Fram - jest to prezentacja którą, wykonałem na egzamin ustny z geografii w VIII klasie. Opowiada ona o niesamowitych ekspedycjach polarnych i zdobyciu Bieguna Południowego na statku "Fram".
2. „Naprzód”
„Fram” (co znaczy „naprzód”) jest
najsłynniejszym okrętem w długiej i bogatej
historii morskich wypraw Norwegii oraz
symbolem polarnej eksploracji. Historia Frama
jest nowożytną skandynawską sagą o podjęciu
niezwykle ciężkiego wyzwania i o mądrym
przywództwie.
Sam statek jest inżynierskim majstersztykiem –
wzmocniony kadłub przez trzy lata wytrzymywał
napór arktycznych lodów. Potwierdzając trafność
wyboru imienia, „Fram” wbił się w lodową krainę
dużo głębiej niż wtedy jakikolwiek inny okręt.
4. Fridtjof Nansen
Jego budowę zlecił Fridtjof Nansen – uczony i
eksplorator.
Ten norweski bohater narodowy poprowadził statek
w niebezpieczny rejs pośród polarnych mgieł i
lodów.
Choć obecnie poza Norwegią bardziej znani są inni
poszukiwacze lodowych przygód – Peary, Scott i
Amundsen – o nim również każdy powinien usłyszeć.
Bo to właśnie Nansen zapoczątkował nowoczesne
badania polarne. Wszyscy inni byli jego następcami.
5. „Fram”
i jego początki [1]
Jednym z największych wyzwań stojących przed
badaczami, było pokonanie pól lodowych. Lód
blokował statki, a siła nacisku sprawiała, że ich
kadłuby były zgniatane. Nawet najbardziej
wzmocnione jednostki nie były w stanie
wytrzymać naporu arktycznego lodu. Zdając
sobie z tego sprawę, Fridtjof Nansen postanowił
zaprojektować statek, który dzięki swojej
konstrukcji zostałby wypchnięty przez lód na
powierzchnię, a nie zgnieciony.
6. „Fram”
i jego początki [2]
W 1891 roku Nansen wynajął znakomitego
norweskiego konstruktora okrętowego Colina
Archera. Zaprojektował on osobliwie zaokrąglony
kadłub, bez wydatnej stępki, ale z konstrukcją
umożliwiającą podnoszenie steru i śruby, by ochronić
je przed miażdżącym lodem. Ładownię wzmacniały
potężne belki. Ciepło badaczom zapewnić miała
izolacja z grubego filcu, włosia reniferów, wiórów
korkowych i smoły. Aby rozświetlić czerń nocy
polarnej, na statku zainstalowano lampy łukowe i
wiatrak, który generował prąd. Pod pokładem
znajdowała się przytulna mesa ozdobiona
rzeźbionymi smoczymi głowami i biblioteka z 600
książkami wybranymi przez Nansena.
7. „Fram”
i jego początki [3]
Żona Nansena, Eva, ochrzciła okręt
imieniem „Fram” w obecności tysięcy
sympatyków zgromadzonych wzdłuż
nabrzeży portu Oslo. Badacz z 13-osobową
załogą i zapasami na pięć lat w 1893 r.
opuścił miasto, kierując się ku Wyspom
Nowosyberyjskim.
12. 1000 dni wśród lodów [1]
Pierwsza ekspedycja na statku „Fram” odbyła się w
latach 1893-1896. W jej trakcie Fridtjof Nansen i
Hjalmar Johansen, po 18 miesiącach czekania aż statek
dodryfuje na lodzie bliżej bieguna, postanowili sami
dotrzeć na miejsce na psich zaprzęgach. Nie udało im
się jednak osiągnąć celu i spędzili dużo czasu na Ziemi
Franciszka Józefa, polując na niedźwiedzie polarne i
morsy. Sam statek ostatecznie wydostał się z lodu po 3
latach.
13. 1000 dni wśród lodów [2]
Zgodnie z oczekiwaniami statek został uwięziony w
lodach we wrześniu. Napór był ogromny,
nieustannemu ścieraniu się i pękaniu brył towarzyszyły
upiorne odgłosy. Zaczęły się ogłuszające hałasy,
wstrząsało całym statkiem – zapisał Nansen. Hałas
ciągle narasta, wydaje się, jakby naraz grzmiały
wszystkie piszczałki w organach. Lód – napisał dwa
dni później – stara się ze wszystkich sił zetrzeć
„Frama” na proszek. Statek bez szwanku wytrzymał to
przerażające zgniatanie i po prostu uniósł się,
nienaruszony, na lodzie. Z czasem Nansen zaczął się
śmiać: żyjemy jak w zamku nie do zdobycia.
