Neonatal

1. - 1 -
การดูแลทารกที่มีภาวะการเจริญผิดปกติของหลอดลมและเนื้อปอด (Bronchopulmonary dysplasia):
กรณีศึกษา
นางนภาพร สุนันต๊ะ พยาบาลวิชาชีพปฏิบัติการ ศูนย์อนามัยที่ 1 เชียงใหม่
บทคัดย่อ
โรคปอดเรื้อรังในทารกเกิดก่อนกาหนด (Bronchopulmonary dysplasia,BPD) เป็นภาวะแทรกซ้อนที่สาคัญ
ของการเกิดก่อนกาหนดเพราะเพิ่มอัตราการเกิดภาวะทุพพลภาพ (morbidity) และอัตราการเสียชีวิต (mortality) และ
ยังส่งผลต่อสุขภาพของทารกโดยรวมในระยะยาวจนถึงวัยผู้ใหญ่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสมรรถภาพของปอด เนื่องจากผู้ป่วย
ที่เป็น BPD มีความเสี่ยงต่อการเกิดการติดเชื้อทางเดินระบบหายใจ หอบหืด ภาวะความดันเลือดปอดสูง และมี
พัฒนาการทางระบบประสาทผิดปกติ BPD เป็นโรคที่มีสาเหตุจากหลายปัจจัยร่วมกันได้แก่ การเกิดก่อนกาหนด การ
ได้รับการช่วยหายใจด้วยแรงดันบวก การได้รับออกซิเจนมากเกินไป การติดเชื้อและการอักเสบ ดังนั้นการป้องกันและ
รักษา BPD จึงจาเป็นต้องทาหลาย ๆ อย่างร่วมกันเพื่อลดการเกิด BPD1
กรณีศึกษาเป็นทารกเพศหญิงไทย มารดาคลอดในห้องน้า วันที่ 10 สิงหาคม 2559 เวลาประมาณ 02.00 น.
ที่อายุครรภ์ 30 สัปดาห (by ballard score) น้าหนักแรกเกิด 1,410 กรัม ตัด cord เองโดยใช้กรรไกรธรรมดา (ไม่ได้
ผูกcord) และนาไปรักษาโรงพยาบาลเอกชนแห่งหนึ่งในเชียงใหม่ มารดาอายุ 18 ปี G1P0 no ANC โรงพยาบาลเอกชน
ประเมินอาการแรกรับพบว่าทารกตัวแดงดี ร้องเสียงดัง HR=100-110 ครั้ง/นาที SpO2 94-97% ทารกหายใจ mild
subcostal retraction, rhonchi both lung, Bleeding per umbilicus, DTX 98 mg/dl On ETT No.3 mark 7.5
with PPV, On 10%D/W 500 ml IV drip 4.6 cc/hr, GIR 5.5 TV 80 Refer รพ.ส่งเสริมสุขภาพ ศูนย์อนามัยที่ 1
เชียงใหม่เนื่องจากเกินศักยภาพการดูแลรักษา ขณะเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพศูนย์อนามัยที่ 1
เชียงใหม่ทารกได้รับการดูแลดังนี้ on ETT with volume ventilator, CXR พบ ground glass appearance ได้รับ
surfactant via ETT right and left lung จานวน 3 ml หลังได้รับ Surfactant สามารถปรับลด setting ventilator
ได้ (on ventilator จานวน 2 วัน )on nasal CPAP จานวน 3 วัน, on O2 canular 13 วัน และสามารถ off O2 ได้ใน
วันที่ 29 ของการรักษา (GA 36+3 wks)
มีภาวะหยุดหายใจในทารกเกิดก่อนกาหนด (Apnea off prematurity) ขณะรักษาในโรงพยาบาล (เริ่ม
apnea วันที่ 2 ของการรักษา)ได้รับยา Aminophylline 12 mg IV drip in 30 นาที ทุก 8 ชั่วโมง ได้รับยาทั้งหมด 10
วันมีภาวะซีด ได้รับ PRC จานวน 20 ml ทาง UVC line มีภาวะตัวเหลือง JM=6.2 mg/dl (ทารกอายุ 19 ชั่วโมง) on
single photo ผล MB หลัง on single photo = 4.4 mg/dl (off photo อายุ 31 ชั่วโมง) ได้รับ 5% TPN IV drip
และ 20% Intralipid IV drip วันที่ 11 สิงหาคม 2559 – 29 สิงหาคม 2559 รวมทั้งหมด 18 วัน ได้รับนมมารดาวันที่
11 สิงหาคม 2559 ถึง 22 กันยายน 2559 รวมทั้งหมด 40 วัน
จาห น่ายวันที่ 22 ก.ย.2559 GA 38+2 wks น้าห นั ก 2,124 กรัม Dx: Severe RDS with mild
Bronchopulmonary dysplasia ยาที่ได้รับกลับบ้าน: MTV 0.5 ml oral OD ,Vit E 0.5 ml oral OD Ferdex 0.3
ml oral OD F/U:26 กันยายน 2559 (มารดานาทารกไปตรวจตามนัดที่ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ (รพ.สต.) ใกล้
บ้าน)รวมวันนอนที่ทารกเข้ารับการรักษาจนถึงวันจาหน่ายออกจากโรงพยาบาล ทั้งหมด 43 วัน
การพยาบาลที่ทารกได้รับขณะรักษาตัวในโรงพยาบาลคือ 1.ได้รับการพยาบาลในทารกที่ใช้เครื่องช่วยหายใจ
2.ได้รับการดูแลระบบทางเดินหายใจให้โล่ง 3.การดูแลให้ได้รับสารน้า สารอาหารและยาตามแผนการรักษาของแพทย์
4.การดูแลความสุขสบายด้านร่างกายโดยได้รับการเช็ดตัว ทาความสะอาดร่างกายทุกครั้งหลังขับถ่าย
5.ให้ข้อมูลอาการของทารกโดยแพทย์และพยาบาลและเปิดโอกาสให้บิดา มารดาได้ซักถาม 6.การดูแลด้านจิตใจ ให้บิดา
มารดาเข้าเยี่ยมทารกทุกครั้งตามต้องการ และให้บิดา มารดามีส่วนร่วมในการดูแลทารก 7.การส่งเสริมพัฒนาการ การ
จัดสิ่งแวดล้อม การจัดชั่วโมงเงียบ การทา kangaroo care เพื่อเพิ่มปฏิสัมพันธ์ระหว่างมารดากับทารก ติดตาม case

2. - 2 -
วันที่ 22 พฤศจิกายน 2559 (ทางโทรศัพท์) ทารกอายุ 3 เดือน 12 วัน (หลังคลอด) มารดาให้ข้อมูลว่าทารกขยับยก
แขน ขา ได้ดี ท่านอนคว่าชันคอได้ดี ส่งเสียงอ้อแอ้ ยิ้มเก่ง กินนมแม่อย่างเดียว พาไปรับวัคซีนที่ รพ.สต.ใกล้บ้าน
ปัจจุบัน อาศัยอยู่กับบิดา มารดา ตา และยาย
