F06 samskritham21
- 1. Mr Nanda MohanShenoy CDPSE, CISA ,CAIIB <1> Sanskrit -21 F- 06 25-07-20 श्रीवातपुरनाथाष्टकम्
- 2. Mr Nanda MohanShenoy CDPSE, CISA ,CAIIB <2> Recap Sloka 2-04 Homework & Poll testing Day- Agenda पीताम्बरं करववराजितशङ्खचक्र- कौमोदकीसरससिं करुणासमुद्रम ्| राधासहायं अततसुन्दरमन्दहासं वातालयेशमतनशं हृदद भावयासम || Agenda
- 3. Mr Nanda MohanShenoy CDPSE, CISA ,CAIIB <3> आतनु
- 4. Mr Nanda MohanShenoy CDPSE, CISA ,CAIIB <4> अलङ्कार: कु न्दसुमबृन्दसममन्दहससतास्यं नन्दकु लनन्दभरतुन्दलनकन्दम् । पूततनिगीतलवधूतदुररतं तं वातपुरनाथसमममातनु हृदब्िे १ • अनुप्रासम् • यमकम् • चचत्रकाव्यं • वक्रोजतत • स्लेष शब्दालङ्कारः 1.Repetition only once 2.Repetition > once 3.Entire Word repetition 4. Padantham repeats 5. Same sthanam Poll-1-Which of the following statement is true regarding the sloka : Ans 1: There is no yamaka in this sloka Ans 2: There is yamaka in this sloka कु न्दसुमबृन्दसममन्दहससतास्यं नन्दकु लनन्दभरतुन्दलनकन्दम् । पूततनिगीतलवधूतदुररतं तं वातपुरनाथसमममातनु हृदब्िे १ छन्द: शतवरी (14) वृत्तम् इन्दुवदना Consonants Words
- 5. Mr Nanda MohanShenoy CDPSE, CISA ,CAIIB <5> नीलतरिालधरभालहरररम्यं लोलतरशीलयुतबालिनलीलम्। िालनततशीलमवप पालतयतुकामं वातपुरनाथसमममातनु हृदब्िे २ कं सरणदहंससमह संसरणिाततलाजन्तभरशाजन्तकरकाजन्तझररवीतम ्। वातमुखधातुितनपातभयघातं वातपुरनाथसमममातनु हृदब्िे ३ िातुधुररपातुकसमहातुरिनंद्राक् शोकभरमूकमवप तोकसमव पान्तम ् । भृङ्गरुचचसङ्गरकृ दङ्गलततकं तं वातपुरनाथसमममातनु हृदब्िे ४ छन्द: शतवरी (14) वृत्तम् इन्दुवदना Sloka -2-4
- 6. Mr Nanda MohanShenoy CDPSE, CISA ,CAIIB <6> नीलतरिालधरभालहरररम्यं लोलतरशीलयुतबालिनलीलम्। िालनततशीलमवप पालतयतुकामं वातपुरनाथसमममातनु हृदब्िे २ नीलतरिालधरभालहरररम्यं 2 लोलतरशीलयुतबालिनलीलम ्2। िालनततशीलं2 अवप पालतयतुकामं2 (त्वं) इमं 2 वातपुरनाथं2 हृदब्िे7 आतनु १ छन्द: शतवरी (14) वृत्तम् इन्दुवदना Sloka -2
- 7. Mr Nanda MohanShenoy CDPSE, CISA ,CAIIB <7> # Words Category Meaning 1 नीलतरिालधरभालहरररम्यम् कममधारय :समास: mesmerizing and attractive black coloured like a rain bearing cloud नीलतर very blue िाल watery धर bearing .....cloud भाल lustre means black हरर attractive रम्यं enchanting 2 लोलतरशीलयुतबालिनलीलम् बहुव्रीदहः समास: Who is amused in the company of naughty children लोलतर very restless शील nature युत having बाल child िन group ... children लीलम् play or amusement 3 िालनततशीलम् बहुव्रीदहः समास: िालनतत शीलम् –group who has the habit of bowing down to you 4 अवप अव्ययम् 5 पालतयतुकामम् बहुव्रीदहः समास: one who wants to protect even those who bow to him पालतयतु to protect पालतयतुं कामम् wish Sloka -2
- 8. Mr Nanda MohanShenoy CDPSE, CISA ,CAIIB <8> अलङ्कार: • अनुप्रासम् • यमकम् • चचत्रकाव्यं • वक्रोजतत • स्लेष शब्दालङ्कारः 1.Repetition only once 2.Repetition > once 3.Entire Word repetition 4. Padantham repeats 5. Same sthanam Poll-2 In the sloka which all alamkaras are there 1: Shruthanyuprasa 2: Chekanuprasa 3: Vrityanuprasa 4: Yamakam 5: Latanuprasam छन्द: शतवरी (14) वृत्तम् इन्दुवदना Consonants Words नीलतरिालधरभालहरररम्यं लोलतरशीलयुतबालिनलीलम्। िालनततशीलमवप पालतयतुकामं वातपुरनाथसमममातनु हृदब्िे २ नीलतरिालधरभालहरररम्यं लोलतरशीलयुतबालिनलीलम ्। िालनततशीलमवप पालतयतुकामं वातपुरनाथसमममातनु हृदब्िे २
