1. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Op bezoekin TeneraeMonda.
1. Plaats - adres
Grote Markt - Dendermonde
2. Geolocatie / geolokalisatie
Geef de correcte coördinaten!Exact te bepalen via GoogleMaps (instructiefilmpje te bekijken via Canvas).
51°01’52.1”N 4°05’53.0”E
3. Korte omschrijving
De leerlingen verkennen de Grote Markt van Dendermonde. Ze lossen een vragenbundel op over het
Belfort, het Vleeshuis en de Grote Markt, met aandacht voor de functies van vroeger en nu.
4. Doelgroep
3e graad
5. Tijdsduur
100 minuten
6. Eindtermen
MENS EN MAATSCHAPPIJ
Maatschappij:
Politieke en juridische verschijnselen:
2.17. De leerlingen kennen de erkende symbolen van de Vlaamse Gemeenschap (met name feestdag,
wapen, vlag, volkslied en memoriaal).
Tijd:
Historische tijd:
3.8. De leerlingen kunnen a.d.h.v. een voorbeeld illustreren dat een actuele toestand, die voor
kinderen herkenbaar is en die door de geschiedenis beïnvloed werd, vroeger anders was in de loop der
tijden evolueert.
3.9. De leerlingen tonen belangstelling voor het verleden, heden en de toekomst, hier en elders.
Ruimte:
Algemene vaardigheden ruimte:
4.13 De leerlingen kunnen een atlas raadplegen en kunnen enkele soorten kaarten hanteren gebruik
makend van de legende windrichting en schaal.
WISKUNDE
Meten:
2.8. De leerlingen kunnen schatten met behulp van referentiepunten.
2. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
7. Leerinhoud
8. Lesdoelen
- De leerlingen kunnen de rivieren de Dender en de Schelde aanduiden op een actuele kaart en een
kaart van vroeger.
- De leerlingen verklaren de naam Dendermonde.
- De leerlingen lezen het uur af op een zonnewijzer.
- De leerlingen verwoorden de vroegere en huidige functie van het Vleeshuis.
- De leerlingen duiden de Europese, de Belgische, de Vlaamse en de Dendermondse vlag aan.
- De leerlingen benoemen de functies van het Belfort in de middeleeuwen.
- De leerlingen schatten de hoogte van een standbeeld en het Belfort met behulp van
referentiepunten.
9. Materiaal
- Schrijfgerief
- Stiften / kleurpotloden
- Schrijfplankje
- Fluohesjes
- De vroegere naam van Dendermonde is Teneramonda.
- De Dender mondt uit in de Schelde in Dendermonde.
- De functie van de Grote Markt: een marktplaats.
- De functie van het Vleeshuis vroeger: een openbare halle waar beenhouwers hun vleeswaren
verkochten.
- De functie van het Vleeshuis nu: een Oudheidkundig museum.
- De functie van de delen van het Belfort:
- Het secreet: Hier bewaarden men de oude archiefkoffer met belangrijke documenten van
de stad.
- Het balkon: Hierop kondigde de belleman belangrijke berichten af voor de bevolking van
Dendermonde. Hij riep heel luid en was een beetje de stadskrant.
- De wachttoren: De wachters hadden vanaf hier een goed uitzicht over de stad. Ze konden
meteen ingrijpen wanneer er ergens in de stad brand uitbrak. Dan deden ze
de stormklok luiden.
- De uurwerkkamer: Hier stond de stadshorloge. Deze vertelde alle Dendermondenaren hoe
laat het was.
- De beiaard: Bovenaan in de toren bespeelt de beiaardier het stokkenklavier. Het telt 49
klokken, dit is goed voor 6000 kilogram!
- De functie van het Belfort en de lakenhalle nu: Stadhuis, toeristische dienst, bezoekerscentrum.
- De Europese vlag, de Belgische vlag, de Vlaamse vlag en de Dendermondse vlag.
- Het Belfort van Dendermonde staat sinds 4 december 1999 ingeschreven op de lijst van het
Werelderfgoed van de UNESCO.
3. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
10.Organisatie
We wandelen met heel de klas richting de Grote Markt van Dendermonde.
In het midden van De Grote Markt doen we nog even een klassikale instructie.
De leerlingen zijn op school al in groepjes van twee verdeeld.
De leerlingen lossen alle vragen op.
Op het einde gaan we om af te sluiten naar het bezoekerscentrum waar de leerlingen nog vragen
kunnen oplossen die ze niet meteen terugvonden.
Afspraken met de leerlingen:
- Iedereen draagt een fluohesje.
- Op weg naar de Grote Markt loop je per twee.
- Als we op de Grote Markt zijn, verlaten jullie deze niet.
- Op het afgesproken tijdstip komen jullie naar het afgesproken punt.
- Je blijft steeds bij je groepje.
- Als jullie vragen hebben, komen jullie naar het centrale punt op de Grote Markt waar ik zal
staan.
- Je noteert de antwoorden steeds op je werkblad.
- Jullie hebben respect voor elkaar en anderen.