บทนา
โรคปอดเรื้อรังในทารกเกิดก่อนกาหนด (Bronchopulmonary dysplasia,BPD) เป็นโรคที่มีสาเหตุจากหลาย
ปัจจัยร่วมกันได้แก่ การเกิดก่อนกาหนด การได้รับการช่วยหายใจด้วยแรงดันบวก การได้รับออกซิเจนมากเกินไป การ
ติดเชื้อและการอักเสบ ซึ่งปัจจัยต่าง ๆ เหล่านี้ส่งผลให้มีการพัฒนาของถุงลมและหลอดเลือดในปอดผิดปกติ และเนื้อ
ปอดของทารกถูกทาลายและยังเป็นเป็นภาวะแทรกซ้อนที่สาคัญของการเกิดก่อนกาหนดเนื่องจากเพิ่มอัตราการเกิด
ภาวะทุพพลภาพ (morbidity) และอัตราการเสียชีวิต (mortality) แม้ว่าในปัจจุบันมีการพัฒนาความรู้และเทคโนโลยีที่
ก้าวหน้าในการดูแลทารกเกิดก่อนกาหนด จนกระทั่งอัตราการเสียชีวิตของทารกน้าหนักแรกเกิดน้าหนักน้อยมาก (very
low birth weight, VLBW) ลดลงแล้วก็ตามซึ่งการที่ทารก VLBW รอดชีวิตมากขึ้นอาจส่งผลให้อุบัติการณ์ของ BPD
ไม่ลดลงดังรายงานของ National Institute of Child Health-Neonatal Research Network (NICHD-NRN)
นอกจากนี้ BPD ยังส่งผลต่อสุขภาพของทารกโดยรวมในระยะยาวจนถึงวัยผู้ใหญ่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสมรรถภาพของ
ปอด เนื่องจากผู้ป่วยที่เป็น BPD มีความเสี่ยงต่อการเกิดการติดเชื้อระบบหายใจ หอบหืด ภาวะความดันเลือดปอดสูง
ต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลบ่อย ๆ และมีพัฒนาการทางระบบประสาทผิดปกติ
เกณฑ์ที่ใช้ในการวินิจฉัย BPD คือทารกต้องการออกซิเจนมากกว่าหรือเท่ากับ 28 วัน โดยทาการประเมินเมื่อ
ทารกมี postmenstrual age (PMA) 36 สัปดาห์ หรืออายุหลังเกิดมากกว่า 28 วัน ลดการบาดเจ็บของปอดให้น้อย
ที่สุด เป้าหมายในการดูแลทารก BPD คือทาให้ทารกออกจากเครื่องช่วยหายใจให้เร็วที่สุด เร่งการเจริญเติบโตและ
ซ่อมแซมพยาธิสภาพของปอดและทาให้พัฒนาการทางประสาทและสมองดี2
แผนกทารกแรกเกิดวิกฤติ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพศูนย์อนามัยที่ 1 เชียงใหม่ รับผิดชอบดูแลทารกหลัง
คลอดที่มีการอาการผิดปกติที่ต้องได้รับการรักษาพยาบาลอย่างใกล้ชิด3 เช่น กลุ่มทารกเกิดก่อนกาหนด ทารกน้าหนัก
ตัวน้อย ทารกสูดสาลักขี้เทา ทารกที่มีภาวะขาดออกซิเจนขณะคลอดที่มีภาวะสมองขาดเลือด รวมถึงทารกที่มีภาวะการ
เจริญผิดปกติของหลอดลมและเนื้อปอด (Bronchopulmonary dysplasia) จากสถิติงานทารกแรกเกิดวิกฤติ
ปีงบประมาณ 2557-2559 พบทารกที่มีภาวะ BPD ปีละ 1-2 ราย4 แม้จะเป็นจานวนที่ไม่มาก แต่พบความรุนแรงและ
ส่งผลต่อพัฒนาการของทารก ซึ่งหากเจ้าหน้าที่สามารถ ประเมิน เฝ้าระวัง และให้ การดูแลได้อย่างถูกต้องและรวดเร็ว
ก็จะสามารถป้องกันและลดอัตราการเกิดภาวะ BPD ได้รวมถึงลดอันตรายที่จะเกิดขึ้นต่อทารกตลอดจนภาวะแทรกซ้อน
ต่างๆที่อาจจะเกิดขึ้นได้
ผู้ศึกษาจึงสนใจศึกษาเรื่องการดูแลทารกแรกเกิดที่มีภาวะการเจริญผิดปกติของหลอดลมและเนื้อปอด
(Bronchopulmonary dysplasia) เพื่อเป็นแนวทางในการให้การพยาบาล และดูแลผู้ป่วยในแผนกได้อย่างถูกต้องตาม
มาตรฐานมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ลดความพิการและภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ที่จะตามมา รวมถึงการเตรียมความพร้อม
ของของบิดามารดาและญาติในการดูแลทารกก่อนการจาหน่าย เพื่อให้บิดามารดาและญาติสามารถดูแลและส่งเสริมให้
ทารกมีการเจริญเติบโตและพัฒนาการที่สมวัยต่อไป
วัตถุประสงค์
1. เพื่อป้องกันการเกิดภาวะ BPD ในทารกเกิดก่อนกาหนด
2. เพื่อลดการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่ป้องกันได้จากการเกิดภาวะการเจริญผิดปกติของหลอดลมและเนื้อปอด
(Bronchopulmonary dysplasia) ในทารกแรกเกิด
3. เพื่อเป็นแนวทางในการปรับปรุง และพัฒนาแนวทางการพยาบาลในการดูแลทารกแรกเกิดที่มีภาวะการ
เจริญผิดปกติของหลอดลมและเนื้อปอด (Bronchopulmonary dysplasia)
4. เพื่อเพิ่มพูนความรู้และศักยภาพของเจ้าหน้าที่ที่ให้การพยาบาลและการดูแลทารกแรกเกิดที่มีภาวะการ
เจริญผิดปกติของหลอดลมและเนื้อปอด (Bronchopulmonary dysplasia)
วิธีการดาเนินงาน/วิธีการศึกษา/ขอบเขตงาน
วิธีการดาเนินงาน/วิธีการศึกษา

3. - 3 -
1. ศึกษา ข้อมูล สถิติและภาวะแทรกซ้อนที่เกิดจากภาวะการเจริญผิดปกติของหลอดลมและเนื้อปอด
( Bronchopulmonary dysplasia) ของทารกแรกเกิดที่รับเข้ารักษาในแผนกทารกแรกเกิดวิกฤต โรงพยาบาลส่งเสริม
สุขภาพ ศูนย์อนามัยที 1 เชียงใหม่
2. ศึกษาประวัติทารกที่มีภาวะการเจริญผิดปกติของหลอดลมและเนื้อปอด (Bronchopulmonary
dysplasia) จากเวชระเบียน OPD CARD และประวัติการรักษา ( chart admit ) ตั้งแต่เริ่มเข้ารับการรักษาจนถึง
