Czy jedzenie może wpływać na emocje ? a może emocje wpływają na to co jemy ? Serdecznie zapraszam do zapoznania się z prezentacją dotyczącą tego tematu.
2. Psychodietetyka – dla dzieci i dorosłych
Psychodietetyka – nauka żywienia człowieka w zdrowiu i
chorobie ze szczególnym uwzględnieniem aspektu
psychicznego. Zwraca uwagę na dwukierunkowe połączenie
pomiędzy jedzeniem, a emocjami.
2021-09-25
Jedzenie
Emocje
3. Psychodietetyka – dla dzieci i dorosłych
Opieka nad pacjenta powinna być wieloaspektowa:
Zmiana nawyków żywieniowych
Zmiana stylu życia poprzez wprowadzenie aktywności
fizycznej
Umiejętność radzenia sobie ze stresorami, nauka emocji i
uczuć
2021-09-25
4. Psychodietetyka – dla dzieci i dorosłych
2021-09-25
Cel
ostateczny
Dieta
Aktywność
fizyczna
Poznanie
Siebie
5. Psychodietetyka – dla dzieci i dorosłych
Opieka nad pacjentem bez holistycznego podejścia do
przypadku jest jak jazda bez kół, czy jest możliwa ?
2021-09-25
6. Psychodietetyka – dla dzieci i dorosłych
Serdecznie zapraszam na studia
podyplomowe w Wyższej Szkole Bankowej
we Wrocławiu
2021-09-25
8. Otyłość - definicja
„Waga która jest wyższa niż ta którą uważa się za
zdrową(odpowiednią) wagę dla danego wzrostu
określa się jako nadwagę lub otyłość.
Wskaźnik masy ciała (BMI) jest używany jako
narzędzie przesiewowe do diagnozowania
nadwagi lub otyłości”
Definicja CDC, Central for Disease Control and Prevention
2021-09-25
9. Otyłość - definicja
Wskaźnik masy ciała (BMI) to miara która wykorzystuje Twój wzrost i wagę, aby sprawdzić czy Twoja waga jest zdrowa
Wskaźnik BMI (body mass index) =
𝒎𝒂𝒔𝒂 𝒄𝒊𝒂ł𝒂 (𝒌𝒈)
𝒘𝒛𝒓𝒐𝒔𝒕 𝒎 ²
Nie uwzględnia dodatkowych czynników:
1. Płeć
2. Wiek
3. Obrzęki
4. Masa mięśniowa
5. Dystrybucji tkanki tłuszczowej
6. Grupa etniczna
7. Stan fizjologiczny
2021-09-25
10. Otyłość - definicja
Wskaźnik BMI cechuje się dużą swoistością, za to małą czułością w rozpoznawaniu otyłości definiowanej
jako odsetek tkanki tłuszczowej w organizmie mężczyzn >25% i kobiet >35%
BMI < 18,5 kg/m² - niedowaga
BMI 18,5 kg/m² do 24,9 kg/m² - zdrowa waga
BMI 25,0 kg/m² do 29,9 kg/m² - nadwaga
BMI 30,0 kg/m² do 34,9 kg/m² - otyłość I stopnia
BMI 35,0 kg/m² do 39,9 kg/m² - otyłość II stopnia
BMI > 40,0 kg/m² - otyłość III stopnia
Na podstawie WHO
2021-09-25
20. Otyłość – czynnik psychologiczny
23.09.2021
Emocje oraz zdrowie psychiczne ma również wpływ na wystąpienie
otyłości m.in.:
Obniżenie nastroju, łącznie z wystąpieniem depresji
Obniżenie samooceny i brak samoakceptacji
Nieumiejętne zaspakajanie i/lub realizowanie
potrzeb psychicznych
21. Otyłość – powikłania
23.09.2021
Otyłość powoduje wiele powikłań są to m.in. Choroby fizyczne, psychiczne,
zaburzenia seksualne ale również osoby otyłe częściej umierają z powodu infekcji
wirusem Sars-Cov-2
https://www.rethinkobesity.com/impact-
of-obesity/associated-risks-of-
obesity.html
22. Otyłość – powikłania psychiczne
23.09.2021
Depresja – pacjenci z otyłością są prawie pięciokrotnie bardziej narażeni na
wystąpienie zaburzeń depresyjnych, w szczególności kobiety
Zaburzenia nastroju – osoby otyłe, ale również z nadwagą mają nawet
dwukrotnie większą szansę na zaburzenia nastroju niż osoby o prawidłowej
masie ciała
Zaburzenia lękowe – występują u około 30% pacjentów z otyłością. Najczęściej
występującą fobią jest fobia społeczna która pojawia się u 9% ludzi otyłych.
