1. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
De kersverseMarkt
1. Plaats - adres
Markt, 9880 Aalter
2. Geolocatie / geolokalisatie
Geef de correcte coördinaten!Exact te bepalen via GoogleMaps (instructiefilmpje te bekijken via Canvas).
51°05’02.4”N 3°26’55.0”E
3. Korte omschrijving
Ik ga metde kinderennaarde Markt. De kinderenstippelende route vanhunschool (Emmaüsbasisschool)
naar de marktuit opeenplattegrond.Ze beschrijvende wegomterugte keren.De kinderen vergelijkenhoe
de kerker vroegeruitzagmethoe deze ernu uitziet.Ikverklaarhoe ditkomt.Hiernadenkende kinderenna
hoe ze de markt zoudeninrichtenvoorkinderenvanhunleeftijd.
4. Doelgroep
Mijndoelgroepishet5de
leerjaar. Deze activiteitisgeschiktvoorde 3de
graad.
5. Tijdsduur
Allesduurtintotaal 50 minuten.Voorde verplaatsingvoorzie ik15 minuten.De activiteitzelfduurtdus35
minuten.
6. Eindtermen
3.8. De leerlingenkunnenaande handvan eenvoorbeeldillustrerendateenactueletoestand,die voor
kinderenherkenbaaris,endie doorde geschiedenisbeïnvloedwerd,vroegeranderswasende loopder
tijdenevolueert.
4.1. De leerlingenkunnenaanelkaareente volgenwegtussentwee plaatseninde eigengemeenteof stad
beschrijven.Ze kunnendezereiswegookaanduidenopeenplattegrond.
4.8. De leerlingenkunnensuggestiesgevenvoorhetinrichtenvanhuneigenomgeving.
7. Leerinhoud
-De reiswegtussentweeplaatsenaanduidenopeenplattegronddoe je doorte zoekennaarstraatnamenen
plaatsendie je al kent.
-Eenreiswegbeschrijvendoe je doorte vertellenwaarje beginpuntis.Je denktdaarna nanaar welke
richtingenje moet(rechts,links,rechtdoor) enwanneerje moetstoppen.
-Eenomgevinginrichtendoe je doornate denkenover de interessesvanje doelpubliek.Je houdtrekening
metde voorziene ruimte.Je denktnaoverhetdoel datje metde inrichtingwil bereiken;
-Je neemtwaarhoe eengebouwevolueertinde tijddoorte vergelijkenhoe hetgebouw ervroegeruitzagen
hoe heter nu uitziet.
2. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
Dit isde kerkin hetbeginvande 20 ste eeuw,dusrond1900.
Dit ishoe de kerk ernu uitziet.
De torenis anders.Ditkomtdoordat de torenverwoestisgeweestdoorde Tachtigjarige oorlog.Bij de
wederopbouwheeftmengekozen vooreengrotere toren.
8. Lesdoelen
De leerlingenkunnen…
-De reiswegvande school totaan de Markt aanduidenopeenplattegrond.
-Beschrijvenhoe je vande Markt tot aan de school raakt.
-Toelichtenhoe ze Marktvoorleeftijdsgenotenzoudeninrichten.
-Benoemenwaterveranderdisaande kerkinvergelijkingmetvroeger.
-Verklarenwaaromde torenvande kerkandersisdan vroeger.
9. Materiaal
-Fluohesjes
-Brigadierbord
3. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
-Balpennen
-Werkbundels
10.Organisatie
Op onderstaande fotokanje de wegziendie ikneemmetde kinderenomvande school naar de Markt te
gaan enterug.Er zijnvoldoende zebrapaden.Bij hetoverstekenaanhetzebrapadstel ikmij inhetmidden
van de baan methetbrigadierbord.De kinderendragenallemaal hunfluovest,netzoalsikzelf. Ikgeef de
werkbundelspasaande kinderenwanneerwe opde Markt zijnenhaal ze ook weeropvoor we vertrekken.
Zo zijnze zekergefocustopde weg.De kinderenlopenpertweenaastelkaar.
