1. Aantal gebouwen met Groencertificaat stijgt explosief
Het aantal nieuwe utiliteitsgebouwen Duurzaam onderscheiden scherping ligt de lat voor het Groencertificaat
Om voor een Groencertificaat in aanmerking te nu op 0,77. Pittig? Zeker, maar het is haalbaar
met een Groencertificaat is vorig jaar
komen, kijken medewerkers van SenterNovem en de Groenregeling waar het certificaat onder
fiks gestegen. Dit certificaat garandeert naar acht criteria, zoals de hoge energiepresta- valt honoreert de beste 5 tot 10 procent duur-
duurzame bouw en verschaft de tie, flexibiliteit en het gebruik van duurzaam zame panden. Het is zaak daar bij te horen.
Juni 2009
hout. Het geeft al aan dat een projectontwikke-
eigenaar een gunstige rente en extra
laar of eigenaar zich onderscheidt door het Voordelen
investeringsaftrek. Zo snijdt het mes certificaat te behalen. Het ‘keurmerk’ laat zien Het Groencertificaat is niet alleen een uitgele-
PROVADA Green Forum Beurskrant
aan twee kanten. dat de aanvrager duurzaam ondernemen zen kans voor een relevant, onderscheidend
belangrijk vindt, maar ook dat het pand een imago, maar biedt ook financiële voordelen.
lage energierekening heeft. Dat is voor de Met het certificaat op zak komt de vastgoed-
Het is opmerkelijk dat in een teruglopende gebruiker natuurlijk goed nieuws. eigenaar in aanmerking voor aantrekkelijke
nieuwbouwmarkt het aantal nieuwe gebouwen financiering bij een van de groenbanken.
met een Groencertificaat stijgt. Wisten in 2006 Aanscherping Omdat het gebouw duurzaam is gebouwd, SenterNovem organiseert in samenwerking met de Triodos Bank, de Dutch Green Building Council en
nog maar twee panden het Groencertificaat te Sinds 1 januari dit jaar is de energieprestatie- gaat het langer mee en dat is kostenbesparend.
bemachtigen, in 2008 waren dat er 28. En kijk je coëfficient voor kantoren aangescherpt van 1,5 PROVADA Drie Duurzame Dagen: het PROVADA Green Forum. Elke dag heeft een specifiek thema en
naar het aantal vierkante meters dan is de toe- naar 1,1. Het betekent dat gebouwen met min- Belangstelling, kijk op: omvat presentaties, interviews en discussies. U kunt SenterNovem adviseurs spreken in het Kenniscafé.
name nog indrukwekkender. der energie toe moeten kunnen. Door de aan- www.senternovem.nl/groenbeleggen
Leidraad De impact van duurzaam Circle of Blame 2:
SenterNovem zoekt Koplopers Prestatiecontracten inkopen 2010 wie neemt de lead? Rob Boerée, directeur
Directie Energie
SenterNovem is op zoek naar koplopers die bestaande utiliteitsgebouwen sterk verduurzamen. Er vindt van oudsher te weinig afstemming Vanaf 1 januari 2010 gaat de Rijksoverheid 100% duurzaam De utiliteitsbouwsector is één van de sectoren waar snel en met & Klimaat bij SenterNovem
plaats tussen de de bouw- en beheersector. inkopen. De gemeenten streven naar 75% in 2010 en 100% in veel succes energie valt te besparen. Hier vindt 16% van het
Koplopers die de Circle of Blame doorbreken. Ons doel is het stimuleren en opschalen van
Hierdoor wordt de eindgebruiker opgezadeld 2015. Dit betekent dat de overheid ook bij aankoop en huur Nederlandse energieverbruik plaats, met een besparingspoten- “Gebouwen zijn verantwoordelijk voor zo’n 40%
nieuwe duurzame toepassingen. Dit doen wij door marktpartijen – ontwikkelaars, beheerders, met suboptimale huisvesting. Dit kan zich bij- van kantoren een aantal duurzaamheidscriteria gaat hanteren. tieel van naar schatting 80%. Met name in de bestaande bouw van onze consumptie van energie en grondstoffen.
