18 arıcılıkta çağdaş uygulamalar

1. Arıcılıkta Çağdaş UygulamalarArıcılıkta Çağdaş Uygulamalar
REŞATTİN SANCARREŞATTİN SANCAR
EĞİTİMCİEĞİTİMCİ
BANDIRMABANDIRMA

2. Arıcılık Tarihi
Arıcılığa ait ilk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır.
4.000 yıl önce Mısır’da gezginci arıcılık yapılmaktaydı.
Arıcılık tarihi, insanlık tarihi kadar eskidir.
1609'da ana arının dişi olduğu anlaşılmıştır.
1638’de bal arıları Amerika kıtasına götürülmüştür.
1771’de ana arının havada çiftleştiği belirlenmiştir.
1851’de Langstroth tipi kovan geliştirilmiştir.

3. Modern Kovanlarda Arıcılık

4. Türkiye’de Arıcılığın Avantajları
Floral kaynakların ve koloni varlığının zengin olması
Birbirinden farklı iklim ve bölgelerin bulunması
Tarımsal amaçlı işlenmeyen alanların fazlalığı
Tarımsal savaşım ilaçlarının kullanımının az olması
Arı gen kaynaklarınca zengin olması
Topraksız veya az topraklı köylü için uygun olması
Gezginci ve sabit arıcılığa uygun olması

5. Dünyada Arıcılık
 Dünya'da 52 milyon bal arısı kolonisinde bal verimi 21.5,
ülkemizde 16 kg/koloni’dir.
 Koloni sayısı bakımından Çin ve Etiyopya’dan sonra
Türkiye 4.200.000 koloni ile üçüncü sıradadır.
 Bal verimi bakımından Çin, ABD ve Arjantin’den sonra
65.000 ton ile Türkiye dördüncü sıradadır.
 Koloni sayısı bakımından en zengin bölgeler Ege,
Karadeniz ve Akdeniz Bölgeleri, bal üretiminin en yoğun
olduğu iller Muğla, Ordu, Adana ve İzmir’dir.

6. Arıcılığa Başlarken
• Kovan Seçimi
• Arı Irkı Seçimi
• Arıcılık Yapılacak Bölge Seçimi
• Arılık Seçimi
» çok önemlidir.

7. Ancak...
• Önce arıcılık yapan kişilerin arı allerjisi
olup olmadığı saptanmalı,
• Allerjisi olmasa bile arılıkta bir ecza dolabı
içerisinde allerjiye karşı ilaç seti
bulundurulmalıdır !..

8. Arıcılık Çeşitleri
Arı kolonilerini hiç taşımadan yapılır.
Geleneksel yöntemlerle yapılır.
Verim oldukça düşüktür.
Ana gelir kaynağı olan bir faaliyet değildir.
Sabit
Arı kolonileri elverişli kaynaklara taşınır.
Bilimsel yöntemlerle yapılır.
Verim yüksek, ürün çeşitliliği fazladır.
Ana gelir kaynağı olan ekonomik bir faaliyettir.
Gezginci

9. Arılarla Çalışırken…
• Ilık ve güneşli günde kovan açılmalıdır.
• Temiz ve açık renkli giyecek giyilmelidir.
• Maskesiz olarak arılara yaklaşmamalıdır.
• Körük yakılmış ve kıvılcımsız olmalıdır.
• Giriş deliğinin önü kapatılmamalıdır.
• Körükte tezek, talaş vb kullanılmalıdır
• Yavaş ve sakin çalışılmalıdır.