Tips voor de leerkracht:
- Ga vooraf zeker op verkenning.
In de zomer hangen er meer vlaggen aan het stadhuis.
- De informatie die op het werkblad moet ingevuld worden is voor een deel op de infoborden
aan het Vleeshuis en het Belfort terug te vinden.
- Maak duidelijke afspraken met de leerlingen voor je vertrekt naar de Grote Markt. Herhaal
deze nog eens wanneer jullie op de Grote Markt aankomen.
- Verwittig de toeristische dienst op voorhand dat jullie een bezoek gaan brengen aan het
bezoekerscentrum.
Praktische info:
Openingsuren bezoekerscentrum:
Maandag: 11u– 17.30u
Dinsdag: 9.30u – 17.30u
Woensdag: 9.30u – 17.30u
Donderdag: 9.30u – 17.30u
Vrijdag: 9.30u – 17.30u.
Tel. 052 21 39 56
4. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Route naar de Grote Markt:
Handig om te weten:
Elke maandag is er een markt op de Grote Markt van Dendermonde.
Je plant deze activiteit dus beter op een andere dag zodat je een goed overzicht hebt.
Op het Vleeshuis en het Belfort hangt een infobord.
De historische kaart wordt in het groot afgebeeld in het bezoekerscentrum.
19. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
13.Bronnen
AgentschapOnroerendErfgoed(2020). Grote Markt.Geraadpleegdop21 maart 2020
via https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/125558
Oude landkaartenenplattegronden (z.j.).Dendermonde1649 Blaeu. Geraadpleegdop21 maart 2020 via
https://www.oudelandkaarten.nl/europa/item/dendermonde-1649-blaeu
Toerisme Dendermonde(2018). Een virtueel bezoekaan hetBelfort van Dendermonde.Geraadpleegdop
21 maart 2020 via https://www.toerismedendermonde.be/download.ashx?id=34009
Vleeshuismuseum[Website].(z.j.).Geraadpleegdop21 maart 2020 via
https://www.toerismedendermonde.be/product/679/vleeshuismuseum
20. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
14.Achtergrondinformatie voor de leerkracht
Geschiedenis van Dendermonde:
Door de gunstige ligging aan twee rivieren (Dender en Schelde) werden in de oudheid
waarschijnlijk een tol en een burcht opgericht. De eerste heer van Dendermonde was Reingot I
(begin 11de eeuw).
In 1233 verkreeg de stad Dendermonde van Robrecht van Bethune haar stadsrechten.
Dendermonde kwam daarna in het bezit van de graven van Vlaanderen en hun opvolgers, de
hertogen van Bourgondië.
In die periode werden het Vleeshuis, wat nu een museum is, en de Lakenhalle met Belfort, wat nu
het stadhuis is, gebouwd.
In 1572 werd Dendermonde veroverd en geplunderd door de Spaanse troepen.
Daarna kwam Dendermonde onder het bewind van Fransen, Oostenrijkers en Hollanders.
De Eerste Wereldoorlog was een zwarte pagina in de geschiedenis. De stad werd voor een groot
deel verwoest door het Duitse leger.
De Dender mondt in Dendermonde uit in de Schelde. Sinds 1978 loopt de Dender niet meer door
het centrum van de stad. De Dender loopt nu rond de stad. Dit om overstromingen te vermijden en
de doortocht van grotere schepen mogelijk te maken.
De ‘Coconut’:
Dit moderne kunstwerk van Peter Rogiers is ongeveer 5,50 meter groot.
De officiële naam is ‘Coconut voor Dendermonde’. De kunstenaar verbindt geen verhaal aan de
Dendermondse palmboom. Dit beeld maakte toen het werd geplaatst veel reacties los bij het
publiek.
Het Belfort en de Lakenhalle:
In 1377 werd het Belfort gebouwd in het midden van de lakenhalle.
In de middeleeuwen was de lakennijverheid heel belangrijk. Al het laken dat werd vervaardigd
moest naar de Lakenhalle worden gebracht om te worden gekeurd en verkocht.
Het Belfort was in de middeleeuwen een symbool voor de vrijheid en de welvaart van de steden.
Deze toren werd als wachttoren en als bergplaats voor belangrijke documenten gebruikt.
Dit gebouw is nu het stadhuis van Dendermonde waar de gemeenteraad plaatsvindt. Ook de
toeristische dienst en het bezoekerscentrum zijn hier gevestigd.
Het Belfort werd in 1999 door UNESCO beschermd als Cultureel Werelderfgoed.
21. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Het Vleeshuis:
Het Vleeshuis werd gebouwd tussen 1460 en 1462 op dezelfde plaats van zijn voorganger uit
1293.
Op het gelijkvloers bevond zich een hal waar beenhouwers hun vleeswaren verkochten.
Het Vleeshuis heeft dienst gedaan als vlees- en lakenhalle, schepenhuis, vierschaar, gevangenis,
gildekamer, toneelzaal en wachtlokaal. Nu is het een oudheidkundig museum.
