3. Historia Zamku
Zamek głogowski wzniesiono w poł. XIII w Początkowo był budowlą drewnianą z wolnostojącą,
murowaną wieżą, otoczony wałem drewniano - ziemnym i fosą. W 1291 r., w czasie
wielkiego pożaru Głogowa, spłonął, przez co książę Henryk musiał na pewien czas
zamieszkać w jednym z domów w mieście. Na przełomie XIII/XIV w zbudowano na planie
prostokąta nową murowaną siedzibę z trzema jednopiętrowymi budynkami, z których jeden
znajdował się przy ścianie zachodniej, a drugi i trzeci w narożnikach północno - wschodnim
i południowo - wschodnim. Rzut poziomy murów obwodowych tego zamku pokrywa się z
obecnie istniejącymi. Ocalała wieża znalazła się w narożniku południowo - zachodnim i
była nadal wolnostojąca. Po podziale Głogowa na dwie części zamek znalazł się w rękach
królów czeskich, a od 1384 r., aż do 1480 ich lenników książąt cieszyńskich. W tej sytuacji
książęta głogowscy wznieśli w 1406 r drugi zamek w pobliżu furty Bożego Ciała
(prawdopodobnie w miejscu, gdzie później znalazło się kolegium jezuickie). Do jego
budowy wykorzystano fragment miejskich murów obronnych z wieżą. Po zjednoczeniu
miasta w 1480 r. sprzedano go mieszczanom, a później rozebrano. W 1462 r. odbył się w
Głogowie zjazd królów Kazimierza Jagiellończyka i Jerzego z Podiebradu. Król Polski wraz
ze świtą zamieszkał na czas zjazdu w starym głogowskim zamku. W 1499 r. księciem
głogowskim został Zygmunt, późniejszy król Polski.
4. Nowy władca planował gruntowną przebudowę bardzo zniszczonego już zamku. Jednak
niewielkie środki umożliwiły mu wykonanie jedynie podstawowych prac zabezpieczających i
remontowych (m. in. naprawa dachu). W 1526 r. Śląsk wraz z księstwem głogowskim znalazł
się w rękach Habsburgów. w imieniu królów czeskich władzę w księstwie sprawowali
starostowie. Ich siedzibą był zamek głogowski. Tutaj też przed objęciem urzędu składali
królowi, w obecności stanów, przysięgę. W 1574 r. runęła część zamku. Dopiero na początku
XVII w. starosta Rudolf von Zedlitz przeprowadził na koszt stanów księstwa remont budynku.
Dalszych zniszczeń dokonał wielki pożar w 1615 r. i wydarzenia wojny trzydziestoletniej.
W latach 1652-1657 rozpoczęto prace zmierzające do przebudowy zamku. Kontynuowano je
pod kierownictwem starosty Jana Bernarda von Herberstein w 1669 r. Powstała wtedy w
zamku tzw. wielka sala ozdobiona na suficie plafonem przedstawiającym cesarza Leopolda
siedzącego na koniu. Na bocznych ścianach zawisły portrety głogowskich książąt i starostów.
Przebudowa zamku nadała mu charakter rezydencji pałacowej i wygląd zbliżony do
dzisiejszego.Wieża została obudowana i włączona w południowo-zachodni narożnik murów
dziedzińca. Budynek podwyższono o jedno piętro i ujednolicono otwory okienne. Stworzono
regularny dziedziniec włączając w jego ciąg ściany dawnych budynków. Ściana wschodnia
dziedzińca na wszystkich piętrach została ozdobiona arkadami. W II poł. XVIII w. zmieniono
wystrój elewacji frontowej i południowej. z tego czasu pochodzi też wjazd wschodni oraz
znajdująca się we wschodnim skrzydle klatka schodowa z charakterystycznym ornamentem.
