ΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΣ

1. Εργασία στο μάθημα των
Θρησκευτικών
Θέμα: Μανουήλ Πανσέληνος
2ο
Γυμνάσιο Μυτιλήνης
Τμήμα: Β2΄
Υπεύθυνος καθηγητής: Στρατής Δουμούζης
Ομάδα Α΄
Μαρινάτος Στράτος
Σταυρή Ράνια
Ξαφέλλη Κυριακή
Χατζηπαρασκευά Μιχαέλα
Ψαρράς Παναγιώτης
Mυτιλήνη 29 Οκτωβρίου 2017

2. • Ο Μανουήλ Πανσέληνος ήταν ένας βυζαντινός
αγιογράφος, του οποίου η χρονολογία γέννησης
και θανάτου δεν είναι ακριβείς. Γεννήθηκε στη
Θεσσαλονίκη.

3. • Από κάποιους αμφισβητείται ακόμα και η ύπαρξη
του, καθώς υποθέτουν ότι οι συγκεκριμένες
τοιχογραφίες είναι έργα κάποιου εργαστηρίου
ζωγραφικής. Το βέβαιο είναι ότι διεσώθη μέχρι τις
μέρες μας μια σειρά έργων, των οποίων ο
δημιουργός είναι μια καλλιτεχνική μορφή μεγάλης
δύναμης.

4. • Ο συγγραφέας της Ερμηνείας σε διάφορα μέρη
του Βιβλίου παραπέμπει τον αναγνώστη να
μελετά τα έργα του μεγάλου διδασκάλου του
Όρους Μ. Πανσέληνου. Επειδή όμως στην
Ερμηνεία του ο Διονύσιος αναφέρει τον
Πανσέληνο ως αντίπαλο τού Θεοφάνου του
Κρητός, ο οποίος ήκμασε τον 16ο αι., ( 1490-
1550 περ.), εξαιτίας αυτού, πολλοί συμπέραναν
εσφαλμένα, ότι και οι τοιχογραφίες του
Πρωτάτου είναι έργα του 16ου αι.
• Θεοφάνης ο Κρης

5. • Η αναφορά του Διονυσίου είναι μάλλον εμφατική
και θέλει να εκφράσει τον διαχρονικό ανταγωνισμό,
σε επίπεδο καλλιτεχνικής αξίας, ανάμεσα σε δυο
μεγάλους καλλιτέχνες που θαύμαζε και οι οποίοι
έζησαν πριν από αυτόν. Σε αυτήν μάλιστα την
αναφορά αφήνει να διαφανεί η υποκειμενική του
προτίμηση προς την τέχνη του Πανσέληνου.
Τοιχογραφία
του Μανουήλ
Πανσέληνου
• Τοιχογραφία
• του Θεοφάνη
• του Κρητός

6. • Σύμφωνα με τον Γεώργιο Σωτηρίου «Οι
τοιχογραφίες αυτές ζωογονημένες από το ατομικό
του καλλιτέχνη αίσθημα, έχουν μεγάλη δεξιότητα εις
την εκτέλεσιν, συνδυάζουν έντονη φυσικότητα μετά
ευρείας διακοσμητικότητας, αποτελούν δε τα μνημεία
αυτά άριστα δείγματα της σχολής εκείνης της
βυζαντινής τέχνης του 14ου αι., η οποία εζωογονήθη
από την πλέον ισχυρά - την όλως ανεξάρτητον της
ιταλικής - πνοήν της ελληνικής αναγέννησης»

7. • Επίσης ο David Talbot Rice στο βιβλίο του «Η
Βυζαντινή Τέχνη» αναφερόμενος στον «Ιερό
Νιπτήρα» του Πρωτάτου τον χρονολογεί στα 1300.
Το ίδιο και ο Ι. Μ. Χατζηφώτης στο βιβλίο του «Οι
Θησαυροί του Αγίου Όρους». Η χρονολόγηση,
λοιπόν, των τοιχογραφιών στον 14ο αι. και μάλιστα
ανάμεσα στα χρόνια 1290-1320, τοποθετεί χρονικά
τον Πανσέληνο, πριν την άλωση, στα τέλη του 13ου
- 14ο αι., άποψη που δέχονται πλέον οι
περισσότεροι ερευνητές.

8. ΠΗΓΕΣ
• giannisserfanto.blogspot.com/2012/05/o_25.html
• https://www.youtube.com/watch?v=00pP0dQpU0I
• http://vizantinonistorika.blogspot.gr/2013/11/blog-post_12.html
• https://konxenopoulosagiografos.wordpress.com/2015/07/20/μανουηλ-
πανσεληνοσ-3/
• http://tinker-tinker-tinker.blogspot.gr/2012/09/blog-post_24.html
• www.eikastikon.gr/xristianika/panselinos/index.html
• http://panagiotisandriopoulos.blogspot.gr/2010/06/blog-post_6622.html
• https://agioritikesmnimes.blogspot.gr/2016/02/7969.html?m=1
• http://www.diakonima.gr/2009/07/28/όσιος-παύλος-ο-ξηροποταμηνός-10ος-
αι-28-ι/
• http://agioritikesmnimes.blogspot.gr/2012/05/1327-o.html

9. ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!
ΤΕΛΟΣ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ!

10. ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!
ΤΕΛΟΣ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ!