การใช้กากถั่วเหลืองในการให้อาหารปลาเพื่อลดต้นทุน

1. ปลาป่ นในอาหารปลานิลต่อการ
เจริญเติบโตและค่าโลหิตวิทยา
(Etfeet of Repiacement Fish Meal by Fermented
Soybean Meal in Dieto for Nile Tilapia
(Oreochromis niloticus))
ผู้วิจัย
นางสาวสุกัญญา โคตรธรรม
รหัสนักศึกษา 56102501107
สาขาวิชาการประมง
คณะเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร
อาจารย์ที่ปรึกษางานวิจัย
อาจารย์ทรงทรัพย์ อรุณกมล

2. บทนา
ปลานิล (Oreochromis nilotica) เป็นปลาน้าจืด ที่มีคุณค่าทาง
เศรษฐกิจ เกษตรกรนิยมเลี้ยงกันอย่างกว ้างขวาง ในการเลี้ยงปลานิล
อัตราการเจริญเติบโตได ้ดีนั้น ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายด ้าน เช่น คุณภาพ
อัตราการปล่อยที่เหมาะสม วิธีการเลี้ยง และที่สาคัญคืออาหาร
โปรตีนเป็นแหล่งอาหารที่มีราคาสูง และจาเป็นมากต่อการ
ปลาทุกชนิด คือปลาป่ น เนื่องจากปลาป่ นมีโปรตีนสูง จึงถูกนามาใช ้
โปรตีนหลักในอาหาร ปลาป่ นที่มีคุณภาพดีมีราคาแพง จึงมีความ
การหาแหล่งโปรตีนอื่นๆ เพื่อทดแทนปลาป่ น โดยใช ้โปรตีนจากพืช
ถั่วเหลือง เป็นวัตถุดิบอาหารสัตว์ ที่มีโปรตีนสูง ราคาถูก คุณภาพดี
รูปภาพที่ แสดงลักษณะรูปร่างของปลานิล, การเลี้ยงปลานิลในกระชัง, การเลี้ยง

3. กากถั่วเหลือง
เมล็ดถั่วเหลืองเป็นอาหารแหล่งโปรตีนจากพืช ที่นามาใช ้เป็นวัตถุดิบ
อาหารสัตว์ได ้ดี เพราะมีโปรตีนสูงถึง 38 % การใช ้เมล็ดถั่วเหลืองดิบเลี้ยงสัตว์
จะทาให ้สัตว์ได ้รับประโยชน์จากโปรตีนไม่เต็มที่ มีการเจริญเติบโตต่า เพราะ
เมล็ดถั่วเหลืองดิบมีสารยับยั้งการใช ้ประโยชน์จากโปรตีน (Trypsin Inhibitor)
เมล็ดถั่วเหลืองที่นามาเป็นอาหารสัตว์ มีอยู่ 2 ชนิด คือ
1. กากถั่วเหลืองที่มีเปลือกผสมอยู่ด ้วย หรือที่เรียกกันในทางการค ้าว่า
กากถั่วเหลือง 44% พบว่ามีโปรตีนสูงหรือต่ากว่า 44 % เล็กน้อย
2. กากถั่วเหลืองที่ไม่มีเปลือกผสมอยู่ มีแต่เนื้อในล ้วนๆ หรือที่เรียกกัน
ในทางการค ้าว่ากากถั่วเหลือง 49% พบว่ามีโปรตีนสูงถึง 51-55 %
กากถั่วเหลืองหมัก
กากถั่วเหลือง ที่ผ่านกระบวนการหมัก จะช่วยปรับปรุงองค์ประกอบ
ภายใน และส่วนประกอบโปรตีนของกากถั่วเหลืองที่สลับซับซ ้อน ให ้มีขนาด
โมเลกุลเล็กลงหรืออยู่ในรูปของกรดอะมิโน อิสระมากขึ้น ทาให ้ย่อยได ้ง่ายขึ้น
และสามารถนาไปใช ้ประโยชน์ได ้มากขึ้น ยังช่วยทาลายสารพิษและสารต ้าน
โภชนะที่มีอยู่ในกากถั่วเหลืองให ้สลายไป
รูปภาพแสดง เมล็ดถั่วเหลืองและกากถั่วเหลือง

