Μία διαθεματική πρόταση για τα μαθήματα της Ιστορίας, Ν. Γλώσσας και Αγγλικών της Α΄ γυμνασίου

1. ΜΙΑ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΤΗΣ
ΙΣΤΟΡΙΑΣ Α ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ
ΑΓΓΛΙΚΩΝ
Στα πλαίσια της διαθεματικής πρότασης τα τμήματα της Α’ τάξης
(Α1,Α2) επισκέφτηκαν το αρχαιολογικό μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας
με στόχο να γνωρίσουν το μουσείο , να έρθουν σε επαφή με το ιστορικό
τους παρελθόν και τον πολιτισμό τους και να συνειδητοποιήσουν το
ρόλο ενός μουσείου ως πηγή γνώσης και ψυχαγωγίας και ως πεδίο
έρευνας.
Οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες και με οδηγό τους τα φύλλα
εργασίας, που μοιράστηκαν λίγο πριν την είσοδό τους στο μουσείο,
αυτοξεναγήθηκαν σε συγκεκριμένες αίθουσες του μουσείου και
μελέτησαν επιλεγμένα εκθέματα αυτών των αιθουσών.
Οι μαθητές, αφού συνέλεξαν τις πληροφορίες, επεξεργάστηκαν το
υλικό και δημιούργησαν το δικό τους «εικονικό μουσείο» .

3. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

4. Μακέτα του ιερού χώρου
της Ολυμπίας

5. Ταφους
ΟΙ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
Ας αρχίσουμε το ταξίδι μας στο παρελθόν………
Ας γυρίσουμε χιλιάδες χρόνια πίσω ……
Οι παλαιότερες ενδείξεις ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή και τα παλαιότερα
ευρήματα στο χώρο της Ολυμπίας εντοπίζονται στους νότιους πρόποδες του
Κρονίου λόφου, εκεί όπου αναπτύχθηκαν τα πρώτα ιερά και οι προϊστορικές
λατρείες. Στην αίθουσα αυτή εκτίθενται ευρήματα από τους προϊστορικούς χρόνους
δηλαδή από την τελική νεολιθική εποχή (4300 π.Χ.- 3100 π.Χ. ) μέχρι τη
Μεσοελλαδική εποχή III ( 1700- 1600 π. Χ ) και έχουν βρεθεί σε τύμβους
προϊστορικούς ( πήλινα και χάλκινα ειδώλια ανθρώπων και ζώων ) , σε οικισμούς
που αναπτύχθηκαν στον ιερό χώρο της Άλτεως και σε τάφους της Μυκηναϊκής
εποχής ( 1600-1100 π. Χ. ) . Τα περισσότερα εκθέματα της Μυκηναϊκής εποχής
αποτελούσαν κτερίσματα που συνόδευαν τους νεκρούς και προέρχονται από
θαλαμωτούς και λακκοειδείς τάφους της περιοχής .
Μακέτα του προϊστορικού
τύμβου του Πέλοπος
1η
ΑΙΘΟΥΣΑ

6. Αγγεία με εγχάρακτη διακόσμηση ,
ΠΕ III (2250-2000 π.Χ.)
Μόνωτη φιάλη
με εγχάρακτη
διακόσμηση μια
σβάστικα , ΠΕ III
(2250-2050 π.Χ.)
Σχεδιαστική κάτοψη και τομή ταφής σε πίθο
Βρεφικός πίθος ταφής , Ύστερη
ΠΕ III – ΜΕ I ( 2250- 1900 π. Χ. )
Ασκός και κάνθαρος
κτερίσματα από ταφή
σε πίθο , Ύστερη ΠΕ III
– ΜΕ I( 2250- 1900 π. Χ. )
Αγγείο με πώμα,
τελική νεολιθική
- ΠΕ III (2250-
2000 π.Χ.)
Αμφοροειδές
αγγείο , ΠΕ III
(2250-2000 π.Χ.)
Θυμιατό , ΠΕ III
(2250-2000 π.Χ.)
Κύαθοι
με
δακτυλιόσχημη
λαβή
Κύαθος με
προχόη
Χάντρες περιδέραιων
από γυαλί , φαγεντιανή
και κορναλίνη
Χάλκινη αιχμή
δόρατος
Απιόσχημος
αμφορέας
διακοσμημένος
με σπείρες
Κύλικα Απιόσχημος
πιθαμφορίσκος
Αρτόσχημο αλαβαστρίδιο,
περίπου 1300 π. Χ.
Άωτο σφαιρικό
πιθάριο
Αρτόσχημα
αλάβαστρα
Σφαιρικό αλάβαστρο
με πώμα και βάση
Μονόχρωμος
αμφορέας
Γυναικεία
ειδώλια
Γυναικείο ακέφαλο
ειδώλιο , 14ος αι. π. Χ.
ψευδόστομοι
αμφορίσκοι
αμφορίσκος
πυξίδες
Σφονδύλια που στερεώνονταν
ως βαρίδια στο στρίφωμα του
ενδύματος
Διπλός
κέρνος
Είδη αγγείων

7. Σχεδιαστική αναπαράσταση
του βωμού του Διός
Γυναικεία πτερωτή μορφή από χαλκό
που παριστάνει κάποιο θεϊκό ή
δαιμονικό ον, Άρτεμις, Νίκη ή
Σφίγγα. ( 590-580 π.Χ.
Χάλκινο κεφάλι λιονταριού
σφυρήλατο από παχύ έλασμα,
που προέρχεται από την
Ανατολή, 8ος
αι. π. Χ.
2η
ΑΙΘΟΥΣΑ

8. Χάλκινες προτομές γρυπών που
διακοσμούσαν τα χείλη μεγάλων
λεβήτων και είχαν αποτρεπτικό
χαρακτήρα 8ου
και 7ου
αι. π. Χ.
Χάλκινες πτερωτέ;ς μορφές Σειρήνων ,
εξαρτήματα χάλκινων λεβήτων , 8ος
αι. π. Χ.
Σύμπλεγμα επτά γυναικών
που χορεύουν , 8ος
αι. π. Χ.
Αμφιπρόσωπη
πτερωτή προτομή
Σειρήνας , 8ος
αι. π. Χ.
Χάλκινη προτομή
λιονταριού που
διακοσμούσε χείλος
λέβητα , 7ος
αι. π.χ.
Αγαλμάτιο
αλόγου , χυτό
και συμπαγές,
7ος
αι. π. Χ. )
Δύο ανδρικά ειδώλια που
διακοσμούσαν χείλος
λέβητα , 8ος
αι. π. Χ.
Ειδώλια γυναίκας
πάνω σε άλογο,
8ος
αι. π. Χ.
Χάλκινα ειδώλια ανθρώπων, ζώων
(λιοντάρια, άλογα , κριάρια, λαγοί , ταύροι,
σκαραβαίος, δελφίνι , ελάφι ) που
αποτελούσαν εξαρτήματα σκευών 9ος
-8ος
-7ος
αι. π. Χ.
Χάλκινα ειδώλια
πολεμιστών 8ος
αι. π. Χ.
Χάλκινα
αναθηματικά ειδώλια
ανδρών, 9ος
αι. π. Χ.
Χάλκινες
προτομές
γρυπών

