งานนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิชาชีววิทยา ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2562 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา

1. HERBARIUM
พืชตัวอยางในสวนพฤกษศาสตรโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา
ตามโครงการอนุรักษพันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดําริ
สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
พืชตัวอยางที่ศึกษา : มะเฟอง Averrhoa carambola Linn.

2. ครู ค.ศ.1 สาขาชีววิทยา กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตร

3. นางสาวพงศ์พัชรา ลํ้าเลิศลักษณชัย เลขที่ 13
นางสาววริษฐา วงศ์จารีกิตติ เลขที่ 21
นางสาวอลิษา นภาวรารัตน์ เลขที่ 26
นายธนโชติ เตือนวีระเดช เลขที่ 32
นายนวัต หงส์ทองสกุล เลขที่ 38

4. รายงานนี้เปนสวนหนึ่งของวิชาชีววิทยา 3 (ว30243) ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 ใน
หัวขอ ลักษณะทางพฤกษศาสตรของพืชตัวอยาง ภายในสวนพฤกษศาสตรโรงเรียนเตรียม
อุดมศึกษาอันเนื่องมาจากโครงการพระราชดําริสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา กรมสมเด็จ
พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และคณะผูจัดทําไดมีการใสรายละเอียดเกี่ยวกับ
ตนไมตัวอยาง โดยมีรายละเอียดตางๆ พรอมรูปภาพประกอบ
คณะผูจัดทําหวังวา โครงการนี้จะเปนประโยชนกับผูอาน หรือนักเรียน นักศึกษา ที่กําลัง
หาขอมูลเรื่องนี้อยู หากมีขอผิดพลาดประการใด ผูจัดทําขอนอมรับไวและขออภัยมา ณ ที่นี้
ดวย
คณะผูจัดทํา
คํานํา

5. เรื่อง หนา
คํานํา……………………………………………………………………………………………………………………………………….4
ชื่อสามัญและชื่อวิทยาศาสตร...................................................................................................................6
ขอมูลทั่วไปและบริเวณที่พบ.....................................................................................................................7
ลักษณะทางพฤกษศาสตร.........................................................................................................................8
ระยะเวลาออกดอกและติดผล..................................................................................................................10
การใชประโยชน.......................................................................................................................................10
การเพาะขยายพันธุ..................................................................................................................................11
บรรณานุกรม...........................................................................................................................................12
กิตติกรรมประกาศ...................................................................................................................................13
ภาคผนวก................................................................................................................................................14
สารบัญ

6. ชื่อสามัญ : มะเฟอง
ชื่อพื้นเมือง : สะบือ (เขมร)
ชื่อวิทยาศาสตร : Averrhoa carambola Linn.
ชื่อวงศ : AVERRHOACEAE

7. ข้อมูลทั่วไปและบริเวณที่พบ
มะเฟอง (Star Fruit) เปนผลไมยืนตนขนาดกลาง ผลมีลักษณะทรง
เหลี่ยม มีรูปรางหาแฉกคลายดวงดาว ผลออนมีสีเขียว เมื่อผลสุกจะเปลี่ยนเปนสี
เหลือง ผลมีกนแหลม เปนเหลี่ยมมีรองเปนพู มีแกนกลางมีเมล็ดอยู มีเนื้อฉ่ําน้ํา
รสชาติเปรี้ยวหรือหวาน ตามสายพันธุ มีถิ่นกําเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต เปน
ผลไมพื้นเมืองของอินโดนีเซีย อินเดีย ศรีลังกา เปนที่นิยมปลูกกันในหลายประเทศ
ในประเทศไทยจะปลูกกันมีหลายสายพันธุ มีคุณประโยชนและสรรพคุณ ทางยา
หลายอยาง ใชนํามาเปนผลไมรับประทาน ใชทําเปนเครื่องดื่มตางๆได

8. ลักษณะทางพฤกษศาสตร
เปลือก เปลือกเรียบสีน้ําตาลเขมอมแดง และมีรอยแผลที่เกิดจากการหลุดของ
ใบและกิ่งแกปรากฏใหเห็น

9. ใบ ใบเปนใบประกอบแบบขนนก ออกสลับ ใบประกอบ
ประกอบดวยใบยอย 9 - 11 ใบ ออกสลับเยื้องกัน
เล็กนอย ใบปลายจะเปนใบเดี่ยวมีขนาดใหญกวา ใบยอย
ทุกใบจะทํามุมชี้ไปทางใบปลาย ใบยอยรูปใบหอกหรือรูป
ขอบขนานแกมรูปไข ปลายใบเรียวเบี้ยวเปนติ่งแหลม โคน
ใบมนเบี้ยว ขอบใบเรียบ แผนใบสีเขียวเขมเปนมัน
ดานหลังใบสีเขมกวาทองใบ กานใบยอยยาว 0.3 - 0.5
เซนติเมตร โคนกานใบประกอบบวม กานใบมีขนออน ๆ สี
น้ําตาลแดงปกคลุม ใบออนสีแดงเขมหรือสีน้ําตาลแดง
ลักษณะทางพฤกษศาสตร