beleggers, opdrachtgevers of eindgebruikers – te ondersteunen. Dit kan de kwaliteit en voorbeeld uiten in hogere energielasten of een Voor beleggers in bestaand vastgoed kan deze verandering valt veel te winst te behalen. De bestaande Nederlandse kanto- We willen een schonere wereld, en vastgoed speelt
minder goed binnenklimaat. Op dit moment grote gevolgen hebben, want de verschillende overheden renvoorraad is circa 46 miljoen m2 groot. Jaarlijks komt daar daarin een prominente rol. SenterNovem is verheugd
duurzaamheid van uw projecten en het imago van uw bedrijf verbeteren. SenterNovem kan
zijn de meeste onderhoudscontracten nog op hebben naar schatting 20% van alle kantoorgebouwen in slechts 500.000 - 800.000 m2 nieuwe kantoorruimte bij. Het dat duurzaamheid in de vastgoedsector zoveel belang-
bovendien waardevolle input leveren in het krachtenveld waarin u als marktpartij opereert. basis van geleverde inspanning en niet op basis gebruik. Om zaken te kunnen blijven doen met de grootste leeuwendeel van de 8,4 miljoen ton CO2 die de Nederlandse stelling heeft! Een boeiende vraag: kost het alleen
Selina Roskam Hans Korbee van de geleverde prestatie. Prestatiecontracten gebruiker van kantoorgebouwen in Nederland is de verwachting kantorenmarkt jaarlijks uitstoot, komt daarmee voor rekening maar geld, of levert duurzaam vastgoed juist geld op?”
Bijvoorbeeld: maken de prestatie van de leverancier meet- dat beleggers hun panden gaan verduurzamen. van de bestaande bouw. Er is sprake van de noodzaak om de
– extra denkwerk bij planontwikkeling – inzicht in beschikbare kennis en tools en baar en objectief evalueerbaar.SenterNovem Dinsdag 16 juni 14.30u: Peter Jägers, Directeur Generaal van de bestaande voorraad te verduurzamen, maar tegelijkertijd wijzen
– makelen en schakelen: inzetten van ons mogelijkheden voor fiscale regelingen en heeft nu een leidraad laten ontwikkelen die u Rijksgebouwendienst, zal aangeven hoe de Rijksgebouwendienst partijen vooral naar elkaar als het gaat om het nemen van de
netwerk subsidies ondersteunt bij het opstellen van prestatiecon- duurzaam inkopen inzet om duurzaamheid in de gebouwde eerste stap. De zogenaamde ‘Circle of Blame’ in de vastgoed-
– katalysatorrol bij het opzetten en organiseren – extra publiciteit door uw project als voor- tracten voor technisch beheer en onderhoud omgeving en bij het voorraadbeheer concreet te realiseren. sector staat een grootschalige duurzame herontwikkeling van
van samenwerkingsverbanden of het op gang beeldproject te vermelden op onze website, van klimaatinstallaties. Nils Kok van de Universiteit van Maastricht zal op basis van bestaande gebouwen in de weg. Zie ook www.Circle-of-Blame.nl
brengen of versnellen van het proces in publicaties, artikelen en op beurzen en onderzoek en interviews met eindgebruikers en beleggers Donderdag 18 juni 14.30u: Rondetafelgesprek onder leiding
congressen. Meer informatie over de leidraad: ingaan op de impact van het duurzaam inkoopbeleid van de van Annette van Trigt met ondermeer Anneke de Vries
www.duurzaamvastgoedportal.nl overheid op de kantorenmarkt, in termen van risico en (NEPROM), Jaap Gillis (DGBC), Hans Copier (IVBN) en Daten in het
Interesse? Neem contact met op met een van de SenterNovem adviseurs utiliteitsbouw: rendement. Bram Adema (Corporate Facility Partners).