9. Χάλκινοι τριποδικοί
λέβητες 9ου
- 8ου
αι. π. Χ.
Χάλκινες κυκλικές λαβές
τριποδικών λεβήτων
διακοσμημένα με ειδώλια
ζώων ( γεωμετρικοί χρόνοι )
Χάλκινος λέβητας
με διακόσμηση
ταυροκεφαλές
8ος αι. π. Χ.
Γυναικεία πτερωτή μορφή από
χαλκό που παριστάνει κάποιο
θεϊκό ή δαιμονικό ον, Άρτεμις,
Νίκη ή Σφίγγα. ( 590-580 π.Χ.)
Χάλκινος λέβητας,
διακοσμημένος στο χείλος
με πτερωτές ανδρικές
μορφές, προτομές λεόντων
και προτομές γρυπών
( α’μισό 7ου αι. π.Χ. )
Σχεδιαστική αναπαράσταση λέβητα
Χάλκινο κεφάλι
λιονταριού σφυρήλατο
από παχύ έλασμα, που
προέρχεται από την
Ανατολή, 8ος αι. π. Χ.
Χάλκινοι
μικρογραφικοί
αναθηματικοί τρίποδες,
8ος αι. π. Χ.
Χάλκινος
τριποδικός λέβητας
8ου αι. π. Χ.

10. ΜΙΤΡΑ
ΕΠΙΠΟΔΙΟ
ΠΑΡΑΜΗΡΙΔΙΟ
ΕΠΙΠΗΧΙΟ
ΕΠΙΒΡΑΧΙΟΝΙΟ
ΘΩΡΑΚΑΣ
ΚΡΑΝΟΣ
ΑΣΠΙΔΑ
ΕΠΙΣΦΥΡΙΟ
ΚΝΗΜΙΔΑ
Αναπαράσταση
πολεμιστή
Όπλα

11. Έλασμα με τη μορφή
πτερωρών αλόγων
β’ μισό 6ου
αι.π.Χ.
Κνημίδες απλές ή
με ανάγλυφες παραστάσεις
Χάλκινο δεξιό επιβραχιόνιο. Φέρει
παράσταση γοργονείου στο επώμιο
με ένθετους, οστέϊνους οφθαλμούς.
Β’ μισό 6ου αι. π.Χ.
Έλασμα με μορφή
πτερωτής Γοργόνας
με ουρά φιδιού και
πόδια λιονταριού, β’
μισό 60υ αι.π.Χ.
Το επίσημα είχε ως σκοπό
να σπείρει τον φόβο στους
εχθρούς.
Οπίσθιο τμήμα
χάλκινου θώρακα με
εγχάρακτη
διακόσμηση.
Ανήκε σε επιφανή
πολεμιστή ,
β μισό 7ου
αι.π.Χ.
Κορινθιακά κρανη . Αποτελούν τον πιο
διαδεδομένο τύπο κράνους κατά τους
αρχαϊκούς και πρώιμους κλασικούς
χρόνους
Χάλκινο
ιλλυρικό
κράνος
διακοσμημένο
με αργυρά
ελάσματα,
περ. 530π.Χ.
Χάλκινο
έλασμα με
παράσταση
γρύπαινας
που θηλάζει
το μικρό της
630-620π.Χ.
Κωνικό κράνος ,
γεωμετρικοί χρόνοι
8ος
αι.π.Χ.
Έλασμα με μορφή
πτερωτού Γοργονείου
με τρία φτερά ως
επίσημο ασπίδας,
α’ μισό 6ου
αι..Χ.
Σχεδιαστική αναπαράσταση
της διακόσμησης του
θώρακα.
Χαλκιδικό
κράνος

12. 3η
ΑΙΘΟΥΣΑ

13. Αέτωμα του θησαυρού (μικρό κτίσμα,
αφιέρωμα πόλης στο ιερό της Ολυμπίας ) των
Μεγαρέων στην οποία εικονίζεται σκηνή από
τη γιγαντομαχία από την οποία νικητές
βγήκαν οι θεοί. Ξεχωρίζει η μορφή του γίγαντα
στο κέντρο που το πλαισιώνουν άλλες μορφές
( τέλη 6ου
αι. π. Χ. )
Ο χώρος της Ολυμπίας κατά τους αρχαϊκούς
χρόνους ( κυρίως τον 6ο
αι. π. Χ. ) κηρύσσεται
ιερός και απαραβίαστος . Ιδρύεται ο ναός της
Ήρας και κτίζονται πολλά ναόσχημα κτίσματα ,
ενώ οι προσκυνητές αφιερώνουν στο ιερό της
Ολυμπίας ειδώλια, αγγεία, τρίποδες , σκεύη ,
κοσμήματα αρχαϊκών και κλασικών
( 7ος
- αρχές 4ου
αι. π. Χ. ).
Κοσμήματα : πόρπες,
περόνες , ψέλλια
(βραχιόλια ) , ενώτια
(σκουλαρίκια)
Χάλκινο αγαλμάτιο
Σφίγγας , στήριγμα
σκεύους , 6ος
αι. π. Χ.
Κόσκινα με
πτηνόσχημη λαβή,
5ος
αι. π. Χ.
Θυμιατήρι και τριφυλλόστομη
οινοχόη 7ος
- 6ος
αι. π. Χ.
Κάδος για
μεταφορά
υγρών , 6ος
-
5ος
αι. π. Χ.
Βάσεις σκευών σε
σχήμα λεοντόποδων
Λεκάνη με λαβή,
7οος
αι. π. Χ. Μελανόμορφες λήκυθοι,
6ος
-5ος
αι. Π. Χ.
Ειδώλιο
Σειρήνας
Αλατοδοχείο με μορφή
πάνθηρα, 7ος
αι. π. Χ.
Αγγεία μέτρησης

14. 4η
ΑΙΘΟΥΣΑ

15. Πήλινη κεφαλή Αθηνάς που
έφερε αττικό κράνος. Πάνω
από διπλή σειρά σπειροειδών
βοστρύχων φορεί διάδημα
διακοσμημένο με άνθη λωτού .
Χάλκινα αγάλματα, σκεύη και περίτεχνα
εξαρτήματα αγγείων από το Ιερό , χαρακτηριστικά
δείγματα χαλκοπλαστικής του 5ου αι. π. Χ.
αγαλμάτιο Διός
που κρατά στο
δεξί χέρι του
κεραυνό (470-460
π.Χ. )
αετοί που
αποτελούσαν την
επίστεψη σκήπτρου.
Ίσως ανήκαν σε
μεγάλα αγάλματα
του Δία .
χάλκινη λαβή λεκάνης
Παριστάνονται δύο λιοντάρια
που κατασπαράσσουν ελάφι
Περίπου 480 π.Χ. Χάλκινο αγαλμάτιο
αλόγου , χυτό και
συμπαγές . Προέρχεται
από ανάθημα
τεθρίππου μικρού
μεγέθους. Εξαίρετο
έργο για τη ρεαλιστική
απόδοση των
ανατομικών
λεπτομερειών
αργειακού εργαστηρίου
5ος αι. π. Χ,.
Χάλκινος πολιορκητικός
κριός . Τα δόντια του έχουν
χάσει την αιχμηρή τους
κατάληξη λόγω της φθοράς
ίσως από τη χρήση. Στο κάτω
μέρος ήταν ανοικτός για την
υποδοχή του ξύλινου
στελέχους , που στερεωνόταν
με καρφιά . Έργο πιθανόν
σικελικού εργαστηρίου
( α΄ μισό 5ου
αι. π. Χ. )
Πήλινο σύμπλεγμα του
Δία που μεταφέρει το
Γανυμήδη από την Τροία
στον Όλυμπο για να του
χαρίσει την αιώνια
νεότητα και να τον κάνει
οινοχόο των θεών . (αρχές
5ου αι.π.Χ. )
1. κυλινδρικό θυμιατήρι .
Αρχές 5ου αι. π. Χ.
2. τριφυλλόστομη οινοχόη
Αρχές 5ου αι. π. Χ.
3. λυχνάρι. Αρχές 5ου αι. π. Χ.
Ειδώλιο ελαφιού , 6ος
αι. π. Χ.
(διακοσμητικό εξάρτημα
σκεύους )