จาหน่ายกลับบ้าน
3. ศึกษาค้นคว้าข้อมูลวิชาการจากตารา เอกสารวิชาการต่างๆ รวมถึงข้อมูลทาง Internet และจาก
ประสบการณ์การทางาน
4. นาข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์หาสาเหตุและปัญหาตามกระบวนการพยาบาล โดยให้ครอบคลุมองค์รวมทั้งด้าน
ร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคมและจิตวิญญาณ
5. วางแผนการพยาบาลและให้การพยาบาลตามแผน เพื่อให้ทารกปลอดภัยจากภาวะการเจริญผิดปกติของ
หลอดลมและเนื้อปอด
6. ติดตามประเมินผลการพยาบาล รวบรวมข้อมูลที่ได้และนามามาวิเคราะห์ วางแผนเพื่อปรับปรุงพัฒนาเป็น
แนวทางในการให้การพยาบาลการดูแลทารกแรกเกิด เพื่อป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากภาวะการเจริญผิดปกติ
ของหลอดลมและเนื้อปอดต่อไป
ขอบเขตงาน
การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษากรณีศึกษาย้อนหลัง case birth before addmission (BBA) ทารกเพศหญิง
อายุครรภ์ 30 สัปดาห์ น้าหนักแรกเกิด 1,410 กรัม คลอดในห้องน้าวันที่ 10 สิงหาคม 2559 เข้ารับการรักษาที่แผนก
ทารกแรกเกิดวิกฤต โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ศูนย์อนามัยที่ 1 เชียงใหม่วันที่ 10 สิงหาคม 2559 ถึงวันที่ 22
กันยายน 2559
ผลการดาเนิน/ ผลการศึกษา
ข้อมูลส่วนบุคคล
ทารกเพศหญิง เชื้อชาติไทย สัญชาติไทย ศาสนาพุทธ คลอดในห้องน้า วันที่ 10 สิงหาคม 2559 เวลาประมาณ
02.00 น.ที่อายุครรภ์ 30 สัปดาห์ (by ballard score) น้าหนักแรกเกิด 1,410 กรัม HN 590007283 AN 592370 เข้า
รับการรักษาในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ศูนย์อนามัยที่ 1 เชียงใหม่ วันที่ 10 สิงหาคม 2559 จาหน่ายจาก
โรงพยาบาล วันที่ 22 กันยายน 2559
อาการสาคัญที่นามาโรงพยาบาล รับ refer จากโรงพยาบาลเอกชนแห่งหนึ่งในจังหวัดเชียงใหม่
ประวัติการเจ็บป่วยในปัจจุบัน
Case Birth before admission (BBA) มารดาอายุ 18 ปี G1P0 no ANC ทารกเพศหญิงคลอดในห้องน้า
วันที่ 10 สิงหาคม 2559 ประมาณ 02.00 ตัด cord เองโดยใช้กรรไกรธรรมดา (ไม่ได้ผูกcord ) และนาไปรักษา
โรงพยาบาลเอกชนแห่งหนึ่งในเชียงใหม่ น้าหนักแรกเกิด 1,410 กรัม ประเมินอายุครรภ์ 30 สัปดาห์ (by ballard
score) โรงพยาบาลเอกชนประเมินอาการแรกรับพบว่าทารกตัวแดงดี ร้องเสียงดัง HR 100-110 ครั้ง/นาที SpO2 94-
97% ทารกหายใจมี mild subcostal retraction, rhonchi both lung, Bleeding per umbilicus, DTX 98 mg/dl
On ETT No.3 mark 7.5 with PPV, On 10 % D/W 500 ml IV drip 4.6 cc/hr, GIR 5.5 TV 80 Refer รพ.ส่งเสริม
สุขภาพ ศูนย์อนามัยที่ 1 เชียงใหม่เนื่องจากเกินศักยภาพการดูแลรักษา
หอผู้ป่วยทารกแรกเกิดวิกฤตโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ศูนย์อนามัยที่ 1 เชียงใหม่รับ refer เวลา 6.15 น.
by transport incubator Body temp 36.5 C/A แรกรับทารก on ETT No 3 mark 7.5 SpO2 64% ขณะเข้ารับ
การรักษาที่หอผู้ป่วยทารกแรกเกิดวิกฤต ทารกได้รับการดูแลดังนี้ ฟังปอดได้ยินเสียงลมเข้าปอดข้างเดียว off EET เดิม

4. - 4 -
on ETT No 3 mark 7.5 with volume ventilator setting SIMV mode PIP/PEEP 16/6 FiO2 100%, RR 60
ครั้ง/นาที, Ti 0.35 keep SpO2 90-95 % suction clear secretion ใน ETT tube ได้ secretion ขาวใสเล็กน้อย
ในปากขาวปนเลือดพอควร อุณหภูมิกายต่า 35.6 C/A, ติดskin probe set Temp 37.0 C/A, HR 155 ครั้ง/นาที, RR
60 ครั้ง/นาที, SpO2 100%, BP 46/20 (27) mmHg Try ลด FiO2 เท่ากับ 0.5 CXR พบ ground glass appearance
ได้รับ surfactant via ETT right and left lung จานวน 3 ml หลังได้รับ Surfactant สามารถปรับลด setting
ventilator ได้ (on ventilator จานวน 2 วัน ) on nasal CPAP จานวน 3 วัน, on O2 canular 13 วัน และสามารถ
off O2 ได้ในวันที่ 29 ของการรักษา (GA 36+3 wks) มีภาวะหยุดหายใจในทารกเกิดก่อนกาหนด (Apnea off
prematurity) ขณะรักษาในโรงพยาบาล (เริ่ม apnea วันที่ 2 ของการรักษา) ได้รับยา Aminophylline 12 mg IV
drip in 30 นาที ทุก 8 ชั่วโมง ได้รับยาทั้งหมด 10 วัน
on UVC line No.5 ขีด 5 cms with 10% D/W 500 ml IV drip 4 cc/hr DTX 177 mg/dl, Hct 33
vol%, mESR 4 min, BP 46/20 (27 ) mmHg ได้รับการ load NSS 15 ml IV drip in 15 min then DTX 181
mg/dl เปลี่ยนสารน้าเป็น 5 %D/W 100 ml IV drip 4 cc/hr, DTX 188 mg/dl NPO, Retained OG tube for