Albert Hulshoff Irma Thijssen
Selina Roskam, Hans Korbee, Albert Hulshoff, of Irma Thijssen, telefoon (030) 239 34 51 kenniscafé
Koploper worden? Zie pagina 4
Duurzaamvastgoedportal In het PROVADA Green Forum Kenniscafé kunt u zich laten
bijpraten over de ondersteuning die SenterNovem u kan bieden
Meer huurinkomsten, hogere verkoopprijs
Wat verstaan we eigenlijk onder duurzaam bouwen? Waar vind bij het realiseren van uw duurzame plannen. SenterNovem
ik een duidelijk overzicht van alle financiële regelingen die Subsidie spreekuur adviseurs willen u graag informeren over uiteenlopende onder-
SenterNovem aanbiedt op het gebied van duurzaam bouwen? werpen, van Groenfinanciering tot de nieuwe tenderregeling
Het is 2020. Dit klinkt als de titel van giezuinige gebouwen stijgt. Die ‘groene vraag’ huurinkomsten tussen de 6 en 9% hoger dan in Zijn er tools beschikbaar die ik kan gebruiken? Begin juni is de UKP-tenderregeling NESK gepubliceerd: een voor duurzaam bouwen en renoveren en van duurzaam inkopen
heeft direct gevolg voor de waarde van ‘grijs’ vergelijkbare ‘grijze’ panden. Op www.duurzaamvastgoedportal.nl vindt u uitgebreide nieuwe subsidieregeling voor Kantoren en Scholen. De EIA 2010 tot de gloednieuwe Toolkit Kantoren. Gekoppeld aan het
een science fiction-boek dat een
vastgoed. Duurzame gebouwen staan garant informatie over technieken, wet- en regelgeving, financiële regeling is per januari 2009 aangepast. Oftewel: nieuwe kansen dagthema zijn specialisten van SenterNovem in het Kenniscafé
compleet nieuwe wereld beschrijft. voor fors lagere energierekeningen. Dat geeft Hogere verkoopprijs regelingen en kosten en baten met betrekking tot duurzaam om duurzame gebouwen nog gemakkelijker te realiseren. aanwezig. Bijvoorbeeld op woensdag adviseurs duur zame
Zoals George Orwell ooit de toekomst ze een belangrijke voorsprong. Toekomstige De verkoopprijs van een duurzaam pand lag vastgoed. De informatie is overzichtelijk gerangschikt naar de SenterNovem adviseurs geven in het Kenniscafé informatie over gebiedsontwikkeling en op donderdag specialisten op het
huurders en eigenaren zullen naast prijs ook de zelfs 16% hoger. Het beleggingsrisico door de levensfasen van een gebouw: van initatieffase tot en met financiële regelingen. Zie pagina 2 voor meer informatie. gebied van duurzame energietoepassingen in de gebouwde
schetste met zijn klassieker 1984. Maar
jaarlijkse vaste kosten meewegen in hun beslis- stabiele bezettingsgraad blijkt kleiner. beheer. De site wordt regelmatig geupdate zodat u steeds over omgeving. Ook kunt u in het Kenniscafé deelnemers aan de
2020 is niet zo heel ver weg. sing. Daardoor ligt voor eigenaren van gebou- De bereidheid meer te betalen, of een hogere de meest actuele informatie beschikt. debatten van het PROVADA Green Forum ontmoeten.
Zeker niet voor de projectontwikkelaar, wen die veel energie gebruiken – en daar niets huur te accepteren, neemt snel toe als de
aan doen – een waardedaling in het verschiet. potentiële koper of huurder ziet dat zijn ener-
belegger, architect of installateur die
PROVADA Green Forum Programma
gielasten veel lager zijn dan bij vergelijkbare
dan nog wil meetellen. Die zal nú actie Hogere huren en meer huurders kantoorgebouwen. En een kantorenmarkt met
SenterNovem
Dat besef mag nog niet bij iedereen zijn door- leegstand, zoals in Nederland, biedt kopers en Een samenwerking van de Dutch Green Building Council, Triodos Bank, SenterNovem en PROVADA.
moeten ondernemen. Catharijnesingel 59
gedrongen, de feiten liegen er niet om. De huurders keuze. Presentatie en gespreksleiding door Annette van Trigt.
