1. Alam mo ba na…
sinasabing sa anyong mga dagli, sa Ingles sketches,
nagmula ang maikling kwento? Ang dagli ayon sa
katuturang ibinigay ni
Arrogante (2007) ay mga sitwasyong may mga
nasasangkot na tauhan ngunit walang aksiyong
umuunlad, gahol sa banghay, mga paglalarawan
lamang. Ito ay isang salaysay na lantaran at walang-
timping nangangaral, namumuna, nanu-
nudyo, o kaya’y nagpapasaring
Ang dagli ay napagkakamalang katumbas ng
flash fiction o sudden fiction sa Ingles. Ngunit ayon kay
Dr. Reuel Monila Aguila, naunang nagkakaroon ng dagli
sa Pilipinas
(1990s) bago pa man nagkaroon ng katawagang flash
fiction na umusbong noong 1990.
Sa kasalukuyang panahon, ang dagli ang
nauusong estilo ng maikling kuwento. Mga kuwentong
pawing sitwasyong lamang, plotless wika nga sa Ingles.
Ngunit kakaiba ang tema sa mga naunang dagli na
nangangaral at nanunuligsa, itong bago ay hindi lagi.
Lumabas ang antolohiyang “Mga Kuwentong
Paspasan” na pinamatnugutan ni Vicente Garcia Grayon
noong 2007. Si Eros Atalia naman ay naglathala ng
2. kaniyang aklat na pinamagatang “Wag Lang Di
Makaraos” (100 Dagli Mga Kuwentong Pasaway at
Pamatay) taong 2011. Ayon kay Bienvenido Lumbera,
Pambansang Alagad ng Sining “Ang dagli sa panulat ni
Eros Atalia ay may iba-ibang anyo at pakay
Nagpapatawa, nanggugulat, nakasusugat, parang bato-
bato sa langit, ang tamaa’y lihim na ginagamit. Kung
lilingunin ang kasaysayan ng dagli bilang anyong
pampanitikan, makikitang bago ang hipo ni Eros sa
anyong noong namalasak sa mga diyaryo mga unang
taon ng Siglo 20.
Ayon kay Atalia, walang isang pamantayan
kung gaano kahaba ang isang dagli. Higit na kailangan
ang pagkontrol ng mga salita. Sa ganitong uti ng akda
nagtitiwala ang sumulat sa kakayahan ng mambabasa
na umunawa at makahanap ng kahulugan.
Nagbigay ng mga mungkahing paraan si Atalia
sa pagsusulat ng dagli. Una, magbigay tuon lamang sa
isa: tauhan, banghay, tunggalian, diyalogo,
paglalarawan ng matinding damdamin o tagpo. Ikalawa,
magsimula lagi sa aksyon. Ikatlo, sikaping magkaroon ng
twist o punchline sa dulo. Ikaapat, magpakita ng
kuwento, huwag ikuwento ang kuwento. At ikalima,
gawing double blade ang pamagat.