Król Fryderyk II bywając w Głogowie zatrzymywał się często w tutejszym zamku. Później w
czasie wojen napoleońskich gościł tutaj sam Napoleon. W XIX w. otynkowano elewacje
dziedzińca wraz z wieżą. Zmieniono wtedy system amfiladowy pomieszczeń na korytarzowy
na początku XXw. zmieniono układ wszystkich pomieszczeń zamku, a na parterze wieży
przebito otwór, wewnątrz założono klatkę schodową i wykonano jej zwieńczenie. Pod koniec
XIX i na początku XXw. w zamku mieścił się sąd królewski. Pozostałe pomieszczenia
zajmowały mieszkania prywatne. Zamek został mocno zniszczony w 1945 r. Odbudowano go
w latach 1971 - 1983. Obecnie jest tu siedziba Muzeum Archeologiczno - Historycznego.
5. Historia muzeum
Początki istnienia muzeum w Głogowie sięgają
1824 roku, jest to data powstania
Głogowskiego Towarzystwa Historycznego,
założonego przez Dietricha S. Gottliba.
Działalność towarzystwa skupiona była na
opracowaniu kroniki miasta.
Już na początku XX wieku przy Kasernen
Starsse 2 powstało pierwsze muzeum, z
inicjatywy burmistrza miasta dr Friedricha
Soetbera. Niestety w czasie pierwszej
wojny światowej jego praca została
przerwana, a zgromadzone zabytki zostały
rozproszone i częściowo uległy zniszczeniu.
Po wojnie przybywający na te tereny polscy
osadnicy powołali do życia Koło
Kulturalno-Oświatowe i stworzyli plan
założenia muzeum. Jednak brak środków
pieniężnych oraz ogromnych rozmiarów
zniszczenia powojenne udaremniły te plany.
Dopiero w grudniu 1965 roku archeolog
Mieczysław Kaczkowski wystąpił z
pomysłem utworzenia Izby Muzealnej w
Głogowie, w budynku Biblioteki
6. 7 października 1967 roku uchwałą Powiatowej Rady Narodowej, w Zamku
Książąt Głogowskich powołano do życia Muzeum Hutnictwa i Odlewnictwa
Metali Kolorowych. Dyrektorem placówki został Mieczysław Kaczkowski, który
pełnił tę funkcję aż do śmierci w 1981 roku. Nowopowstałe muzeum szybko
powiększało swoje zbiory archeologiczne, dzięki prowadzonym badaniom
wykopaliskowym.
Na początku lat siedemdziesiątych rozpoczęto remont zamku i muzeum zostało
przeniesione do pałacu w Czernej, w 1976 roku, po odbudowaniu wschodniego
skrzydła Zamku Książąt Głogowskich częściowo powróciło do tego miejsca.
Uruchomiono wówczas: dział analiz fizykochemicznych, dział dokumentacji,
pracownię fotograficzną oraz bibliotekę.
W 1982 roku na stanowisko dyrektora muzeum powołano Leszka Lenarczyka,
który pełni tę funkcję do dziś. Kiedy w 1983 roku remont zamku został
zakończony zbiory w całości powróciły do siedziby muzeum. Między rokiem
1983 a 1991 placówka nosiła nazwę Muzeum w Głogowie Ośrodek
Archeologiczno-Konserwatorski. W 1989 roku Muzeum wpisano do Światowego
Wykazu Muzeów, co świadczyło o wysokiej jakości pracy kadry muzealników. W
1992 roku nadano mu nazwę Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Głogowie i
jako takie funkcjonuje do dziś. W 2008 roku wpisano je do Państwowego
Rejestru Muzeów, dzięki czemu znalazło się w gronie kilkudziesięciu elitarnych
instytucji działających na terenie kraju.
7. Obecnie w muzeum funkcjonują działy: archeologiczny, historii i nauk
pomocniczych, konserwacji i zbiorów depozytowych, wystawienniczo-
oświatowy oraz ekonomiczno-administracyjny.
Zbiory muzeum liczą ponad 44 000 muzealiów i są stale wzbogacane, dzięki
prowadzonym wykopaliskom archeologicznym w okolicy Głogowa, na Starym
Mieście i Ostrowiu Tulskim. W skład zbiorów wchodzą: zabytki
archeologiczne, trzecia pod względem wielkości kolekcja numizmatów w
Polsce, zabytki związane z historią miasta, duża kolekcja gramofonów i
radioodbiorników oraz zbiory etnograficzne. Ponadto muzeum posiada
kolekcję ponad dwustu obrazów olejnych, grafik, rzeźb i około dwustu
fotografii, która jest stale wzbogacana przez zakupy i darowizny artystów.