aspirate content F/U DTX ทุก 1 hr keep 50-120 mg/dl ทารกพักหลับเป็นส่วนใหญ่ลืมตาตื่นเมื่อกระตุ้น มีภาวะ
ซีด (ผล Lab CBC wbc=11,790 Plt 228,000 Hct 30 vol%) ได้รับ PRC จานวน 20 ml ทาง UVC line DTX หลัง
เลือดหมด 1 hr เท่ากับ 90mg/dl หลังเลือดหมดได้ Lasix 1 mg IV, เปลี่ยน IVเป็น 5% D/W 100 ml IV drip 4
cc/hr, Hct หลังเลือดหมด 4 hr = 45 vol%
มีภาวะตัวเหลือง JM = 6.2 mg/dl (ทารกอายุ 19 ชั่วโมง) on single photo ผล MB หลัง on single
photo = 4.4 mg/dl (off photo อายุ 31 ชั่วโมง) ได้รับ 5% TPN IV drip และ 20% Intralipid IV drip วันที่ 11
สิงหาคม 2559 – 29 สิงหาคม 2559 รวมทั้งหมด 18 วัน ได้รับนมมารดาวันที่ 11 สิงหาคม 2559 ถึง 22 กันยายน
2559 รวมทั้งหมด 40 วัน
จาหน่ายวันที่ 22 กันยายน 2559 GA 38 +2 wks น้าหนัก 2,124 กรัม Dx: Severe RDS with mild
Bronchopulmonary dysplasia ยาที่ได้รับกลับบ้าน: MTV 0.5 ml oral OD ,Vit E 0.5 ml oral OD Ferdex 0.3
ml oral OD F/U : 26 กันยายน 2559 (มารดานาทารกไปตรวจตามนัดที่ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ (รพ.สต.) ใกล้
บ้าน) รวมวันนอนที่ทารกเข้ารับการรักษาจนถึงวันจาหน่ายออกจากโรงพยาบาล ทั้งหมด 43วัน
การวินิจฉัยโรค severe RDS with preterm infant AGA VLBW with BBA with hypotention with
hypoglycemia with PDA with Apnea of premature with mild BPD with anemia
ประวัติการเจ็บป่วยในอดีต ไม่มี
ประวัติการเจ็บป่วยในครอบครัว บิดา มารดาปฏิเสธโรคประจาตัวหรือโรคติดต่อเรื้อรัง
ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ
10 สิงหาคม 2559 - DTX177 mg/dl, Hct 33 vol%, mESR 4min
- CBC wbc 11790, Plt 228000, Hct 30 vol%,
- JM 6.2 mg/dl
- Hct หลังเลือดหมด 4 ชั่วโมงเท่ากับ 45 vol%, DTX 139 mg/dl
22 สิงหาคม 2559 - LP ส่ง Cell count ,Cell diff , G/S ,C/S protein Sugar ผลปกติ
ยาที่ทารกได้รับขณะเข้ารับการรักษา
- Ampicillin 140 mg IV ทุก 12 ชั่วโมง
- Cefotaxime 140 mg IV ทุก 12 ชั่วโมง
ได้รับครบ 7 วัน ตาม order
- Indomethacin 0.28 mg IV drip in 30 min ทุก 12 ชั่วโมง (3 dose) ได้รับยาครบตาม order
- Metrochopramide (0.1 mg/kg ) 0.15 mg IV slow pushทุก 6 ชั่วโมง ได้รับ 10 วันครบตาม order
- Aminophyllin 12 mg mg IV drip in 30 min Monitor HR if HR ≥180 T/min hold dose นั้นไปก่อน
ได้รับ 10 วัน ( hold ไป 1 dose เนื่องจาก HR> 180 T/min )

5. - 5 -
- Aminophyllin (Syrupe) 0.25 ml oral ทุก 12 ชั่วโมง Monitor HR if HR ≥180 T/min hold dose นั้น
ไปก่อน ได้รับ 18 วัน ครบตาม order
- Erytromycin (Syrupe) 125 mg oral ทุก 6 ชั่วโมง ได้รับ 10 วัน ครบตาม order
- MTV 0.5 ml oral OD ได้รับ 21 วัน ครบตาม order
- Vit E 0.5 ml oral OD ได้รับ 21 วัน ครบตาม order
- Ferdex 0.3 ml oral OD ได้รับ 19 วัน ครบตาม order
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลและแผนการพยาบาล
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลข้อที่ 1 แบบแผนการแลกเปลี่ยนก๊าซลดลงเนื่องจากทารกเกิดก่อนกาหนด ปอด
เจริญเติบโตไม่เต็มที่และมีสารลดแรงตึงผิวไม่เพียงพอ
ข้อมูลสนับสนุน
-เกิดก่อนกาหนด อายุครรภ์ 30 สัปดาห์
-แรกรับทารก on ETT No.3 mark 7.5 with volume ventilator setting SIMV mode PIP/PEEP 16/6 FiO2
100%, RR 60, Ti 0.35, O2 sat 64%
วัตถุประสงค์ เพื่อให้ทารกมีการแลกเปลี่ยนก๊าซอย่างมีประสิทธิภาพและได้รับออกซิเจนอย่างเพียงพอ
เกณฑ์การประเมิน
1. สัญญาณชีพอยู่ในเกณฑ์ปกติ T= 36.8-37.2 องศาเซลเซียส ,HR 120-160 ครั้ง/นาทีRR = 40-60 ครั้ง/นาที
2. สีผิว ริมฝีปาก เล็บมือ-เท้า ไม่เขียว
3. เสียงหายใจปกติสัมพันธ์กับเครื่องช่วยหายใจ ไม่มีอาการจมูกบาน หรือ retraction
4. SpO2 อยู่ในช่วง 90-95 %
5. ทางเดินหายใจโล่ง ไม่มีเสมหะในลาคอและฟังเสียงปอดได้ยินเสียงลมผ่านชัดเจน
กิจกรรมการพยาบาล
1. ประเมินสัญญาณชีพของทารกทุก 1 ชั่วโมง
2. ดูแลทางเดินหายใจให้โล่งอยู่เสมอ โดยการดูดเสมหะตามความเหมาะสม ใช้เทคนิคปราศจากเชื้อ สังเกตและบันทึก
ลักษณะของเสมหะทุกครั้ง
3. ตรวจสอบการตั้งค่าของเครื่องช่วยหายใจให้ตรงตามแผนการรักษาของแพทย์ และดู รอยต่อต่าง ๆ ของท่อวงจรช่วย
หายใจให้อยู่ในระบบปิด สภาพพร้อมใช้งานไม่รั่ว ไม่หลุด หรือหักพับงอ
4. จัดท่าให้ทารกหายใจได้สะดวก โดยให้นอนราบใช้ผ้าหนุนบริเวณไหล่ให้ศีรษะแหงนเล็กน้อย หลอดลมจะได้เบิกกว้าง
เต็มที่ หรือนอนศีรษะสูงตะแคงหน้าไปด้านใดด้านหนึ่ง