16. 6η
ΑΙΘΟΥΣΑ
Διαβάστε

17. Η αίθουσα αυτή
είναι αφιερωμένη
στο Φειδία , το
φημισμένο γλύπτη
που κάλεσαν οι
Ηλείοι ιερείς της
Άλτεως για να
φιλοτεχνήσει το
άγαλμα του Δία ,
του προστάτη του
ιερού της
Ολυμπίας .
Το χρυσελεφάντινο άγαλμα του θεού
είχε τοποθετηθεί στο σηκό του ναού
"Αν ένας
άνθρωπος, με
βαριά καρδιά
από τις
στεναχώριες
και λύπες της
ζωής, βρεθεί
μπροστά στο
άγαλμα, τα
ξεχνάει όλα»
Δίων
Χρυσόστομος
σε ομιλία του
μπροστά στο
ναό το 97 μ.Χ.
Λεοντοκεφαλή,
λειτουργούσε
ως υδρορροή .
βάσεις πήλινων
μελαμβαφών αγγείων με
υπολείμματα χρωστικών
ουσιών και ουσίες
διαφόρων χρωμάτων .
Γωνιακή
ανθεμωτή
ακροκέραμος
περ. 430π. Χ.
Τμήματα σίμης με γραπτή
διακόσμηση μαιάνδρου και ανθεμίων ,
περ. 430π. Χ.
7η
ΑΙΘΟΥΣΑ
Ο ΦΕΙΔΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΉΡΙΟ ΤΟΥ

18. Ο ΦΕΙΔΙΑΣ
Ο Φειδίας ήταν ο φημισμένος γλύπτης που κάλεσαν οι Ηλείοι ιερείς της
Άλτεως για να φιλοτεχνήσει το άγαλμα του Δία , του προστάτη του ιερού
της Ολυμπίας . Πολύπλευρη και χαρισματική προσωπικότητα της
αρχαιότητας , υπήρξε εκφραστής του θαύματος της κλασικής τέχνης . Ως
καλλιτέχνης άκμασε μεταξύ των χρόνων 470-430 π.Χ. Συνδέθηκε στενά
με τον Περικλή και μαζί υλοποίησαν το φιλόδοξο σχέδιο του Αθηναίου
πολιτικού για την ανοικοδόμηση των ιερών της Ακρόπολης και είχε
αποκτήσει μεγάλη φήμη από τα περίφημα γλυπτά του Παρθενώνα .
Σύμφωνα με αρχαίους συγγραφείς ήταν ο μόνος που μπορούσε να
αποδώσει με τόση πιστότητα τον χαρακτήρα και την προσωπικότητα των
θεών .
Τα μεγαλειώδη έργα στα οποία οφείλει τη μεγάλη φήμη του , τη λάμψη
του ονόματός και της προσωπικότητάς του είναι τα δύο χρυσελεφάντινα
λατρευτικά αγάλματα , της Αθηνάς Παρθένου στον Παρθενώνα και του
Δία στο ιερό της Ολυμπίας . Αμέτρητες γενιές καλλιτεχνών
επηρεάστηκαν από την τέχνη του και υιοθέτησαν πολλά στοιχεία και
αυτό αποκαλύπτει την ακτινοβολία του μοναδικού καλλιτεχνικού του
Ο Φειδίας και οι τεχνίτες- καλλιτέχνες εργάζονταν στο εργαστήριό
του που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το ναό του Δία , δυτικά
της Άλτεως .
Εδώ ο μεγάλος γλύπτης της αρχαιότητας φιλοτέχνησε το τεράστιο
χρυσελεφάντινο άγαλμα του θεού. Το εργαστήριο οικοδομήθηκε στο
β΄ μισό του 5ου αι. π.Χ., όταν ο Φειδίας, μετά τα έργα του στην
Ακρόπολη της Αθήνας, ήλθε στην Ολυμπία για την κατασκευή του
αγάλματος. Το εργαστήριο είχε περίπου τις ίδιες διαστάσεις με το
σηκό του ναού του Δία (μήκος 32,18 μ. και πλάτος 14,50 μ.), ακριβώς
για να εξυπηρετεί την κατασκευή του αγάλματος. Σ’ αυτό το χώρο
συναρμολογούνταν τα έτοιμα μέρη του αγάλματος , πριν
μεταφερθούν και τοποθετηθούν στον ναό του . Μέσα στους χώρους
του εργαστηρίου έχει αποκαλυφθεί μεγάλος αριθμός ευρημάτων,
όπως πήλινες μήτρες, που χρησίμευαν στην κατασκευή των
πτυχώσεων του ιματίου του αγάλματος, τεμάχια ελεφαντοστού και
ημιπολύτιμων λίθων, οστέινα εργαλεία χρυσοχοϊκής, καθώς και