14. 1000 dni wśród lodów
[3]
„Fram” nadal wędrował z krami w kierunku bieguna z zawrotną
prędkością kilku kilometrów na dobę. Mimo paru trudniejszych
momentów (m.in. ataku niedźwiedzia polarnego, który pogryzł
jednego z ludzi i zabił dwa psy) pierwsze dwa lata wyprawy były
zaskakująco łatwe. Ekipa jadła dobrze w jasnej, ciepłej mesie.
W długie arktyczne noce załodze przygrywały automatyczne
organy, a lampy elektryczne, pisał Nansen, działają na naszego
ducha jak haust dobrego wina. Zespół wydawał własną
gazetę, organizował – dla gimnastyki – wyjścia na narty na
lód i wykonywał wiele sondowań głębokości i innych
pomiarów, ale nudy nie dawało się uniknąć. Jeden z członków
załogi przeklinał mnisi żywot, jaki prowadzili w tej martwej
strefie. Ludzie Nansena jednak nie cierpieli. Ja sam – napisał
szef wyprawy – z pewnością nigdy nie wiodłem bardziej
sybaryckiego życia.
15. Ekspedycja Ottona Svedrupa
Kolejna ekspedycja badawcza miała miejsce w latach
1898-1902. Kierował nią Otto Svedrup – wcześniej
towarzyszący Nansenowi podczas przejścia Grenlandii
w poprzek oraz podczas wyprawy z lat 1893-1896.
Celem ekspedycji było dotarcie do Kanadyjskiego
Archipelagu Arktycznego. „Fram” został nieznacznie
zmodyfikowany – podniesiono m.in. wolną burtę.
Ekspedycja licząca 17 osób wyruszyła 24 czerwca
1898 roku. W trakcie trwającej 4 lata misji, załoga
stworzyła mapy przedstawiające obszar 260 000 km².
16. Wyprawa na biegun i jego zdobycie.
Ekspedycja Roalda Amundsena
Trzecia ekspedycja miała miejsce w latach 1910-1912.
Tym razem to Roald Amundsen wykorzystał statek
„Fram” a jego celem było dotarcie do Bieguna
Południowego. Po zakończonej sukcesem misji,
jednostka wróciła do Norwegii i została pozostawiona
własnemu losowi.
18. Walka o biegun południowy [1]
W 1910 roku Roald Amundsen planował wyprawę na
biegun północny, lecz gdy otrzymał wiadomość, że jako
pierwszy dotarł tam Amerykanin Frederick Albert Cook
oraz Robert Edwin Peary, Amundsen zmienił plan i
postanowił zdobyć biegun południowy.
Wyprawa Amundsena była wyścigiem z brytyjską
ekspedycją, miał ogromną przewagę nad Scottem,
ponieważ wyruszył dwa tygodnie przed nim 19
października 1911 roku. Dotarł on do bieguna
południowego jako pierwszy, 14 grudnia 1911 roku.
19. Walka o biegun południowy [2]
Brytyjska ekspedycja polarna wyruszyła 1 listopada 1910 roku.
Na jej czele stanął Robert Falcon Scott .
Grupa Scotta stopniowo się zmniejszała, ponieważ zespoły
wspierające zaczynały się odłączać i wracać do głównej bazy nad
Zatoką McMurdo.
Ostatni etap ekspedycji miała pokonać pięcioosobowa grupa
bieguna pod dowództwem Scotta. Dotarli oni na biegun tylko w
trójkę 17 stycznia 1912 roku, cztery tygodnie po Amundsenie.
Sukces jednak przypłacili życiem.
23. Frammunseet
Decyzję o pokazaniu niezwykłej historii „Fram” i o
zachowaniu statku w roli muzeum podjęto pod koniec lat
20stych.
Od 1935 roku statek jest częścią Frammuseet (muzeum
statku polarnego „Fram”) i dostępny jest do zwiedzania.
Z jego historią zapoznaje interesująca wystawa, bogato
ilustrowana zdjęciami, mapami oraz pamiątkami po
polarnych odkrywcach.
Największą atrakcją jest sam statek "Fram", usytuowany
na środku budynku. Można do niego wejść i zobaczyć, jak
wyglądało życie ludzi podróżujących nim całymi
miesiącami.
24. Frammunseet. Kilka zdjęć z mojej
wizyty w muzeum [1]
Wiatrak – generator prądu Sucharek z racji żywnościowej
2 4