Universiteit van Maastricht en de Californische Postbus 8242
2020 is namelijk het ijkjaar waarin gebouwen Universiteit Berkeley deden een uitgebreid Nieuwbouw is de norm 3503 RE Utrecht dinsdag 16 juni woensdag 17 juni donderdag 18 juni
zo zuinig moeten zijn dat ze net zoveel energie marktonderzoek onder Amerikaanse kantoren Klinkt 2020 toch nog ver weg? Bedenk dan dat Telefoon (030) 239 34 93 DE PRIJS VAN DUURZAAM BOUWEN DE DUURZAME STAD DUURZAME INNOVATIE
gebruiken als ze opleveren: energieneutraal. naar duurzaamheid. Ze vergeleken de huren en er jaarlijks gemiddeld 2% aan nieuwe kantoor- Telefax (030) 231 64 91
Dat is afgelopen voorjaar afgesproken door het verkoopprijzen van Amerikaanse kantoorge- gebouwen bijkomt. Over twaalf jaar is dus een
www.senternovem.nl
Inspiration De meerwaarde van duurzaam vastgoed Sustainable city building Society creates energy
kabinet met heel bouwend Nederland in het bouwen met een milieulabel met die van verge- kwart van de voorraad relatief zuinig, want 11.00u - 12.00u door Prof. Piet Eichholtz door Charles Landry door Dr. Hermann Scheer
info@senternovem.nl
zogeheten Lente-akkoord. Om dat te bereiken lijkbare kantoren zonder zo’n certificaat. In juli nieuwbouw moet vanaf 1 januari voldoen aan
moeten nieuwe utiliteitsgebouwen al vanaf 1 2008 werden de uitkomsten van het onderzoek een strengere EPC-norm. De bestaande voor- Lunchcafé De rol van vastgoedfondsen bij Oude en nieuwe steden duurzaam? Versnelling van energieprojecten
januari gemiddeld 20% energie-efficiënter zijn. gepubliceerd en die spreken boekdelen. raad ontkomt daarom niet aan het verbeteren juni 2009 12:30u - 13.30u verduurzaming
Duurzame gebouwen leverden een 2% hogere van de energie-kwaliteit. Wie nu niets doet en
Waardedaling huur per vierkante meter op. Oogt dat mis- het jaar 2020 ziet als voer voor science fiction- in opdracht van Practice Duurzaam inkopen 2010 Duurzame binnensteden Circle of Blame 2 Herontwikkeling:
Maar naast kansen zijn er ook bedreigingen. schien nog bescheiden, maar omdat deze schrijvers, prijst zichzelf uit de markt. 14:30u - 15.30u wie neemt de lead?
Wie de komende jaren geen werk maakt van gebouwen meer huurders trokken, stond er
energiebesparing zal de slag op de vastgoed- minder leeg. De bezettingsgraad van een ‘groen’ Meer Wake up calls op: The world beyond De prijs van duurzaam bouwen De bereikbare stad Innovator Pitch
markt missen. De vraag naar duurzame, ener- pand bleek ook constanter. Daardoor lagen de www.vastgoedjournaal.nl 16:00u - 17.00u
www.duurzaamvastgoedportal.nl www.duurzaamvastgoedportal.nl
4 1

2. Financiële regelingen van de rijksoverheid voor
Toelichting op het programma
duurzame utiliteitsbouw
Groenregeling EIA – Energie Investerings Aftrek Tender NESK – Naar Energiezuinige Scholen en Kantoren De rol van vastgoedfondsen bij verduurzaming Mag duurzaam vastgoed wat extra kosten met zich mee bren- De bereikbare stad
De Groenregeling is een fiscale regeling. Voor zeer duurzame uti- De EIA is een fiscale regeling van de ministeries van Financiën en In juni 2009 is de subsidieregeling UKP NESK (Unieke Kansen In het afgelopen jaar heeft de Vereniging van Beleggers voor gen, dus is de markt intussen bereid om een mogelijke extra Bereikbaarheid van steden en binnensteden in het bijzonder is
liteitsbouw kan gebruik gemaakt worden van een lening bij een Economische Zaken, vergelijkbaar met de MIA regeling. De rege- Programma Naar Energieneutrale Scholen en Kantoren) openge- Duurzame Ontwikkeling VBDO in opdracht van SenterNovem investering te betalen? Wie moet hierin het voortouw nemen een belangrijk thema bij duurzaamheid. Binnensteden slibben