19. ΧΡΥΣΕΛΕΦΑΝΤΙΝΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Το χρυσελεφάντινο άγαλμα του θεού είχε τοποθετηθεί στο σηκό του ναού . Το άγαλμα έχει χαθεί όμως έχουμε μια εικόνα
για το πώς ήταν από την ακριβή περιγραφή που κάνει στο έργο του ο περιηγητής Παυσανίας που επισκέφτηκε την
Ολυμπία τον 2ο
π.Χ. αι. Ο θεός , γενειοφόρος και στεφανωμένος με κλαδί ελιάς , κάθεται στο θρόνο του κρατά στο
αριστερό του χέρι σκήπτρο με αετό στο πάνω μέρος , ενώ στο δεξί χρυσελεφάντινη στεφανωμένη Νίκη που κρατά
ταινία .Ο πυρήνας του αγάλματος ήταν ξύλινος και πάνω σ΄ αυτόν προσαρμόστηκαν τα ελάσματα χρυσού για την απόδοση
του ιματίου, των μαλλιών και των υποδημάτων του θεού . Τα γυμνά μέρη , όπως το πρόσωπο , ο κορμός , οι βραχίονες
ήταν από ελεφαντοστό . Ο θρόνος του αγάλματος ήταν από έβενο και χρυσό διακοσμημένος με πολύτιμους λίθους . Σε
κάθε ένα από τα πόδια του παριστάνονταν τέσσερις Νίκες . Τα κενά μεταξύ των ποδιών του θρόνου έκλειναν
παραπετάσματα με ζωγραφιές παραστάσεις του γνωστού ζωγράφου της αρχαιότητας Παναίνου .
Για να προστατευτεί το ευαίσθητο γλυπτό από το ιδιαίτερα υγρό κλίμα της Ολυμπίας το άλειφαν με λάδι , το οποίο
συγκεντρωνόταν σε μια μικρή δεξαμενή μπροστά του . Το ύψος του αγάλματος ήταν 12., 40 μ. ( μαζί με το βάθρο )
Εντυπωσιακό!!! πόσο μάλλον αν σκεφτούμε ότι ολόκληρος ο ναός έφθανε τα 16 μ ύψος .
Ο Στράβων για να τονίσει το υπερφυσικό και θαυμαστό του αγάλματος κάνει την ευφάνταστη υπόθεση ότι , αν
σηκωνόταν όρθιος ο θεός , θα κατέστρεφε την οροφή !! Λέγεται μάλιστα ότι ο Φειδίας , όταν το άγαλμα τοποθετήθηκε
στη θέση του, έμεινε για αρκετά λεπτά να το κοιτά και στο τέλος φώναξε με θαυμασμό "Φειδία , ή ο Δίας κατέβηκε από
τον Όλυμπο και σου έδειξε το θεϊκό του πρόσωπο, ή εσύ ανέβηκες στον Όλυμπο και τον είδες!" Ο Δίων Χρυσόστομος, σε
ομιλία του μπροστά στον Ναό το 97 μ.Χ., είπε: "Αν ένας άνθρωπος, με βαριά καρδιά από τις στεναχώριες και λύπες της
ζωής, βρεθεί μπροστά στο άγαλμα, τα ξεχνάει όλα ». Το άγαλμα ήταν τόσο τέλειο που ο ίδιος ο Δίας λέγεται ότι το
ενέκρινε ρίχνοντας ένα κεραυνό , όπως του ζήτησε ο Φειδίας .
Για οκτώ αιώνες το άγαλμα παρέμεινε στη θέση του , στα τέλη όμως του 4ου αι. μ. Χ. μεταφέρθηκε στην
Κωνσταντινούπολη , όπου κάηκε πιθανόν το 475 μ. Χ. από την μεγάλη πυρκαγιά που κατέστρεψε την Πόλη .
Διαβάστε την περιγραφή του Παυσανία

20. 8η
ΑΙΘΟΥΣΑ

22. Στη στάση του θεού διαπιστώνουμε όλα τα γνωρίσματα της τέχνης
της ύστερης κλασικής αρχαιότητας ( τέλη 4ου αι π. Χ. ). Στηρίζει το βάρος
του σώματός του στο δεξί πόδι, ενώ το αριστερό είναι ελαφρά λυγισμένο
και κάμπτεται στο ύψος του γοφού. Το σώμα του στρέφεται ελαφρά προς
την αντίθετη κατεύθυνση , ενώ ο λαιμός και το κεφάλι στρέφονται
ελαφρά προς τα αριστερά .
Ο Πραξιτέλης με την απαράμιλλη τέχνη του και τη μεγάλη
δεξιοτεχνία του στην χρήση φωτός και σκιάς αφαιρεί την ψυχρότητα του
μαρμάρου , και το κάνει στιλπνό ίδιο με την όψη της σάρκας. Η
εξαιρετική στίλβωση της επιφάνειας του γλυπτού και η μετατόπιση μελών
και μυών , η απαλή απόδοση της σάρκας σε ένα ζωντανό καλογυμνασμένο
αθλητικό σώμα με αρμονικές αναλογίες κάνουν το έργο μοναδικό.
Στο πρόσωπό του διακρίνουμε μια τρυφερότητα , ενώ στα χείλια
του , τα οποία αφήνουν μια ελαφρά σκιά, διακρίνεται η αρχή ενός
χαμόγελου. Στο πρόσωπό του πέφτουν άτακτα οι βόστρυχοι των μαλλιών
του. Το στόμα του είναι λεπτό και έρχεται σε αντίθεση με την δυνατή του
μύτη. Τα μάτια του φαίνονται υγρά και με ρεμβώδη και γαλήνια έκφραση
κοιτάζει κάπου αόριστα , χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν προσέχει το
μικρό θεό . Το πρόσωπο του Ερμή, ''παίζει'' με τον νου των επισκεπτών
του Μουσείου της Ολυμπίας, επειδή από τ' αριστερά φαίνεται
μελαγχολικό και λυπημένο, από τα δεξιά φαίνεται ελαφρώς χαρούμενο
και γελαστό, όταν δε το κοιτάξεις από μπροστά, ήρεμο.
Το άγαλμα είναι εξαιρετικής ομορφιάς, ποιότητας και κομψότητας
και η θέαση αυτού του αριστουργηματικού έργου προκαλεί δέος και
συγκίνηση .
Ο ΕΡΜΗΣ ΤΟΥ
ΠΡΑΞΙΤΕΛΟΥΣ
Το αριστουργηματικό αυτό έργο παριστάνει τον Ερμή, τον
αγγελιοφόρο των Θεών, να κρατά στο αριστερό του χέρι το
κηρύκειό του και τον νήπιο Διόνυσο να προσπαθεί να πάρει κάτι
από το υψωμένο δεξί χέρι του. Ο δημιουργός απεικονίζει τη στιγμή
που ο αγγελιαφόρος των θεών αναπαύεται καθ΄ οδόν αφήνοντας
το ιμάτιό ή τη χλαμύδα του πάνω σε κορμό δένδρου. Στο υψωμένο
χέρι του κρατούσε πιθανότατα ένα τσαμπί με σταφύλια , σύμβολο
που συνδέθηκε με το θεό Διόνυσο ως θεό του κρασιού και της
διασκέδασης, και το έδειχνε στο βρέφος για να τραβήξει την
προσοχή του . Ο Διόνυσος ανασηκώνεται ελαφρά , στρέφει προς τα
δεξιά , ακουμπά τη μικρή παλάμη του στον αριστερό ώμο του θεού
προστάτη του και προσηλώνει το βλέμμα με ενδιαφέρον προς το
ανασηκωμένο δεξί χέρι του Ερμή, ενώ προσπαθεί να το φτάσει
απλώνοντας το χέρι .

23. 5η
ΑΙΘΟΥΣΑ
Ο ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΔΙΟΣ

24. ΔΥΤΙΚΟ ΑΕΤΩΜΑΔΥΤΙΚΟ ΑΕΤΩΜΑ

26. Δείτε το
βίντεο από
15’-20’