10. Arıcının Olmazsa Olmazları!

11. Koloni Bireyleri
Bir Kolonide
Bulunur...
Koloni Bireyleri
İşçi Arı
Ana Arı
Erkek Arı

12. Bir Arının Yaşam Evreleri
Ana Arı İşçi Arı Erkek Arı
Yumurta 3 3 3
Larva 5 6 7
Pupa 8 12 14
Toplam (gün) 16 21 24
Açık Dönem 8 9 10
Kapalı Dönem 8 12 14
Toplam (gün) 16 21 24

13. Arıların Yumurta Dönemi

14. Arıların Larva Dönemi

15. Arıların Pupa Dönemi

16. İşçi Arının Gözden Çıkışı

18. Ana Arı
En iyi yetiştirme yöntemi Doolittle yöntemidir.
Bu yöntemde larva transferi esastır.
0-24 saatlik larvalardan ana arı yetiştirilir.
Ana arı 16 günde yetiştirilir.
Gözden çıktıktan 4 gün sonra çiftleşir.
Çiftleştikten 1 hafta sonra yumurtlar.
Yumurtladıktan birkaç gün sonra satılabilirler.

19. Larvaların Transferi

20. Yüksüklerin Kabul Edilmesi

21. Ana Arı Yüksüklerinin Bakımı

22. Ana Arı Yüksüğü

23. Ana Arının Yumurtlaması

24. Ana Arının Yapay Tohumlanması

25. Erkek Arıdan Semen Alınması

26. Döllenmiş Ana Arı

28. İşçi Arının Yaşamı
Gün Yaptıkları İşler
0-3 Petek gözlerini temizleme.
4-6 Yaşlı larvaları nektar ve polenle besleme.
7-12 Genç larvaları arı sütüyle besler.
13-18 Balmumu salgılama ve petek örme.
19-21 Kovanın savunması, havalandırılması,
temizliği, nektarın tarlacı arılardan
alınması ve olgunlaştırılması, polenin petek
gözlerine depolanması.
22- Nektar, polen, propolis ve su toplanması.

30. Erkek Arının Görevi

32. Polinasyon Nedir
Her hangi bir yolla anterlerden alınan polenlerin aynı
çiçeğin veya aynı türün başka bir çiçeğinin dişicik
tepesine taşınmasıdır.
 Kayısıdaki polinasyonun %56’sı bal arıları
tarafından gerçekleştirilmektedir.
 100 kg meyve veren bir ağacın, 44 kg meyvesi
diğer etkenlerin, 56 kg meyvesi bal arılarının
polinasyonu ile oluşmaktadır.
Örnek

33. Polinasyonun Önemi
Doğanın sürekliliği sağlanmaktadır.
Ürünün nitelik ve niceliği artmaktadır.
Daha erken ve yeknesak ürün elde edilir.
Tohumların yağ içeriği artmaktadır.
Meyve şekli bozulmamaktadır.
Kaliteli hibrit tohum elde edilmektedir.
Parselde hasat aynı zamanda yapılmaktadır.
Hasadın zamanında yapılması ile bitkiler
hastalık ve zararlılardan daha az etkilenir.

34. Böcek Polinatörler

35. Bal Arısı Polinasyonu

37. Bal
 Bir arı günde 10-24 sefer yapmakta ve her seferinde
bal midesinin alabildiği (70-85 mg) nektarın yaklaşık
40-50 mg’nı koloniye getirebilmektedir.
 Bir petek gözünün doldurabilmesi için 60 kez bal
midesini nektar ile doldurup taşıması gerekmektedir.
Bal midesi 1000-1500 yonca çiçeği ile doldurulur.
 Peteklerin en az 2/3’ü bal arıları tarafından sırlandığı
zaman petekler hasat edilebilir demektir.

38. Çam Balı Üretimi
 Ülkemizin güney ve batı kesiminde bulunan kızıl
çamlarda yaşayan çam pamuklu koşnilinin
sindirim artığının bal arıları tarafından toplanması
suretiyle üretilir.
 Dünya çam balı üretiminin %90’ı Türkiye, %10’u
Yunanistan tarafından üretilir.
 Yıllık üretim 15.000 ton civarındadır.
 15 Ağustos-15 Ekim tarihleri arasında üretilir.

