Valide sultan merupakan status tertinggi bagi golongan harem dalam Kerajaan Turki Uthmaniyyah. Kajian ini memfokuskan kepada struktur pentadbiran dawlah pada abad ke-16M dan abad ke-17M. Kajian ini dibentangkan semasa Persidangan Kebangsaan Sarjana Muda 2019 dan merupakan sebahagian daripada kajian latihan ilmiah.

1. PERSIDANGAN KEBANGSAAN SARJANA MUDA (PERSADA2019)
NURUL SYAFINA
BACHELOR OF ISLAMIC STUDIES
WITH HONOURS (ARABIC STUDIES
& ISLAMIC CIVILIZATION)
FACULTY OF ISLAMIC STUDIES
THE NATIONAL UNIVERSITY
OF MALAYSIA
VALIDE SULTAN:THE MOST INFLUENTIALHAREM
IN ADMINISTRATIONOFTHE OTTOMANEMPIRE

2. PENGENALAN ZAMAN KEAGUNGAN
ZAMAN KELEMAHAN
ZAMAN KEJATUHAN
Bermula pada abad ke -16M
 Selepas kematian Sultan Sulayman al-Qanuni
pada tahun 1566M
 Ada juga yang berpendapat unsur-unsur
kelemahan telah berlaku sejak akhir
pemerintahan beliau
1

3. APAITUHAREM?
 Definisiharem;
 Institusi harem telah wujud semasa tamadun
pra Islam di kawasanTimurTengah
 Dawlah cUthmaniyyah hanya mengadaptasi
sistem inidaripadaamalan pihakByzantine
2penghormatan,kemurniandan kesucian
tempat privasi yang didiami oleh wanita dan ruang ini dikawal rapi daripada
sebarang perbuatan yang bercanggah dengan ajaran Islam, malah kemasukan
individutertentu ke dalam kawasan initerutamanya lelakidisekatdan dilarang
ISTANA TOPKAPI

4. STRATIFIKASISOSIALHAREM
VALIDESULTAN
KADIN EFENDI
IKBAL
GOZDE
USTA, GEDIKLEJARIYE
KALFA, SAKIRD
JARIYE
ACEMI
GOLONGAN
ELIT
GOLONGAN
PENTADBIR
3

5. KONSEPVALIDESULTAN
 Gelaran valide sultan dalam Dawlah cUthmaniyyah hanya
sah digunakan jika anaknyamenjadi sultan
 Valide sultan mempunyai keistimewaan dari segi
penempatan di dalam harem di IstanaTopkapi
 Valide sultan mempunyai kuasa untuk campur tangan dalam
urusan dawlah dan mempengaruhi keputusan yang diambil
oleh anak-anakmereka
4

6. BENTUKPENGARUH
1) POLITIK
Urusan pelantikansultan
• pelbagai strategi digunakanisteri-isterisultan untuk menjadikan anaknyasebagai sultan
• keterlibatanvalide sultan dalam sistem fraticide
2) PENTADBIRAN ISTANA
Memberikanlatihankepadabakal sultan
• Sehzade (putera mahkota) tidak lagi dihantar ke sancak (tempat latihan menjadi gabenor)
tetapi tinggaldi harem dan dibesarkan di bawah pengaruh ibu mereka
• pengaruh valide sultan lebih besar apabila sultan yang dilantik yang menaiki takhta ketika
umur yangmasih muda sepertiAhmad I, Murad IV atau Mehmed IV
Berkomplotdengan pegawaikerajaan
• Nurbanu Sultan menguasai harem dan berkomplot menjatuhkan wazir besar pada ketika itu
iaitu Muhammad Sokollukerana mencemburui kuasa yangdimilikiolehbeliau
5