Nadużywanie substancji psychoaktywnych – niektóre badania wykazują, że
otyli są częściej uzależnieni od alkoholu, narkotyków
23. Otyłość – zaburzenia seksualne
23.09.2021
65% pacjentów z otyłością zgłasza zaburzenia seksualne
50% ma problemy z marzeniami dotyczącymi kontaktów seksualnych
41% unika kontaktów seksualnych
Otyłość obniża u mężczyzn stężenie testosteronu. 1 punkt BMI powyżej normy
obniża stężenie testosteronu o 2%
Nadwaga i otyłość zwiększa prawie o 90% szansę na wystąpienie zaburzeń
erekcji
Otyłość powoduje niepłodność oraz zmniejsza zadowolenie z seksu
27. Fizjologia układu nagrody
Stresory negatywne i pozytywne, które przekraczają nasze zdolności do
poradzenia sobie z nimi aktywują oś podwzgórze-przysadka-nadnercza powodując
zwiększenie uwalniania kortyzolu
Kortyzol zmniejsza wrażliwość podwzgórza na działanie leptyny i wzmacnia wpływ
układu nagrody
Aktywacja układu nagrody zwiększa skłonność do spożywania większych ilości
jedzenia
Mechanizm traktowania jedzenia jako nagrody lub pocieszenia powstaje już w
okresie niemowlęcym
2021-09-25
28. Układ nagrody - fizjologia
Jak działa układ nagrody
Odczucie przyjemności wiąże się z wydzieleniem dopaminy
Dobry posiłek wydziela o 50% więcej dopaminy
Seks zwiększa wydzielenie dopaminy o około 100-150%
Zapalenie papierosa o 200%
Narkotyki o 1000% zwiększają stężenie dopaminy
Mózg przyzwyczaja się do dużej ilości dlatego potrzebuje coraz więcej
tego neurotransmitera
2021-09-25
29. Układ nagrody – pobór pokarmu
Głód – fizjologiczne odczucie związane z niedoborem pokarmów
Sytość – hamuje głód
Apetyt – powoduje poszukiwanie konkretnego pokarmu, nie z
powodu zaspokojenia potrzeb fizjologicznych, ale z odczucia
przyjemności jedzenia. Jest niezależny od odczucia sytości
Sytuacje stresowe aktywują układ nagrody powodując odczucie
apetytu, które prowadzi do spożycia wysokokalorycznych produktów
spożywczych
2021-09-25
30. Różne rodzaju głodu, a otyłość
Otyłość
Głód
fizjologiczny
Głód
hedonistyczny
(apetyt)
Głód
emocjonalny
Głód
towarzyski
2021-09-25
32. Otyłość – jedzenie pod wpływem emocji
20.05.2021
Emocje to subiektywny stan psychiczny, uruchamiający priorytet dla
związanego z nim programu działań. Odczuwaniu emocji zwykle towarzyszą
zwykle zmiany somatyczne, ekspresje mimiczne oraz zachowania
Pełnią one różne funkcje, m.in.. motywacyjne i istotnie przyczyniają się do
kontroli podstawowych systemów behawioralnych zarówno u ludzi, jak i zwierząt
Regulacja emocji za pośrednictwem jedzenia, może stać się mechanicznym
działaniem, którego intencją będzie ograniczanie negatywnych skutków
przeżywanych emocji
Związek pomiędzy stresem, a jedzeniem jest złożony, wyniki badań są w tej
kwestii są niejednoznaczne
Stres może tłumić apetyt, średnio 48% osób odczuwa zmniejszony apetyt w
trakcie sytuacji stresujących krótkotrwałych
Negatywne emocje mogą zwiększać apetyt, około 30% osób odczuwa
zwiększony apetyt
33. Otyłość – jedzenie pod wpływem emocji
20.05.2021
Konkretne emocje takie jak gniew, strach, smutek i radość wpływają na
motywację do jedzenia, wybór produktów, szybkość jedzenia, ilość
spożytego jedzenia, a także na metabolizm i proces trawienia
Emocje wpływają również na preferencje żywieniowe, walory smakowe, jakie w
danej chwili preferuje organizm człowieka, oraz stanowią istotny element