Muzeum prowadzi szeroką działalność wystawienniczą, organizuje lekcje i
wykłady dla mieszkańców miasta, posiada specjalistyczny księgozbiór, jest
ponadto organizatorem Przeglądu Kultury Polskiej „Kresy” i Letniej Akademii
Kultury i Języka Polskiego.
9. Wystawa BLASK ZŁOTA I SREBRA,
CZYLI PIENIĄDZ W BAROKU
Skarb odnaleziony w 2004 roku na Starym Mieście w Głogowie liczy sobie 5596 monet, w tym m.in.
polskie dukaty Zygmunta III Wazy i Władysława IV. Na wystawie zobaczymy również
monety węgierskie, niemieckie, siedmiogrodzkie, ałtuny tureckie, cekiny weneckie. Srebrne
talary: polskie Zygmunta III Wazy i Władysława IV, austriackie, szwedzkie, węgierskie,
niderlandzkie, niemieckie, hiszpańskie, francuskie. Wśród drobnych monet na ekspozycji
znajdują się półtoraki: koronne Zygmunta III Wazy, pruskie lenne Jerzego Wilhelma
Hohenzollerna, elbląskie Gustawa Adolfa oraz 3-krajcarówki niemieckie m.in. Ferdynanda II
i III wybijane w Hall, Wrocławiu, Opolu, Joachymowie, Kutnej Horze oraz śląskie np.
Jerzego III Brzeskiego i Alberta V. Wallenstein'a wybijane w Żaganiu.
Skarb prawdopodobnie gromadzony był od kilku pokoleń, być może przez ludzi trudniących się
handlem. Pochodzi z czasów w numizmatyce zwanych okresem złotowo-talarowym.
Najstarszymi monetami w skarbie są ałtuny tureckie Sulejmana Wspaniałego z lat 20-tych XVI w.
Najmłodsze to monety z końca lat 50-tych XVIIw.
10. Wystawa SCHODY DO
HISTORII
19 września 2010r. o godz. 17:00 otwarta została wystawa w wieży ratuszowej pt.:
„SCHODY DO HISTORII”. Na poszczególnych poziomach wieży ukazane są dzieje Głogowa
od czasów najdawniejszych po współczesność. Większa część materiału ikonograficznego
pochodzi ze zbiorów naszego Muzeum. Całość ekspozycji wzbogacona jest m.in. o
fotografie zabytków znajdujących się w naszych zbiorach oraz rekonstrukcję strojów z
poszczególnych epok.
11. Wystawa
OBRONA GŁOGOWA 1109
Wystawa otwarta 30 września 2009 r.
prezentuje jedno z najważniejszych
wydarzeń w historii miasta - obronę
Głogowa w 1109r. oraz rolę i znaczenie
Głogowa w państwie pierwszych
Piastów. Głównym punktem ekspozycji
jest makieta przedstawiająca oblężenie
Głogowa, na której pokazana jest
również próba rekonstrukcji grodu
głogowskiego. Wystawa prezentuje też
obiekty odkryte w czasie badań
archeologicznych na terenie grodu
głogowskiego, pochodzące z X-XIIw.
12. Detale architektoniczne ze
Starego Miasta
Muzeum jest miejscem, które chętnie odwiedzają głogowianie i przyjezdni. W 2006r odwiedziło
Muzeum 11157 osób. Dużą atrakcją jest wieża zamkowa. Powstanie głogowskiej wieży
zamkowej przypada na 2 poł. XIII w i jest to najstarszy punkt widokowy w mieście. W
poprzednich wiekach spełniała rolę wieży ostatecznej obrony, strażnicy i więzienia. Od XV w
zwana jest „wieżą głodową”. W 1488r Książe Jan II Żagański za odmowę złożenia przysięgi
wierności jego zięciom skazał na śmierć głodową w wieży siedmiu rajców głogowskich. Tylko
jeden z rajców przeżył. Z tej okazji ufundował na rogatkach miasta kaplicę ku czci św.
