การบริหารแบบคิดนอกกรอบ บรรยายโดย ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช ในการฝึกอบรมหลักสูตร ผู้อำนวยการระดับต้น รุ่นที่ ๕ สถาบันพัฒนาข้าราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม ระหว่างวันที่ ๑๑ มิถุนายน - ๙ สิงหาคม ๒๕๖๑ Part Four of Four

1. คิดนอกกรอบ
วิจารณ์ พานิช
http://www.gotoknow.org/blog/thaiKM
http://www.gotoknow.org/blog/council
ประธานมูลนิธิสถาบันจัดการความรู้เพื่อสังคม (สคส.)
การบริหาร
บรรยายในหลักสูตรผู้อานวยการระดับต้น ของสถาบันพัฒนาข้าราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม ๑๗ กรกฎาคม ๒๕๖๑
แบบ
Part Four

2. แนวทางนาเสนอ
• กรอบความคิด
• คิดแหวกแนว
• คิดหลายแบบ
• คิดเร็ว และ คิดช้า
• คิดเป็นระบบ
• คิดเชื่อมโยง รอบด้าน
• คิดกับทา
• คิดกับทา สู่การเรียนรู้
• คิด ทา เรียนรู้ สู่
นวัตกรรม
• การบริหารแบบคิด
นอกกรอบ

3. Adult Learning

4. การเรียนรู้ที่มีพลังยิ่งกว่า ...เรียนรู้
ร่วมกัน
• Collective / Team Learning
• เรียนรู้ร่วมกันผ่านการปฏิบัติ
• ปฏิบัติแล้วไตร่ตรองสะท้อนคิดร่วมกัน
• พลังของคาถาม
• พลังของการพูดจากใจ การฟังอย่างลึก

5. สถานที่ทางานคือชุมชน(Community)
• ชุมชนเรียนรู้ในการประกอบวิชาชีพ
• PLC
• Professional Learning Community
• เรียนรู้จากการปฏิบัติ
• สู่เป้าหมายที่ยิ่งใหญ่ (Purpose)
• ด้วยวงจรเรียนรู้จากการปฏิบัติ

6. วงกลม
แห่งความ
เชื่อใจ
พูดจากใจ
ไม่ใช่จากสติปัญญา
ฟังด้วยใจ
ไม่ใช่ด้วยอัตตา
พูดและฟังอย่างลึกซึ้ง
ปลดปล่อยพลังของความเป็นมนุษย์

7. พลังแห่งความไว้เนื้อเชื่อใจ
ต่อกันและกัน
Mutual Trust

8. แนวทางนาเสนอ
• กรอบความคิด
• คิดแหวกแนว
• คิดหลายแบบ
• คิดเร็ว และ คิดช้า
• คิดเป็นระบบ
• คิดเชื่อมโยง รอบด้าน
• คิดกับทา
• คิดกับทา สู่การเรียนรู้
• คิด ทา เรียนรู้ สู่
นวัตกรรม
• การบริหารแบบคิด
นอกกรอบ

9. สร้างนวัตกรรม ๒ เส้นทาง
• R D I กิจกรรมของนักวิจัย/นักวิชาการ
• P W Re i …. I กิจกรรมของคนทางาน
R – Research
D = Development
I = Innovation
P = Purpose
W = Work
Re = Reflection
i = improvement
ทั้งสองเส้นทางอาศัยการคิดนอกกรอบ

10. คิดนอกกรอบเรื่องการทางาน
• การทางานคือเส้นทางสู่นวัตกรรม
• คือการสร้างชุมชนแห่งความสุข มิตรไมตรี
เรียนรู้ร่วมกัน
• พัฒนาคน/ตน
• สู่องค์กรเรียนรู้ (Learning Organization)

11. แนวทางนาเสนอ
• กรอบความคิด
• คิดแหวกแนว
• คิดหลายแบบ
• คิดเร็ว และ คิดช้า
• คิดเป็นระบบ
• คิดเชื่อมโยง รอบด้าน
• คิดกับทา
• คิดกับทา สู่การเรียนรู้
• คิด ทา เรียนรู้ สู่
นวัตกรรม
• การบริหารแบบคิด
นอกกรอบ

