Παρουσίαση του έργου του Γ. ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΥ,το μυστικό της κοντέσσας Βαλέραινας από μαθητές του Β3 του ΓΕΛ ΒΑΣΙΛΙΚΩΝ Υπεύθυνη φιλόλογος, Δήμητρα Μπεχλιβάνη- Σαββοπούλου

2. ΠΕΡΙΛΗΧΗ!
•
Πρόκειται για μια οικογένεια ξεπεσμένων αριστοκρατών. Η ηλικιωμένη πια
κοντέσα Βαλέραινα κατέχει μια συνταγή που πηγαίνει από θηλυκό σε
θηλυκό μέλος της οικογένειας και θεραπεύει τη «θέλλα» των ματιών. Έχει
περιπέσει σε τέτοια κατάντια που τα νεότερα μέλη, την πιέζουν να
ομολογήσει το μυστικό της σκόνης, να πουλήσει την συνταγή, σε κάποιον
τυχοδιώκτη και να μην ξεπέσουν. Αποκαλύπτει το μυστικό η κοντέσα στη
νύφη της αφού πρώτα παίρνει το φαρμάκι για να ξεπλύνει την «ατιμία». Ση
στιγμή που ψυχομαχά, η οικογένεια μαθαίνει ότι ο Πάπιζας που
ενδιαφερόταν να αγοράσει τη συνταγή, έχει μόλις συλληφθεί για σειρά από
απάτες. Σο μυστικό σώζεται με τη θυσία της κοντέσας, πρότυπο ευγένειας
και αρχοντιάς σε έναν αιώνα που χαρακτηρίζεται από την ευτελή
κερδοσκοπία και τις σχέσεις συναλλαγής.

3. ΥΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΦΑΡΑΚΣΗΡΙ΢ΣΗΚΑ!

Είναι ένα αστικό δράμα που εκφράζει τα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα
με κριτική και ρεαλιστική διάθεση.

Διαδραματίζεται τον 20αιώνα (ανέβηκε το 1904).

Οι αφηγηματικές τεχνικές είναι μόνο ο διάλογος.

Είναι παιγμένο στην καθαρεύουσα.

Διαδραματίζεται το σπίτι της Κοντέσας Βαλαίρενας και ξεκινάει από το πρωί
και τελείωνει το βράδυ.

4. ΓΡΗΓΟΡΙΟ΢ ΞΕΝΟΠΟΤΛΟ΢!
•
Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 9 Δεκεμβρίου 1867. Ο πατέρας
του, Διονύσιος, καταγόταν από τη Ζάκυνθο και η μητέρα του Ευλαλία από την Πόλη. Ο Γρηγόριος
έζησε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια στη Ζάκυνθο, μέχρι το 1883, όταν γράφτηκε στο
Πανεπιστήμιο Αθηνών για να σπουδάσει Υυσικομαθηματικά, μετά από προτροπή του φίλου του
Νικολάου Μοτσενίγου, ο οποίος σπούδαζε ήδη Υυσικομαθηματικός στην Αθήνα. Σις σπουδές του
δεν τις ολοκλήρωσε ποτέ: από το πρώτο ήδη έτος είχε αρχίσει την ενασχόληση με τη λογοτεχνία, η
οποία ήταν και η μοναδική πηγή εσόδων του. Από το 1892 εγκαταστάθηκε μόνιμα πλέον στην
Αθήνα.
•
Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος ήταν Ζακυνθινός μυθιστοριογράφος, δημοσιογράφος και συγγραφέας
θεατρικών έργων. Διετέλεσε αρχισυντάκτης στο θρυλικό πια περιοδικό "Η Διάπλασις των Παίδων"
κατά την περίοδο 1896 - 1948.

Ήταν ο ιδρυτής και εκδότης του περιοδικού Νέα Εστία, το οποίο εκδίδεται ακόμα και σήμερα. Σο 1931
έγινε ακαδημαϊκός. Μαζί με τους Παλαμά, ΢ικελιανό και Καζαντζάκη ίδρυσε την Εταιρεία Ελλήνων
Λογοτεχνών. Ο Ξενόπουλος είναι ο σημαντικότερος εισηγητής του αστικού δράματος στην
Ελλάδακαι ένας από τους σημαντικότερους εκφραστές του θεάτρου ιδεών. Επηρεάστηκε από το
ιψενικό θέατρο.

6. ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΨΝ ΠΡΟ΢ΨΠΨΝ!

