Slide for Common disease in upper respiratory tract infections

1. Upper Respiratory
Tract Infections

2. Common cold
Pharyngitis
Rhinosinusitis
Otitis media

3. Common cold

4. Causes
Virus
Respiratory syncytial virus (RSV)
Rhinovirus Coronavirus
Adenovirus Parainfluenza viruses

5. Causes
Virus
Influenza virus -> Influenza
ไข้สูง 2-4 วัน หนาวๆร้อนๆ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อมาก
เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย (อาจเป็นนาน 1-4 สัปดาห์)

6. Signs & Symptoms
• น้ามูกไหล ระยะแรกใส และจะข้นขึ้น และน้อยลง
• คัดจมูก จาม ระคายคอ เจ็บคอ ไอ อ่อนเพลีย
• อาจมีไข้ได้ (พบในเด็กมากกว่า)
• ระยะโรคประมาณ 7-14 วัน

7. Risk factors
• อายุน้อย
• สัมผัสหรือดูแลเด็กวัยเรียน
• อยู่ในที่ชุมชนแออัด ระบายกาศไม่ดี
• สูบบุหรี่หรือใกล้ชิดคนสูบบุหรี่
• ภาวะเครียด
• เดินทางโดยเครื่องบิน

8. Complications
- Bacterial rhinitis
- Bacterial sinusitis
- Acute otitis media
- Bronchitis
- Bronchiolitis
- Pneumonia
- Asthma exacerbation

9. Treatment
ใช้ยารักษาตามอาการ
• Analgesic/NSIADs ลดอาการไข้/ปวดศีรษะ
• 1st gen. Antihistamines ลดน้ามูก ลดอาการแพ้
• Decongestants บรรเทาอาการคัดจมูก
• รักษาโรคแทรกซ้อน (ถ้ามี)

10. Treatment
Decongestant เป็นยาลดอาการคัดจมูกอย่างเดียว
- แบบพ่นจมูก เช่น naphazoline, oxymetazoline, phenylephrine >>
ไม่ควรใช้ติดต่อกัน 3-5 วัน เพราะจะทาให้เกิด rebound congestion
- ยารับประทาน : มีผลทาง systemic มีการกระตุ้น alpha-adrenoceptor
ต้องระวังในผู้ป่วยโรคความดันสูง โรคหลอดเลือดหัวใจ ต่อมลูกหมากโต
- Pseudoephridine -> วัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท ประเภท 2
- Phenylephrine (ร้านยาไม่มียาตารับเดี่ยว มีเพียงสูตรผสมกับ CPM)

11. Pharyngitis

12. Causes
Virus
50%
Bacteria
20%
Non-infection
30%
•Rhinovirus
•Coronavirus
•Adenovirus
•Influenza virus
•Parainfluenza virus
•Epstein-Barr virus
•Most common
Streptococcus pyogenes
•Group A Streptococcus (GAS)

13. Signs & Symptoms
• ไข้ ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร
• เจ็บคอเฉียบพลัน กลืนลาบาก
• คอหอยและทอนซิลบวมแดง อาจพบจุดหนองหรือ
แผ่นเยื่อสีขาวๆ ที่ต่อมทอนซิล
• ต่อมน้าเหลืองที่คอโต กดเจ็บ

15. Refer!!!
• ปวดบริเวณหน้าอกเวลาหายใจเข้า
• หายใจสั้น และเร็ว
• หายใจออกมีเสียงหวีด (wheeze)
• เสมหะมีเลือดปน
• หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ
• ไอติดต่อกันเป็นเวลานานต่อเนื่องอย่างน้อย 3 สัปดาห์
• ไอเป็นเสียงไอกรน (whooping cough)

16. DDx
Rapid antigen
detection test
(RADT)
Throat
swab & culture
Gold standard
Clinical scoring
system
Centor or McIsaac score