12. การบริหารแบบคิดนอกกรอบ
• เริ่มที่ เป้าหมายอันทรงคุณค่า (Purpose)
• บริหารเป้าหมาย ... สู่ Shared Vision
• สมาชิกเป็นเจ้าของเป้าหมาย
• ร่วมกันตีความเป้าหมายในโอกาสต่างๆ
• ตีความการกระทาว่านาสู่เป้าหมายอย่างไร
• ตีความเส้นทาง และการเดินทาง ของงาน

13. การบริหารแบบคิดนอกกรอบ
• เริ่มที่ เป้าหมายอันทรงคุณค่า (Purpose)
• บริหารเป้าหมาย ... สู่ Shared Vision
• สมาชิกเป็นเจ้าของเป้าหมาย
• ร่วมกันตีความเป้าหมายในโอกาสต่างๆ
• ตีความการกระทาว่านาสู่เป้าหมายอย่างไร
• ตีความเส้นทาง และการเดินทาง ของงาน
หมั่นตีความเป้า และการดาเนินการสู่เป้า จากนอกกรอบ
บริหารเป้าหมาย

14. การบริหารแบบคิดนอกกรอบ
• เริ่มที่ เป้าหมายอันทรงคุณค่า (Purpose)
• บริหารเป้าหมาย ... สู่ Shared Vision
• สมาชิกเป็นเจ้าของเป้าหมาย
• ร่วมกันตีความเป้าหมายในโอกาสต่างๆ
• ตีความการกระทาว่านาสู่เป้าหมายอย่างไร
• ตีความเส้นทาง และการเดินทาง ของงาน
เป้าหมายสูงสุดคือ “การผุดบังเกิด” (emergence)

15. การบริหารแบบคิดนอกกรอบ
• สร้างสมาชิกที่มีใจ มีแรงบันดาลใจ (Participants)
• แรงบันดาลใจสร้างได้
• สร้างเองได้ ส่งเสริมซึ่งกันและกันได้
• เริ่มจาก “คุณค่า” ของ Purpose
• และการร่วมกันทางานสู่คุณค่านั้น
• เห็นผลของงานตาม “เป้าหมายรายทาง” (เฉลิมฉลอง)

16. การบริหารแบบคิดนอกกรอบ
• สร้างสมาชิกที่มีใจ มีแรงบันดาลใจ (Participants)
• แรงบันดาลใจสร้างได้
• สร้างเองได้ ส่งเสริมซึ่งกันและกันได้
• เริ่มจาก “คุณค่า” ของ Purpose
• และการร่วมกันทางานสู่คุณค่านั้น
• เห็นผลของงานตาม “เป้าหมายรายทาง” (เฉลิมฉลอง)
บริหารทีมงาน ความเป็นน้าหนึ่งใจเดียวกัน

17. การบริหารแบบคิดนอกกรอบ
• หลักการ (Principle) ทางานร่วมกัน
• ยึดมั่นที่เป้าหมายอันทรงคุณค่า (Purpose) และเป้าหมาย
ย่อย (Goals/Tatget) ร่วมกัน
• ความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกแบบ independent และ
inter-dependent
• เปิดโอกาสให้ทางานอย่างสร้างสรรค์ ทาผิดพลาดไม่ถือ
เป็นความผิด
• แต่มีกลไก feedback loop/monitoring ให้รู้ว่าผิดพลาดได้
เร็ว แก้ไขทัน

18. การบริหารแบบคิดนอกกรอบ
• หลักการ (Principle) ทางานร่วมกัน
• ยึดมั่นที่เป้าหมายอันทรงคุณค่า (Purpose) และเป้าหมายย่อย (Goals/Tatget)
ร่วมกัน
• ความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกแบบ independent และ inter-dependent
• เปิดโอกาสให้ทางานอย่างสร้างสรรค์ ทาผิดพลาดไม่ถือเป็นความผิด
• แต่มีกลไก feedback loop/monitoring ให้รู้ว่าผิดพลาดได้เร็ว แก้ไขทัน
สร้าง self-organized working environment