27. ΔΥΤΙΚΟ ΑΕΤΩΜΑ
Στη μεγάλη κεντρική αίθουσα (αίθουσα 5) εκτίθενται οι μνημειώδεις μαρμάρινες γλυπτικές συνθέσεις των αετωμάτων και των μετοπών
από το ναό του Δία, τα πλέον αντιπροσωπευτικά δείγματα αυστηρού ρυθμού, που αποτελούν τα σημαντικότερα εκθέματα του μουσείου. Οι
εναέτιες μορφές (=μορφές που είναι τοποθετημένες μέσα στα αετώματα ) είναι από παριανό μάρμαρο και προσαρμόζονται
τέλεια στο τεραστίων διαστάσεων (μήκος 26,39 μ. και ύψος 3,47 μ.) τριγωνικό σχήμα κάθε αετώματος.
Στο δυτικό αέτωμα του ναού απεικονίζεται ο μύθος της άγριας πάλης μεταξύ Κενταύρων και Λαπιθών. Σύμφωνα με το
μύθο οι Κένταυροι του Πηλίου ήταν καλεσμένοι ως συγγενείς στο γάμο του βασιλιά των Λαπιθών Πειρίθου με την Δηιδάμεια . Ο γάμος όμως
κατέληξε σε άγρια συμπλοκή μεταξύ τους , γιατί οι Κένταυροι μέθυσαν και μη σεβόμενοι τη φιλοξενία που τους είχε προσφερθεί επιχείρησαν
να απαγάγουν τις όμορφες Λαπιθίδες .Δεσπόζουσα μορφή της γλυπτικής σύνθεσης είναι ο θεός Απόλλωνας , ο οποίος στρέφει το κεφάλι δεξιά
και , προτάσσοντας το δεξί του χέρι, παρεμβαίνει ως θεός του φωτός και του λόγου στην τρομερή διαμάχη , καθορίζοντας έτσι την έκβαση της
δραματικής συμπλοκής ανθρώπου και κτήνους υπέρ του Πειρίθου που αγωνίζεται στα δεξιά του και επιβάλλοντας το δίκαιο και την τάξη . Το
θεό τον πλαισιώνουν στα δεξιά του ο Πειρίθους , ο οποίος με το σπαθί υψωμένο επιτίθεται κατά του Κενταύρου Ευρυτίωνα που έχει αρπάξει
από το στήθος τη Δηιδάμεια, η οποία αντιστέκεται και προσπαθεί να τον απωθήσει, και στα αριστερά του ο Θησέας ο οποίος , κρατώντας
πελέκι στο χέρι, επιτίθεται σ' έναν Κένταυρο που έχει αρπάξει ανάμεσα στα πόδια του μια Λαπιθίδα. Τις μορφές αυτές τις πλαισιώνουν και από
τις δύο πλευρές ζευγάρια Κενταύρων Λαπιθών και Λαπιθίδων . Τις δύο στενές γωνίες του αετώματος τις καταλαμβάνουν τέσσερις
πλαγιαστές και ελαφρά ανασηκωμένες γυναικείες μορφές , νεαρών και ηλικιωμένων , που παρακολουθούν όσα εκτυλίσσονται ενώπιον
τους με έκφραση αγωνίας και ανησυχίας για την έκβαση της τιτάνιας συμπλοκής .
Οι μορφές των Λαπιθών βρίσκονται σε ένταση, κίνηση και δυναμισμό. Τεντώνουν το κορμί τους , υψώνουν τα χέρια τους , παλεύουν ,
συμπλέκονται , στρέφουν το κορμί τους , αγωνιούν και καταβάλλουν όλη τους τη δύναμη για να υπερασπιστούν τις Λαπιθίδες και να τις
αποσπάσουν από τα χέρια των Κενταύρων. Μια Λαπιθίδα παλεύει , αντιστέκεται σθεναρά και προσπαθεί να ξεφύγει από τη βίαιη λαβή του
αγροίκου Κενταύρου . Μία άλλη απωθεί με τα δυο της χέρια το πρόσωπο του Κενταύρου , ενώ η νεόνυμφη Δηιδάμεια αντιστέκεται στο
σφιχταγκάλιασμα του μεθυσμένου Κενταύρου , που την αρπάζει με το χέρι και το αλογίσιο πόδι του, και σπρώχνει με τον αγκώνα της το
κεφάλι του. Όλες οι μορφές είναι γεμάτες κάλλος και πνευματικότητα και συμβολίζουν το ήθος , την αρετή , τον κόσμο του Λόγου και της Τάξης
.
Οι Κένταυροι , τα θηριόμορφα – δίμορφα όντα , βρίσκονται και αυτά σε ένταση, κίνηση και δυναμισμό. Επιτίθενται με ορμή , πάθος , αρπάζουν
βίαια τις Λαπιθίδες από τα μαλλιά , από το σώμα , τις υποτάσσουν , τις αιχμαλωτίζουν , ενώ παράλληλα αμύνονται στα χτυπήματα των
Λαπιθών , αντιστέκονται και με τα ζωώδη ένστικτά τους δαγκώνουν τους αντίπαλους τους , προσπαθώντας ταυτόχρονα να απαλλαγούν από
τις δυναμικές λαβές τους . Στην έκφρασή τους αποτυπώνεται εκπληκτικά η βία , η βαρβαρότητα και η αγριότητα . Οι μορφές των Κενταύρων
συμβολίζουν τη σκοτεινή βία και το άλογο μίσος
Μόνο η μορφή του Απόλλωνα είναι γαλήνια, γατί ως θεός του φωτός και του πνεύματος θα επιβληθεί στους βαρβάρους Κενταύρους, θα
καταστείλει την κτηνώδη συμπεριφορά τους , θα τους τιμωρήσει για την ύβρη τους και θα επαναφέρει δίκαιο και την τάξη.
Ο μύθος της Κενταυρομαχίας συμβολίζει τον αέναο αγώνα του ανθρώπου κατά των δυνάμεων της φύσης και του κακού , την αιώνια διαμάχη
του Πνεύματος και της ύλης , αλλά ίσως και την επικράτηση των Ελλήνων έναντι των βαρβάρων Περσών . .
Τα αετωματικά γλυπτά έχουν σμιλευτεί πάνω σε παριανό μάρμαρο και ήταν ολόγλυφα , δηλαδή έχουν σμιλευμένη και την πίσω όψη τους
( ίσως όχι με τόσες λεπτομέρειες ) και στερεώνονταν με συνδέσμους πάνω στο τύμπανο του αετώματος , Ο δημιουργός τους είναι άγνωστος .
διαβάστε

28. Οι αρχαϊκοί ναοί δωρικού ρυθμού εκτός από τα αετώματα είχαν γλυπτό διάκοσμο και στις μετόπες , που βρίσκονταν πάνω από το
επιστύλιο , κάτω από το γείσο και ανάμεσα στα τρίγλυφα .
Σ΄ αυτές τις δώδεκα
μετόπες, που βρίσκονταν
ανά έξι επάνω από την είσοδο
του πρόναου και του
οπισθόδομου, απεικονίζονται
οι άθλοι ενός μυθικού ήρωα ,
αγαπημένου γιου του Δία, του
Ηρακλή .
Στις μετόπες που
κοσμούσαν την είσοδο του
οπισθόδομου αναπαρίστανται
έξι από τους άθλους του ήρωα
που σώζονται αποσπασματικά
και εκτίθενται στην
αίθουσα 5 του Μουσείου
της Αρχαίας Ολυμπίας .
Τρίγλυφο
Δες σε αναπαράσταση τα μέρη και την ανωδομή του δωρικού ναού εδώ

29. Δυτικές Μετόπες
( κοσμούσαν την είσοδο του οπισθόδομου)
Το λιοντάρι
της Νεμέας
Η Λερναία Ύδρα Οι Στυμφαλίδες
Όρνιθες
Ο ταύρος
της Κρήτης
Η Κερυνίτις έλαφος Η ζώνη
της Ιππολύτης
Ανατολικές
μετόπες
Ανατολικό
αέτωμα