groenbank. Het te lenen bedrag is maximaal EUR 400 per m2 met ling is bedoeld voor ondernemers die investeren in energiebe- steld. Deze regeling ondersteunt investeerders bij het realiseren een quickscan uitgevoerd naar de bijdrage van vastgoedfondsen en welke partijen moeten betrokken worden? dicht en worden steeds minder goed bereikbaar. Oplossingen
een maximum van 5000 m2 BVO. Gebouwen of gebouwdelen sparende maatregelen en duurzame energie. Op de EIA-lijst van zeer energiezuinige scholen en kantoren. UKP NESK omvat aan CO2-reductie. Dit onderzoek is uitgevoerd op basis van Dinsdag 16 juni 16.00u: Rondetafeldiscussie onder leiding van worden gezocht in hoogwaardige openbaar vervoer systemen,
met een industriefunctie of overige gebruiksfunctie, zoals staan ondermeer warmtepompen, warmte-koudeopslag in de twee onderdelen: haalbaarheidsstudies en praktijkprojecten. openbare informatie en gesprekken met een aantal vertegen- Dr. Jan Terlouw (voorzitter EnergieTransitie Platform Gebouwde het wegsluizen van verkeersaantrekkende functies uit binnen-
bedrijfshallen, komen niet in aanmerking voor de regeling. Alle bodem (aquifers), grondwarmtewisselaars, HR-pompen, fotovol- Subsidie voor praktijkprojecten wordt toegekend naar prestatie woordigers van vastgoedfondsen. De meerwaarde van duurzaam Omgeving) met Dietmar Werner (Volker Wessels), Coen van steden en het ontmoedigen van autogebruik. Welke concepten
grote Nederlandse banken hebben een groenbank. Een overzicht taïsche zonne-energiesystemen (PV) en zonnecollectorsystemen (MJ besparing per jaar). De hoogte van de subsidie is 150 euro vastgoed ten opzichte van traditioneel vastgoed wordt steeds Oostrom (OVG Projectontwikkeling), Flip Verwaaijen (TNT Real kunnen ontwikkeld worden om op de lange termijn steden
van erkende banken als groene instelling zijn te vinden op de (zonneboilers). De aftrek van de fiscale winst bedraagt maximaal per bespaarde GJ voor kantoren en 250 euro per bespaarde GJ duidelijker. Huurders zijn bereid een hogere huur te betalen, en Estate) en Elco Brinkman (Bouwend Nederland). bereikbaar te houden. Moeten functies verder gescheiden
website Groen Beleggen en Financieren van SenterNovem. De 44% van de investeringskosten. Investeringen voor het verbete- voor scholen. De maximale subsidie bedraagt 500.000 euro per de waarde van de eindbelegging is hoger. Welke rol kunnen de worden? Moeten gemeenten hier in sturen om moeten zij de
criteria (Maatlat en bijbehorende toelichting) kunt u downloa- ren van het energielabel van een utiliteitsgebouw (alleen project. Minimumeis voor nieuwbouw kantoren: EPC < 0,75; afnemers van duurzame gebouwen (de vastgoedfondsen) spelen Oude en nieuwe steden duurzaam? ontwikkeling van steden meer over laten aan de markt?
den vanaf dezelfde site. bestaande bouw) komen ook voor EIA in aanmerking. minimum eis voor renovatie: A label. Minimumeis voor scholen: om een versnelling in de ontwikkeling en realisatie van duur- De duurzame stad is een modebegrip geworden. Iedere stad is Woensdag 17 juni 16.00u: Rondetafelgesprek onder leiding van
Voor meer informatie zie www.senternovem.nl/groenbeleggen Voor meer informatie zie www.senternovem.nl/eia EPC < 0.90. Adviseurs houden spreekuur over NESK op dinsdag zaam vastgoed te bewerkstelligen? Moeten ze eerder betrokken op haar eigen wijze bezig met het streven naar duurzaamheid. Annette van Trigt met Thomas Rau en Adriaan Visser (OBR).
De fiscale regelingen EIA, MIA en Vamil zijn aantrekkelijk voor en donderdag! worden in het ontwikkelingsproces, moeten ze eisen gaan stel- Iedere stad staat echter voor een geheel verschillende opgave.