17. Clinical scoring system
Mclsaac scoring system คะแนน
มีไข้ (BT>38°C) 1
ไม่ไอ 1
ต่อมน้าเหลืองที่คอโตและกดเจ็บ 1
มีหนองที่ต่อมทอนซิล 1
อายุ
• 3-14 ปี
• 15-44 ปี
• ≥ 45 ปี
1
0
-1
คะแนนรวม แปลผล
-1 ถึง 1 No ATB
2 ถึง 3 ตรวจหาเชื้อก่อนพิจารณา ATB
≥ 4 ให้ ATB

18. Complications
- Rheumatic fever
- Acute glomerulonephritis
- Peritonsillar abscess
- Retropharyngeal abscess
- Sinusitis
- Otitis media

19. Treatment
Drug Dosage Duration
Penicillin V Children: 250 mg BID or TID
Adults: 250 mg QID or 500 mg BID
10 d
Amoxicillin 50 mg/kg (max 1 g) OD or
25 mg/kg (max 500 mg) BID
10 d
Benzathine Pen G (IM) Children < 27 kg: 600,000 U
Children ≥ 27 kg & Adults: 1.2 mU
1 does
Cephalexin 20 mg/kg/dose (max 500 mg) BID 10 d
Cefadroxil 30 mg/kg (max 1 g) OD 10 d
Clindamycin 7 mg/kg/dose (max 300 mg) TID 10 d
Azithromycin 12 mg/kg (max 500 mg) OD 5 d
Clarithromycin 7.5 mg/kg/dose (max 250 mg) BID 10 d

20. Treatment
Drug Dosage Duration
Clindamycin 20–30 mg/kg/d divided to TID (max 300 mg/dose) 10 d
Penicillin V and
rifampin
Penicillin V: 50 mg/kg/d in 4 doses (max 2 g/d)
Rifampin: 20 mg/kg/d (max 600 mg) OD × last 4 d of
treatment
10 d
Amoxicillin–
clavulanic acid
40 mg amoxicillin/kg/d divided to TID (max 2 g of
amoxicillin/d)
10 d
Benzathine
penicillin G (IM)
plus rifampin (PO)
Benzathine pen G: <27 kg: 600,000 U
≥27 kg: 1.2 mU
Rifampin: 20 mg/kg/d divided to BID (max 600 mg/d)
Benzathine
pen G:
1 dose
rifampin:
4 d

21. ข้อสอบ

22. กรณีศึกษา 1 MCQ ปี 2556
เด็กหญิงอายุ 10 ปี เจ็บคอเวลากลืนน้าลาย เป็นมา 3 วัน มีไข้ ไม่
ไอ ไม่มีน้ามูก ไม่คัดจมูก ปฏิเสธการแพ้ยาหรือโรคประจาตัว
ปฏิเสธการรักษาตัวในโรงพยาบาลใน 6 เดือน ที่ผ่านมา
1. จากอาการดังกล่าวผู้ป่วยเป็นโรคอะไร ?
ก. Bronchitis
ข. Flu
ค. Pharyngitis
ง. Asthma
จ. Croup

23. กรณีศึกษา 1 MCQ ปี 2556
เด็กหญิงอายุ 10 ปี เจ็บคอเวลากลืนน้าลาย เป็นมา 3 วัน มีไข้ ไม่
ไอ ไม่มีน้ามูก ไม่คัดจมูก ปฏิเสธการแพ้ยาหรือโรคประจาตัว
ปฏิเสธการรักษาตัวในโรงพยาบาลใน 6 เดือน ที่ผ่านมา
2. เชื้อที่เป็นสาเหตุของอาการดังกล่าวคือ ?
ก. S. aureus
ข. C. difficile
ค. S. pyogenes
ง. S. pneumoniae

24. กรณีศึกษา 1 MCQ ปี 2556
เด็กหญิงอายุ 10 ปี เจ็บคอเวลากลืนน้าลาย เป็นมา 3 วัน มีไข้ ไม่
ไอ ไม่มีน้ามูก ไม่คัดจมูก ปฏิเสธการแพ้ยาหรือโรคประจาตัว
ปฏิเสธการรักษาตัวในโรงพยาบาลใน 6 เดือน ที่ผ่านมา
3. ยาที่เหมาะสมที่สามารถรักษาอาการดังกล่าวคือ ?
ก. Clindamycin
ข. Metronidazole
ค. Levofloxacin
ง. Penicillin V
จ. Amoxicillin/clavulanic acid