4. วัตถุประสงค์
เพื่อศึกษาการใช ้โปรตีนจากกากถั่วเหลืองหมัก
ปลาป่ นต่างระดับ ในอาหารลูกปลานิล โดยพิจารณาจากค่า
เจริญเติบโต และค่าโลหิตวิทยา
ขอบเขตของการวิจัย
ในการศึกษาครั้งนี้ เพื่อให ้ทราบถึงอัตราการ
ของลูกปลานิล ด ้วยอาหารผสมกากถั่วเหลืองหมัก
ปลาป่ น ในสูตรอาหาร 4 ระดับ คือ ให ้อาหารที่ผสมกากถั่ว
เหลืองหมักในสูตรอาหารทดแทนปลาป่ นในอัตรา 0 %, 25
50 % และ100% ตามลาดับ โดยใช ้ระยะเวลาในการเลี้ยง
มีการชั่งน้าหนัก วัดความยาว ของตัวปลา ทุก 7 วัน และ
ระดับภูมิคุมกันบางประการจากค่าโลหิตวิทยา ทุก 14 วัน
ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ
สามารถใช ้แหล่งโปรตีนที่มีราคาถูกจากกากถั่ว

5. การวางแผนการวิจัย
การวางแผนการวิจัยแบบสุ่มตลอด (Completely randomize
design : CRD) เริ่มเลี้ยงปลานิลขนาด 3 นิ้ว น้าหนักประมาณ 30 กรัม
จานวน 180 ตัว แบ่งเป็น 4 หน่วยการทดลองๆ ละ 3 ซ้าๆละ 15 ตัว
เลี้ยงในตู้กระจกขนาด 30 × 60 × 47 เซนติเมตร (กว ้าง × ยาว × สูง)
ดังนี้
หน่วยการทดลองที่ 1 ให ้อาหารที่ผสมกากถั่วเหลืองหมักในสูตรอาหาร
ทดแทนปลาป่ นในอัตราส่วน 0 %
หน่วยการทดลองที่ 2 ให ้อาหารที่ผสมกากถั่วเหลืองหมักในสูตรอาหาร
ทดแทนปลาป่ นในอัตราส่วน 25 %หน่วยการทดลองที่ 3 ให ้อาหารที่
ผสมกากถั่วเหลืองหมักในสูตรอาหารทดแทนปลาป่ นในอัตราส่วน 50
%หน่วยการทดลองที่ 4 ให ้อาหารที่ผสมกากถั่วเหลืองหมักในสูตร
อาหารทดแทนปลาป่ นในอัตราส่วน 100 %
เลี้ยงปลานิลด ้วยสูตรอาหารที่ผสมกากถั่วเหลืองหมักในสูตร
อาหารทดแทนปลาป่ นในอัตราส่วน 0, 25, 50, และ100 % จนครบ 60
วัน ภายใต ้เงื่อนไขการเลี้ยงแบบเดียวกันจนสิ้นการทดลอง ชั่งน้าหนัก
อาหารที่ให ้ทุกวัน และชั่งน้าหนัก วัดความยาวปลานิล ทุก 7 วัน เก็บ

6. วิธีการทดลอง
1. เตรียมตู้กระจก ขนาด 30 × 60 × 47 เซนติเมตร (กว ้าง ×
ยาว × สูง) ล ้างทาความสะอาดตู้กระจก เติมน้าให ้มีปริมาณ ที่
เหมาะสมในการเลี้ยงปลานิล ติดตั้งระบบปั๊มลมให ้อากาศ
2. เตรียมอาหาร นากากถั่วเหลือง หมักด ้วยน้าสับปะรด
อัตราส่วน 1 : 1 ในถัง 6 ชั่วโมง ที่อุณหภูมิห ้อง นากากถั่วเหลืองที่
ผ่านการหมัก ออกมาตากให ้แห ้ง นาวัตถุดิบอาหารไปบดให ้ละเอียด
แล ้วนาไปผสมในสูตรอาหารปลานิลของ พิสมัยและนันทิยา โดยใช ้
กากถั่วเหลืองหมักทดแทนปลาป่ น ในอัตรา 0, 25, 50 และ100 % นา
อาหารที่ผสมเข ้ากันแล ้ว อัดเม็ดด ้วยเครื่องอัดอาหารเม็ดลอยน้า ผึ่ง
ลมให ้แห ้ง
3. เตรียมลูกปลานิล ที่มีขนาดความยาวประมาณ 3 นิ้ว น้าหนัก
ประมาณ 30 กรัม ลงในตู้กระจก จานวน 12 ตู้ ตู้ละ 15 ตัว
4. ให ้อาหาร วันละ 3 ครั้ง โดยให ้อาหาร 5 % ต่อวัน
5. เปลี่ยนถ่ายน้า 50 % ทุก 3 วัน
6. เก็บข ้อมูล โดยการ ชั่งน้าหนักและวัดความยาวเพื่อหาอัตรา
การเจริญเติบโตของปลานิล ทุก 7 วัน เก็บเลือดปลานิลเพื่อศึกษา
ระบบภูมิคุมกันบางประการของปลานิล ทุก 14 วัน

7. ขอบคุณค่ะ
ขอขอบคุณอาจารย์ทรงทรัพย์ อรุรกมล
อาจารย์ที่ปรึกษางานวิจัย
และอาจารย์ทุกท่านที่ให้คาแนะนา