MIA/Vamil - Milieu Investeringsaftrek / Willekeurige organisaties die inkomsten- of vennootschapsbelasting betalen Voor meer informatie: www.senternovem.nl/UKP_NESK len aan ontwikkelaars en moeten zij zich hier middels hun bran- Oude steden hebben meer te maken met binnenstedelijke her- Versnelling van energieprojecten
afschrijving Milieu Investeringen en fiscaal eigenaar zijn van de bedrijfsmiddelen waarin zij heb- cheorganisaties in verenigen? structurering en revitalisering, terwijl sommige (nieuwe snel Wat is nodig om, ondanks de kredietcrisis, massaal groene,
De MIA en Vamil zijn fiscale regelingen van de ministeries VROM ben geïnvesteerd. Groenfinanciering en EIA of MIA zijn te combi- SDE - Stimulering Duurzame Energieproductie Dinsdag 16 juni 12.30u: Film en interviews met Huib Boissevain groeiende steden vanaf de randvoorwaarden na kunnen denken navolgbare energieprojecten in de gebouwde omgeving te
en Financiën voor ondernemers die investeren in milieuvriende- neren. De combinatie MIA en EIA gaat niet samen. In april 2008 is de SDE subsidieregeling gepubliceerd. De SDE (Annexum), Bas Rüter (Triodos Bank), Hans Copier (ING REIM), over duurzaamheid van nieuwe woon- en werkgebieden. realiseren? Het gaat om zaken als Groenprojecten, introductie
lijke bedrijfsmiddelen. Deze regelingen leveren de ondernemer stimuleert de opwekking van duurzame elektriciteit, waaronder Giuseppe van der Helm (VBDO), Wim Fieggen (Vastned) en Hebben oude steden hiermee een natuurlijke achterstand om van zonnepanelen, warmtepompen, opslag, aanpak bestaande
niet alleen minder winstbelasting op, maar ook een groen EOS - Energie Onderzoek Subsidie zonnestroom, windenergie en biomassa. Het betreft exploitatie- Matthieu Elshout (PGGM). integrale duurzaamheid te realiseren, of bieden bestaande ste- voorraad, gebouwlabels, wetgeving, subsidies, voorbeeld-
imago. Alleen milieuinvesteringen die op de Milieulijst staan EOS is een programma van het Ministerie van EZ en beoogt de subsidies voor duurzame energie (zon, wind, biomassa, water) delijke patronen en gebieden juist meer kansen om duurzaam- projecten, initiatieven, samenwerkingsverbanden in Nederland.
komen in aanmerking voor MIA/Vamil. In de Milieulijst 2009 technische kennis over energie-efficiency en duurzame energie op kWh. De regeling is opgerekt zodat deze ook voor grotere De prijs van duurzaam bouwen heid handen en voeten te geven? En hoe zit het met kleine ste- En niet om centrale energievoorziening, windmolens op zee, of
staan onder andere een zeer duurzaam utiliteitsgebouw, renova- uit te breiden door onderzoek van Nederlandse kennisinstellin- installaties geldt. Jarenlang was het adagium dat duurzaam vastgoed duurder den en dorpen, waarliggen hier de kansen en uitdagingen? zonne-energie uit de Sahara.
tie van een bestaand utiliteitsgebouw, maar ook een vegetatie- gen en bedrijven te steunen. Het programma beslaat het traject is dan traditioneel vastgoed, en dat niemand bereid is om de Woensdag 17 juni 12.30u: Interviews met Frank Bijdendijk Donderdag 18 juni 12.30u: Debat onder leiding van Annette
dak of gevelbegroeiingssysteem, een installatie voor het gebruik van idee tot aan marktintroductie. Afhankelijk van het type pro- NB: de regeling is voor zonnepanelen en biomassa reeds extra investering te betalen. Is dit nu zo, of kan door slim te (Stadgenoot), Ronald Prins (Gemeente Amsterdam), van Trigt, met Peter Blom (Triodos Bank), Douglas Grobbe (ABN
van regenwater, milieuvriendelijke verlichting, low NOx- ject en de perspectieven van het project kan bij verschillende uitgeput. ontwerpen, of door projecten over de gehele levenscyclus te Robert Jan Piet (Gemeente Heerhugowaard) en Jos Huizinga Amro), Ad van Wijk (Econcern), Arjan ten Elshof (Eneco) en Marije
branders, waterbesparende toiletten en infiltratiesystemen. EOS-regelingen een beroep worden gedaan op subsidie. Zie www.senternovem.nl/sde beschouwen voor een concurrerende prijs worden ontwikkeld. (Gemeente Zeewolde). Lafleur (Redenko / Holland Solar / Stichting Warmtepompen).