30. 1η
μετόπη οπισθόδομου
Στην 1η Δυτική Μετόπη αναπαρίσταται ο άθλος « Ο λέων της Νεμέας »
Στην ανάγλυφη παράσταση διακρίνεται ο Ηρακλής να ακουμπά κουρασμένος το δεξί πόδι του πάνω στην πλάτη του νεκρού ζώου
και να στηρίζει το κεφάλι του με το δεξί του χέρι , που το ακουμπά στο γόνατό του , ενώ με το αριστερό θα πρέπει να στηριζόταν στο
ρόπαλο. Δίπλα του στέκεται η θεά Αθηνά, παραστάτης και σύμμαχός του στη δύσκολη αποστολή του . Στα δεξιά της εικόνας
διακρίνεται ένα μικρό τμήμα από το πόδι μιας μορφής που πιθανόν να ανήκει στον Ερμή, ο οποίος βοήθησε για την επίτευξη του
άθλου.
Ο καλλιτέχνης δεν αποτυπώνει τη στιγμή που ο Ηρακλής πνίγει το λιοντάρι αλλά τη στιγμή ανάπαυσης μετά το κοπιαστικό
κατόρθωμά του. Ο ήρωας απεικονίζεται σε νεαρή ηλικία , χωρίς γενειάδα και η στάση του δεν αποκαλύπτει κάποιον που νίκησε εύκολα
ένα σημαντικό τέρας αλλά κάποιον που κουράστηκε πολύ και αναπαύεται μετά το κοπιαστικό κατόρθωμά του. Μάλλον ο καλλιτέχνης
ήθελε έτσι να δηλώσει την ανθρώπινη ιδιότητά του . Η μορφή του κουρασμένου ήρωα είναι πρωτοποριακή για την τέχνη της εποχής ,
κατά την οποία οι καλλιτέχνες εκφράζοντας το επικό πνεύμα παρουσίαζαν ηρωικές τις μορφές. Η θεά Αθηνά απεικονίζεται κι αυτή με
νεανικό πρόσωπο και άοπλη . Το μέτωπό της το στεφανώνουν κοντοί βόστρυχοι , το βλέμμα της είναι αυστηρό και το έχει
προσηλωμένο πάνω στον προστατευόμενό της ,ενώ στο πρόσωπό της δεν υπάρχει το αρχαϊκό μειδίαμα.

31. 2η
μετόπη οπισθόδομου
Στην αρκετά κατεστραμμένη δεύτερη μετόπη αναπαρίσταται ο δεύτερος άθλος του Ηρακλή ,
« Η Λερναία Ύδρα » ( Λέρνα : αρχαία παραθαλάσσια περιοχή της Αργολίδας κοντά στο Άργος )
Ο Ηρακλής που βρίσκεται στ' αριστερά καταβάλλει τη Λερναία Ύδρα , αυτό το φιδόμορφο τέρας με τα εννιά κεφάλια που έβγαζαν φωτιά,
κρατώντας μικρό δρεπάνι στο δεξί χέρι , με το οποίο κόβει τα κεφάλια, και αναμμένο δαυλό στο αριστερό για να καίει τις πληγές , ώστε να μη
φυτρώσουν καινούρια. Η μορφή που κυριαρχεί και καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της μετόπης είναι η Λερναία Ύδρα που επιτίθεται στον
Ηρακλή και τον έχει παγιδεύσει με το φιδίσιο σώμα της .
Ο καλλιτέχνης αποτυπώνει το τέλος του άθλου , τη στιγμή που ο ήρωας καταβάλλει αυτό το φιδόμορφο τέρας μετά από μια μάχη σκληρή και
εξοντωτική. Αυτό το συμπέρασμα προκύπτει από το ότι κάποια κεφάλια του φιδιού είναι πεσμένα, ενώ άλλα είναι ιδιαίτερα μαλακά και γέρνουν
προς τα κάτω .

32. 3η
μετόπη οπισθόδομου
Στην 3η Δυτική Μετόπη αναπαρίσταται ο άθλος του Ηρακλή « Οι Στυμφαλίδες Όρνιθες»
Ο καλλιτέχνης σε αυτή τη μετόπη αποτυπώνει τη στιγμή που ο Ηρακλής , αφού έχει σκοτώσει τις Στυμφαλίδες όρνιθες, τα σαρκοβόρα πουλιά που
ζούσαν στη λίμνη Στυμφαλία στη βόρεια Αρκαδία, στέκεται όρθιος με μια ελαφριά κλίση του κορμού προς τα δεξιά και , τείνοντας το δεξί του χέρι προς
την Αθηνά, προσφέρει κάποιες από τις σκοτωμένες όρνιθες . Στο αριστερό του χέρι κρατούσε, κατά πάσα πιθανότητα, το τόξο του. Η Αθηνά κάθεται σε
βράχο, έχει το πρόσωπό της στραμμένο προς το χέρι του Ηρακλή, ενώ με το χέρι της ετοιμάζεται να πάρει, διστακτικά μάλλον, όπως δείχνουν τα
δάχτυλά της, τα σκοτωμένα πουλιά.
Ο Ηρακλής απεικονίζεται σε ώριμη ηλικία πια , όπως φαίνεται από τα γένια του, ενώ η Αθηνά και πάλι άοπλη, χωρίς κράνος, φορώντας την αιγίδα
( = ασπίδα από δέρμα κατσίκας («αιγός») ) πάνω από το πέπλο της, κάθεται πάνω σε βράχο ξυπόλυτη, ανέμελη και με νεανική χάρη .
Στυμφαλίδες όρνιθες σε αρχαίο κεραμικό

33. 4η
μετόπη οπισθόδομου
Στην 4η Δυτική Μετόπη αναπαρίσταται ο άθλος « Ο Ταύρος της Κρήτης »
Ο Ηρακλής αιχμαλωτίζει τον ταύρο της Κρήτης,
λεπτομέρεια από ρωμαϊκό μωσαϊκό, Ιλλυρία Ισπανία
Σε αυτή τη σύνθεση ο Ηρακλής αντιμετωπίζει τον ταύρο της Κρήτης, τον ταύρο με τον οποίο ο Δίας μετέφερε την Ευρώπη από τη Φοινίκη. Οι δύο
μορφές , που γεμίζουν το χώρο της μετόπης , διασταυρώνονται χιαστί , καθώς ο ήρωας προσπαθεί να δαμάσει το θηρίο κραδαίνοντας το ρόπαλο στο
δεξί του χέρι και τραβώντας τον με το περασμένο στο στόμα του χάλκινο σκοινί , ενώ ο ταύρος "αγκαλιάζει" με το σώμα του τον Ηρακλή,
προβάλλοντας μ' αυτόν τον τρόπο το υπερμέγεθες του ζώου, και προσπαθεί να ξεφύγει προς τα δεξιά.. Το κεφάλι του Ηρακλή και του ταύρου
αλληλοκοιτάζονται τονίζοντας ακόμη πιο πολύ την όλη σύνθεση.
Η σκηνή έχει κίνηση , ένταση , δράση και δυναμισμό. .Και στις δύο μορφές διακρίνουμε στο σώμα τους και στο πρόσωπό τους την ένταση , τη
δύναμη και το πάθος στην προσπάθειά τους ο μεν ήρωας να το αιχμαλωτίσει , ο δε ταύρος να αποφύγει την αιχμαλωσία.