nieprawidłowych zachowań żywieniowych
Jedzenie może maskować negatywny nastrój, tymczasowo wpływając na
odczucie pozytywnego nastroju związanego z jedzeniem
Czekolada zmniejsza poziom negatywnego nastroju do około 3 minut
34. Wpływ stresu na apetyt
Działanie stresora
Kortykoliberyna
hamuje apetyt
Glikokortykosteroidy
pobudzają apetyt
Energia
zmagazynowana
jest mobilizowana
Apetyt i
magazynowanie
energii jest tłumione
2021-09-25
Uwalnianie
Oś czasu Opracowanie własne na podstawie :
Psychodietetyka A. Brytek-Matera
[red. Nauk]. Wydawnictwo PZWL
2020
35. Model prawidłowego i nieprawidłowego
reagowania na sytuację stresujące
Stres
Objawy
stresu
Interpretacja
emocji
Rozładowanie
emocji
Odczucie
głodu
Spożycie
pokarmu
2021-09-25
Opracowanie własne na podstawie: P.
Kłósek „Zależność między stresem
psychologicznym, a powstawaniem
otyłości” Forum Medycyny Rodzinnej
2016 tom 10, nr 3, 145-152
36. Model uważnej konsumpcji BASIC
B Breathing and belly check Oddychaj i ustal
poziom sytości
A Assessment Określ porcję,
teksturę i smak
pokarmu
S Slown down Daj sobie czas na
spokojną
konsumpcję
I Investigate the hunger Zastanów się, czy
dalej jesteś głodny
C Chew the food Przeżuwaj, nie
połykaj
S Savor Delektuj się
2021-09-25
37. Otyłość – koncepcja jedzenia emocjonalnego
20.05.2021
Jest to tendencja do przejadania się w odpowiedzi na negatywne emocje w
celu zmniejszenia negatywnego afektu i w konsekwencji zwiększenie
pozytywnego afektu
Jedzenie niezwiązane z zaspokojeniem potrzebny fizjologicznej, a którego
podłożem są przeżywane emocje, pozwala osobie na tymczasową poprawę
nastroju, odgrywając istotną rolę regulacji emocji
Jedzenie emocjonalne współwystępuje z problemami dotyczącymi zarówno
nadmiernej masy ciała, jak i trudnościami związanymi z jej utratą
Osoby z prawidłową masą ciała również mogą przejawiać emocjonalny styl
jedzenia, nadmiar kalorii jest równoważone przez zachowania
kompensacyjne
39. Leczenie otyłości
Praca z pacjentem który przejawia zaburzenia w pracy układu nagrody
Dietoterapia i suplementacja
2021-09-25
40. Odchudzanie
Otyłość i
nadwaga
Odchudzanie i
restrykcje
dietetyczne
Fanatyzm na
temat
odżywiania się
Blok,
odstępstwo od
restrykcji
Objadanie się
2021-09-25
Dyskomfort, złe
samopoczucie
chęć zmiany
masy ciała
Napięcie,
oczekiwanie
rezultatu na „już”
Poczucie winy,
stres, złość
Opracowanie własne na podstawie :
Psychodietetyka A. Brytek-Matera
[red. Nauk]. Wydawnictwo PZWL
2020
41. Otyłość – leczenie, aspekt psychologiczny
20.05.2021
Osoby poddane diecie restrykcyjnej częściej odczuwają zmiany nastroju:
depresją, niepokój, rozdrażnienie, lęk oraz irytację
W związku niedostarczeniem odpowiedniej ilości składników odżywczych,
mózg reaguje zwiększona wrażliwością i spostrzegawczością na bodźce
związane z jedzeniem
Pacjenci na diecie odchudzającą częściej myślą o jedzeniu, o posiłkach,
popadają w przykre stany psychiczne oraz nie wytrzymują okresu
odchudzania
42. Efekt jojo
Badania wykazują, że:
90-95 % pacjentów odzyskuje w ciągu roku od 30 do nawet 60% utraconej
masy ciała. (Amerykański Instytut Zdrowia)
W ciągu 5 lat większość pacjentów wraca do masy ciała sprzed procesu
odchudzania. (Bacon i Aphramor)
Zaledwie 23% pacjentów jest w stanie utrzymać ubytek masy ciała większy
lub równy 5% masy wyjściowej w ciągu miesiąca po zakończonej redukcji.
