Stolice Państw Bałtyckich - jest to prezentacja którą, wykonałem w VII klasie na geografię. Opowiada ona o atrakcjach turystycznych i miejscach, które warto odwiedzić wi Litwie, Łotwie oraz Estonii czyli Państwach Bałtyckich.
2. Kraje Bałtyckie
Kraje bałtyckie – nazwa stosowana dla określenia trzech państw położonych nad Morzem
Bałtyckim: Litwy, Łotwy i Estonii. Zajmują one powierzchnię 175,1 tys. km², zamieszkuje je ok.
6,2 mln mieszkańców. Kraje bałtyckie oferują wspaniałe krajobrazy i piękne miasta z bogatą
historią i kulturą.
Państwa te cechują liczne podobieństwa:
❖ kulturowe: ludy i języki niesłowiańskie, co odróżnia je od otaczających narodów. Ludy:
Bałtowie (Litwini i Łotysze), Ugrofinowie (Estończycy). Języki krajów bałtyckich to: litewski i
łotewski oraz język estoński (ugrofiński). Widać silne wpływy kultury skandynawskiej i
niemieckiej na Łotwie, a szczególnie w Estonii.
❖ historyczne: uzależnienie od sąsiednich państw, głównie: Szwecji, Danii, Rosji oraz Polski.
Cała Łotwa i Estonia, a także niewielka część Litwy należały setki lat do niemieckojęzycznych
państw zakonnych i innych niemieckojęzycznych państw. Niepodległe przed II wojną światową
zawarły sojusz zwany Ententą Bałtycką. Zostały zaanektowane przez ZSRR w 1940 r. Jako
pierwsze ogłosiły niepodległość w 1991 r.
❖ polityczne: byłe republiki radzieckie. Jako jedyne nie wstąpiły do Wspólnoty Niepodległych
Państw i jako jedyne kraje byłego ZSRR należą do Unii Europejskiej i NATO oraz do kultury
zachodniej.
3. Bałtowie
Bałtowie – indoeuropejska grupa ludnościowa, zamieszkująca obszar Europy
Środkowej, głównie południowo-wschodnie wybrzeża Morza Bałtyckiego
i posługująca się językami bałtyckimi. W wyniku badań archeologicznych
i językoznawczych określono, że Bałtowie przybyli z dorzecza górnego
Dniepru i obszaru na południe od środkowej Dźwiny. Prawdopodobnie od
Scytów przejęli umiejętność wytopu żelaza z rud błotnych.
W okresie od II do IV wieku dzięki rozwojowi handlu z Cesarstwem Rzymskim
nastąpił rozkwit cywilizacji Bałtów. Upadek Rzymu i przejęcie handlu
morskiego przez wikingów przyniosły kryzys i znaczną utratę znaczenia
plemion Bałtów. Z plemion bałtyckich samodzielność etniczną i kulturową
zachowali jedynie Litwini oraz Łotysze.
Mieszkańców wszystkich trzech krajów bałtyckich określa się niekiedy jako
Bałtów, co z etnograficznego punktu widzenia nie jest poprawne, gdyż
Estończycy są narodem ugrofińskim, a z wywodzącymi się z
Indoeuropejczyków Bałtami (Litwinami i Łotyszami) mają niewiele wspólnego.
Jednak nazwa ta używana jest w języku potocznym, także w stosunkach
międzynarodowych czy literaturze.
5. Tallinn
Tallinn - stolica Estonii.
Tallinn był silnym ośrodkiem gospodarczym już w X w.
Często osiedlali się w nim kupcy fińscy. W 1154 r. arabski
uczony Al-Idrisi wspominał o grodzie Kaluri. W 1219 r. król
duński Waldemar II Zwycięski, odbywający wyprawę
krzyżową przeciw pogańskim Estom, zdobył fiński zamek
Lyndanise, który kazał zburzyć i zbudować nową twierdzę.
Inne – oprócz Kolyvana lub Kalevanlinna – historyczne
warianty nazwy miasta to Rewal i Lindanisa, nazwa Tallinn
obowiązuje od 1918 r.