34. 5η
μετόπη οπισθόδομου
Στην 5η Δυτική Μετόπη αναπαρίσταται ο άθλος « Η Κερυνίτις έλαφος »
Ο Ηρακλής και το ελάφι της Άρτεµης. Πάντα βοηθός ο Ιόλαος.
παράσταση από αρχαίο ελληνικό αγγείο.
Σ' αυτήν την αρκετά αποσπασματικά διατηρημένη μετόπη ο καλλιτέχνης αποτυπώνει τη στιγμή που ο ήρωας πιάνει από τα χρυσά κέρατα την
Κερυνίτιδα έλαφο , το ελάφι της θεάς Αρτέμιδος, και την αναγκάζει να γονατίσει, απόλυτα υποταγμένη στη δύναμή του . Διακρίνεται ένα μέρος από
το σώμα του ήρωα , το δεξιό του γόνατο, που ακουμπούσε πάνω στο ελάφι, και μέρος από το αριστερό του πόδι.
Η σκηνή έχει κίνηση , ένταση και δυναμισμό και αυτά είναι εμφανή στα λίγα θραύσματα των ποδιών που έχουν σωθεί , όπου διακρίνονται ακόμα
και οι μυς και τα νεύρα , καθώς και στο λύγισμα του δεξιού ποδιού του με το οποίο ακινητοποιεί την έλαφο .

35. 6η
μετόπη οπισθόδομου
Στην 6η Δυτική Μετόπη αναπαρίσταται ο άθλος « Η ζώνη της Ιππολύτης »
Η ζώνη της Ιππολύτης, παράσταση από υδρία , 430 π.Χ.
Στην αποσπασματικά σωζόμενη μετόπη, την τελευταία της Δυτικής πλευράς, εικονίζεται ο Ηρακλής να σηκώνει το δεξί του χέρι, για να χτυπήσει με το
ρόπαλό του τη βασίλισσα των Αμαζόνων , την Ιππολύτη, και να αποκτήσει την περίφημη ζώνη της . Η Αμαζόνα βρίσκεται ξαπλωμένη κάτω και
ανασηκώνει με το αριστερό χέρι την ασπίδα της, για να προφυλαχθεί.
Ο καλλιτέχνης αποτυπώνει τη στιγμή που ο ήρωας ετοιμάζεται με το ρόπαλό του ή το σπαθί του να δώσει το τελικό χτύπημα στη βασίλισσα των
Αμαζόνων. Στα λίγα θραύσματα που έχουν σωθεί είναι εμφανή η ένταση και ο δυναμισμός του ήρωα που έχει ρίξει κάτω την Αμαζόνα και ετοιμάζεται
να την χτυπήσει , αλλά και της Αμαζόνας που λυγίζει τα πόδια της και αμύνεται ανασηκώνοντας την ασπίδα της για να προφυλαχθεί . Στο πρόσωπο του
ήρωα διακρίνουμε την αποφασιστικότητα , τη σοβαρότητα και τη σιγουριά του για την επιτυχία και αυτού του άθλου του.

36. ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΑΕΤΩΜΑΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΑΕΤΩΜΑ

39. ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΑΕΤΩΜΑ
Στη μεγάλη κεντρική αίθουσα (αίθουσα 5) εκτίθενται οι μνημειώδεις
μαρμάρινες γλυπτικές συνθέσεις των αετωμάτων και των μετοπών από το ναό του Δία,
τα πλέον αντιπροσωπευτικά δείγματα αυστηρού ρυθμού, που αποτελούν τα
σημαντικότερα εκθέματα του μουσείου. Οι εναέτιες μορφές (=μορφές που είναι
τοποθετημένες μέσα στα αετώματα ) είναι από παριανό μάρμαρο και προσαρμόζονται
τέλεια στο τεραστίων διαστάσεων (μήκος 26,39 μ. και ύψος 3,47 μ.) τριγωνικό σχήμα
κάθε αετώματος.
Στο ανατολικό αέτωμα του ναού απεικονίζεται ο μύθος της αρματοδρομίας μεταξύ
του Πέλοπα και του Οινόμαου για την κυριαρχία στο ιερό. Ο Οινόμαος , ο βασιλιάς της
Πίσας , είχε πάρει έναν χρησμό σύμφωνα με τον οποίο θα θανατωνόταν από τον άνδρα
της κόρης του , της Ιπποδάμειας . Για να το αποτρέψει αυτό καλούσε σε αρματοδρομία
τους μνηστήρες , που έρχονταν για να τη νυμφευτούν , θέτοντας ως όρο ότι σε
περίπτωση ήττας του θα θανατωνόταν από τον Οινόμαο . Ο Οινόμαος έχοντας
ακατάβλητα άλογα , δώρο του θεού Άρη, του πατέρα του, νικούσε πάντοτε και είχαν
θανατωθεί ήδη δεκατρείς μνηστήρες , μέχρι που εμφανίστηκε ο Πέλοπας , ο γιος του
Τάνταλου. Ο Πέλοπας χάρη στα άλογα που του είχε χαρίσει ο Ποσειδώνας και με τη
βοήθεια του Μύρσιλου και της Ιπποδάμειας νίκησε τον Οινόμαο κα μετά τον σκότωσε.
Στη συνέχεια έγινε κυρίαρχος της χερσονήσου που πήρε και το όνομά του ,
Πελοπόννησος , ενώ μέχρι τότε ονομαζόταν Απία. Στον τριγωνικό χώρο του
αετώματος κεντρική μορφή είναι ο Δίας που ως προστάτης του ιερού είναι επιβλητική .
Δεξιά του στέκεται ο Οινόμαος με τη σύζυγό του ΣΤΕ ροπή και αριστερά του ο
Πέλοπας με την Ιπποδάμεια . Ακολουθούν τα τέθριππα των δύο αντιπάλων και οι
γονατιστές μορφές του Μυρτίλου , μιας θεραπαινίδας της Ιπποδάμειας και δύο
μάντεων , αριστερά του μάντη Αμυθάοντα και δεξιά του Ίαμου . Στη μορφή του διαβάστε

40. Ανατολικές Μετόπες
( κοσμούσαν την είσοδο του πρόναου )
Ο ερυμάνθιος
Κάπρος
Τα άλογα
του Διομήδη
Τα βόδια του
Γηρυόνη
Τα μήλα
των Εσπερίδων
Ο Κέρβερος Οι στάβλοι
του Αυγεία
Δυτικές
μετόπες

41. 1η
μετόπη πρόναου
Στην 1η
Ανατολική Μετόπη αναπαρίσταται ο άθλος « Ο Ερυμάνθιος Κάπρος »
Παράσταση από αμφορέα, περίπου 520-500
π.Χ.
Στην πρώτη μετόπη της Ανατολικής πλευράς, απεικονίζεται ο Ηρακλής που κουβαλά στον αριστερό του ώμο τον Ερυμάνθιο
κάπρο ζωντανό και τον παραδίδει στον Ευρυσθέα. . Ο Ευρυσθέας , που εικονίζεται κάτω δεξιά, έχει χωθεί ως τη μέση μέσα στο
πιθάρι που είχε κατασκευάσει και αντικρύζει έντρομος τον Ηρακλή , σηκώνοντας με δέος τα δυο του χέρια .