19. การบริหารแบบคิดนอกกรอบ
• หลักการ (Principle) ทางานร่วมกัน
• ยึดมั่นที่เป้าหมายอันทรงคุณค่า (Purpose) และเป้าหมายย่อย (Goals/Tatget)
ร่วมกัน
• ความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกแบบ independent และ inter-dependent
• เปิดโอกาสให้ทางานอย่างสร้างสรรค์ ทาผิดพลาดไม่ถือเป็นความผิด
• แต่มีกลไก feedback loop/monitoring ให้รู้ว่าผิดพลาดได้เร็ว แก้ไขทัน
สร้าง self-organized working environment
เพื่อให้สมาชิกปลดปล่อยความคิดสร้างสรรค์ออกมา

20. การบริหารแบบคิดนอกกรอบ
• จัดระบบองค์กร/หลักปฏิบัติในองค์กร
(Organization Practice) ให้เกิดปฏิสัมพันธ์ที่ทรง
พลัง
• เน้นพลังความสัมพันธ์แนวระนาบ เป็นเครือข่าย
ไม่เป็นทางการ
• ไว้เนื้อเชื่อใจกัน
• แลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน

21. การบริหารแบบคิดนอกกรอบ
• มีธรรมนูญ/กติกา (Constitution) เพื่อความชัดเจน
ในเป้าหมาย บทบาทหน้าที่รับผิดชอบ
• เพื่อป้องกันความสับสน
• ได้รับการยอมรับจากภายนอก

22. การบริหารแบบคิดนอกกรอบ
• มีการปฏิบัติ (Practices) เพื่อบรรลุเป้าหมายอัน
ทรงคุณค่า
• ปฏิบัติงานแบบมีข้อมูลครบถ้วน สื่อสารกัน ร่วมมือกัน
• มีข้อมูลสาหรับใช้เป็น feedback loop เพื่อการเรียนรู้
และปรับตัว
• มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ โดยกลไก collective reflection

23. ในการปฏิบัติมีการเรียนรู้และพัฒนนา
ปฏิบัติ
สังเกต
เก็บ
ข้อมูล
reflect
หลักการ
ใหม่
เป้าหมาย
ความรู้ ภายใน และ ภายนอก
High Expectation

24. มีเทคนิคดึงความรู้สาคัญออกมาทางาน

25. กระบวนการทั้งหก
• การเชื่อมโยงคนเข้าหากัน
• การเรียนจากประสบการณ์
• การเพิ่มโอกาสเข้าถึงเอกสาร ที่จัดทาอย่างพุ่งเป้าผู้ใช้
• การเก็บความรู้ไว้ในองค์กร (ไม่สูญหายไปกับพนักงานที่
ออกไป)
• การสร้างวิธีการที่เป็นเลิศ (best practice)
• นวัตกรรม

26. เครื่องมือที่ใช้บ่อย
• BAR (Before Action Review)
• AAR (After Action Review)
• Storytelling & Deep Listening
• Peer Assist
• Retrospect
• CoP
• IT

27. คนหน้างานเป็น Knowledge Worker
• ใช้ความรู้ที่ดีที่สุดในการทางานของตน
• ใช้แล้วสร้าง/ยกระดับความรู้ต่อเนื่อง
• นามา ลปรร. ในโอกาสต่างๆ ผ่านสื่อขององค์กร
• สื่อสารผลงาน ตามด้วยวิธีการ (ความรู้)
• เรียนรู้จากเพื่อนร่วมงาน
• ยึดถือ Vision & Mission ขององค์กร/หน่วยงาน

28. หัวหน้า/ผู้บริหารเป็น Cheer Leader
• สื่อสาร Purpose
• รับรู้ & สื่อสาร Success Story น้อยใหญ่
• ชื่นชม และชี้ว่ามีคุณค่าอย่างไร
• ให้เป้าหมายที่ท้าทายยิ่งขึ้น อย่างพอเหมาะ
• กาหนดรางวัล วันมอบ (Quality Day / Creativity Day)
• ลงมติให้ลงทุนดาเนินการ KM 4.0 พัฒนาความเป็น LO
สู่เป้าหมายองค์กร (ดาเนินการอย่างเป็นระบบ)
และ Sponsor

29. สรุป การบริหารแบบคิดนอกกรอบ
• ต้องบริหารทั้งผลงาน และ สร้างกรอบใหม่ใน
กระบวนการทางาน
• มี INN Mode เสริม C&C Mode
• สร้างบรรยากาศ Self-Organized Learning
Environment
• ใช้เครื่องมือ KM 4.0, LO, Chaordic Management