5. สังเกตอาการผิดปกติ หากพบความผิดปกติ เช่น หายใจหอบเหนื่อย มี retraction สีผิว ริมฝีปาก ปลายมือ ปลายเท้า
เขียวปริมาณ SpO2 ลดลง ค้นหาสาเหตุโดยใช้หลัก MRSOPA ( M: Mask adjustment, R:Reposition airway
S: Suction mouth and nose, O: Open mouth, P: Pressure increase, A: Airway alternative ) แก้ไข
ตามสาเหตุที่เกิดขึ้นหากยังพบอาการผิดปกติรายงานแพทย์ทันที
6. จัดสิ่งแวดล้อมให้สงบ (ชั่วโมงเงียบ) ปราศจากการรบกวนทารกไม่ว่าจะเป็น แสง เสียง ความสว่างเพื่อให้ทารกได้รับ
การพักผ่อนมากที่สุด ลดการใช้พลังงานและออกซิเจนของทารก
7. ดูแลให้ได้รับยาตามแผนการรักษาของแพทย์ (Surfactant via endotracheal tube 3 ml right and left lung)
และประเมินอาการขณะได้รับยา เช่น อัตราการเต้นของหัวใจลดลง ออกซิเจนในกระแสเลือดลดลง, งดดูดเสมหะทารก
ใน 1 ชั่วโมงหลังจากได้รับยา
8. จัดเตรียมอุปกรณ์สาหรับช่วยหายใจให้พร้อมใช้งาน และสะดวกในการหยิบใช้ทันที
ผลการประเมิน - Temp=35.6 C/A ติดskin probe set Temp=36.5 องศาเซียลเซียส, HR 155 ครั้ง/นาที
RR 60 ครั้ง/นาที, SpO2 100%, BP 46/20 (27) mmHg
-ทารกหายใจสัมพันธ์กับเครื่องช่วยหายใจ with mild retraction, active ดี
-หลังได้รับยา surfacetant สามารถปรับลด setting ventilator ได้

6. - 6 -
-หย่าเครื่องช่วยหายใจวันที่ 2 ของการรักษา
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลข้อที่ 2 มีภาวะอุณหภูมิกายต่าเนื่องจากมีไขมันสะสมน้อย และพื้นที่ผิวกายมากเมื่อเทียบ
กับน้าหนักตัว
ข้อมูลสนับสนุน
- ทารกเกิดก่อนกาหนด อายุครรภ์ 30 สัปดาห์, น้าหนักแรกเกิด 1,410 กรัม
- แรกรับ อุณหภูมิกายต่า 35.6 C/A, HR 155 ครั้ง/นาที, RR 60 ครั้ง/นาที, SpO2 100%, BP 46/20 (27) mmHg
วัตถุประสงค์ เพื่อให้ร่างกายของทารกมีอุณหภูมิที่ปกติและคงที่
เกณฑ์การประเมินผล
1. อุณหภูมิร่างกายอยู่ระหว่าง 36.8-37.2 องศาเซลเซียส ( axillary temperature)
2. ทารก active ดี
กิจกรรมการพยาบาล
1. ดูแลให้ทารกอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่มีอุณหภูมิ ที่ทาให้ทารกมีการใช้ออกซิเจนและมีการเผาผลาญอาหารน้อยที่สุด
(Neutral thermal environment, NTE) โดยให้อยู่ในตู้อบที่สามารถควบคุมอุณหภูมิได้
2. ควบคุมอุณหภูมิห้องให้เหมาะสมโดยให้ มากกว่าหรือเท่ากับ 26 องศาเซีลเซียส
3. ประเมินอุณหภูมิกายทุก 4 ชั่วโมง หากมีปัญหาอุณหภูมิกายต่าประเมินซ้าทุก 15 - 30 นาทีจนกว่าอุณหภูมิกายจะ
คงที่ติดต่อกัน 2 ครั้ง
4. ติด skin probe บริเวณลาตัวให้แนบสนิทกับผิวหนัง ตั้งค่าเริ่มต้นที่ 36.5 องศาเซลเซียส ปรับเพิ่มได้ครั้งละ 0.1
องศาเซลเซียส และประเมินอุณหภูมิกายซ้าทุก 15-30 นาทีหลังติด skin probe หากอุณหภูมิกายยังต่า ค้นหาสาเหตุ
อื่น เช่น การวัดอุณหภูมิไม่ถูกต้อง อุณหภูมิในหอผู้ป่วยไม่คงที่ มีลมพัดผ่านตู้อบของทารก เป็นต้น
5. หลีกเลี่ยงภาวะเสี่ยงที่อาจทาให้ทารกสูญเสียความร้อน เช่นการวางทารกบนที่นอนเย็น ความเปียกชื้นจากผ้าอ้อม
เป็นต้น
6. ก่อนนาทารกออกจากตู้อบเพื่อให้การพยาบาลหรือทาหัตถการอื่นควรห่อตัวทารกให้มิดชิด
7. สังเกตอาการของภาวะ hypothermia เช่น ผิวกายคล้า ออกซิเจนในเลือดลดลง ระดับน้าตาลในเลือดต่า เป็นต้น
การประเมินผล ทารกอยู่ในตู้อบ หลังติด skin probe อุณหภูมิกายอยู่ระหว่าง 36.8-37.2 องศาเซลเซียส ทารกไม่ซึม
เคลื่อนไหวร่างกายดี
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลข้อที่ 3 เสี่ยงต่อภาวะติดเชื้อเนื่องจากเกิดก่อนกาหนดระบบภูมิคุ้มกันยังทางานไม่สมบูรณ์
ข้อมูลสนับสนุน
-เกิดก่อนกาหนด อายุครรภ์ 30 สัปดาห์
-มารดาคลอดในห้องน้า ก่อนมาโรงพยาบาลตัด cord เองโดยใช้กรรไกรธรรมดา
วัตถุประสงค์ เพื่อป้องกันการติดเชื้อในร่างกาย
เกณฑ์การประเมินผล
1.ทารกไม่มีอาการหรืออาการแสดงของการติดเชื้อ เช่น ซึม เคลื่อนไหวร่างกายลดลง
2.สัญญาณชีพอยู่ในเกณฑ์ปกติ อุณหภูมิร่างกายอยู่ระหว่าง 36.8-37.2 องศาเซลเซียส (axillary temperature) HR
120-160 ครั้ง/นาที, RR 40-60 ครั้ง/นาที
3. ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการอยู่ในเกณฑ์ปกติ
กิจกรรมการพยาบาล
1. บุคลากรต้องล้างมือให้สะอาดก่อนและหลังให้การพยาบาลทุกครั้ง
2. ดูแลอุปกรณ์ทุกชนิดที่จะนามาใช้กับทารกให้สะอาด ทาลายเชื้อตามมาตรฐานของอุปกรณ์แต่ละชนิด
3. แยกทารกไว้ในตู้อบ และแยกอุปกรณ์เครื่องใช้ของทารก เช่น ปรอทวัดไข้, Stethoscope, สาลีเช็ดก้นเด็ก