Voor meer informatie zie www.senternovem.nl/miavamil Zie www.senternovem.nl/eos
TNT Distributiecentrum, Veenendaal
TOP 10 DUURZAME ONDERNEMINGEN PUBLICATIES TOP 10 DUURZAME GEBOUWEN
Tools Een selectie: Volgens webpanelleden van vastgoedjournaal.nl
NUMMER 2
Triodos Vastgoedreeks nr. 1
Meer Wake up calls op www.duurzaamvastgoedportal.nl
– Stappenplan verduurzaming kantoren
– EPA-U Maatwerkadvies
Voor energiebesparing hoeft u niet altijd dure – EPCheck
1 Triodos Real Estate Development, 208 stemmen groen
goud
– Installatie Performance Scan 1 TNT Distributiecentrum, Veenendaal, GreenCalc 632
investeringen te doen in nieuwe technieken of
– Verlichtingsscan 2 OVG Projectontwikkeling, 176 stemmen [RE] 2 Rijkswaterstaat, Terneuzen, GreenCalc 323
toepassingen. U kunt ook bestaande technieken 3 BAM vastgoed, 104 stemmen
De financiële meerwaarde
– ABCD-tool BUILDING 3 WNF, Zeist, GreenCalc 269
van duurzaam vastgoed
(laten) optimaliseren. SenterNovem heeft hiervoor – Zelftest 4 DHV, 96 stemmen THE 4 Rijkswaterstaat Ijmuiden, GreenCalc 257 Rijkswaterstaat, Terneuzen
– Test uw school 5 AM, 92 stemmen
FUTURE Met de uitgave Groen Goud
5 DWA, Bodegraven, GreenCalc 251
levert Triodos Bank een bijdrage
diverse instrumenten ontwikkeld voor gebouw-
Inzoomen op duurzaamheid
– Quick Scan Energiebesparing Bedrijfshallen 6 Dura Vermeer Groep, 92 stemmen aan één van de belangrijkste 6 Bear Architecten, Gouda, GreenCalc 248
items die momenteel spelen in
eigenaren en facility managers om zo de energie- 7 Search, 88 stemmen de vastgoedmarkt, namelijk de 7 Alterra, Wageningen, GreenCalc 244
efficiency en binnenmilieukwaliteit van gebouwen Op de nieuwe website www.duurzaamvastgoedportal.nl 8 ING Real Estate, 84 stemmen DGBC_omslag(zonder rug).indd 1 05-06-2009 09:21:01 financiële meerwaarde van 8 Kaswoning, Culemborg, GreenCalc 243
Nummer 2 van het DGBC- duurzaam vastgoed.
kunt u de tools snel vinden. 9 Arcadis, 74 stemmen tijdschrift, o.a. verkrijgbaar in Groen Goud wordt op 16 juni
9 Oxfam, Gent, GreenCalc 217
te verbeteren en duurzaamheid te stimuleren. 10 Multi Vastgoed, 72 stemmen het Kenniscafé gepresenteerd op het Provada 10 Laan op Zuid, Rotterdam, GreenCalc 206
Green Forum.
Belasting beloont verduurzaming bestaande bouw via EIA Duurzaam inkopen goed voor uw portemonnee én het milieu
Durft u nog de radio aan te zetten? Veel minder belasting Maar ook voor de eigenaar. Die kan bij verkoop Kans… Vanaf 1 januari 2010 neemt de Duurzaamheidscriteria kunnen kopers en huurders van kantoren ook daarbij dat er interessante regelingen zijn die
Dat kan heel voordelig uitpakken. Laten we voor de dag komen met een beter energielabel Investeren in tijden van een kredietcrisis is Bij nieuwbouw en renovatie gaat de overheid zelf goed aanpakken. Uit een recent onderzoek duurzaam bouwen en renoveren fiscaal
De financiële crisis dendert door en rijksoverheid bij 100% van haar
een fictief voorbeeld geven. Een bedrijf heeft voor het gebouw. Het is dus een dubbelslag: mogelijk niet de eerste reactie van een branche werken met milieuprestatieinstrumenten waar- van PriceWaterhouseCoopers in zeven Europese ondersteunen.