25. กรณีศึกษา 1 MCQ ปี 2556
เด็กหญิงอายุ 10 ปี เจ็บคอเวลากลืนน้าลาย เป็นมา 3 วัน มีไข้ ไม่
ไอ ไม่มีน้ามูก ไม่คัดจมูก ปฏิเสธการแพ้ยาหรือโรคประจาตัว
ปฏิเสธการรักษาตัวในโรงพยาบาลใน 6 เดือน ที่ผ่านมา
4. หากผู้ป่วยแพ้ยา Amoxicillin แบบ anaphylaxis ควรเลือก
ยาในข้อใด ?
ก. Cefdinir
ข. Cephalexin
ค. Cotrimoxazole
ง. Levofloxacin
จ. Roxithromycin

26. กรณีศึกษา 2 MCQ ปี 2558
เด็กอายุ 1 ปี น้าหนัก 13 กิโลกรัม มีไข้สูง เจ็บคอ กลืนไม่ได้ ใน
คอมีหนอง
1. ผู้ป่วยเป็นโรคอะไร ?
ก. Sinusitis
ข. Viral infection
ค. Pharyngitis
ง. Bacterial tonsillitis
จ. Herpes simplex

27. กรณีศึกษา 2 MCQ ปี 2558
เด็กอายุ 1 ปี น้าหนัก 13 กิโลกรัม มีไข้สูง เจ็บคอ กลืนไม่ได้ ใน
คอมีหนอง
2. เชื้อที่เป็นสาเหตุดังกล่าวคือ ?
ก. H. influenza
ข. S. pyogenes
ค. Rhinovirus
ง. MAC
จ. Microsporum

28. กรณีศึกษา 2 MCQ ปี 2558
เด็กอายุ 1 ปี น้าหนัก 13 กิโลกรัม มีไข้สูง เจ็บคอ กลืนไม่ได้ ใน
คอมีหนอง
3. ควรรักษาอย่างไร ?
ก. Refer
ข. Amoxicillin
ค. Amoxicillin/clavulanic acid
ง. ดื่มน้ามากๆ นอนพักผ่อนเพียงพอ
จ. Acyclovir

29. Rhinosinusitis

30. Adults Children
คาจากัดความ
มีอย่างน้อย 2 อาการ
โดยมี 1 อาการในข้อ 1 หรือข้อ 2
1. คัดจมูก/แน่นจมูก
2. น้ามูกไหล/มูกไหลลงคอ
3. ปวดหรือตื้อบริเวณใบหน้า
4. การรับกลิ่นลดลงหรือเสียไป
ร่วมกับการ endoscopy ในโพรง
จมูก
มีอย่างน้อย 2 อาการ
โดยมี 1 อาการในข้อ 1 หรือข้อ 2
1. คัดจมูก/แน่นจมูก
2. น้ามูกไหล/มูกไหลลงคอ
3. ปวดหรือตื้อบริเวณใบหน้า
4. อาการไอ
ร่วมกับการ endoscopy ในโพรง
จมูก

31. Signs & Symptoms
• ปวดโหนกแก้ม ปวดศีรษะและมีไข้
• ปวดหัวหนัก ๆ กดเจ็บบริเวณที่มีการ
• คัดจมูก พูดเสียงขึ้นจมูก น้ามูกข้นเหลืองหรือเขียว
เจ็บคอหรือมีเสมหะสีเหลืองหรือเขียว ลมหายใจมี
กลิ่นเหม็น

32. Causes
Virus Bacteria
ในระยะแรกมักเกิดจากการติด
เชื้อไวรัส ซึ่งหายได้เอง แต่หาก
ไม่ได้รักษาจนนานหลายวัน
มีการดาเนินโรคแบบเป็นๆ หายๆ
อาการดีขึ้นแล้วกลับเป็นหนักขึ้น
มักเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย
เชื้อที่พบบ่อยคือ
S. pneumonia
H. influenza
M. catarrhalis

