1. Ерөнхий физик газарзүйн хичээлийн мэдлэг шалгах тест : Хамрах хүрээ 10- р анги
1. Манай галактакт ойролцоогоор хэдэн од эрхэс байдаг вэ?
а. 100сая б. 100млрд в. 100трлн г. 100их наяд
2. Манай галактик буюу сүүнзам нь ямар хэлбэртэй байдаг вэ?
а. Зууван б. Мушгиа в. Зөв биш г. Дугуй
3. Манай галактикийн диаметрийн хэмжээ хэд вэ?
а. 10000г. жил б. 10млрд км в. 100000 г.жил г. 1000г.ж
4. Нарны диаметр хэд вэ? а. 1493мян км б. 1392мян км в. 1550 мян км г. 1100 мянкм
5. Нарны химийн найрлага ямар байдаг вэ?
а. Устөрөгч,гелий,аргон б. Устөрөгч,метан,амиак
в.устөрөгч,гелий,бусад г.устөрөгч,хүчилтөрөгч,бусад
6. Одоогоор мэдэгдэж байгаагаар хамгийн том од ямар хэмжээтэй байна вэ?
а. Нарнаас 1100 дахин их б. сарнаас 1500 дахин том
в. Дэлхийгээс 109 дахин том г. Нарнаас 1200 дахин том
7. Одон орны нэгж гэж ямар хэмжээг хэлэх вэ?
а. Дэлхийн орбитын замынурт б.дэлхийгээс сар хүртэлх зай
в. Дэлхийгээс нар хүртэлх зай г. Дэлхийн шар замынурт
8. Нарны аймгийн гаригуудын нарнаас зөв дараалуулан байрлуулсныг ол
а.буд- сугар- дэлхий –ангараг- бархасбадь –санчир- тэнгэр ван -далай ван- дэлхий ван
б. буд- ангараг- дэлхий –сугар - бархасбадь –санчир- тэнгэр ван -далайван- дэлхий ван
в. буд- сугар- дэлхий –ангараг- бархасбадь –санчир- далайван–тэнгэр ван- дэлхий ван
г. буд- сугар- дэлхий –ангараг- санчир –бархасбадь- тэнгэр ван -далайван- дэлхий ван
9. Дэлхийн ямар хөдөлгөөнд улирал үүсэх вэ?
а. Дэлхий нарыг тойрох
б. сар дэлхийг тойрох
в. Дэлхийн тэнхлэг шар замынхавтгайд 66,5 градус хазгайоршдог
г. Дэлхий тэнхлэгээ 24 цаг нэг удаа эргэх
10. Ямар байрлалд нар хиртэх вэ?
а. Нар –сар –дэлхий б. нар –дэлхий –сар в. Дэлхий –нар –сар г. Бүгд буруу
11. Ямар тохиолдолд сар хиртэх вэ? ?
а. Нар –сар –дэлхий б. нар –дэлхий –сар в. Дэлхий –нар –сар г. Бүгд буруу
12. Өдөр шөнийн тэнцлийн үе ямар 2 хугацаанд тохиодог вэ?
а. 6 сарын22, 3 сарын 23 б. 3 сарын 23, 9 сарын 23
в. 12 сарын22, 6 сарын 22 г. 12 сарын22, 9 сарын 23
13. Сар тэнхлэгээ ямар хугацаанд нэг удаа эргэх вэ?
а. 30 хоног б. 29,5 хоног
в.29,5 цаг г. 24 цаг
14. Монголчуудын уламжлалт тоолол аль нь вэ? а. Зуун б. эрин в. Жаран г. Мянган
15. Билгийн тооллын эхэн үеийн хавирган сар ямар байрлалтайбайх вэ?
а. Зүүнтийш б. баруун тийш
в. Дээшээ г.доошоо харсан
16. Далайн хаяа орчмын200м хүртэлх хэсгийг ............................................. гэнэ.
А.далайнховдол б. эрэг
в. Шельф буюу эх газрын тан г. Эх газрын бэл
17. Дараах өгөгдлүүдийг харгалзуул . Эх газруудын хамгийн өндөр цэгүүд
а. Еврази 1. ДТД 6193м
б. Африк 2.ДТД 2230м
в. Хойд америк 3.ДТД 8848м г.
Өмнөд америк 4.ДТД 5140м д.
Австрали 5.ДТД 5895м
е. Антарктид 6.ДТД 6960м
2. 18. Дараах өгөдлүүдийг зөв харгалзуул .Эх газруудын дундаж өндөр
а. Еврази 1. ДТД 2040м
б. Африк 2.ДТД 580м
в. Хойд америк 3.ДТД 830м
г. Өмнөд америк 4.ДТД 750м
д. Австрали 5.ДТД 720м
е. Антарктид 6.ДТД 215м
19. Аль нь гэрлийн жилийн үнэн хэмжээ вэ?
а. 946*1010
км б. 850*1010
км в. 46*1010
км г. 846*1010
км
20. Математикч Ж.Боде гаригуудынхоорондох зайг о.о.н-ээр илэрхийлэхдээ математикийн ямар арга ашигласан
бэ?
А. Пифагорын теорем б. геометр прогресс в. Виетийн теорем г. Тригонометр
21. Ямар нэгэн зэргэд дээрх дэлхийн тэнхлэгээ эргэх шугаман хурдыг ямар томьёогоор бодож олдог вэ?
а. 𝑣 =
465м
с
∗ cos 𝜑 б. 𝑣 =
465м
с
∗ sin𝜑 в. 𝑣 = 𝑠/𝑡 г. 𝑣 =
𝑠
𝑡
∗ cos 𝜑
22. Нарны аймгийн 9 гаригийн дотор тэнхлэгээ хамгийн хурдан буюу ойролцоогоор 9 цаг 50 минутад эргэдэг
гариг аль нь вэ?
а. Санчир б. бархасбадь в. Тэнгэр ван г. Дэлхий ван
23. 9 гаригийн хамгийн их нягттай буюу 5,52г/см3
нягттай гариг нь аль вэ?
а. Ангараг б. буд в. Дэлхий г. Сугар
24. Массаар хамгийн хүнд буюу дэлхийгээс 318 дахин хүнд гариг аль нь вэ?
а. Санчир б. тэнгэр ван в. Далай ван г. Бархасбадь
25. Хамгийн олон дагуул/ 17 сар/-тайгариг аль нь вэ?