Afspraken:
-Wanneeriemandandersaanhetwoordis,benje stil.
-Je houdtje fluohesjede hele tijdaan.
-Onderwegnaarde Markt en terugloopje pertwee naastelkaar.
-Wanneerikstopzeg,isiedereenstilenstaatiedereenstil.
-Er wordtnietgeroepen.
-Je steektje vingerinde luchtwanneerje wil antwoorden.
11.Werkbladen – instructiebladen – richtlijnen…
Werkbladen:
10. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
13.Bronnen
z.n.(z.j.). MarktAalter- centrum. Geraadpleegdop7april 2021 via https://www.aalter.be/markt-aalter-
centrum
Laroy, P.(2012). Kioskop demarkt in Aalter. Geraadpleegdop7 april 2021 via
https://geschiedenisvanaalter.blogspot.com/2012/04/een-van-de-festiviteiten-van-aalter.html
11. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
Laroy, P.(2016). Oudedorpszichten:MarktAalter. Geraadpleegdop7 april 2021 via
https://geschiedenisvanaalter.blogspot.com/2016/01/oude-dorpszichten-markt-aalter.html
Laroy, P.(2016). Oudedorpszichten:KerkAalter. Geraadpleegdop7april 2021 via
https://geschiedenisvanaalter.blogspot.com/2016/01/oude-dorpszichten-markt-aalter.html
AgentschapOnroerendErfgoed.(z.j.). Markt. Geraadpleegdop7april 2021 via
https://inventaris.onroerenderfgoed.be/themas/5737
Mye (2012). Bekende kunstsmid OmerLoontjes(93) overleden. Geraadpleegdop7 april 2021 via
https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20121009_00328538
Comeet.(2012). ErfgoedzorgerOmerLoontjens,Aalter. Geraadpleegdop7 april 2021 via
https://meetjesland.whirlihost.com/Detail/objects/EZM_014
Wikipedia. (2017). Bestand:MarktAalter-centrum.jpg. Geraadpleegdop5april 2021
viahttps://nl.m.wikipedia.org/wiki/Bestand:Markt_Aalter-centrum.jpg
Z.n.(z.j.).VertoeveninAalter.Geraadpleegdop5 april 2021 via
http://users.telenet.be/marcneirinck/kennismaken.html
Laroy,P.(2011). St.-Corneliuskerk:kleinebouwgeschiedenis.Geraadpleegdop7 april 2021 via
https://geschiedenisvanaalter.blogspot.com/2011/10/st-corneliuskerk-kleine.html?view=magazine
Z.n.(2016). AALTERseMONUMENTenLOOP. Geraadpleegdop7 april 2021 via
https://openmonumentendag.files.wordpress.com/2017/01/aalter_monumentenloop.pdf
14.Achtergrondinformatie voor de leerkracht
De Markt:
Het uiterlijk van de Markt van Aalter is doorheen de tijd vaak veranderd. Voor 1857 was de Markt een
driehoekig plein. Door de sloping van de huizen op de westkant halfweg de 19de eeuw kon de oppervlakte
van het plein meer dan verdubbelen (2000 m2). De huizen "Het Lammeken" en "De Zwaan" werden
achteruit heropgebouwd. Centraal op de Markt stond het zogenaamde boterkot. Aalter kende na het
vergroten van het plein een bloeiende handel in boter en eieren. Boeren kwamen met grote gevlochten
manden met hun waar naar de markt. Het wegen en het keuren gebeurde in het kleinehouten gebouwtje.
De Markt in 1907 met centraal het boterkot
De schoorsteen vooraan op de foto is die van brouwerij Bruneel, tot aan de Eerste Wereldoorlog actief.
Rechts van de schoorsteen ziet men de afspanning In den Hert. Op de achtergrond is duidelijk dat er nog
12. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
maar weinig bebouwing is. De molens van de familie De Smet op de Warande (links, met schoorsteen,
want er is een stoommachine) en op den Teerlinck (rechts) zijn mooie ijkpunten.