4. จากัดการเข้าเยี่ยมให้เยี่ยมเฉพาะบิดามารดาเด็ก และให้สวมเสื้อคลุมเปลี่ยนรองเท้าก่อนเข้าเยี่ยมทุกครั้ง
5. ให้บิดามารดาล้างมือหรือเช็ดมือด้วย Water Less ทุกครั้งก่อนจับต้องทารก
6. ดูแลสิ่งแวดล้อมให้สะอาดปราศจากเชื้อ

7. - 7 -
7. ดูแลให้ทารกได้รับยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษาของแพทย์ ซึ่งได้แก่
- Ampicillin 140 mg IV ทุก 12 ชั่วโมง
- Cefotaxime 140 mg IV ทุก 12 ชั่วโมง
8. ติดตามผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการถ้าผิดปกติรายงานแพทย์
การประเมินผล ทารกไม่ซึม เคลื่อนไหวร่างกายได้ดี สัญญาณชีพอยู่ในเกณฑ์ปกติ ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการอยู่ใน
เกณฑ์ปกติ
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลข้อที่ 4 เสี่ยงต่อภาวะบิลิรูบินสูง เนื่องจากมีการแตกทาลายของเม็ดเลือดแดง และ ตับยัง
ทาหน้าที่ขับบิลิรูบินได้ไม่เต็มที่จากการเกิดก่อนกาหนด
ข้อมูลสนับสนุน
- มีภาวะตัวเหลือง JM=6.2 mg/dl (ทารกอายุ 19 ชั่วโมง) on single photo ผล MB หลัง on single photo 4.4
mg/dl (off photo อายุ 31 ชั่วโมง)
วัตถุประสงค์ เพื่อลดระดับบิลิรูบินในกระแสเลือด
เกณฑ์การประเมินผล
- ระดับบิลิรูบินอยู่ในเกณฑ์ปกติ
- ทารกไม่มีอาการ Kernicterus เช่น ซึมลง ดูดนมไม่ดี ร้องเสียงแหลม เกร็ง กระดุก ชัก
กิจกรรมการพยาบาล
1. ดูแลให้ได้รับการ on single photo ตามแผนการรักษา โดยถอดเสื้อผ้าทารกออกให้เหลือน้อยชิ้น ปิดตาทารกให้
สนิท และให้ทารกอยู่ห่างจากหลอดไฟ 15- 20 เซ็นติเมตร
2.เปลี่ยนผ้าปิดตาทุกเวรและเปิดตาทารก เมื่อบิดามารดาเข้าเยี่ยมเพื่อให้บิดามารดาได้จ้องมองทารกและเป็นการ
ส่งเสริมสายสัมพันธ์ระหว่าง บิดา มารดาและทารก
3. ดูแลการให้ทารกได้รับนมและสารน้าตามแผนการรักษาของแพทย์
4. สังเกตและบันทึกอาการข้างเคียงที่เกิดจากการส่องไฟรักษา เช่น ผื่นขึ้น ถ่ายเหลวหรือผิวหนังไหม้ ขาดน้า
ปัสสาวะออกน้อยหรือมีไข้
5. สังเกตอาการผิดปกติเช่น ซึมลง ไม่ร้อง ผิวกายเหลืองมากขึ้น ไม่ถ่ายอุจจาระและปัสสาวะใน 24 ชั่วโมง รายงาน
แพทย์ให้การรักษาทันที
การประเมินผล
- ทารกตัวเหลืองลดลง ( ผล MB หลัง on single photo 4.4 mg/dl off photo อายุ 31 ชั่วโมง )
- ไม่มีอาการซึม ชักเกร็ง
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลข้อที่ 5 เสี่ยงต่อการมีเลือดออกในอวัยวะและภาวะโลหิตจางเนื่องจากการเกิดก่อนกาหนด
ข้อมูลสนับสนุน
- เกิดก่อนกาหนด อายุครรภ์ 30 สัปดาห์
- ผล Lab CBC wbc 11,790, Plt 228,000, Hct 30 vol% ได้รับ PRC จานวน 20 ml ทาง UVC line DTX
หลังเลือดหมด 1 ชั่วโมงเท่ากับ 90mg/dl หลังเลือดหมดได้ Lasix 1 mg IV Hct หลังเลือดหมด 4 ชั่วโมงเท่ากับ 45
vol%
วัตถุประสงค์ ทารกไม่มีเลือดออกในอวัยวะ และไม่มีภาวะโลหิตจาง
เกณฑ์การประเมินผล ทารกรู้สึกตัวดี ผล Lab Hematocrit อยู่ในเกณฑ์ปกติ และไม่พบเลือดออกบริเวณอวัยวะต่าง ๆ
กิจกรรมการพยาบาล
1. ดูแลให้ทารกได้รับการฉีด vit K1 ตามแผนการรักษา
2. ให้การพยาบาลด้วยความนุ่มนวล รบกวนทารกเท่าที่จาเป็นและให้การพยาบาลแบบรวบยอด (cluster care)
3. ให้เลือดตามแผนการรักษา และติดตามผล lab เช่น Hct และ CBC หลังเลือดหมด
4. สังเกตอาการผิดปกติเช่น gastric content มีเลือดปน มีจุดจ้าเลือดบริเวณผิวหนัง อุจจาระมีเลือดปน ซึม หากพบ
ความผิดปกติให้รายงานแพทย์ทันที

8. - 8 -
การประเมินผล Hct หลังเลือดหมด 4 ชั่วโมง = 45 vol%, ไม่พบเลือดออกบริเวณอวัยวะต่างๆ, vital sigh อยู่ในเกณฑ์
ปกติ
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลข้อที่ 6 เสี่ยงต่อการพร่องปฏิสัมพันธ์กับบิดามารดา เนื่องจากถูกแยกรักษาที่หอผู้ป่วยทารก
แรกเกิดวิกฤต
ข้อมูลสนับสนุน ทารกเกิดก่อนกาหนดน้าหนักน้อย ได้รับการรักษาในหอผู้ป่วยทารกแรกเกิดวิกฤต
วัตถุประสงค์ เพื่อส่งเสริมสัมพันธภาพระหว่างบิดา มารดาและทารก
เกณฑ์การประเมินผล
- บิดามารดาเข้าเยี่ยม และมีปฏิสัมพันธ์กับทารกอย่างสม่าเสมอ
- ทารกได้รับการกระตุ้นสัมผัสโดยการพูดคุย โอบกอด ประสานสายตาและดูแลจากบิดามารดา
กิจกรรมการพยาบาล
1. ส่งเสริมและกระตุ้นบิดา มารดาเข้าเยี่ยมทารกทุกวันและสอนให้บิดา มารดามีส่วนร่วมในการดูแลทารก เช่นการเช็ด
ตัว ดูแลความสะอาดหลังขับถ่าย การเปลี่ยนผ้าอ้อมเป็นต้น
2. อานวยความสะดวกให้บิดามารดาในการเข้าเยี่ยม สนับสนุนให้บิดา มารดา โอบกอด สัมผัสทารก และให้มารดา
kangaroo care ได้ทุกเวรเมื่อทารกมีอาการปกติ และมารดาต้องการ
3. ให้การพยาบาลแก่ทารกด้วยความนุ่มนวล อ่อนโยน เพื่อให้เป็นตัวอย่างแก่บิดา มารดา