а. Бархасбадь б. санчир в. Тэнгэр ван г. Ангараг
26. Нарны аймаг нь ямар 2 хүчин зүйл дээр тогтдог вэ?
а........................................... б............................................
27. Нарыг тойрох дэлхийн замыг орбитын зам гэх ба энэ зам нь эллипс хэлбэртэй байна. Орбитын замынурт хэд
вэ? а. 940 сая км б. 150 сая км в. 384400 км г. 960 сая км
28. Хойд ба өмнөд туйлын цагираг нь хэдэн градусынөргөрөгийг хэлэх вэ?
а. хө23,5 ба хө23,5 б. өө52 ба хө 52 в. өө66,5 ба хө 66,5 г. өө90 ба хө 90
29. Матрын зам гэж ямар өргөрөгийг хэлэх вэ?
а. хө23,5 б. өө23,5 в.хө66,5 г. өө66,5
30. Дэлхийг босоогоор бүсэлсэнхэдэн тойрог байна вэ?
а. 360 б. 178 в.90 г.180
31. Дэлхийн дотоод бүтцийг ямар аргаар судалдаг вэ?
а. томографийн арга б. сейсмийн арга в. зайнаас тандах арга г. механик арга
32. Эх газрын давхарга газрындавхаргын нийт хэдэн хувийг эзэлдэг вэ?
а. 50% б. 60% в.65% г. 35%
33. Эх газрын давхаргындундаж зузаан хэдэн км байдаг вэ?
а. 40-50км б. 70-100км в. 55-65км г.35-45км
34. Эх газрын давхаргын3 үелэлийг нэрлэ?
А............................. б................................ в...................................
35. Дээд мантинь 900км хүртэл тархсанба түүний хүрээнд 70-700км-ийн хооронд сийрэгжсэн ,бага нягттай, уян
налархай нэгэн үелэл ялгарна. Үүнийг ..........................гэдэг
а. литосфер б. астеносфер в.атмосфер г.биосфер
36. Цөмийн зузаан хэдэн км байдаг вэ?
а.3460км б.5000км в.2900км г.3500км
37. Цөмийн даралт хэд байдаг вэ?
а.3*106
кг/см2
б. 2,5*109
кг/см2
в.3,5*106
кг/см2
г.5,2*106
кг/см2
38. Гадаад цөм ямар төлөвт орших вэ?
а. хатуу б.хий в. шингэн г.плазма
39. Чулуун мандалд зонхилох 8 элемент нь литосферийн хэдэн хувийг эзлэх вэ?
а. 99,5% б.88,5% в.97,5% г.98,5%
40. Дараах чулуулгуудаас аль тунамал чулуулаг болохыг сонго.
А. боржин б.хүрмэн в.элс г.гантиг
8. 119. Дэлхийн соронзон орон .............................дэлхийг хамгаалдаг .
а. Озоны цоорхойгоос б. Нарны салхины хорт үйлчлэлээс
в. Агаарын бохирдлоос г. Нарны хэт ягаантуяанаас
120.Санчир дэлхий 2-ын хооронд 1427 сая км байдаг .Энэ зайг одон орны нэгжээр илэрхийлнэ үү
а. 0,25 б. 8 в.9,5 г.10,8
121. Ан цавын галт уул яаж үүсэх вэ?
А. Газрынгадаргын тектоник хагарлыг дагаж б. Үе үе дэлбэрэн лаав урсан , усны уур дэгдэнэ
в. Суваг даганшингэн магма өгсөж тогоо дүүрэнбялхана. Г. Холимог байдлаар бялхана
122. Тундрт өндөр мод ургадаггүйба учир нь тэнд .......................хүрэлцээгүй байдаг
а. Хөрсний чийг б. Гэрэл в. Дулаан г. Ялзмаг
123. Далайн татралт ,түлхэлт болдгийн учир шалтгаанюу вэ?
А. Дэлхийн тэнхлэгээ эргэх хөдөлгөөн б. Сарны татах хүчний нөлөө
в. Тогтмол салхи г. Дэлхийн дотоод дулааны нөлөө
124. Хоёр өөр агаарын массуудынхооронд орших засвар зурвасыг .....................гэнэ.
а. Циклон б. Хүйтэн агаар в. Хуурай агаар г. Агаарын фронт
125. Цаг агаарынурьдчилсан мэдээгээр ойрын өдрүүдэд агаарындаралт буурна гэлээ. Тэнгэр ямар болох вэ?
А. Салхигүй болно. Б. Тэнгэр муухайрна, тогтворгүй болно
в. Хур тунадасгүйболно г.цаг агаар тогтвортойболно
126. Дэлхийн дотоод цөмд +6000 градус халуун мөртлөө бодис хатуу төлөвт оршдог .Үүний учир юу вэ?
А. Маш өндөр даралт , нягттай байдаг б. Усны уур байдаггүй
в. Хатуу бодис доош живж суусан г. Бодисын солилцоо явагддаггүй
127. Цөлжилтөнд нөлөөлөх хүчин зүйлүүд дотроос байгалийн хүчин зүйлийг сонгоно уу
а. Ой модыг огтлох ,газрыг хэт их хагалах ,
б. Мал сүргийн тоо толгойн зохисгүй харьцаа, бэлчээрийн талхагдал
в. Салхи ба усны элэгдэл, гүний усны түвшин доошлох удаанхугацаанд ган болох
г. Түймэр , уул уурхайн ашиглалт
128. ХӨ45 градусынөргөрөгт, 0 градусынхэмтэй үед далайнтүвшин дээр хэмжсэн агаарындаралтынхэмжээг
.....................гэнэ.
а. Агаарынбаганын өндөр б. Агаарындаралт в. Хэвийн даралт г. Агаарын даралтынөөрчлөлт
129. Дэлхийн улс орнуудын газарзүйн байрлал, засаг захиргаа,нутаг дэвсгэрийн хил хязгаарыг харуулсан зургийг
.................гэнэ.
а. Физик газарзүйнзураг б. Улс төрийн зураг в. Эдийн засгийн зураг г. Геологийн зжраг
130. Нарны аймгийн гаригуудаас дагуулгүй 2 гариг байдаг тэдгээрийг сонгоно уу
а. Дэлхий , бархасбадь б. Сугар , санчир в. Ангараг , сугар г. Буд , сугар
131. Дараах чулуулагуудаас аль нь хувирмал чулуулаг вэ?