- 9. Mr Nanda MohanShenoy CDPSE, CISA ,CAIIB <9> नीलतरिालधरभालहरररम्यं लोलतरशीलयुतबालिनलीलम ्। िालनततशीलमवप पालतयतुकामं वातपुरनाथसमममातनु हृदब्िे २ He ,whose divine splendour is like that of a dark rain bearing cloud | who enjoys the company of children who indulge in childish pranks | who is desirous of protecting those whoever bows down before Him You place that Lord in the Lotus of your heart || Sloka -2
- 10. Mr Nanda MohanShenoy CDPSE, CISA ,CAIIB <10> कं सरणदहंससमह संसरणिात तलाजन्तभरशाजन्तकरकाजन्तझररवीतम्। वातमुखधातुितनपातभयघातं वातपुरनाथसमममातनु हृदब्िे ३ कं सरणदहंसं2 इह संसरणिात तलाजन्तभरशाजन्तकरकाजन्तझररवीतम ्2 वातमुखधातुितनपातभयघातं2 (त्वं) इमं 2 वातपुरनाथं2 हृदब्िे7 आतनु ३ Which of the following is a kridhantham? ( Single Choice) 1: कं सरणदहंसं 2: संसरणिात 3: वातमुखधातुितनपातभयघातं 4: इह Sloka 3
- 11. Mr Nanda MohanShenoy CDPSE, CISA ,CAIIB <11> # Words Category Meaning 1 कं सरणदहंसम् तत्पुरुषः समास: killer of kamsa in battle कं स demon Kamsa,रण battle दहंसं killed 2 इह अव्ययम् 3 संसरणिात तत्पुरुषः समास: संसरण jananamarana, worldly existence िात 'kridantha' arisen from 4 तलाजन्तभरशाजन्त करकाजन्तझररवीत म् तत्पुरुषः समास: waterfall of lustre that removes difficulties of rebirth and gives peace of mind तलाजन्त depression भर heap शाजन्त peace कर does काजन्त lusture झरर water वीतम् flow 'झररना' 5 वातमुखधातुितन पातभयघातम् बहुव्रीदहः समास: one who removes all sorts of diseases वात 'vata' मुख and others धातु vata pitta kapha and other elements of body ितन arisen from them पात fall ' diseases' death' भय fear घातं remover Sloka -3
- 12. Mr Nanda MohanShenoy CDPSE, CISA ,CAIIB <12> अलङ्कार: • अनुप्रासम् • यमकम् • चचत्रकाव्यं • वक्रोजतत • स्लेष शब्दालङ्कारः 1.Repetition only once 2.Repetition > once 3.Entire Word repetition 4. Padantham repeats 5. Same sthanam Poll-2 छन्द: शतवरी (14) वृत्तम् इन्दुवदना Consonants Words कं सरणदहंससमह संसरणिात तलाजन्तभरशाजन्तकरकाजन्तझररवीतम ्। वातमुखधातुितनपातभयघातं वातपुरनाथसमममातनु हृदब्िे कं सरणदहंससमह संसरणिात तलाजन्तभरशाजन्तकरकाजन्तझररवीतम्। वातमुखधातुितनपातभयघातं वातपुरनाथसमममातनु हृदब्िे
- 13. Mr Nanda MohanShenoy CDPSE, CISA ,CAIIB <13> कं सरणदहंससमह संसरणिात तलाजन्तभरशाजन्तकरकाजन्तझररवीतम्। वातमुखधातुितनपातभयघातं वातपुरनाथसमममातनु हृदब्िे ३ He ,who killed Kamsa in a fight | whose flow of compassion removes all the worldly sufferings and bestows peace of mind | who eradicates the illness of the devotees | You place that Lord in the Lotus of your heart || Sloka -3