10. ดอก ดอกขนาดเล็กสีแดงเขมหรือสีมวงอมชมพู มีกลิ่น
หอม ออกเปนชอแบบชอกระจะชอละ 5 - 7 ดอก ชอ
ดอกสั้นแตกกานออกมาจากฐานของชอดอก ออกตาม
ซอกใบของกิ่ง และลําตน กานชอดอกสีแดงเขม มีขน
ออนปกคลุม ดอกตูมสีแดงเขมกานดอกสั้น ดอกบานรูป
ระฆัง กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันสีแดงเขมหรือสีน้ําตาลแดง
กลีบดอก 5 กลีบ สีมวงหรือมวงอมชมพูขอบขาวโดน
เชื่อมติดกัน กลีบดอกกวาง 0.2 - 0.3 เซนติเมตร ยาว
0.5 - 0.8 เซนติเมตร บิดมวนลง ดอกบานเต็มที่กวาง 2 -
2.5 เซนติเมตร เกสรตัวผู 10 อัน แตมีละอองเกสรเพียง
5 อัน
ลักษณะทางพฤกษศาสตร

11. ผล ผลเปนผลเดี่ยวมีเนื้อฉ่ําน้ํารสหวานอมเปรี้ยว รูปไขหรือทรงกระบอกเปนกลีบหรือพู 5
พู ตามความยาวของผล เมื่อผาผลตามขวางจะเปนรูป 5 แฉก คลายรูปดาวผิวผลเปนมัน
เรียบ ผลออนสีเขียวออน ผลสุกสีเหลืองหรือสีสม กวาง 5 - 7 เซนติเมตร ยาว 8 - 12
เซนติเมตร
ลักษณะทางพฤกษศาสตร

12. ลักษณะทางพฤกษศาสตร
เมล็ด เมล็ดขนาดเล็กรูปยาวรี กวาง 0.3 - 0.5 เซนติเมตร ยาว 0.5 - 0.7 เซนติเมตร
เปลือกเมล็ดเรียบเปนมันสีน้ําตาล มีเมือกหุม เมล็ดจะติดอยูที่ฐานของพูหรือกลีบแตละกลีบ
สวนมากจะมี 1 - 3 เมล็ดตอพู

13. ระยะเวลาการออกดอกติดผล
มะเฟองจะใหผลผลิตใชเวลาประมาณ 2-3 ป จะออกผลผลิต และจะมีลูกตามสายพันธุ เมื่อ
ผลสุกจะมีสีเหลืองทั่วผล ผลขยายขนาดเต็มที่ ใหใชกรรไกรตัดขั้วออกมา แลวตองระวังอยา
ทําหลน อาจทําใหผลช้ําเสียหายได

14. การใชประโยชน
มะเฟองชวยคลายความเครียด ออกฤทธิ์กลอมประสาททําใหหลับสบาย ดังนั้นผูที่นอนไม
หลับลองเลือกบริโภคมะเฟองสดสักผลสองผลกอนนอนจะหลับสบายขึ้น การแกรอนใน ดับ
กระหาย ลดความรอนภายในรางกายถอนพิษก็ได แตสามารถเพิ่มโอกาสเปนนิ่วในทางเดิน
ปสสาวะไดเนื่องจากสารออกซาเลตที่มีอยูมากในมะเฟองจะไปจับตัวกับแคลเซียมตกเปน
ผลึกในไต และยังทําใหเกิดอาการไตวายเฉียบพลันไดหากไดรับเขาไปในปริมาณที่มาก ทั้งนี้ก็
ขึ้นอยูกับภาวะการขาดน้ําของรางกายดวย

15. มะเฟองสามารถปลูกได ในดินทุกชนิด ในดินรวน ในดินรวนปน
ทราย จะเติบโตไดดี เปนพืชที่ทนแลงไดดี การปลูกทําไดหลาย
วิธี การปลูกโดยใชการตอนกิ่ง การเสียบยอด การตอยอด การ
ติดตา หรือเพาะเมล็ด จะนิยมการปลูกโดยใชการตอนกิ่ง จะนํา
กิ่งพันธุมาใสลงใน ถุงพลาสติกเพาะชํา รดน้ําใหชุม วางไวในที่
แดดรมๆ ใชเวลาเพาะประมาณ 6 เดือน แลวนํามาปลูกลงใน
แปลง ระยะหางระหวางตนประมาณ 4×6 เมตร

16. บรรณานุกรม
https://www.thai-thaifood.com/th/มะเฟอง/
https://th.wikipedia.org/wiki/มะเฟอง/
https://medthai.com/มะเฟอง/
https://www.honestdocs.co/starfruit-benefits-roots

17. โครงการเรื่อง พืชตัวอยางในสวนพฤกษศาสตรโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาตามโครงการอนุรักษพันธุพืช
สําเร็จลุลวงไดดวยความกรุณาของคุณครูที่ปรึกษาโครงการ คือ คุณครูวิชัย ลิขิตพรรักษ ที่ไดใหคําปรึกษา
เกี่ยวกับขั้นตอนและวิธีจัดทําโครงการ คําปรึกษาเกี่ยวกับการจัดทํา herbarium จนโครงการนี้สําเร็จลุลวงดวยดี
คณะผูจัดทําจึงขอกราบขอบพระคุณเปนอยางสูง ณ โอกาสนี้
ทายสุดนี้คณะผูจัดทําหวังเปนอยางยิ่งวา โครงการนี้จะเปนประโยชนตอการศึกษาและนาสนใจสําหรับผูที่
สนใจตอไป
คณะผูจัดทํา
กิตติกรรมประกาศ

18. ภาคผนวก
การจัดทําชิ้นงาน HERBARIUM

19. การจัดทําชิ้นงาน HERBARIUM

20. การสงตรวจสอบความคืบหนาชิ้นงาน

21. การสงตรวจสอบความคืบหนาชิ้นงาน