In 1908 werd het boterkot vervangen door de kiosk. De kiosk is ontworpen door Cyriel Vanaverbeke. In
de onderbouw van de kiosk werd de boterweegschaal van het vroegere boterkot ondergebracht; erboven
is een gietijzeren constructie gebouwd. De gietijzeren constructie wordt bedekt door een koperen,
zeshoekig dak met torenhelm en windwijzer. In 1986 kreeg de kiosk een grondige restauratiebeurt door
de Aalterse meester-restaurateur en kunstsmid Omer Loontjens.
In 1997 werd de markt verkeersvrij gemaakt.
Omer Loontjens:
Omer Loontjens is gestorven in 2012 op 93-jarige leeftijd. Hij was gekend in Aalter als meester-
restaurateur en kunstsmid. In 1936 begon hij op 17-jarige leeftijd met het vak. Hij behaalde zijn diploma
meester-smid en restauratiesmid na vier jaar kunstacademie in Anderlecht in de periode van 1980-1984.
In 1961 richtte hij ALTRA Kunstkring op. Sindsdien is hij leermeester smeden. Omer won de cultuurprijs
van Aalter in 2002. In 1986 kreeg de kiosk een grondige restauratiebeurt door hem.
De Sint-Corneliuskerk:
Meer dan 1.000 jaar geleden stond op de plaats van de Sint-Corneliuskerk een houten kerkje dat bij de
Villa Haleftra hoorde. De huidige kerk gaat terug tot in de 13de eeuw. Enkel de muur in veldsteen aan de
zuidkant getuigt nog van deze periode.
Een eerste grote verbouwingsperiode van de Sint-Corneliuskerk vond plaats in de eerste helft van de
16de eeuw. Al deze bouwwerken waren vergeefse moeite: enkele tientallen jaren later (vermoedelijk
rond 1590) vernietigden tijdens de Tachtigjarige Oorlog de zogenaamde ‘Vrijbuiters’ de kerk. Het gevolg
was leegstand en verval. De kerk werd toch beetje bij beetje heropgebouwd. Er kwam zelfs een nieuwe
toren halfweg de 17de eeuw (vermoedelijk 1655, het jaartal op de toren te zien). Nieuwe bouwwerken
waren klaar naar het einde van de 18de eeuw. De kerk had niet te lijden onder de Franse inval en tijdens
de 19de eeuw gebeurden er geen grote werken.
Kopie van het plan voor de verbouwingen begin 20ste eeuw
Pas bij het begin van de 20ste eeuw zien wij een nieuwe en ambitieuze bouwcampagne (waarschijnlijk
door de demografische groei in de 19de eeuw: het aantal Aalterse bewoners verdubbelde net
13. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
niet). Architect Jules Goethals ontwierp een neogotisch kerkgebouw dat het uitzicht van de kerk
grondig veranderde. De meest opvallende ingreep was vooral de vernieuwing van de toren. Maar net
zoals in de 16de eeuw waren de verbouwingswerken (en de investeringen…) een maat voor niets. Bij het
verlaten van het dorp lieten de Duitse troepen in 1918 de toren springen, met een geweldige ravage tot
gevolg. De toren moest opnieuw heropgebouwd worden. Dit gebeurde in 1921.
Ravage na het opblazen van de toren door de Duitsers.
Toen de kerk vernieuwd werd in het begin van de 20ste eeuw had men ook een nieuwe kruisweg nodig.
Deze kwam er in 1923. De 14 staties werden ontworpen en geschilderd door de Gentse
decoratieschilder René De Cramer. Sint-Cornelius was een bijzonder populaire heilige en nam eind 16de
eeuw de plaats in van Sint-Denijs als patroonheilige van de kerk.
De kerk zou in de 20ste eeuw nog een aantal restauraties ondergaan (een laatste keer net rond de
eeuwwisseling). Anno 2011 werd een nieuwe verlichting geïntroduceerd, met blijkbaar voor- en
tegenstanders. Het is slechts een detail in een bouwgeschiedenis van honderden jaren lang...
15.(optioneel) Extra mogelijkheden tot naverwerking
De kinderenstellenhunnieuwe inrichtingvande Markt aan elkaarvoor.