4. ส่งเสริมและดูแลให้ทารกดูดนมมารดาจากเต้า เมื่อทารกพร้อมและแพทย์อนุญาต
5. สอนให้บิดา มารดาทราบถึงพฤติกรรมส่งสัญญาณทารก (cues) และตอบสนองได้ถูกต้อง
การประเมินผล บิดามารดาเข้าเยี่ยมทารกทุกวัน มารดา kangaroo care ทุกครั้งที่มีโอกาส มีความมั่นใจและให้ความ
ร่วมมือในการกระตุ้นประสาทสัมผัสแก่ทารก ทารกได้รับการกระตุ้นสัมผัสพูดคุย ประสานสายตาและการดูแลจากบิดา
มารดาสม่าเสมอ และจากการติดตามเยี่ยมหลังจากจาหน่ายออกจากโรงพยาบาลพบว่า บิดา มารดาเลี้ยงดูบุตรเอง
และยังให้นมมารดาอย่างเดียว
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลข้อที่ 7 บิดามารดาวิตกกังวลเกี่ยวกับความเจ็บป่วยของบุตร
ข้อมูลสนับสนุน บิดา มารดาบอกว่าวิตกกังวลเกี่ยวกับอาการของบุตร
วัตถุประสงค์ เพื่อลดความวิตกกังวลของบิดามารดา
เกณฑ์การประเมินผล บิดามารดามีสีหน้าวิตกกังวลลดลง ไม่กระวนกระวาย
กิจกรรมการพยาบาล
1. ประเมินการรับรู้ของบิดา มารดา และเปิดโอกาสให้บิดา มารดาซักถามและระบายความรู้สึกทุกครั้ง
2. กุมารแพทย์และพยาบาลผู้ดูแล ให้ข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับการเจ็บป่วยของลูก การดูแลรักษา ความก้าวหน้าหรือการ
เปลี่ยนแปลงให้บิดามารดารับทราบอย่างสม่าเสมอ พร้อมลงบันทึกการรับรู้ของบิดา มารดาในแบบบันทึกทางการ
พยาบาล
3. ส่งต่อ และประสานงานปัญหาของบิดา มารดาแก่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเช่น ศูนย์ประสานสิทธิ์ คลินิกนมแม่เป็นต้น
4. สนับสนุนให้บิดามารดามีส่วนร่วมในการตัดสินใจเลือกวิธีรักษา และมีส่วนร่วมในการดูแลทารก เพื่อให้มีความมั่นใจ
ในการดูแลทารกต่อเนื่องที่บ้าน
5. ให้ความรู้ในเรื่องการดูแลทารก ทั้งขณะอยู่โรงพยาบาลและการดูแลต่อเนื่องที่บ้าน
6. แนะนาแหล่งประโยชน์เรื่องการให้ความช่วยเหลือในด้านต่างๆ เช่น สถานบริการสาธารณสุขใกล้บ้าน
7. เมื่อทารกจาหน่ายออกจากโรงพยาบาล อนุญาตให้บิดา มารดาโทรมาสอบถามอาการผิดปกติและปัญหาที่พบขณะ
เลี้ยงดูบุตรได้
การประเมินผล บิดามารดามีสีหน้าสดชื่น และบอกว่ารู้สึกสบายใจมากขึ้น มีความมั่นใจในการดูแลลูกเพิ่มขึ้น
การวาง แผนการจาหน่ายตามรูปแบบ M-E-T-H-O-D
M (Medication) : คาแนะนาเรื่องยา
ให้ข้อมูลเกี่ยวกับยาที่ทารกได้รับขณะรักษาในโรงพยาบาลและผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น
คาแนะนาที่ให้ก่อนกลับบ้าน

9. - 9 -
1. เรื่องวัคซีนป้องกันโรค ขณะอยู่โรงพยาบาลทารกได้รับวัคซีนป้องกันโรคไวรัสตับอักเสบบี โดยฉีดเข็มที่ 1
เมื่อแรกเกิดและเข็มต่อไปเมื่อทารกอายุ 2 เดือน 4 เดือนและ 6 เดือนตามลาดับ วัคซีนชนิดที่ 2 ที่ทารกได้รับขณะอยู่
โรงพยาบาลคือ วัคซีนป้องกันวัณโรคจะฉีดที่ต้นแขนซ้าย หลังฉีด 1-2 เดือนจะมีตุ่มนูนคล้ายหนองเกิดขึ้น และแตกเป็น
แผล ต่อมาจะแห้งเองภายในระยะเวลา 3-4 สัปดาห์ ดูแลโดยใช้สาลีสะอาดชุบน้าต้มสุกที่เย็นแล้วเช็ดบริเวณแผลห้ามใช้
ยาโรยแผล
2. วิตามินที่ทารกได้รับกลับไปทานที่บ้านได้แก่ MTV 0.5 ml oral OD, Vit E 0.5 ml oral OD, Ferdex 0.3
ml oral OD ให้รับประทานตามแพทย์สั่ง และยามีอายุ 3 เดือนหลังจากเปิดใช้ การเก็บยาให้เก็บในอุณหภูมิที่เหมาะสม
E (Environment & Economic) : คาแนะนาเกี่ยวกับการจัดการสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสมกับทารกซึ่งได้แก่ตู้อบ
เนื่องจากช่วยป้องกันการติดเชื้อและช่วยควบคุมอุณหภูมิร่างกายของทารก
คาแนะนาก่อนกลับบ้าน รักษาความอบอุ่นให้ทารกอยู่เสมอ ไม่ควรนาทารกออกไปในที่ที่มีคนพลุกพล่าน และรักษา
สิ่งแวดล้อมและของใช้ของทารกให้สะอาดอยู่เสมอ
T (Treatment) : แจ้งอาการและแผนการดูแลรักษาขณะอยู่โรงพยาบาลให้บิดา มารดาทราบทุกครั้ง
คาแนะนาก่อนกลับบ้าน ให้เบอร์โทรของหอผู้ป่วยทารกแรกเกิดวิกฤตและคลินิกนมแม่ เพื่อให้บิดา มารดา สามารถโทร
มาปรึกษาอาการของทารกได้
H (Health) : ให้คาแนะนาในการดูแลและส่งเสริมให้ทารก มีการเจริญเติบโตและพัฒนาการตามวัย โดยใช้คู่มือเฝ้า
ระวังและส่งเสริมพัฒนาการเด็กแรกเกิด - 5 ปี (DAIM) และสมุดบันทึกสุขภาพแม่และเด็ก (สีชมพู)
O (Outpatient referral ) : ให้คาแนะนาเกี่ยวกับการมาตรวจตามนัดและอาการผิดปกติที่ต้องมาพบแพทย์ก่อนนัด
( แพทย์นัดวันที่ 26 กันยายน 2559 มารดานาทารกไปตรวจตามนัดที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ (รพ.สต.) ใกล้บ้าน )
D (Diet) : แนะนาการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว 6 เดือนและให้นมแม่ร่วมกับอาหารตามวัยจนถึงอายุ 2 ปี หรือ