А. Боржин, кварц, шаварлаг занар б. Гантиг , гнейс , талст занар
в. Конгломерат , чулуун нүүрс , гнейс г. Элс , шохойн чулуу, хөөсөн чулуу
132. Дараах эрдэмтэд аль усынх болох , ямар гавьяа байгуулсанболохыг тодорхойл
1. Амундсен.Р А.Австр а. Плитын тектоникийн онолыг гаргасан
2. Беринг.В Б.Герман б. Америк тивийг нээсэн хүн
3. Васко да Гама В. Англи в. Тэнгэрийн эрхэсийн хөдөлгөөний тухай туурвисан
4. Вегенер.А Г. Португал г. Хуыилай хааны дэргэд 17 жил суусан
9. 5. Марко Поло Д. Америк д. Өмнөд туйлд анх хүрсэн жулчин
6. Обручев Е. Дани е. Африкийг тойрон энэтхэг орох замыг нээсэн
7. Зюсс Эдуард Ж. Орос ж.Хойд туйлд анх хүрсэн хүн
8. Коперник.Н З.Голланд з. Неотектоникийг үндэслэгч
9. Ливингстон.Д И.Итали и. Австарлийн баруун эргийг судалсанхүн
10. Пири.П К.Норвеги к.Камчаткийг судалсанхүн
11. Тасман.А.Я Л.Польш л.Викторийн хүрхрээг нээсэн
133. Агаар мандлын дулааны гол эх үүсвэр юу вэ?
А. Нарны шулуун цацраг б. Дэлхийн гадаргынурт долгионт цацраг
в. Озонд шингэсэн хэт ягаан туяа г. Үүлэнд шингэсэн хэт ягаан туяа
134. Саран дээрх аль нэг газрын өдөр ба шөнийн үргэлжлэл тус бүр ямар хугацаатайтэнцэх вэ ?
а. Дэлхийн нэг хоног б. Дэлхийн нэг 7 хоног
в. Дэлхийн 2 долоо хоног г. Дэлхийн 4 долоо хоног
135. Лаврази ба гондьан 2 ямар эринд салсанбэ?
А. Кайнозой б. Мезоззой в. Палезой г. Кембрийн өмнөх үе
136. Луужингийн зүү ямагт хойд зүг заадаг нь ямар хүчний нөөө вэ?
А. Дэлхийн татах хүч б. Соронзон орон
в. Цахилгаанжилт г. Цэнэгт мандыннөлөө
137. Агаарын уруудах хөдөлгөөний үед үүл үүсэж ,хур тунадас орохгүй.Учир нь уруудаж буй агаар .:
а. Дулаарч , чийглэгийн багтаамж нэмэгдэнэ б. Дулаарч , чийглэгийн багтаамж багасна.
в. Хөрч , чийг агуулах чадвар нэмэгдэнэ г.Хөрч , чийг агуулах чадвар багасна.
138. Цаг агаарынбайдал таатайбайх нөхцөл нь :
а. Хүйтэн фронтын үед б. Дулаан фронтын үед в. Циклонд г.Эсрэг циклонд
139. Хөрсний ялзмагт агулагдах Гумины хүчил ургамалд ямар үүрэгтэйвэ? а. Ургмалынүндсийг салаалуулна.
б.Усыг шингээнэ в. Ургамалынөсөлтийг идэвхижүүлнэ. г..Ялзмагийн хэмжээг нэмэгдүүлдэг
Газарзүйн хичээлийн мэдлэг шалгах тест : Хамрах хүрээ ЕБС-ийн 11-р анги
1. Энэтхэгийн далайн ай савд багтах голыг нэрлэ
a.Миссисипи b. Брахмапутра c. Шар мөрөн d.Енисей e.Колорадо
2. Дараах хойгуудын аль нь хойд америкийн хэсэг вэ?
а. Камчатка b.Солонгосын хойг c. Сомалийн хойг d. Лабрадорийн хойг e. Скандиновийн
хойг
3. Дараах гол мөрдөөс аль нь африкт оршдог болохыг тодорхойл
a. Ганг b.Замбези c. Ориноко d. Миссури e. Дарлинг
4. Далайн эрэгт оршдог цөлийг тэмдэглэ
а. Говийн элсэн цөл b. Калахари c. Их элсэн цөл d. Такламакан е. Намиб
5. Дараах уулсын аль нь Монгол Алтайн нурууны салбар вэ?
а. Богд Хан уул b. Хархираа Түргэний уулс с. Бүрэнгийн нуруу
d. Улаантайга е. Аж богдын нуруу
6. НҮБ-ийн эмблем зургийг зурагзүйн ямар тусгагийн аргаар зурсан байдаг вэ?
а. Робинсоны тусгаг b. Туйлын азимут c. Конус тусгаг d. Цлиндр тусгаг e. Огтолсон конус
7. Монгол орны ашигт малтмалынтархалтын зурагт дүрслэлийн ямар аргыг хэрэглэсэн вэ?
а. Өнгөт дэвсгэрийн арга b. Хөдөлгөөнт шугамын арга c.
Тэмдгийн арга d. картодиаграммынарга e. Ижил шугамын арга
8. Дараах оргилуудын аль нь Хэнтий аймгийн нутагт оршдог вэ?
10. а. Мөнхсарьдаг b. Отгонтэнгэр с. Асралтхайхан d. Богд уул е.
Мөнххайрхан
9. Орчны агаарынтемператур +1500 хэм хүрдэг хийн мандлын давхаргыг нэрлэнэ үү ?
а. Экзосфер b. Тропосфер с. Термосфер d. Стратосфер e.
Мезосфер
10. Дэлхийг 3 удаа тойрсон английн алдарт далайчны нэр хэн бэ?
а. Ж.Кук b. Р.Скот c. Р.Пири d. Р.Амундсен e. Беринг
11. Далайн ёроол ямар чулуулгийн үе давхарга байдаггүйвэ
а. Хүрмэн чулуулгийн давхарга b. Тунамал чулуулгийн давхарга с. Боржин
чулуулгийн үе d. Магмынчулуу е. Хувирмал чулуулаг
12. Геологийн он тооллын нэгж нь галав юм .Дараах галавуудаас аль нь сүүлийнх вэ? /
а. Цэрд b. Неоген с. Дөрөвдөгч d. Палеоген е. Триас
13. Дэлхийн гурван гол шашны нэг нь Бурхны шашин юм .Энэ шашин өргөн дэлгэрсэн улс орон аль нь вэ?