Ο Μανόλης είναι ο γιος της Βαλαίρενας και έχει μάθει από μικρός να ζει μέσα σταπλούτη και την άνεση αλλά με το πέρασμα τον εποχών
τα πράγματα άλλαξαν και ο χαρακτήρας του πρέπει να αλλάξει. Ο Μανόλης είναι ένας τεμπέλης άνθρωπος και αντί να προσπαθεί να
βρει μια δουλειά επηρεαζόμενος από την γυναίκα του Σασία παιδεύεται να πείσει την μάνα του να πουλήσει τη συνταγή του γιατρικούγια
τα μάτια. Η Βαλέραινα αγωνίζεται να παραμείνει πιστή στο όρκο της καθώς πολλές φορές ο γιος της την έχει φτάσει στα όρια της
αναγκάζοντας την χωρίς και ο ίδιος να το θέλει, να την κάνει να κλαίει και να πονάει που δεν μπορεί να βοηθήσει την οικογένεια της.
Ώσπου μια μέρα η Βαλαίρενα δεν άντεξε άλλο την πίεση που της ασκούσε ο Μανόλης και αποφάσισε να δώσει τη συνταγή στη Σασία. Η
Σασία και ο Μανόλης καθώς πέθαινε η Βαλέραινα της υποσχέθηκαν να μην δώσουν τη συνταγή .Ο Μανόλης είναι ένας χαρακτήρας
τεμπέλης και πολύ ύπουλος και αυτό φαίνεται από τα τεχνάσματα που έκανε μαζί με την Σασία για να πείσουν την Βαλαίρενα να πουλήσει
την συνταγή- επίσης είναι ευαίσθητος και αγαπάει την μάνα του αρκετά καθώς κατά βάθος δεν θέλει να την πληγώσει.

Η Τασία, η γυναίκα του Μανόλη, κατάγεται από πλούσια οικογένεια αλλά από τότε που ζει μαζί με τον άντρα της Μανόλη αυτή την άνεση
την έχει ξεχάσει καθώς η οικογένεια του βρίσκεται σε δύσκολη οικονομική κατάσταση .Η Σασία είναι μια πονηρή γυναίκα και αρκετά
τεμπέλα καθώς αντί να προσπαθεί να βοηθήσει την οικογένεια της οικονομικά, αυτή βάζει τον Μανόλη να πείσει την Βαλέραινα να
πουλήσει την συνταγή του γιατρικού. Αντί να σκεφτεί ότι την κάνει να πονάει επιμένει να μιλάει στον Μανόλη και εκείνος την ακούει και
πιέζει με τη σειρά του την μάνα του. Η Σασία είναι αρκετά πονηρή και πιστή γυναίκα στον άντρα της και αυτό μας το αποδεικνύει καθώς
δεν τον εγκαταλείπει ακόμα και αν είναι φτωχός, καθώς οι περισσότερες γυναίκες με την δικιά της ανατροφή θα τον είχαν παρατήσει

7. ΢ΤΝΕΦΕΙΑ…

Η Βαλέραινα είναι μια ήσυχη γυναίκα, η οποία κρύβει το μυστικό ενός γιατρικού από όταν πέθανε η πεθερά
της. Έχει ένα γιο τον Μανόλη και ένα εγγονό τον Παυλάκη. Αυτή και η οικογένεια της ήταν σε πολύ καλή
οικονομική κατάσταση όμως στην συνέχεια έμειναν χωρίς λεφτά ούτε για να επιβιώσουν. Έτσι, η Βαλέραινα
με την πίεση της οικογένειας της μπήκε στο δίλημμα για το αν πρέπει να ξεχάσει τον όρκο της και να
πουλήσει την συνταγή. Παίρνει την απόφαση να αυτοκτονήσει και να πει το μυστικό στην γυναίκα του γιού
της. Σέλος, καταφέρνει να ολοκληρώσει την αποστολή της και να πεθάνει έχοντας πάρει τον όρκο από την
Σασία.

Παυλάκης , για τον οποίον η απόλαυση να βλέπει της πριμαντόνες της όπερας έχει μεγαλύτερη αξία από
τον όρκο της γιαγιάς του.

Πάπουζας, που θέλει να κερδοσκοπήσει από αυτό.

8. ΚΟΙΝΨΝΙΚΕ΢ ΢ΤΝΘΗΚΕ΢!

Σο έργο αυτό με τη θεματική του απεικονίζει μια οικογενειακή και κοινωνική πραγματικότητα, προβάλλει αξίες ιδεολογικές και ταξικές ταυτόχρονα
όμως, τονίζει και την αξία της γυναικείας παρουσίας αλλά και την αποδοχή της γυναικείας ισότητας. Είναι ολίγο πρόσωπο και συμπεριλαμβάνει μια
οικογένεια. Αποτελείται από τρεις πράξεις :στην 1η πράξη γίνεται η εισαγωγή και η πληροφόρηση, στη 2η σημειώνεται η κλιμάκωση της δράσης και
στην 3η έρχεται η λύση του δράματος.

Η κατοχή του «μυστικού», η συνταγή δηλαδή για τη θεραπεία μιας ασθένειας , γίνεται στο έργο σύμβολο της σύγκρουσης ανάμεσα σε δύο
κόσμους. Από τη μια πλευρά, στέκεται ο παλιότερος κόσμος, σκηνικός αντιπρόσωπος του οποίου είναι η αριστοκράτισσα κοντέσα Βαλέραινα. Η
Βαλέραινα είναι και ο κάτοχος του μυστικού. Από την άλλη μεριά στέκεται ο εκπρόσωπος της νέας τάξης πραγμάτων, ο αστός επιχειρηματίας
Σζώρτζης Πάπουζας, που θέλει να αποκτήσει το «μυστικό». Με την πλευρά του συμπαρατάσσονται και οι τελευταίοι απόγονοι της αριστοκρατίας, ο
Μανώλης, η Σασία και ο Παυλάκης . Για την κοντέσα, η κατοχή και διατήρηση της συνταγής του φάρμακού ταυτίζεται με τη διατήρηση της
αξιοπρέπειας του οικογενειακού ονόματος. Σο μυστικό είναι καλά φυλαγμένο εντός των ορίων της οικογένειας, καθώς οι γυναίκες της δεσμεύονται
με όρκο ώστε να μην το αποκαλύψουν.

Θα παρατηρήσουμε εδώ ότι, ενώ η θεραπεία του φάρμακού παρέχεται αφιλοκερδώς σε όποιον την έχει ανάγκη, ανεξάρτητα από την κοινωνική
προέλευσή του, η κατοχή του παραμένει προνόμιο μιας αριστοκρατικής οικογένειας και ως ένα σημείο αποτελεί σύμβολο της δύναμής της. Δεν είναι
ίσως τυχαίο το γεγονός ότι το μυστικό κληροδοτήθηκε στην οικογένεια από έναν ιερομόναχο, δηλαδή από ένα εκπρόσωπο του κλήρου, που στην
παλαιότερη τάξη πραγμάτων αποτελούσε σύμμαχο της αριστοκρατίας στην κοινωνική ηγεσία. ΢τις νέες κοινωνικές συνθήκες, η διασύνδεση της
συνταγής με τον αριστοκρατικό κώδικα αξιών απειλείται και το παλαιό σύμβολο της κοινωνικής ανωτερότητας μιας τάξης κινδυνεύει να γίνει
ανταλλάξιμο είδος. ΢το καθεστώς της καπιταλιστικής οικονομίας, η κατοχή του «μυστικού» διεκδικείται από έναν επιχειρηματία και αντί να παραμείνει
διαθέσιμο σε όλους, όπως γινόταν πριν , η πρόσβαση σε αυτό θα προϋποθέτει πλέον την καταβολή ενός οικονομικού αντίτιμου. Παρατηρούμε
λοιπόν ότι ο παλαιός κάτοχός του, κρατά το «μυστικό» ερμητικά σφαλισμένο ως ένδειξη της κοινωνικής υπεροχής του και το δωρίζει αφιλοκερδώς
μιας και το χρήμα δεν αποτελεί αξία για την τάξη του. Ο υποψήφιος νέος κάτοχος, από την άλλη , επιδιώκει να αγοράσει το μυστικό , γιατί αυτό θα
του εξασφαλίσει την «αξία» που πρεσβεύει η δική του τάξη, δηλαδή το χρήμα. Ένα απλό γιατροσόφι, που σε έναν ιδανικό κόσμο θα αποτελούσε
κοινή γνώση σε όλους, σε έναν κόσμο όπου η κοινωνική αξία του ατόμου ή της ομάδας προσδιορίζεται από την ιδιοκτησία , διεκδικείται ως
ιδιοκτησιακό αντικείμενο . Ο Ξενόπουλος, με την ηρωοποίηση της κοντέσας συμπαρατάσσεται με την παλιά φρουρά και περιφρονεί τη νέα .

9. ΤΕΛΟΣ!!!!! 
ΑΝΑ΢ΣΑ΢ΙΑ ΜΟΤΜΙΑΔΟΤ
ΕΡΡΙΚΑ ΜΑΣ΢ΙΚΑ
ΕΤΑΓΓΕΛΙΑ ΛΤ΢ΑΒΟΤΔΗ
ΕΛΕΝΑ ΜΠΑΙΝΙ
ΚΑΣΕΡΙΝΑ ΚΟΣΣΗ