มากกว่า (ข้อมูลอาหารตามวัยสามารถดูได้ที่สมุดบันทึกสุขภาพแม่และเด็กสีชมพู)
การนาไปใช้ประโยชน์
1. ใช้เป็นแนวทางในการปรับปรุง และพัฒนาการพยาบาลทารกแรกเกิดที่มีภาวะการเจริญผิดปกติของ
หลอดลมและเนื้อปอด (Bronchopulmonary dysplasia)
2. ใช้เป็นแนวทางในการค้นหา และป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนจาก ภาวะการเจริญผิดปกติของหลอดลม
และเนื้อปอด
3. นามาทบทวนในหน่วยงานเพื่อเพิ่มพูนความรู้แก่บุคลากรในหอผู้ป่วยทารกแรกเกิดวิกฤติในการให้การ
พยาบาลทารกแรกเกิดที่มีภาวะการเจริญผิดปกติของหลอดลมและเนื้อปอด (Bronchopulmonary dysplasia)
ได้อย่างถูกต้อง รวดเร็ว ก่อนที่จะเกิดความพิการ และเสียชีวิตในทารกแรกเกิด
ความยุ่งยากในการดาเนินการ/ปัญหา/อุปสรรค (ที่เป็นปัญหายุ่งยากของผู้ดาเนินการ)
เนื่องจากเป็นการศึกษา กรณีศึกษาย้อนหลัง จึงมีปัญหาและอุปสรรคในการค้นหาเอกสารเวชระเบียนย้อนหลัง
และหลังจากผู้ป่วยจาหน่ายออกจากโรงพยาบาล มารดาได้นาทารกไปอยู่กับตา ยาย ที่ต่างอาเภอ และนาทารกไปตรวจ
ตามนัดและรับวัคซีนที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ (รพ.สต.) ใกล้บ้าน ซึ่งห่างไกลจากโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ศูนย์
อนามัยที่ 1 เชียงใหม่ดังนั้นการติดตามผู้ป่วยเรื่อง พัฒนาการ การเจริญเติบโตและการรับวัคซีนจึงต้องติดตามโดยการ
โทรศัพท์เยี่ยม
ข้อเสนอแนะ/วิจารณ์
โรคปอดเรื้อรังในทารกเกิดก่อนกาหนด เป็นโรคที่มีสาเหตุจากหลายปัจจัยร่วมกันได้แก่การเกิดก่อนกาหนด
การได้รับการช่วยหายใจด้วยแรงดันบวก การได้รับออกซิเจนมากเกินไป การติดเชื้อและการอักเสบ1ซึ่งปัจจัยต่าง ๆ
เหล่านี้หากเจ้าหน้าที่สามารถ ประเมิน เฝ้าระวัง และให้การดูแลได้อย่างถูกต้อง และรวดเร็ว ก็จะสามารถป้องกันและ
ลดอัตราการเกิดภาวะ BPD และลดอันตรายที่จะเกิดขึ้นต่อทารก ตลอดจนภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ที่อาจจะเกิดขึ้น บิดา
มารดาควรรับทราบข้อมูล และการดาเนินของโรคตลอดระยะเวลาที่ทารกอยู่ในโรงพยาบาล เพื่อลดความวิตกกังวล และ
ควรทราบการดูแลและสังเกตอาการผิดปกติขณะกลับไปอยู่ที่บ้าน การมาตรวจตามนัด การรับวัคซีนตามช่วงอายุ การให้

10. - 10 -
นมแม่และอาหารตามวัย เพื่อให้ทารกมีการเจริญเติบโตที่เหมาะสมตาม Intrauterine growth curve และมีพัฒนาการ
ทางสมองและสติปัญญาตามเกณฑ์2 ดังนั้นพยาบาลควรมีการติดตามเยี่ยมทางโทรศัพท์เป็นระยะ และมีการส่งต่อข้อมูล
ให้ทางสถานพยาบาลใกล้บ้านเพื่อการดูแลทารกอย่างต่อเนื่องต่อไป
กิตติกรรมประกาศ
การจัดทาเอกสารฉบับนี้ได้รับความอนุเคราะห์ในการให้คาปรึกษา และให้คาแนะนาในการดาเนินงานและด้าน
ข้อมูลจาก นางสาววัชรา ศิริกุลเสถียร หัวหน้างานทารกแรกเกิดวิกฤต นางอานวยศรี เอกมณี หัวหน้ากลุ่มการพยาบาลและ
คณะกรรมการทุกท่านที่ให้คาแนะนา แก้ไข ตรวจสอบ ทาให้ผลงานฉบับนี้สาเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี และขอขอบพระคุณ
นายแพทย์สุรพันธ์ แสงสว่าง ผู้อานวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพเชียงใหม่ แพทย์หญิงนงนุช ภัทรอนันตนพ
ผู้อานวยการศูนย์อนามัยที่ 3 นครสวรรค์ รักษาราชการแทน ผู้อานวยการศูนย์อนามัยที่ 1 เชียงใหม่ ที่ได้สนับสนุนและ
รับรองการจัดทาผลงานฉบับนี้
เอกสาร/เว็บไซต์อ้างอิง
1.อัญชลี ลิ้มรังสิกุล. current pharmacologic managenage for prevention and treatment of
bronchopulmonary dysplasia. ใน: สันติ ปุณณะหิตานนท์, บรรณาธิการ. Advance neonatal care. พิมพ์ครั้งที่
1. กรุงเทพฯ: แอคทีฟ พริ้นท์ จากัด; 2556. หน้า 40-41
2. วาริชา เจนจิดามัย. current managenage of bronchopulmonary dysplasia. ใน: สันติ ปุณณะหิตานนท์,
บรรณาธิการ. Advance neonatal care. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: แอคทีฟ พริ้นท์ จากัด; 2556. หน้า 33
3. service profile แผนกทารกแรกเกิดวิกฤต โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ศูนย์อนามัยที่ 1 ปรับปรุง 25 เมษายน2559
4. สมุดบันทึกสถิติงานทารกแรกเกิดวิกฤติ ปีงบประมาณ 2557-2559
5. เกรียงศักดิ์ จีระแพทย์. การให้นมในทารกแรกเกิด. ใน: มนตรี ตู้จินดา, วินัย สุวัตถี, อรุณ วงษ์จิราษฎร์, ประอรชวลิต
ธารง, พิภพ จิรภิญโญ, บรรณาธิการ. กุมารเวชศาสตร์. เล่ม1 กรุงเทพ: เรือนแก้วการพิมพ์, 2540: 489-92.
6. โครงการสวัสดิการวิชาการ สถาบันพระบรมราชชนก. การพยาบาลเด็ก. พิมพ์ครั้งที่ 2.กรุงเทพฯ: ยุทธรินทร์การ
พิมพ์; 2555

11. - 11 -