoda: introspekcija
Wundt, Tichener
4. FUNKCIONALIZAM
Cilj: ispitaivanje ne samo strukture psihičkih
procesa, nego i njihovih funkcije
Naglasak na adaptivnoj funciji svijesti i psihičkih
procesa
Metoda: objektivne metode i introspekcija
5. BIHEJVIORIZAM
Cilj: proučavanje objektivnog ponašanja
Ortodoksni bihejviorizam poptuno ne samo da
odbacuje svijest kao predmet proučavanja nego i
poptuno negira svjesne procese
Metoda; eksperiment, objektivno posmatranje
Ponašanje je rezultat podsticaja iz sredine
Klasični bihejviorizam: S-R shema
Neobihejviorizam: S-O-R shema
Neo-neobihejviorizam (funkcionalno određivanje draži
i odgovora)
Watson, Skinner
6.
Vrijednosti: postavljanje naučne metodologije na
objektivni nivo
Zamjerke: uskost (zanemarivanje unutrašnjih
pojava) i odbacivanje introspekcije
7.
Vrijednosti: postavljanje naučne metodologije na
objektivni nivo
Zamjerke: uskost (zanemarivanje unutrašnjih
pojava) i odbacivanje introspekcije
8. GEŠTALT PSIHOLOGIJA
Sistematski stav da su psihološke pojave organizovane,
nepodijeljene cjeline
Wertheimer, Keller i Kofka
Suprotnost asocijacionističkom stavu da se stimulusi
kombinuju po zakonima asocijacije, i koje ne uzimaju u
obzir širi okvir u koje draž djeluje na organizam, kao i
vremensko prostorni sklopod koga zavisi kvalitet
doživljaja jedne ili više draži
Fenomenološki metod: naglasak na cjelini i izvornosti
događaja,bez naknadne obrade i analize dijelove koji ga
čine
9.
Fi fenomen – prividni doživljaj pokreta koji pšroizlazi iz
brzog i sukcesivnog prikazivanja statičnih slika
Izomorfizam – niz psihičkih procesa koje prati
odgovarujuća struktura moždanih procesa
Istraživanja percepcije – geštalt načela percepcije:
princip sličnosti, princip blizine, princip zatvorenosti i
dobre forme
Lik i pozadina, dvostruke slike, eksperimenti sa uvidom
u situacijeu kod životinja, transpozicija
10. PSIHOANALIZA
Psihoanalitička teorija ličnosti Sigmunda Freuda
Nesvjesno: u ranim fazama shvatanje da se u
nesvjesnom nalaze samo oni sadržaji koji su bili
potisnuti zbog nesuglasnosti sa moralnim standardima
(potisnuti)
Kasnije: čitav psihički život je pretežno nesvjestan
Nesvjesno upravlja ljudskim postupcima, u
svakodnevnom životu nikada se ne ispoljava direktno
(snovi, omaške,interesovanja)
11.
Svjesno iskustvo – iskrivljena slika realnosti (do
našeg svjesnog doživljaja dopiru samo ona
iskustva koja nam pomažu da održimo povoljnu
sluiku o sebi)
Kada nismo u stanju da izbjegnemo situacije
koje nam ne idu u prilog – mijenjamo doživljaj
realnosti (odbrambeni mehanizmi)
12.
Struktura ličnosti:
id - nagonski dio, sadrži podsticaj za neposredno
zadovioljenje potreba i to bez odlaganja
Ego – predstavlja realnost, funkcija da zadovolji želje
potekle iz Ida, uz poštovanje realnosti i zahtjeva koji
potiču iz Superega (odlaganje potreba)
Superego – instanca koja predstavlja društvenu
kommonentu ličnosti, cilj –uspostavljanje kontrole
ponašanja u skladu sa pravilima društva
13.
Dinmika ličnosti
Čovjek je energetski sistem koji se podvrgava
istim zakonima kao i drugi energetski sistemi
Izvor ukupne psihičke energije: stanja
uzbuđenosti tjelesnog porijekla koja traže
ispoljavanje i smanjenje napetosti – ta stanja se
nazivaju instikti i nagoni
Dva osnovna instikta: Eros i tanatos
14.
Razvoj ličnosti
Vezan uz razvoj libida
Oralna faza, analna faza, falična faza
Nezadovoljenje nagona u ranim fazama ispoljava se u
kasnijim fazama fiksacijama, konfliktima,
anksioznosđću
Regresija – dijete (i odrasla nezrela osoba) vraćaju se na
već prevaziđene oblike ponašanja koji su vezani sa
većom prijatnošću jer osoba u novoj situaciji nije u
stanju da zadovolji osnovne potrebe
15.
Psihoanalitički metod: hipnoza, slobodne asocijacije
Vrijednost: zasnivanje nove cjelovite teorije ličnosti,
naročito razvojni pristup ličnosti, razvijene brojne
tehnike za procjenu ličnosti
Zamjerke: mehanističko-kauzalni model čovjeka u
kome je čovjek besopmoćan, pokretan unutrašnjim
silama na koje nema uticaja, potcijenio djelovanje
društvenih faktora na razvoj (ograničio ih na porodicu),
libido ima presudnu ulogu u cjelokupnom čovjekovom
odnosu prema svijetu
16. HUMANISTIČKA PSIHOLOGIJA
Pažnja usmjerena na osobu koja doživljava
U prvi plan se stavljaju karakteristike kao što su
stvaralaštvo, vrednovanje, samoostvarenje, izbor i
suprostavljanje mehanističkom i redukcionističkom
shvatanju o ljudskom biću
Izbor problema istraživanja određen je značajem za
ljudsko biće, metodološki problemi objektivnosti
saznanaj stavljeni su u drugi plan
Interes usmjeren prema čovjekovom dostojanstvu,
vrijednosti i razvoju unutrašnjih mogućnosti
Maslow,Rogers
17. EGZISTENCIJALNA
PSIHOLOGIJA
Korijeni u dijelima danskog filozofa Kjekegora (čovjek nije
objekat, nego biće svjesno svog postojanja i izloženo strahu i
prijetnji ne-bića)
Bavljenje smrću kao čovjekovom egzistencijom bilo je osobno
proširenje predmeta psihologije poteklo od egzistencijalizma
Pojam uzrosčnost iz prirodnih nauka ne treba se prenositi,nego
treba da se zamijeni pojmom motivacije
Protivljenje dualizmu subjekta (duše) i objekta (sredina, ukljujući
i tijelo)
Nesklonost bilo kakvom teorijskom objašnjenju (ono što se vidi
objašnjava se teorijom- onim što se ne vidi,stavrno je samo ono
što se vidi ili se doživi kao stavrno)
Otpor stavu da se ljudsko biće posmatra kao sklop izolovanih
dijelova)