in de bouw vallen rake klappen. 500.000 euro winst voor belastingen. Aan lagere belasting en een waardevoller pand. onder druk. Toch biedt ook deze periode kan- inkopen duurzaamheid als mee de milieukwaliteit van gebouwen integraal landen waaronder Nederland, blijkt dat duur-
De waarde van vastgoed staat onder vennootschapsbelasting is de ondernemer sen, zoals deze verruiming van de EIA. Het is zwaar wegend criterium mee. kan worden bepaald. Bij nieuwbouw van kanto- zaam inkopen geld bespaart. De levensduur Duurzaam inkopen criteria:
ruim 121.000 euro kwijt. Maar hij besluit een Voorwaarde aan u om de handschoen op te pakken. Denk ren zal de overheid een milieuprestatie vragen: van duurzame gebouwen is langer en daardoor www.senternovem.nl/duurzaaminkopen
druk, kortom het is kommer en kwel. De gemeenten streven naar
substantieel pakket aan energiebesparende Aan de lucratieve verruiming van de EIA zijn vooruit, zie de kansen en grijp ze. U wordt er minimaal GreenCalc-score 200 of GPR-Gebouw- dalen de totale kosten gemiddeld met maar
Maar er is positief nieuws. Groot maatregelen te nemen. Laten we zeggen voor natuurlijk wel voorwaarden verbonden. Meer beter van. 75% in 2010 en 100% in 2015. score 7. Bij renovatie wordt een verbetering van liefst 10%. Materialen gaan langer mee en Meer Wake up calls op:
nieuws zelfs. 3 ton. Standaard mag hij 44% van die kosten dan de helft van de bestaande gebouwen heb- de milieuprestatie gevraagd: minimaal 60 pun- daarmee het gebouw. De daling van de CO2- www.vastgoedjournaal.nl
– 132.000 euro – aftrekken van de belasting. ben nu een niet zo energiezuinig label (D, E, F Op de Provada kunt u in het Kenniscafe prak- Uitgangspunt bij het opstellen van de nieuwe ten berekend met GreenCalc of minimaal uitstoot met 70% is spectaculair te noemen.
De vennootschapsbelasting komt nu uit op en G). Wie met duurzame maatregelen twee tische informatie krijgen over de EIA-regeling. inkoopeisen zijn de drie P’s van People, Planet 2 punten berekend met GPR-gebouw. Verder
Alle bestaande utiliteitsgebouwen komen in ruim 87.000 euro. Indien het pakket maatrege- labelstappen verbetering en/of het label B en Profit. Dit betekent dat de overheid bij wil de overheid alleen gebouwen aankopen Geen drempels
aanmerking voor de bijzonder interessante len een bepaalde energieprestatieverbetering bereikt, mag alle investeringskosten die Meer Wake up calls op: nieuwbouw, renovatie, beheer en sloop van en huren met een Energielabel C. Indien een Duurzaam inkopen is dus voor iedereen aan
fiscale Energie-investeringsaftrek regeling (EIA). bereikt kan het voordeel tot 40% hoger uitval- daarmee gemoeid zijn, in één keer opgeven www.vastgoedjournaal.nl kantoorgebouwen, maar ook bij aankoop en beoogde gebouw een Energielabel D of lager te raden, die geen dief wil zijn van eigen
Wie zijn gebouw duurzamer maakt, kan bijna len. Een forse bonus dus. voor de EIA. Inclusief de kosten voor het huur van kantoren duurzaamheidscriteria heeft, zullen verbeteringen moeten worden portemonnee. De criteria die de overheid
de helft van alle gemaakte kosten van de Uiteraard gaat daar een investering aan vooraf. energie-advies. De exacte spelregels zijn te gaat hanteren. Zijn ze duurzaam gebouwd, aangebracht om het gebouw met 2 labelstap- hanteert, zijn openbaar en één op één over
belasting aftrekken. Indien een pakket van Maar wel een die tot in lengte van dagen een lezen op www.senternovem.nl/eia. Bijvoorbeeld gebruiken ze niet te veel energie en wat voor pen, of tot label C, te verbeteren. te nemen.
maatregelen uitgevoerd wordt waarbij een lagere energierekening oplevert. En voor wie over het minimum- en maximumbedrag aan energielabel hebben ze? Dat heeft direct grote De vastgoedeigenaar die zichzelf niet buiten
flinke energielabelsprong wordt gemaakt kan het is ontgaan: de kosten van energie vertonen energie-investeringen die de regeling kent. gevolgen als je weet dat de overheden naar Dubbel winst spel wil zetten, doet er wijs aan zijn panden
aanspraak gemaakt worden op ruimere een stijgende lijn. Weinig verbruiken is dan Maar ook dat montagekosten meetellen. En de schatting een vijfde van alle kantoren in Wat de overheid in 2010 gaat doen, duurzaam- langs de duur zame meetlat te leggen. En snel
aftrekmogelijkheden. prettig voor de gebruiker van een pand. onderhoudskosten uiteraard niet. gebruik hebben. heid zwaar laten wegen bij aankoop en huur, te handelen als de uitkomst tegenvalt. Bedenk
www.duurzaamvastgoedportal.nl www.duurzaamvastgoedportal.nl
2 3