а. Япон, Өмнөд солонгос b. Австрали,Шинэ зеланд с. Турк ,Пакистан
d. Энэтхэг, Шри Ланка е.Тайланд ,Хятад
14. Дараах далайн урсгалуудаас аль дулаанурсгал вэ?
а. Перугийн урсгал b. Сомалийн урсгал с. Гвинейн урсгал
d. Канарын урсгал е. Бенгалийн урсгал
15. Хөвсгөл, Буйр зэрэг нуурууд ямар гарал үүсэлтэйвэ?
а. Мөсөн голын b. Тектоник с. Галт уулын d. Карстийн е. Салхины
16. Хүний хөгжлийн индексээр тэргүүлэгч орон аль нь вэ?
а. Америкийн нэгдсэн улс b. Норвеги с. Япон d. Франц е. Швед
17. Далайн хотгорын ижил гүнтэй цэгүүдийг холбосон битүү тахир шугамыг ....................гэнэ.
а. Изогипс b. Изотерм с. Изобар d.Изобат е. Изосейст
18. Түүхийн явцад бүрэлдэн тогтсон бөгөөд өөр хоорондоо үйлдвэрлэл , түүхий эд , технологийн хувьд
харилцан уялдаа холбоотой үйлдвэрлэл, нутаг дэвсгэрийн цогцыг ...................гэнэ.
а. Үйлдвэрлэлийн бөөгнөрөл b. Үйлдвэрлэлийн төрөлжилт
с. Үйлдвэрийн хоршилт d. Үйлдвэрлэлийн цэг е. Аж үйлдвэрийн
зангилаа
19. Газрын гадаргынүржил шим бүхий өнгөн хэсгийг хөрс гэдэг . Хөрс олон төрлийн өнгөтэй байдаг.Хөрсний
өнгө улаан өнгөтэй болоход нөлөөлөх хүчин зүйл аль нь вэ?
а. Агуулагдаж буй ялзмаг b. Төмрийн хэмжээ с. Чийгшил
d. Эх чулуулаг болон элементийн агууламж е. Дээрх бүгд
20. Дараах орнуудаас хуучин ЗХУ-ынбүрэлдэхүүнд багтаж байсанулс аль нь вэ?
а. Македон b. Турк с. Югослав d. Молдав е. Хорват
21. Монголын тэргүүлэх нүүрсний орд газар болох Тавантолгойн орд эдийн засгийн ямар бүсэд хамаарагдах вэ?
а. Хангайн b. Төвийн с. Зүүн d.Баруун е. Улаанбаатарын
22. Дараах орнуудаас аль нь баруун европын бүс нутагт хамаарагдах вэ?
а.Грек b.Итали с.Исланд d.Польш е. Швед
23. Газрын зургийн агуулгыг илэрхийлэхдээ тохирох аргуудыг сонгон хэрэглэдэг. .......................-г ижил
шугамын арга гэнэ.
а.Юмс үзэгдлийн тоон ялгаа өөрчлөлтийг төрөл бүрийн диаграммаар дүрсэлснийг
b. Шилжилт хөдөлгөөнийг үзүүлснийг
с. Геометрийн дүрс хэлбэр , тухайн зүйлийг төлөөлж чадахуйц зураг , химийн томьёо ,дүрс зэргийг
ашигласныг d. Тухайн үзэгдэл юмсын адил утгатайцэгүүдийн холбож үзүүлэхийг
е. Нутаг дэвсгэрийн хүрээнд нилэнхүй тархсан юмс үзэгдлийн шинж чанарын ялгааг өнгөөр
илэрхийлнэ.
24. Баруун зүгийн салхи хаанаас хаашаа чиглэн салхилах вэ?
а. Тропикоос сэрүүн өргөрөг рүү b. Экватороос тропик руу с. Тропикоос
экватор луу d. Сэрүүнөргөрөгөөс тропик руу е. Туйлаас сэрүүнөргөрөг рүү
25. Монголын нууц товчоонд гурван голын сав газар гэж ямар 3 голыг дурьддаг вэ?
а. Орхон, Идэр , Дэлгэрмөрөн b. Хараа,Ерөө , Тэс с. Хэрлэн , Онон, Туул
d. Халх гол , Улз , Барх е. Сэлбэ , Улиастай, Нөмрөг
26. Дараах газрын зургийн масшбатаас аль нь жижиг масштаб нь вэ?
а. 1:25 000 b.1:10 000 с. 1:1 500 000 d. 1: 1 000 e.1:15 000
27. Дараах нуурууд тус бүр ямар аймагт оршдог вэ ?
1. Бөөн цагаан а. Дорнод
2. Буйр b. Увс
3. Улаан с. Архангай
4. Тэрхийн цагаан d. Өмнөговь
5. Хяргас е. Баянхонгор
11. а. 1c. 2d. 3e. 4a. 5b b. 1a,2b, 3d, 4c, 5e c. 1e, 2a, 3d, 4c, 5b
d. 1c, 2e, 3a, 4b , 5d e. 1e, 2a , 3b , 4d 5c
28. Дэлхийн ДНБ-ээр АНУ-ындараа орох буюу 20%-ийг эзлэх бүс нутаг альнь вэ?
а. Баруун Европ b. Хойд америк с. Персийн булангийн орнууд
d. Азийн шинээр үйлдвэржсэн орнууд е. Тусгаар улсуудын хамтыннөхөрлөлийн
орнууд
29. Байгалийн хий болон газрын тос тээвэрлэхэд хамгийн тохиромтой тээвэр аль нь вэ?
а. Усанзамынтээвэр b. Төмөр зам с. Агаарынтээвэр
d. Автозам е. Дамжуулах хоолой
30. Тропик орчмын уур амьсгалд тохиромжтой, Газар дундын тэнгисийн орнуудын экспортын гол ургамал
а. цагаан будаа ,овьёос b. Арвай , наранцэцэг с. Улаанбуудай , сахарын
ургамал d. чидун жимс е. Цай, кофе
31. Дараах орнуудын алинд нь хүн амындундаж наслалт хамгийн доогуур байдаг вэ?
а. Солонгос b. Сьерра Леон с. Израил d. Швейцар е. Исланд
32. Дараах орнуудын аль нь баруун өмнөд азийн бүс нутагт хамаарагдах вэ?
а. Шри ланка, Мальдив , Малайз b. Саудынараб,Иран ,Эрабын нэгдсэн эмират
с. Баруун европ d. Хөгжингүй орнууд е. Хойд европ
33. Байгалийн Цогцолборт газрууд аль нь вэ?
а. Хустайн нуруу , Хүйсийн 8 нуур , Булган уул b. Ээж хайрхан , Шарга манхан , Шилийн богд
с. Увс нуурын ай сав , Монгол дагуур , Богд хан уул d . Бурхан буудайуул , Нагалхаануул ,
Батхаануул е. Горхи тэрэлж , Хар ус нуур , Улаантайга
34. Аль нь Энэтхэгийн далайд хамаарагдах тэнгис вэ ?
а. Баренцийн тэнгис b.Норвегийн тэнгис с. Арабынтэнгис
d. Филлиппиний тэнгис е. Карибын тэнгис
35. Манай орны нүүрсний гол том орд газруудыг нэрлэ.
а. Ерөө , Түнхэл , Хялганат b. ,Шарын гол , Хар тарвагатай,Баянтээг
с. Хажуу улаан , Бор Өндөр , Хар айраг d. Асгат ,хараат е. Сүхбаатар ,Эрдэнэт
36. Нүүрс олборлолтоор дэлхийд тэргүүлэх орнуудыг сонго
а. БНХАУ,АНУ,Энэтхэг b. Алжир , Их Британи , Канад с. ХБНГУ,ӨАБНУ,Польш
d.Саудынараб , АНУ,ОХУ е. Индонез , Голланд ,Иран
37. Гахайн тоо толгойгоор тэргүүлэх орнуудыг сонго
а. Шинэ зеланд , Аргентин , Финлянд b. Франц, АНУ , Голланд
с. Судан, Иран , Австрал d. Испани , Герман,Их британи
е. БНХАУ,АНУ,Бразил
38. Цахилгаан бараа үйлдвэрлэлтээр тэргүүлэгч орнуудыг сонго
а. Япон ,АНУ, ХБНГУ b. Франц, Солонгос , Испани с. Канад , БНХАУ,Мексик
d. БНХАУ,Өмнөд солонгос ,Япон е. ОХУ, Тайвань , Дани
39. Каспийн тэнгисийн хойд захаас өмнөд зах хүртэл 1:30 000 000 масштабтайзураг дээр 4,0 см зурагдсанбол
бодит хэмжээ нь хэд байх вэ? а. 1600 км b. 1500 км с. 1200 км d. 1000 км е. 500 км
40. А хот хө520
-д , Б хот хө410
-д , хоёулаа нэг голдож дээр оршдог бол хоёр хотын хоорондох зайг ол.
а. зайг олохын тулд хэмжилт хийх шаардлагатай b. 1550 орчим км
с. Зургийн масштаб өгөгдөөгүйтул бодож гаргах боломжгүй d. 1224 км е. 990 орчим км
41. 1350км урттай голын дундаж өргөн 12метр , дундаж гүн нь 0,8метр , ургалын хурд 2,5м/с бол голын усны
зарцуулалтыг бодож . а. 30 м3
/сек b. 24 м3
/сек с. 15 м3
/сек d.9 м3
/сек е. 12 м3
/сек
42. ЗУ1070
-д өдрийн 12 цаг болж байгаа бол Лондон хотод хэдэн цаг болж байх вэ?
а. 11 цаг b.17 цаг с. 09 цаг d.05 цаг е. 20 цаг
43. Уулын оройд агаарын хэм +4 градус , уулын бэлд агаарын хэм +13 градус байсанбол уулын харьцангуй
өндрийг бодож ол . а. 1200м b. 1100м c. 1500м d. 900м e. 1000м
12. Монголын байгалийн газарзүй
136.Дараах уулс ямар уулсын тогтолцоонд оршдог вэ.Нөхөж бич.
а.Богд хануул………………… б.Хөх Сэрх………………………… в.Хасагт Хайрхан……………
137. Дараах газрууд аль аймагт оршдог вэ?
а.Ёлын ам......................,. б.Ээж хайрхан............................ в.Хорго, Хоргын тогоо
138. Манай орны төдийгүй дэлхийн манхат элсний хамгийн хойд зах нь:
а.Хонгорын элс б.Бөөрөгийн элс в.Молцог элс г.Монгол элс
139. Байгалийн нөөц газрыг ялга.
а. Хөвсгөл нуур б.Ганга нуур в.Ёлын ам г.Хустайн нуруу .
140. Байгалийн дурсгалт газрыг ялга.
а.Шарга манхан б.Хүйсийн найман нуур в.Говь гурван сайхан г.Ээж хайрхан
141. Хүйтэн орчин дахь хөрсний шинж чанарыг нөхөж бич.
а.бүтэц................ б.хүчиллэг........................ в.ялзмаг .................... г. .........................өгөршил голлоно.
142.Дулаан орчин дах хөрсний шинж чанарыг нөхөж бич.
а.бүтэц..................... б.хүчиллэг в.ялзмаг...................... г..........................өгөршил голлоно.
143.Дараахь оргилуудын аль нь 4000 метрээс дээш өндөрт оршдог вэ?
а.Суварга хайрхан б. Мөнххайрхан в.Эрхэт хайрхан г. Их Богд уул
144. Хангайн нуруунаас шууд салбарлаагүйболовч уул зүйн хувьд нягт холбоотой нурууг нэрлэнэ үу?
а.Хорьдол Сарьдаг б. Хан-Хөхий в.Булнай г. Намнан
145.Монгол Алтайн нуруу Говь-Алтайн нуруунаас юугаараа эрс ялгаатайвэ?
а.Эртний болон орчин үеийн мөстлөг илэрсэн б. Өргөн хоолой хотгороор тусгаарлагдсан
в.Салбар нурууд нь ойрхон
146.Говь-Алтайн уулс нь :
а. Гичгэний нуруу б. Баяны нуруу в.Хөрх уул г. Их Номгон уулаар төгсдөг
147.Дараах голуудын аль нь Төв Азийн Гадагшаа урсгалгүйай савд хамаарахгүйвэ?
а.Байдраг б. Онги в. Буянт г. Эгийн гол
148.Төв Азийн гадагшаа урсгалгүйай савд багтах голыг нэрлэ.
а.Бүгсэй б. Хүнгүй в.Тамир г. Туул
149.Манай орны хамгийн их устай голыг нэрлэ.