6. Toompea [1]
Toompea – wapienne wzgórze znajdujące się w centralnej
części Tallinna, stolicy Estonii. Jego wymiary to mniej
więcej 250 na 400 m i jest około 30 m wyższe od
otaczających terenów. Obecnie w starym Zamku Toompea,
znajdującym się na wzgórzu, ma siedzibę
Riigikogu - estońskie Zgromadzenie Państwowe, a oprócz
tego na Toompea znajduje się też siedziba Rządu Estonii.
7. Toompea [2]
Wzgórze należy do klintu północnoestońskiego, który jest
częścią klintu bałtyckiego. Znajduje się około 1,5 km
na północny zachód od piaskowcowej wyżyny
północnoestońskiej. Jest z nią połączony wąską
piaskowcową granią. W północnej, wschodniej i zachodniej
części wzgórza znajdują się klify o wysokości do 25 m,
odsłaniające wapienie z ordowiku i kambryjskie piaskowce.
Powierzchnia wzgórza to około 7 ha.
Toompea jest wpisane na listę światowego dziedzictwa
UNESCO.
8. Pałac Kadriorg
Pałac Kadriorg – barokowy pałac położony w północno-
wschodniej części Tallinna. Mieści się w rozległym parku
krajobrazowym utrzymanym w stylu angielskim i francuskim.
Wybudowany w latach 1718–1723 przez architekta Niccolo
Michetti. Obecnie znajduje się w nim muzeum sztuki.
Pałac otacza 100-hektarowy park, w którym znajdują się:
letni dom cara Piotra I oraz Pałac Prezydencki, zbudowany w
latach 1937–1938.
9. Eesti Meremuuseum
Eesti Meremuuseum – estońskie Muzeum Morskie w Tallinnie, założone w
1935 r. Obecnie w skład muzeum wchodzą dwie filie – Paks Margareeta i
Lennusadam.
Muzeum Morskie powstało z inicjatywy kapitana Madisa Mei, Evalda Pasta, A.
Heinmaa, Augusta Gustavsona, Veeteede Valitsuse i Eduarda Avika. Zaczęli oni
gromadzić eksponaty marynistyczne w latach dwudziestych XX wieku.
Muzeum zamknięto 26 grudnia 1977 r. Wkrótce polska firma Budimex
rozpoczęła prace w siedzibie muzeum na ulicy Pikk 70, mające między innymi
poszerzyć miejsce pod ekspozycję.
Po odzyskaniu niepodległości w posiadanie muzeum trafił „Lembit” – okręt
podwodny typu Kalev oraz lodołamacz „Suur Tőll”. W celu pozyskania
odpowiedniego miejsca na ich stałą ekspozycje do muzeum włączono
Lennusadam – Bazę Wodnosamolotów. Filia została otworzona 11 maja 2012 r.
11. Ryga
Ryga – stolica i największe miasto Łotwy.
Już w X wieku istniała tutaj rozwinięta osada plemienia
Liwów. Obecne miasto zostało założone w 1201 r. przez
biskupa Alberta von Buxhövden i szybko stało się, jako
miasto członkowskie wspólnoty hanzeatyckiej, już od 1282
r., ważnym ośrodkiem handlowym na wybrzeżu bałtyckim.
W średniowieczu Ryga była jednym z najważniejszych
portów bałtyckich. Od tego momentu zaczęły się w Rydze,
jak i całej Łotwie silne wpływy niemieckiej kultury, języka
niemieckiego i niemieckie osadnictwo, a sytuacja ta trwała
setki lat.
12. Dom Czarnogłowych [1]
Dom Czarnogłowych w Rydze – zabytkowy budynek
usytuowany na ryskim Starym Mieście, jeden z symboli Rygi.
Wzniesiony na początku XIV wieku jako siedziba tzw.
Bractwa Czarnogłowych – stowarzyszenia, skupiającego
bogatych i wolnych kupców pochodzenia niemieckiego i
mającego znaczne wpływy na dzieje miasta. Nazwa
pochodziła od patrona stowarzyszenia - św. Maurycego,
którego w ikonografii przedstawiano jako postać o ciemnej
karnacji.
Budowla, wzniesiona w stylu gotyckim, została zniszczona w
czasie II wojny światowej. Odbudowana w latach 1995-99.
13. Dom Czarnogłowych [2]
W centrum fasady widzimy cztery posągi: Neptuna,
Merkurego oraz alegorie Zgody i Pokoju. Fasadę zdobią
również rzeźby przedstawiające głowę króla Artura oraz św.