- 14. Mr Nanda MohanShenoy CDPSE, CISA ,CAIIB <14> िातुधुररपातुकसमहातुरिनंद्राक् शोकभरमूकमवप तोकसमव पान्तम् । भृङ्गरुचचसङ्गरकृ दङ्गलततकं तं वातपुरनाथसमममातनु हृदब्िे ४ िातुधुररपातुकं 2 इह आतुरिनं2 द्राक् शोकभरमूकम्2 अवप तोकसमवपान्तम्2 भृङ्गरुचचसङ्गरकृ दङ्गलततकं 2 (त्वं) तं 2इमं 2 वातपुरनाथं2 हृदब्िे7 आतनु Sloka -4
- 15. Mr Nanda MohanShenoy CDPSE, CISA ,CAIIB <15> # Words Category Meaning 1 िातुधुररपातुकं 2 तत्पुरुषः समास: Tatpurusha Those who are falling because of burden..? 'Koruramma' िातु once, ever धुरर carrying burden पातुकं repeatedly falling 2 इह अव्ययम् 3 आतुरिनं2 कममधारय :समास: sick people ?' Narayana Bhattatiri' आतुर sick िनं people 4 द्राक् अव्ययम् swiftly 5 शोकभरमूकम्2 कममधारय :समास: mute filled with sorrow ? Poonthanam शोक sorrow भर filled with मूकम् mute 6 अवप अव्ययम् 7 तोकम्-इव- पान्तम् कृ दन्तम् तोकम् child इव like avyaya पान्तम् protector kridanta Sloka -4 8. भृङ्गरुचचसङ्गरकृ दङ्गलततकं कममधारय :समास: Body is like a flower bearing creeper and bumble bee fights to taste it ( bee is devotee and god is flower) भृङ्ग bee (devotee or Krishna or bumble bee) रुचच lusture, taste सङ्गरकृ द् fights with, sounds अङ्ग body parts.. लततकं creeper or thin body
- 16. Mr Nanda MohanShenoy CDPSE, CISA ,CAIIB <16> अलङ्कार: • अनुप्रासम् • यमकम् • चचत्रकाव्यं • वक्रोजतत • स्लेष शब्दालङ्कारः 1.Repetition only once 2.Repetition > once 3.Entire Word repetition 4. Padantham repeats 5. Same sthanam Poll-2 छन्द: शतवरी (14) वृत्तम् इन्दुवदना Consonants Words िातुधुररपातुकसमहातुरिनंद्राक् शोकभरमूकमवप तोकसमव पान्तम ् । भृङ्गरुचचसङ्गरकृ दङ्गलततकं तं वातपुरनाथसमममातनु हृदब्िे ४ Upama Alamkaram तोकम् इव पान्तम्
- 17. Mr Nanda MohanShenoy CDPSE, CISA ,CAIIB <17> िातुधुररपातुकसमहातुरिनंद्राक् शोकभरमूकमवप तोकसमव पान्तम् । भृङ्गरुचचसङ्गरकृ दङ्गलततकं तं वातपुरनाथसमममातनु हृदब्िे ४ He ,who ,in the form of a child, protects the devotees who are frail (Refers to Kuroor amma) sick (refers to Narayana Bhattathiri) & sad (refers to Poonthanam ) | whose has a dark body (like the bumble bee) and his posture resembles a creeper | You place that Lord in the Lotus of your heart ||
Editor's Notes
- #2 47th session https://sanskritdocuments.org/doc_vishhnu/dashAvatArastavaHjayadeva.html?lang=sa http://sanskrit.uohyd.ac.in/scl/amarakosha/frame.html http://niimh.nic.in/ebooks/e-Nighantu/amarakosha/?mod=search
- #5 What type pf shabdalanakaram we need to discuss
- #9 What type pf shabdalanakaram we need to discuss
- #11 https://www.youtube.com/watch?v=vfmg3O0yEOc (19:20 to 26:19 https://www.youtube.com/watch?v=j2pCrxiB5oI
- #13 What type pf shabdalanakaram we need to discuss
- #15 https://www.youtube.com/watch?v=vfmg3O0yEOc (19:20 to 26:19 https://www.youtube.com/watch?v=j2pCrxiB5oI
- #17 What type pf shabdalanakaram we need to discuss
- #21 47th session https://sanskritdocuments.org/doc_vishhnu/dashAvatArastavaHjayadeva.html?lang=sa http://sanskrit.uohyd.ac.in/scl/amarakosha/frame.html http://niimh.nic.in/ebooks/e-Nighantu/amarakosha/?mod=search