а.Сэлэнгэ б. Хэрлэн в.Онон г. Завхан
150.Дараах нууруудын аль нь Төв Азийн гадагш урсгалгүйай савд хамаарагдах вэ?
а.Сангийн далай б. Тэрхийн цагаан нуур в.Өгий нуур г. Доод цагаан нуур
151. Байгалийн унаган төрхөө харьцангуй хадгалсантүүх,соёл шинжлэх ухаан болон танин мэдэхүй, экологийн
хүмүүжилд ач холбогдол бүхий улсын хамгаалалтанд авсангазар нутгийг юу гэж нэрлэх вэ?
а.Дарханцаазат газар б. Байгалийн цогцолборт газар в.Байгаль / Түүхийн дурсгалт газар
г. Байгалийн нөөц газар
152.Чулуужсан модон ой бүхий улсын тусгайхамгаалалтанд авсангазрыг нэрлэ.
а.Ихнарт уул б. Сүйхэнт в.Бурханбуудайуул г. Говь Гурвансайхан
153.Гургуул хамгаалах зорилгоор Монгол улсын тусгай хамгаалалтанд авсангазрыг нэрлэ.
а.Онон-Балж б. Угтам уул в.Дэвэл арал г. Цамбагарав уул
154. Тогоруу шувууны байршлыг хамгаалах зорилгоор улсын тусгайхамгаалалтанд авсангазрыг нэрлэ.
а.Урантогоо б. Нагалхаан в.Монгол дагуур г. Булган гол
155. Хэнтий нурууны хамгийн өндөр цэг нь
а . Асралтхайрхан б. Богдхан в. Цэцээ гүн г. Хүйтэн уул
156.Шивээ овоо, Тавантолгой, Хартарвагатайнь
а. Алтны б. Нүүрсний в. Фосфоритын г. Давсны ордууд
157.Алтайн уулархаг их мужид оршдог Хуримтын гол нь
а. Төв Азийн гадагш урсгалгүйай сав б . Номхон далайн ай сав
в.Хойд мөсөн далайн ай савд хамаарна
158.Дэгээ, Нөмрөгийн голууд нь
а. Алтайн уулархаг их муж б. Их Хянганы уулархаг их муж
в. Говийн их муж г. Дорнод талын их мужид багтана.
13. 159. Аль эринд Хангай, Хэнтий, Алтайн уулс Альпийн тектоник хөдөлгөөнөөр дээш өргөгдсөн бэ?
а.Кайнозой б . Протерозой в.Мезозой г. Палеозой
160. Мезозойн эринд манай орны нутаг дэвсгэр дээр ямар үйл явц явагдаж байсанвэ?
а.Уул үүсэх хөдөлгөөн хүчтэйявагдаж байсан б. Галт уулын үйл ажиллагаа хүчтэйявагдаж байсан
в.Үлэг гүрвэл амьдарч байсан г. Мөстлөг явагдаж байсан
161.Монгол орны нутаг дэвсгэр дээр байсандалайтэнгис аль эрин галавт бүр мөсөнүгүй болж хуурай газар
ноёлох болсон вэ?
а.Протерозой(2 тэр бум жилийн емнө) б. Мезозой (173 сая жил )
в. Палеозой (330 сая жил ) г. Кайнозой (67 сая жилийн өмнө
162.Тухайн гарц боомт ямар аймгийн нутагт байдгийг тохируулж бич.
Гарц боомт Аймаг
1Торхилог а. Увс
2 Гашуун Сухайт б. Сүхбаатар
З.Бичигт в. Өмнөговь
4. Бургастай г. Говь-Алтай
5. Даян д. Дорнод
6. Хавирга е. Баян-Өлгий
163.Ази тивийн хойд хэсгийн ул хөрсний үргэлжилсэн цэвдэг хаана хүртэл түрж орсон бэ ?
а.Бөөрөг элс б.Дархадынхотгор в.Жанчивлан г.Шаргалжуут
164. Дараах баянбүрдүүд ямар аймгийн нутагт оршдог вэ?
а.Хонгорын гол................................ б.Эхийн гол...................................
в.Захуй................................... г.Зуун мод.........................................
165.Дараах томоохон говиуд аль аймгийн нутагт оршдог вэ? Нэрийг бич.
а.Галба..........................б.Өөш .........................в.Цэнхэр хоолой................... г.Хүйс Шарга ...........................
166. Дараах далайн урсгалууд нь гарал үүслээрээ ямар төрөлд хамаарагдах вэ?
а.Өмнөд ба хойд пассатынурсгал........................ б.Экваторынэсрэг урсгал.................................
в.Газар дундынтэнгис ба Атлантындалайн хооронд үүсэх урсгал...................................
167. Баруун Европын зөөлөн уур амьсгалыг юугаар тайлбарлах вэ?
а.өргөрөгийн байрлал б.тэнгис далайд ойр оршдог
в.уртрагийн байрлал г.ойн эзлэх талбайбага
168.Далайн дулаан урсгал гэж юу вэ?
а.усны температур нь 20°С-аас дээш б.усны температур нь жилийн дундаж температураас илүү
в. усны температур нь зэргэлдээ уснаасаа дулаан г.ус нь өвөлдөө хөлддөггүй
169. Дараах оргилуудын алинд нь мөнх цас тогтдоггүйвэ?
а. Цамбагарав б. Отгонтэнгэр в. Асралтхайрхан г. Түргэн уул
170.Дээд хил орчимдоо агаарынтемператур -60 хэм хүрдэг хийн мандлын давхаргыг нэрлэнэ үү ?
а. Экзосфер б. Тропосфер в. Термосфер в. Мезосфер
171. Дэлхийн өмнөд туйлд очсон анхны аялагчийн нэр хэн бэ?
а. Ж.Кук б. Р.Скот в. Р.Пири г. Р.Амундсен
172. Агуй ямар чулуулаг бүхий газар үүсэх вэ? /1 оноо /
а. Хүрмэн чулуу б. Шохойн чулуу в. Хүлэр г. Талст занар
173. Геологийн он тооллын нэгж нь галав юм .Дараах галавуудаас аль нь эртнийх вэ?
а. Цэрд б. Юра в. Кембр г. Ордовик
174.Дараах оргилуудаас аль нь Монгол Алтайн нурууны нэгэн оргил вэ?
а. Мөнхсарьдаг б. Отгонтэнгэр в. Асралтхайрхан г. Мөнххайрхан
175. Аль нь Номхон далайн урсгал вэ?
а. Перугийн урсгал б. Сомалийн урсгал в. Гольфстримын урсгал г. Канарын урсгал
176. Дараах нуурууд тус бүр ямар аймагт оршдог вэ ?
1. Бөөн цагаан а. Дорнод
2. Буйр б. Увс
3. Улаан в. Архангай
4. Тэрхийн цагаан г. Өмнөговь
5. Хяргас д. Баянхонгор
14. 177. Нартайхолбоотой доорх хэллэгүүдээс бурууг нь сонгоно уу ?
а. Нарны идэвхжилийн үед соронзон орон , туйлын туяа зэрэгт өөрчлөлт гардаг
б. Нар бол 100% устөрөгчөөс тогтох галт бөмбөлөг юм .
в. Нарны идэвхжилийн үе ойролцоогоор 11-12 жил байна.
г. Нарны гадаргынарай бага температуртайхэсэг нь бараантанхарагдахыг нарны толбо гэнэ .
д. Нарны агаар мандлынхамгийн гадна давхаргыг титэм гэнэ.
178. Нарны найрлагад хамгийн их хувийг эзэлдэг элемент аль нь вэ?
а. Хүчилтөрөгч б. Азот в. Устөрөгч г.Гелий
179. Нарны гүнд тасралтгүйявагдах асар их энергийн эх үүсвэр аль нь вэ?
а.Устөрөгчийн атомууд гелийн шилжих явцад б. Хүчилтөрөгч задрах
в. Устөрөгчийн атомууд азотод шилжих явцад г. Гелийд задрах
180. Бүх гариг нэг чиглэлд буюу цагийн зүүний эсрэг нарыг тойрон эргэдэг байхад ямар 2 гариг цагийн зүүний
дагуу эргэдэг вэ?
а. Сугар , Тэнгэр ван б. Далай ван , Тэнгэр ван
в. Бархабадь ,Дэлхий ван г. Ангараг , Далай ван
181. Гаригуудын хөдөлгөөний зүй тогтол нь дараах хуулиудын алиных нь мөрдлөг болж чадах вэ?
а. Ньютоны 1-р хууль б. Кулоны хууль в. Бүх ертөнцийн таталцлынхууль
г. Гукийн хууль д. Кеплерийн хууль
а. 1,2 б. 2,3 в. 1,4 г. 1,5 д. 3,5
182. Одон оронтой холбоотой ойлголтуудаас бурууг нь олно уу?
а. Гэрэл нэг жилд туулах зайтай тэнцүү зайг гэрлийн жил гэнэ .
б. Нар бол цагаан одой од юм .
в. Одон орны нэгж нэг парсек нь 3,26 гэрлийн жил байна.
г. Одноос дэлхийн орбитын их хагас тэнхлэгт харагдах өнцгийг одны жилийн паралакс гэнэ.
д. Одод нь температураас хамаарах улаан, шар , цагаан , зэрэг өнгөтэй байдаг .
183. Дэлхийн хөдөлгөөнтэй холбоотой доорх хэллэгүүдээс бурууг нь олно уу?
а. Дэлхий сард нэг удаа сарыг тойрч , сартайгаа цуг нарыг тойрно .
б. Дэлхий бол нарны аймгийн гурав дахь гариг.
в. Дэлхий нарыг жилд нэг удаа тойрно.
г. Дэлхий нарны хамт галактикийн төвийг тойрон эргэнэ.
184. Нарны диаметрээс 1100 дахин их хамгийн том од ямар нэртэй вэ?
а. Тэнгэрийн гох б. Бархасбадь в. Нар г. L327
185. Хамгийн жижиг од ямар нэртэй вэ?
а. Тэнгэрийн гох б. L327 в. Нар г. Бархасбадь
186. Орчлон ертөнц юунаас бүрддэг вэ? а. Од б. Гариг в. Тоосонцор г. Бүгд
187. Оддынөнгө температураас хамаардаг цэнхэр. Улаан
а. 3500 К-с бага бол ........................өнгөтэй. б. 30000 К-с их бол .............................өнгөтэй.
188. Дэлхийн газрын давхаргад агуулагдах химийн элементийн 46,6%-ийг .................. ,27,7%-ийг ............... эзэлдэг
а. О2 б. Si
189. Нарыг тойрон эргэлдэх тоос болон хийн хийн мананцаруудын үүлнээс .................бийболжээ.
а. Нар б. Галактик в. Дэлхий г. Сар
190. Бодисын масс ,нягтаас хамаарч үелсэндавхаргуул үүсэхэд юу нөлөөлсөн бэ?
а. Хүндийн хүч б. Хугацаа в. Температур г. Химийн элемент
191. Нар , сар , дэлхий 3-ын таталцлынхүчний нөлөөгөөр үүсдэг үзэгдэл бол .......................юм.
а. Далайн усны татралт ба түрэлт б. Сарны хэлбэр өөрчлөгдөх
в. Галт уул г. Тектоник хөдөлгөөн
192. Өндрийн үүл яагаад нимгэн байдаг вэ?
а. Усны уур их б. Усны уур бага в. Усны уур нягт г. Усны уур сийрэг
193. Агаарыг бохирдуулагч үндсэн эх булаг бол ...
а. Эрчим хүчний үйлдвэр б. Автозамынтээвэр в. агаарын тээвэр г. Дээрх бүгд
194. Хийн мандлыг ихэнх хувийг эзэлдэг элементийг сонго
а. Хүчилтөрөгч б. Азот в. Гелий г. Неон
15. 195. Хэвийн даралт гэж юуг хэлэх вэ?
а. 150
-ийн өргөрөгт , 200
С-ийн температуртайүед далайнтүвшин дээр хэмжсэн агаарындаралтыг хэлнэ.
б. 450
-ийн өргөрөгт , 00
С-ийн температуртайүед далайнтүвшин дээр хэмжсэн агаарын даралтыг хэлнэ.
в. 250
-ийн өргөрөгт , 100
С-ийн температуртайүед далайнтүвшин дээр хэмжсэн агаарындаралтыг хэлнэ.
г. 550
-ийн өргөрөгт , 300
С-ийн температуртайүед далайнтүвшин дээр хэмжсэн агаарындаралтыг хэлнэ.
196. Зуны халуун өдөр голын хөвөө орчмоор сэрүү татдагийнучир юу вэ?