(Evans i wsp)
2021-09-25
43. Leczenie otyłości
Otyłość i
nadwaga
Nauka
pacjenta
właściwych
nawyków
żywieniowych
Powolna
redukcja masy
ciała
Adaptacja
ciała
Osiągnięcie
celu
2021-09-25
Uczenie się
zdrowego stylu
życia
Uczenie się
„Siebie”
Stosowanie
indywidualnej
dietoterapii
Uprawianie
sportu
Higiena życia
Stosowanie
indywidualnej
terapii
Umiejętność
właściwego
odżywiania się
Bycie
aktywnym
Umiejętność
radzenia sobie
z emocjami
Dbanie o
Swoje zdrowie
44. Etapy leczenia odchudzania – pierwsza wizyta
• Mechanizmy związane z nadmierną masą ciała, przyczyny i
trudności związane z jej utrzymaniem
Diagnoza problemu
• Wcześniejsze doświadczenia związane z odchudzaniem,
sukcesy i porażki
Uprzednie
doświadczenie
• Precyzowanie z pacjentem celu, budowanie motywacji i
poczucia odpowiedzialności za efekt
Ustalenie motywacji
• Aktualne możliwości pacjenta, tryb pracy, czynniki
socjoekonomiczne, wspierające oraz potencjalne przeszkody
Analiza otoczenia i
planowanie
• Aktualnie przyjmowane lekarstwa, choroby, czynniki
stresujące/
Analiza „pacjenta”
2021-09-25
Opracowanie własne na podstawie :
Psychodietetyka A. Brytek-Matera [red. Nauk].
Wydawnictwo PZWL 2020
45. Etapy leczenia odchudzania – kolejne wizyty
• Implementacja planu, radzenie sobie z
pokusami oraz przeszkodami,
odpowiednie reagowanie na stres
Wdrażanie
zachowań
• Ocena skuteczności podjętych działań,
określenie przyczyn niepowodzeń i
wyciąganie wniosków
Weryfikacja
zmian i ocena
efektów
• Przekształcenie nowych zachowań w
nawyki, zamiana zachowań
bezrefleksyjnych na refleksyjne
Utrzymanie
zmiany
2021-09-25
Opracowanie własne na podstawie :
Psychodietetyka A. Brytek-Matera [red. Nauk].
Wydawnictwo PZWL 2020
46. Najczęściej
popełniane błędy w
trakcie leczenia
otyłości
2021-09-25
• Lęk, strach
Brak aktywnego
uczestnictwa pacjenta
• Zaburzenia odżywiania
Restrykcje
dietetyczne
• Porzucenie leczenia
Brak podejścia
holistycznego
47. Dietoterapia
1. Według najnowszych wytycznych europejskich z 2015 roku dotyczących leczenia otyłości, cel
to nie tylko redukcja masy ciała ale także zmniejszenie czynników ryzyka i poprawę stanu
zdrowia
2. Można to osiągnąć poprzez redukcję 5-15% masy ciała w ciągu 6 miesięcy, poprawie składu
diety i umiarkowanemu zwiększeniu aktywności fizycznej i wydolności
3. Według europejskich wytycznych, ogólne zalecenia dotyczących diety odchudzającej
polegają na:
Obniżeniu gęstości energetycznej pokarmów i płynów
Zmniejszeniu porcji pokarmów
Unikania podjadania między posiłkami
Zredukowania epizodów braku kontroli i obfitego jedzenia
2021-09-25
48. Dietoterapia
1. Dieta osoby redukującej masę ciała powinna być tak skonstruowana, by mogła
obejmować w ciągu doby wszystkie grupy produktów żywnościowych, co
umożliwia dostarczenie wszystkich niezbędnych składników pokarmowych
2. Powinna być zbilansowana i rozłożona na 3-5 posiłków w ciągu dnia, a
przerwy pomiędzy nimi powinny wynosić 3-5 godzin
3. Należy położyć nacisk na zmianę nawyków żywieniowych, ponieważ dieta
będzie stosowana przez długi okres czasu
2021-09-25
50. Dietoterapia – najczęściej spotykane błędy
2021-09-25
Nakazy
dietetyczne
Chęć podjadania
Restrykcje
dietetyczne
Wolne
weekendy
Brak zmiany nawyków
Wyzwania
dietetyczne
Niska
podaż
kalorii
Niedożywienie
Monodiety
51. Dietoterapia – najczęściej spotykane błędy
Edukacja żywieniowa pacjentów z emocjonalnym podłożem zwiększonego
spożywania pokarmów może przynieść odwrotny skutek.