Mikołaja. Po wojnie, w latach 70-80-tych, z wieży zamkowej można było podziwiać panoramę
miasta i okolic jednak z przyczyn bezpieczeństwa często była zamykana. Udostępniono ją na
stałe dopiero po generalnym remoncie w 1998r. 5.X.1998r uroczystego otwarcia wieży dokonał
Prezydent Głogowa Jacek Zieliński. Obecnie w wieży zamkowej jest stała wystawa pt. „Detale
architektoniczne ze Starego Miasta”. Można zobaczyć między innymi: zwornik dwużebrowy z
Kolegiaty, 2 wsporniki z Kolegiaty, 3 fragmenty ambony z Kolegiaty, fragment maswerka z
Kolegiaty, fragment fryzu prawdopodobnie z Kościoła św. Piotra oraz płaskorzeźby kamienne z
Ratusza głogowskiego.
13. ODKRYCIA
ARCHEOLOGICZNE
W 2008 roku Muzeum Archeologiczno – Historyczne w Głogowie prowadziło ratownicze
badania wykopaliskowe na stanowiskach archeologicznych położonych na trasie budowy
drogi szybkiego ruchu – S3, Gorzów Wielkopolski – Międzyrzecz Północ oraz obwodnicy
Nowogrodu Bobrzańskiego. Badania prowadzone były pod kierunkiem archeologów:
Wacław Pogorzelski, Aleksander Dobrowolski, Marzena Grochowska, Jacek Soida, Piotr
Lemaniak, Oktawian Wróblewski. Przebadano 27 stanowisk. Udokumentowano i
wyeksponowano wiele nieruchomych obiektów archeologicznych. Pozyskano ruchomy
materiał zabytkowy z różnych epok i okresów. Między innymi natrafiono na krótkotrwałe
obozowisko produkcyjne z epoki kamienia. Zebrano ponad 1000 sztuk odpadów
produkcyjnych, półproduktów i narzędzi krzemiennych. Natrafiono również na ślad
obozowiska mezolitycznego oraz cmentarzyska ciałopalnego.
Wyeksponowano ponad 700 grobów pochodzących z okresu wpływów rzymskich
zawierających w swym wyposażeniu takie przedmioty jak zapinki wykonane z brązu,
żelazne sprzączki do pasa, naczynia ceramiczne i gliniane przęśliki. W obrębie tego
cmentarzyska odkryto „skarb przedmiotów z brązu” datowany na wczesny okres epoki
brązu. Natrafiono również na pozostałość cmentarzyska kultury łużyckiej oraz szereg
obiektów osadniczych datowanych na kulturę łużycką, okres wpływów rzymskich i wczesne
średniowiecze.
14.
15. Badania archeologiczno-architektoniczne południowej części kwartału A-27 w
2003 roku prowadzono w narożniku południowo-wschodnim, przy ulicy
Parafialnej, a w 2004/2005 przy skrzyżowaniu ulicy Garncarskiej z Balwierską.
W trakcie prac wykopaliskowych obejmujących fragment przy ulicy
Parafialnej odsłonięto pozostałości po piwnicach zlokalizowanych na 4
posesjach i datowanych od okresu gotyku po I połowę XX w. Badania
archeologiczne prowadzono na zapleczach posesji nr 1 i 2. W wyniku tych
badań zadokumentowano warstwy oraz obiekty chronologicznie odpowiadające
okresowi przed wzniesieniem budynków murowanych i były to m. in. fragmenty
budynków wzniesionych w konstrukcji szachulcowej, studnie, kloaki, szopy,
warsztaty, w których obrabiano drewno, skórę.
W trakcie badań w 2004/2005 roku odsłonięto i zadokumentowano
pozostałości po 3 fragmentach piwnic murowanych datowanych na okres od
gotyku po I połowę XX wieku oraz zlokalizowane na zapleczach posesji obiekty
archeologiczne, wśród których był rumosz polepy poświadczający wznoszenie
budynków mieszkalnych o konstrukcji szachulcowej, jamy odpadowe, studnie,
kloaki.
Interesującym odkryciem było zaobserwowanie na wykopie z 2004/2005
roku śladów orki oraz obecność na granicach działek pozostałości po płotach
wykonanych techniką plecionkową. Analiza zabytków pozyskanych w trakcie
badań pozwala wnioskować, że część południowa kwartału A-27
zagospodarowana została w II połowie XIII wieku.