33. 33

34. Complications
- Meningitis
- Orbital cellulitis (ethmoid)
- Subdural/Epidural empyema (frontal)
- Brain abscess (frontal)
- Osteomyelitis (frontal)
- Cavernous sinus thrombosis (sphenoid)
- Asthma exacerbation

35. Treatment (Adults 5-7 d)

36. Treatment (Children 10-14 d)

37. Others
Topical/Oral decongestants
- ยังไม่มีการศึกษาประสิทธิภาพ ไม่แนะนาใน Acute bacterial rhinosinusitis
- อาจมีประโยชน์ใน acute viral rhinosinusitis และ Chronic rhinosinusitis
โดยใช้เป็นครั้งคราวเพื่อบรรเทาอาการคัดจมูก
- ไม่ควรใช้ Topical decongestants ติดต่อกันนานเกิน 3 วัน
Antihistamines ไม่แนะนาให้ใช้
- ยกเว้นมีโรคภูมิแพ้ร่วมด้วย ให้ใช้ gen 2nd หรือ gen 3rd แทน เช่น Loratadine,
Cetirizine, Fexofenadine
Mucolytics ยังไม่มีหลักฐาน ไม่แนะนาให้ใช้

38. ข้อสอบ

39. 1. ผู้ป่วยชายอายุ 36 ปี มาที่ร้านขายยาที่ท่านเป็นเภสัชกร ด้วยอาการ
มีน้ามูกข้นเหนียว คัดจมูก มีเสมหะมากปวด/กดเจ็บบริเวณโหนก
แก้ม จากการซักประวัติเพิ่มเติมทราบว่าผู้ป่วยรายนี้เป็นเรื้อรังมา
นานประมาณ 10 วันแล้ว โดยอาการเริ่มจากมีน้ามูกใส ไอ และมีไข้
ผู้ป่วยรายนี้เป็นโรคอะไร
ก. Influenza
ข. Infectious rhinitis
ค. Sinusitis
ง. Allergic rhinitis
จ. Allergic asthma

40. 1. ผู้ป่วยชายอายุ 36 ปี มาที่ร้านขายยาที่ท่านเป็นเภสัชกร ด้วยอาการ
มีน้ามูกข้นเหนียว คัดจมูก มีเสมหะมากปวด/กดเจ็บบริเวณโหนก
แก้ม จากการซักประวัติเพิ่มเติมทราบว่าผู้ป่วยรายนี้เป็นเรื้อรังมา
นานประมาณ 10 วันแล้ว โดยอาการเริ่มจากมีน้ามูกใส ไอ และมีไข้
ผู้ป่วยรายนี้เป็นโรคอะไร
ก. Influenza
ข. Infectious rhinitis
ค. Sinusitis
ง. Allergic rhinitis
จ. Allergic asthma

41. 2. โรคนี้เกิดจากสาเหตุใด
ก. Bacteria
ข. Virus
ค. Allergic inflammations
ง. ถูกทุกข้อ

42. Otitis media

43. Otitis media: การอักเสบของเยื่อบุหูชั้นกลาง
ซึ่งอาจรวมถึงการอักเสบของ Mastoids air
cells และ กระดูกขมับ (Temporal bone)
• เกิดจากการติดเชื้อในหูชั้นกลาง ร่วมกับ
การทางานของ Eustachian tube ผิดปกติ
• พบในเด็กมากกว่าผู้ใหญ่
(เด็กมี Eustachian tube สั้นกว่า + การวาง
แนวขนานกับแนวราบ)
• มักเกิดหลังเป็น URI หรือ มีน้าขังในหูชั้น
กลาง

44. Causes
Virus
20-30%
Bacteria
50-60%
เชื้อที่พบบ่อยคือ
S. pneumonia
H. influenza
M. catarrhalis
เด็ก < 6 ปี
เด็กโตและผู้ใหญ่