Jerzego na koniu. Dom Czarnogłowych w Rydze dawniej
nazywany był Dworem Artusa.
W budynku Bractwa Czarnogłowych podpisano wiosną 1921 r.
traktat ryski, o czym informuje tablica pamiątkowa
znajdująca się na klatce schodowej wewnątrz budynku.
Przed budynkiem stoi posąg z 1897 r., przedstawiający
Rolanda – bohatera średniowiecznego eposu rycerskiego,
popularnego wśród społeczności niemieckiej. Pomnik
odrestaurowano w 1999 r.
14. Katedra w Rydze
Katedra w Rydze – protestancka katedra w Rydze. Została
zbudowana około 1211 r. nad rzeką Dźwiną. Jest największą
średniowieczną świątynią krajów bałtyckich. Wieża katedry
ma obecnie 90 m.
Po bitwie pod Kircholmem na rozkaz hetmana Chodkiewicza
w chórze katedry pochowany został wódz szwedzki Anders
Lennartsson.
W katedrze znajdują się imponujących rozmiarów organy
mistrza-organisty Eberharda Friedricha Walckera z 6768
piszczałkami o trakturze mechanicznej, datowane na lata
1883–1884.
16. Wilno
Wilno – stolica Litwy. Liczba ludności miasta w 2020 r.
wyniosła 545 tys. mieszkańców, wraz z aglomeracją ok. 820
tys.
Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi dopiero z 1323 r. z
listu wielkiego księcia Giedymina do papieża Jana XXII.
Przełomowym rokiem dla Wilna był 1387 r. Wielki książę
litewski i król polski Władysław Jagiełło w tym właśnie roku
w konsekwencji zawartej unii z Polską w Krewie w 1385 r.
zorganizował w Wilnie uroczystość chrztu Litwy. W 1387 r.
Wilno uzyskało prawa miejskie magdeburskie od Władysława
Jagiełły.
Wilno to największe pod względem powierzchni miasto w
krajach bałtyckich, duży ośrodek gospodarczy, finansowy,
przemysłowy oraz węzeł komunikacyjny (kolejowy i
drogowy, port lotniczy), ośrodek kulturalny i naukowy (8
uniwersytetów, w tym Uniwersytet Wileński); cenny zespół
Wiele obiektów zabytkowych Wilna jest wpisanych na listę
światowego dziedzictwa UNESCO od 1994 r.
17. Ostra Brama
Ostra Brama – brama miejska na Starym Mieście w Wilnie, gotycka,
wzniesiona w latach 1503–1514, wraz z przylegającym do niej fragmentem
muru obronnego będąca jedyną pozostałością dawnych fortyfikacji miejskich.
Od wewnętrznej strony bramy znajduje się klasycystyczna, wzniesiona w
1829 r., kaplica Ostrobramska z obrazem Matki Boskiej Ostrobramskiej
Królowej Korony Polskiej. Stanowi ona zamknięcie ul. Ostrobramskiej.
18. Zamek w Trokach [1]
Zamek w Trokach – zamek położony na jeziorze Galwe na
Litwie w miejscowości Troki. Obiekt jest w znacznym
stopniu rekonstrukcją z 2 poł. XX wieku.
Zamek został wzniesiony w XIV–XV w. przez wielkiego księcia
litewskiego Kiejstuta i jego syna Witolda, który w 1430 r.
zmarł na zamku. Troki były w tym okresie ważnym
ośrodkiem Wielkiego Księstwa Litewskiego. Począwszy od
XVII w. zamek popadał w ruinę.
19. Zamek w Trokach [2]
Przed II wojną światową polscy historycy sztuki rozpoczęli
zabezpieczanie obiektu, a w latach 1951–1961 zostały w nim
podjęte prace rekonstrukcyjne, które nadały mu obecny
kształt.
Zamek jest dziś ważną atrakcją turystyczną Litwy.
Charakterystyczny układ symetrycznego zespołu dwóch
połączonych naprzeciwległych budynków i wieży wjazdowej
na osi dziedzińca zdradza inspirowanie się projektanta
Zamku Górnego w Trokach gotyckimi zamkami z terenu
Mazowsza, takimi jak: Borysławice, Liw, Łowicz.