а. Пассат салхины нөлөө б. Муссон салхины нөлөө
в. Бриз салхины нөлөө г. Антициклоны нөлөө
197. Төвдөө их даралттай, зах руугаа агаарындаралт нь буурах тул салхи нь төвөөсөө гадагш чиглэх агаарын
уруудах эргүүлгийг юу гэж нэрлэдэг вэ?
а. Циклон б. Антициклон в. Муссон г. Баруун зүгийн салхи
198. Агаар нүүрсхүчлийн хий болон усны уур , бусад хольцууд ихэссэнээс агаарындоод хэсэгт дэлхийн гадаргын
урт долгионт цацраг ихээр шингэж дулааннэмэгдэж буй үзэгдлийг ...............................гэнэ.
а. Цаг агаарынөөрчлөлт б. Дэлхийн дулаарал в. Хүлэмжийн хийн нөлөө г. Озоны цоорхой
199. Хөрсөнд ямар элемент дутагдвал фотосинтезийн эрч суларч ургамал ургах нөхцөл бүрдэхгүйвэ?
а. Кали б. Азот в. Фосфор г.Аль ньч биш
200. Намар ургац хураах үеэр хөрсний үржил шим муудахад ямар бордоогоор нөхөн сэргээот хийдэг вэ?
а. Фосфорын б. Азотын в. Хүчилтөрөгчийн г.Калийн
201. Цаг агаарынбайдалд нөлөөлөх гол хүчин зүйл бол ...
а. агаарынтемператур б. Агаарындаралт в. агаарын чийг г. Аль нь ч биш
202. Агаарын даралт юунаас хамаарах вэ?
а. температур б. Өндөр в. Өргөрөг г. Бүгд зөв
203. Агаарын хэвийн даралт далайн түвшин дээрх -ын утга юутайтэнцүү вэ?
а. 1 Н б.1 Па в. 760 Н г.760мм, мөнгөн усны багана
204. Тасалгаанд барометр 750мм. м.у.б –ындаралтыг заана . 1м урттай50см өргөнтэй бичгийн ширээний гадаргууг
агаар ямар хүчээр дарах вэ? а. 150 Мн б. 250 Мн в. 300 Мн г.Зөв хариулт алга
205. 10м3
агаарынжин хэд вэ? Агаарыннягт 1,3кгм3
а. 1,3 Н б. 13 Н в. 130 Н г. Агаар жингүй д. 25 Н
206. 6м х 10м х 3м хэмжээтэй ангийн тасалгааны агаарынмасс хэд вэ? Агаарыннягт 1,3кгм3
а. 140кг б. 180кг в. 243кг г.Агаар масс лсанагаар хгүй д. Зөв хариулт алга
207. Нарны цацрагийн хүлээн авч халсандэлхийн гадарга эргээд цацраг ялгаруулахыг ...
а. Дулаарал б. Халалт в. Хувирал г. Дэлхийн туяарал
208. Агаар тухайн үед бэлэн оршиж байгаа усны уурыг хэмжээг ?
а.үнэмлэхүй чийг б. Харьцангуй чийг в. үнэмлэхүй чийгийн багтаамж г. Шүүдэр цэг
209. Агаарын бохирдлын улмаас температур өндөр лүүгээ нэмэгдэхийг ...
а. температурынтонгоруу буюу инверс б. Өөрчлөгдөлт
в. дулаарал г. Бүгд буруу
210. Ус үл нэвтрүүлэгч 2 давхаргын хоорондох уст давхарга:
а. артезийн ус б. Гол в. Худаг г. Ул хөрсний ус
211. Германы эрдэмтэн А.Вегенер 1912 онд “ Эх газар ба далайн гарал үүсэл “ бүтээл хэвлүүлсэн нь ямар онол
болсон бэ? а. Тив нүүх онол б. Дэлхийн үүсэл в. Эх газрын онол г. Далайн үүсэл
212. Дэлхийн дотоод энергийн нөлөөгөөр явагддаг эндзгенхүчин зүйлсэд аль нь орох вэ?
а. Тектоник хөдөлгөөн б. Галт уул в. Газар хөдлөлт г. Бүгд
213. Тохируул :
1. Шохойн чулуу,элсэн чулуу, шаварлаг занар, нүүрс а. Хувирмал чулуу
2. Боржин, хүрмэн чулуу, хөөсөн чулуу, галт уулын шил б. Магмынчулуу
3. Гантиг, хаданцагаан , талст занар в.Тунамал чулуу
214. Чулуун нүүрсийг хүчилтөрөгчгүйорчинд өндөр температурт боловсруулах процесс:
а. Нүүрсийг шингэрүүлэх б. Хий болгох в. Коксжуулах г. Угаах
215. 1:50 000 000 гэсэн тоон масштабыг нэрлэсэн масштабт шилжүүл
а. 1см-т 0,1 км б. 1см-т 500 км в. 1см-т 50 км г. 1см-т 5 км
216. 1см-т 25км гэсэн нэрлэсэн масштабыг тоонмасштабт шилжүүл
а. 1:2 500 000 б. 1:2 000 000 в. 1:250 000 г. 1:25 000 000
217. Агаарын температур +200
С байх үед үнэмлэхүйчийг 10грм3
байсанбол харьцангуй чийгийг ол Үнэмлэхүй
чийгийн багтаамж 17,32 грм3
а. 47,2% б. 60% в. 67,9% г. 57,7%
218. Харьцангуй чийг 70% байх үед агаарынтемператур +100
С байсанбол үнэмлэхүй чийгийг ол. ол Үнэмлэхүй
чийгийн багтаамж 9,41 грм3
а. 4,5грм3
б. 3,9грм3
в. 6,5грм3
г. 8,5грм3
219. Туул голын өргөн 12м, гүн 1,5м , урсгалын хурд 7,5мс бол усны зарцуулалтыг ол .
а. 120 м3
с б. 135 м3
с в.155 м3
с г. 100 м3
с
16. 220. Шим ертөнцийн хүчин зүйлийг тодорхойлно уу?
а. Ургамал ,амьтан, хөрс, газрын гадарга б. Ус ,агаар , хөрс , газрын гадарга
в. Амьгүйбие , бичил биетэн г. Ургамал , амьтан,бичил биетэн
221. Хүний нөлөө их болсон биосферийг юу гэх вэ?
а. Биоценоз б. Биосфер в. Биогеоц