7. Valide Sultan Sultan Umur Ketika Menjadi Sultan
NurbanuSultan Murad III 28
SafiyeSultan Muhammad III 29
HandanSultan Ahmad I 14
Halime sultan Mustafa I 30
Kosem Sultan Murad IV 11
Ibrahim 25
Muhammad IV 7Turhan Sultan
‘Kesultanan wanita’ muncul semasa era pengaruh Hurrem Sultan iaitu ketika pemerintahan Sultan
Sulayman berterusan sehinggaera Sultan Mehmed IV
Walaupun Hurrem Sultan tidak berjaya menjadivalide sultan namun
beliau telah menjadi punca kepadakebangkitanpengaruhwanita
6

8. 3) KETENTERAAN
identitietnik harem mempengaruhi ekspedisiketenteraan
• Terdapat ramai etnik Balkan menetap di dalam harem, maka perluasan kuasa Dawlah Uthmaniyah
beralihke wilayahAfrikaUtara danTimurTengah
• Hurrem Sultan semasa menjadi haseki iaitu isteri kepada Sultan Sulayman, beliau mempengaruhi
suaminyaagar mencegahorangTartar di Krimea memerangi Russia
4) PENGURUSAN WAKAF
seni bina menjadi mekanisme yang terbaik bagi memperlihatkan bentuk kekuasaan
dan kedaulatan keranaboleh dilihat,menarik dan kekal
• Hospitaloleh Nurbanu Sultan
• Karavanserai oleh Kosem Sultan
• Kubu pertahanan di pintumasuk ke Dardanelles,
MasjidBesar YeniCami di Eminonu, Istanbul oleh Turhan Sultan
7
MASJID YENI VALIDE

9. KESIMPULAN
Pengaruh yang dimainkan oleh valide sultan ini
sering kali membawa konotasi negatif walhal pada
hakikatnya sebenarnya terdapat fakta yang disalah
tafsir
Tidak dapat dinafikan sememangnya pengaruh
tersebut juga terdapat sisi negatifnya namun dalam
pada masa yang sama juga adalah sebaliknya
Pengaruh dan campur tangan golongan harem dalam politik Dawlah
cUthmaniyyah membawa kepada satu corak pentadbiran yang berlainan
daripada sebelumnya
8
Pada abad ke-16M dan ke-17M harem mempunyai status yang tinggi dan
lebih besar berbanding sebelum dan selepas era tersebut sehingga
mampumemiliki kuasa politik dan terkenal di sisi masyarakatawam

10. RUJUKAN
Abdul Rahman Abdullah. 2019. Ensklopedia Sejarah Turki: Membongkar Sejarah Zaman Sebelum Uthmaniyyah dan
Zaman Uthmaniyyah. Petaling Jaya: Hijjaz Records Publishing
Akgunduz, Ahmed & Ozturk, Said. 2011. Ottoman History Misperceptions and Truths. Trans. Ismail Ercan.
Rottendam: IUR Press.
Düzbakar, Ömer. 2006. Charitable women and their pious foundations in the Ottoman Empire: The hospital of the
senior mother, Nurbanu valide sultan. Journal of the International Society for the History of Islamic Medicine
(JISHIM). 5: 11-20.
Fadhlullah Jamil. 2011. Sisi gelap Kerajaan Uthmaniyyah: satu pengajaran berharga. Kertas kerja Seminar Baldatun
Tayyibah II: Model Uthmaniyyah. Shah Alam: Persatuan Ulama’ Malaysia & Imtiyaz Multimedia &
Publications.
Ḥalīm, Ibrāhīm Bik. 1988. Tārīkh al-Dawlah Al-cUthmāniyyah al-‘Aliyyah, Al-Ma’rūf Bi Kitāb al-Tuhfah al-
Halimiyyah Fī Tārīkh al-Dawlah al-Aliyyah. Beirut: Muassasah Al-Kutub Al-Thaqāfiyyah.
Lapidus, Ira Marvin. 2014. A History of Islamic Societies. New York: Cambridge University Press.
Peirce, Leslie P. 1993. The Imperial Harem Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. Oxford: Oxford
University Press.
Shaw, Stanford J. 1976. History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. Jil. 2. New York: Cambridge University
Press.
Sümertas, Firuzan Melike. 2008. Women and power: Female patrons of architecture in 16th and 17th century
Istanbul. Edinburgh Architecture Research. 31: 83-89.