45. Acute Otitis media • เป็นเฉียบพลัน พบแก้วหูโป่ง แดง ขุ่น อาจเห็นหนองหลังแก้วหู
Otitis media with
effusion
• มีน้าคั่งในหูชั้นกลาง มักมีอาการหูอื้อ ได้ยินไม่ชัด
• ไม่มีอาการและอาการแสดงของการติดเชื้อแบบเฉียบพลัน
• หายไปเองภายใน 3 เดือน
Chronic Otitis media • ต่อเนื่องมาจากแบบเฉียบพลัน มักมีแก้วหูทะลุ มีของเหลวไหลจาก
หูเป็นๆ หายๆ ส่วนใหญ่เป็นหนอง มักไม่มีอาการปวดหู ไม่มีไข้

46. Signs & Symptoms
• มีไข้
• ปวดหู แต่จับบริเวณใบหูมักไม่มีอาการเจ็บปวด รู้สึกแน่นๆ ในหู มี
เสียงดังในหู หูอื้อ
• เด็กเล็ก; ร้องงอแง อาจมีดึงใบหูข้างที่ปวด หรือเอานิ้วแหย่ในรูหู n/v
และซักได้
• ถ้ามีน้าหนองไหลออกจากรูหูชั้นกลาง อาการไข้ ปวดหู หูอื้อจะลดลง
ซึ่งรูทะลุสามารถปิดได้เองใน 2-3 สัปดาห์
• ตรวจเยื่อแก้วหูมักมีการอักเสบบวมแดง เห็นเส้นเลือดมาก โป่งนูน

47. Complications
- Otitis media with effusion
- Tympanic membrane perforation
- Chronic otitis media
- Acute mastoiditis
- Acute labyrinthitis
- Subperiosteal abscess
- Facial nerve paralysis
- Meningitis
- Brain abscess

48. Treatment
AOM ส่วนใหญ่หายเองได้ใน 2-3 วัน
หากอาการไม่รุนแรง ให้ประเมินอาการก่อน + ให้ supportive Tx
ผู้ป่วยที่ควรเริ่มให้การรักษาด้วย Antibiotics ทันที
1. มีอาการมาก (Severe otalgia > 48 hr, Fever > 39°C)
2. แก้วหูทะลุ มีหนองไหลออกจากหู
3. เคยได้รับ ATB for AOM ในช่วง 3 เดือน
4. ผู้ป่วยอายุ < 6 เดือน
5. ผู้ป่วยอายุ 6 เดือน – 2 ปี ที่เป็น Bilateral AOM
6. ผู้ป่วยที่ไม่สะดวกหรือ F/U case ตามดูอาการหลัง 48-72 hr ได้
ยาบรรเทาอาการปวด ลดไข้
• Paracetamol 10-15 mg/kg/dose prn q 4-6 hr
• Ibuprofen 5-10 mg/kg/dose PO prn q 6-8 hr

49. Ref : Lieberthal AS, et al. Pediatrics 2013; 131:e964.
Initial antibiotic therapy New antibiotic therapy
Amoxicillin 80-90 mg/kg/day divided 2 doses Amoxicillin-Clavulanate 80-90 mg/kg/day PO
Amoxicillin-Clavulanate
(90 mg/kg/day of Amoxicillin divided 2 doses)
Ceftriaxone 50 mg/kg IM, IV for 3 days
Oral Cephalosporins: (divided 2 doses)
• Cefdinir 14 mg/kg/day
• Cefuroxime 30 mg/kg/day
• Cefpodoxime 10 mg/kg/day
Clindamycin 30-40 mg/kg/day PO divided 3 doses
+
Oral Cephalosporins
Amoxicillin or
Amoxicillin-Clavulanate or
Clindamycin + Oral Cephalosporins
Levofloxacin 10-20 mg/kg/day (Max 500 mg/day) OD
Tympanocentesis for Gram stain & Culture
Treatment เด็ก < 2 ปี: 10-14 d
เด็กโตและผู้ใหญ่: 5-7 d

50. CREDITS: This presentation template was created by
Slidesgo, including icons by Flaticon, and infographics &
images by Freepik.
Thanks!
Do you have any questions?
Kiettisak.pa.57@ubu.ac.th
+66 88 581 3201
Ubon Ratchathani University