42. 2η
μετόπη πρόναου
Στην 2η Ανατολική Μετόπη αναπαρίσταται ο άθλος «
Τα άλογα του Διομήδη »
Στην αποσπασματικά σωζόμενη μετόπη ο καλλιτέχνης αποτυπώνει τη στιγμή που ο ήρωας έχει ήδη δαμάσει το άλογο (δεν εικονίζονται πολλά
άλογα, όπως λέει ο μύθος,) , το τραβά από τα χαλινάρια με το αριστερό του χέρι και ετοιμάζεται να το χτυπήσει με το ρόπαλο που κρατά στο
υψωμένο δεξί του χέρι με στόχο να το αιχμαλωτίσει , γιατί ο Ευρυσθέας τον είχε διατάξει να φέρει ζωντανά τα ανθρωποφάγα θηλυκά άλογα του
βασιλιά της Θράκης Διομήδη .
Ο Ηρακλής και τα άλογα του
Διοµήδη.
Από αρχαίο ελληνικό αγγείο.

43. 3η
μετόπη πρόναου
Στην 3η Ανατολική Μετόπη αναπαρίσταται ο άθλος «Τα βόδια του Γηρυόνη »
Στο αριστερό μέρος της μετόπης εικονίζεται ο Ηρακλής ο οποίος με το υψωμένο πόδι αριστερά από την ασπίδα και με τα χέρια σηκωμένα
ετοιμάζεται να χτυπήσει με το ρόπαλο το τρίτο κεφάλι του τρισώματου Γηρυόνη , τα βόδια του οποίου έπρεπε να πάει στον Ευρυσθέα. . Κάτω
δεξιά με την ασπίδα στο χέρι βρίσκεται πεσμένο στα γόνατα το τρίτο σώμα του Γηρυόνη, υποταγμένο στη δύναμη του , από το δεύτερο σώμα
φαίνεται το κεφάλι που κρέμεται ανάποδα, δίπλα από το πόδι του Ηρακλή, ενώ το πρώτο κεφάλι βρισκόταν κάτω από το δεύτερο, στοιχεία που
δείχνουν ότι και σ΄ αυτό το δύσκολο εγχείρημα ο ήρωας θα θριαμβεύσει.
Ο Ηρακλής πολεμάει με το Γηρυόνη
αμφορέας του 540 π.Χ.,Λούβρο

44. 4η
μετόπη πρόναου
Στην 4η Ανατολική Μετόπη αναπαρίσταται ο άθλος « Τα μήλα των εσπερίδων »
Σε μια από τις πιο ωραίες μετόπες του ναού εικονίζεται ο Ηρακλής , στραμμένος προς τα δεξιά , κρατώντας με κόπο στους ώμους του πάνω σε μαλακό
μαξιλάρι τον Ουρανό . Αριστερά και πίσω από τον Ηρακλή η Αθηνά με πρόσωπο γαλήνιο τον βοηθά , κρατώντας με άνεση μέρος του Ουρανού με το ένα
της υψωμένο χέρι, ενώ με το δεξί κρατά το δόρυ . Η μορφή της είναι εκπληκτική με το νεανικό και συγχρόνως γαλήνιο πρόσωπο. Τη θεϊκή και ώριμη
ομορφιά της τονίζει η αυστηρά ευγενική κόμμωση και ο απέριττος πτυχωμένος δωρικός χιτώνας της που θυμίζει κίονα ναού. Στα δεξιά ,μπροστά στον
Ηρακλή ,στέκεται ο Άτλαντας ο οποίος έχει φέρει τα περίφημα χρυσά μήλα της αιώνιας αθανασίας και νεότητας , που φύλαγαν οι Εσπερίδες
Νύμφες, , και του τα προσφέρει κρατώντας τα στα δυο του χέρια .
Εσπερίδες,
παράσταση από αγγείο

45. 5η
μετόπη πρόναου
Στην 5η Ανατολική Μετόπη αναπαρίσταται ο άθλος « Η αναγωγή του Κέρβερου »
Ηρακλής και Κέρβερος
Αττικός αμφορέας, 520-515 π.Χ
Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι.
Στη μετόπη εικονίζεται ο Ηρακλής που φορά κοντό χιτώνα και τραβάει μ' ένα σκοινί τον Κέρβερο, τον φοβερό φύλακα του Άδη . Δίπλα στον Ηρακλή
βρισκόταν ο ψυχοπομπός Ερμής, από τον οποίο έχει σωθεί μόνο το πόδι του, δίπλα στο αριστερό πόδι του Ηρακλή. Ο Κέρβερος παριστάνεται με ένα από
τα τρία κεφάλια σκύλου που διέθετε στο μπροστινό μέρος του σώματός του . Όπως συμβαίνει σχεδόν σ' όλες τις μετόπες του ναού ο καλλιτέχνης έχει
αποτυπώσει το τέλος του άθλου κι όχι την ώρα της μάχης, της σύγκρουσης.

46. Στην τελευταία μετόπη της Ανατολικής πλευράς εικονίζεται ο Ηρακλής που κρατώντας ένα κοντάρι , που δεν είναι φανερό σε τι κατέληγε
( σάρωθρο, φτυάρι ή λοστός ) , προσπαθεί δυναμικά να εκτρέψει τα νερά και να καθαρίσει τους στάβλους του Αυγεία. Η Αθηνά, με περικεφαλαία
και ασπίδα για πρώτη φορά, φορά δωρικό πέπλο , στηρίζεται με το αριστερό χέρι στην ασπίδα της , ενώ με το δόρυ της δείχνει σε ποιο σημείο
έπρεπε ο Ηρακλής να σκάψει αυλάκι, για να ενώσει τα νερά των δυο ποταμών , του Πηνειού και τον Αλφειού , με τα οποία θα παρασυρόταν η
κόπρος από τους στάβλους του Αυγεία. Πιστή σύμμαχος και εδώ η επιβλητική πάνοπλη πλέον Αθηνά .
6η
μετόπη πρόναου
Στην 5η Ανατολική Μετόπη αναπαρίσταται ο άθλος « Η κόπρος του Αυγεία »

49. Ευχαριστούμε θερμά τους μαθητές του
Α1 και Α2 που συμμετείχαν στη δράση καθώς
και τους καθηγητές που συνόδευσαν τους
μαθητές και συνέβαλαν με την πολύτιμη
βοήθειά τους στην ολοκλήρωση της.
Υπεύθυνοι δράσης: Μάρκου Ιωάννα
Αθανασοπούλου Αγγελική
Στεφανάτου Ζωή
Καφέζα Κωνσταντίνα
Ευχαριστούμε θερμά και τους εργαζόμενους του Μουσείου για την
πολύτιμη βοήθειά τους και για την κατανόηση που έδειξαν .

51.  Πολλές φωτογραφίες που συνθέτουν την παρουσίαση ελήφθησαν
κατά την επίσκεψή μας στο Μουσείο , ενώ κάποιες φωτογραφίες
έχουν αντληθεί από τη μηχανή αναζήτησης της GOOGLE.
 Τα κείμενα που συνοδεύουν τα εκθέματα συντάχθηκαν από τους
μαθητές με βάση τις συνοδευτικές πινακίδες των εκθεμάτων του
Μουσείου.