Pacjent bardzo chce, ale nie potrafi. Jego mózg woła jeść i to, że nie stosuje się
do zaleceń nie jest jego winą !
Nieetyczne jest pozostawienie pacjenta samego. Należy skierować go do
specjalistów którzy zajmą się jego problemem
2021-09-25
53. Suplementacja
2021-09-25
• Wpływa ochronnie na tkankę nerwową, oraz na
wydzielanie neutrofin
Witamina D
• Wpływają na prawidłowe funkcjonowanie tkanki
nerwowej
Witaminy z grupy B
• Są niezbędne do utrzymania prawidłowego
funkcjonowania mózgu oraz tkanki nerwowej
Kwasy omega 3
• Wpływa przeciwdepresyjnie i przeciw lękowo
Kurkumina
• Obniżają poziom stresu oraz lęku
Probiotyki
(lactobacillus acidophilus Rosell 52, casei Shirota)
54. Metody pracy z pacjentem
Leczenie
pacjenta
Aktywne
uczestnictwo
pacjenta w
leczeniu
Skierowanie
pacjenta do
specjalistów
Ewaluacja
pracy z
pacjentem
Motywacja i
wyjaśnienie
problemów
2021-09-25
57. Literatura
2021-09-25
Ostrowska L. Dietetyka kompendium. editor. Warszawa: Wydanictwo Lekarskie PZWL; 2020
Brytek-Matera A. [red. nauk.] i wsp. Psychodietetyka. editor. Warszawa. Wydanictwo Lekarskie PZWL; 2020
A. Ciupa „Techniki radzenia sobie ze stresem, w obecnej sytuacji w kraju (zajadanie emocji), Food Forum, nr 3 (37)/2020 str. 63
P. Kłósek „Zależność między stresem psychologicznym, a powstawaniem otyłości” Forum Medycyny Rodzinnej 2016 tom 10, nr 3, 145-152
Ziauddeen H, Alonso-Alonso M, Hill JO, Kelley M, Khan NA. Obesity and the neurocognitive basis of food reward and the control of intake. Adv
Nutr. 2015;6(4):474-486. Published 2015 Jul 15. doi:10.3945/an.115.008268
Hisham Ziauddeen, Miguel Alonso-Alonso, James O Hill, Michael Kelley, Naiman A Khan, Obesity and the Neurocognitive Basis of Food
Reward and the Control of Intake, Advances in Nutrition, Volume 6, Issue 4, July 2015, Pages 474–486, https://doi.org/10.3945/an.115.008268
Kenny PJ. Reward mechanisms in obesity: new insights and future directions. Neuron. 2011;69(4):664-679. doi:10.1016/j.neuron.2011.02.016
Editor's Notes
Seks wzmacnia odporność. Osoby które uprawiają seks 1-2 krotnie w ciągu tygodnia maja więcej sIgA niż osoby uprawiające rzadziej seks.
Seks obniża ciśnienie krwi oraz chroni przed chorobami układu sercowo-naczyniowego, w szczególności u kobiet.
Zmniejsza poziom stresu oraz poprawia jakość snu