39. Balın Saklanması
Balın en ideal saklama sıcaklığı 110
C’dir.
Bal 450
C’den yüksek sıcaklıklarda
ısıtılmamalıdır. Aksi durumda balda
HMF (Hiroksi Metil Furfurol)düzeyi
yükselecektir. Bal bu sıcaklığın üzerinde
ısıtıldığı takdirde tüketilmeyerek imha
edilmelidir.

40. Apiterapide Bal
Balın besleyici değeri yanında kan
şekerini yükseltici, fiziksel ve zihinsel
yorgunluğu giderici, enerji verici, canlılık
kazandırıcı, cilde olumlu etkileri, bazı
yaraların iyileştirilmesi, astım, mide,
dolaşım, solunum, kanser, tansiyon, damar
hastalıklarını giderici yararı vardır.

41. Süzme Ballar

42. Ballar

44. Polen
 Arılar polen için günde 5-20 sefer yapmaktadır.
 Her seferinde 10-30 mg polen taşımaktadırlar.
 Bir koloni yılda 35-45 kg polen toplayabilir.
 Polen tuzağı arıların arka ayaklarında bulunan polenin
tuzağın altındaki bölüme düşürür.
 Havalandırmalı fırında 30-35°C’ de 5-6 saat tutularak
kurutma yapılabilmektedir.

45. Apiterapide Polen
Polen, sindirimi kolaylaştırıcı, hücre
yenileyici, canlılık verici, iştah
artırıcı, hemoglobini yükseltici,
seksüel aktivite artışı yanında soğuk
algınlığı, sinirsel ve ülser
rahatsızlıklarında yaygın olarak
kullanılmaktadır.

46. Polen Toplama ve Kurutma

47. Arılardan Toplanan Polenler

49. Arı Sütü
 6-12 günlük genç işçi arıların başlarındaki
salgı bezlerinden salgılanan, besin değeri
oldukça yüksek, beyaz renkli, peltemsi, hafif
acımtırak bir arı ürünüdür.
 Bir yüksükten yetiştirme ve besleme yöntemine
bağlı olarak 213-328 mg süt elde edilir.
 Bir koloniden bir transfer döneminde 6.5-10.5 g
arasında arı sütü elde edilebilmektedir.

50. Arı Sütü Üretimi
Ana arı yüksükleri hazırlanır.
1-3 günlük larva yüksüklere aşılanır.
Transfer çerçevesi anasız kovana verilir.
Aşılamadan 3 gün sonra çerçeveler alınır.
Larvalar bir pens yardımıyla atılır.
Göz tabanındaki arı sütü plastik/tahta kaşıkla
toplanır.
Işık almayacak şişelere konur, buzdolabında saklanır.

51. Apiterapide Arı Sütü
 Kozmetikte, fiziksel performansın
uyarılmasında, öğrenme kapasitesi ve
kendine güvenin sağlanmasında, cinsel
sorunlarda, kansızlık, kolesterol, viral
enfeksiyonlara karşı direncin artırılmasında,
kanser, yüksek ve düşük kan basıncı damar
sertliği, kronik ve tekrarlayan hastalıkların
tedavisinde kullanılmaktadır.

52. Larvaların Transferi

53. Arı Sütü Üzerinde Larvalar

54. Arı Sütü Hasadı

55. Arı Sütünün Pazara Sunumu

57. Propolis
İşçi arıların bitkilerin filiz, tomurcuk ve
kabuklarından topladığı yapışkan bir maddedir.
Propolis % 50 reçine ve zamksı maddeler, % 30
bitkisel mumlar, % 10 esansiyel yağlar, % 5 polen
ve % 5 organik bileşik ve mineraller içermektedir.
 Propolisin toplanması bölgelere ve mevsime göre
değişmekte, genelde kavak, çam, akçaağaç, fındık,
okaliptus, akasya, huş ve kestane alanlarından bol
miktarda propolis toplanmaktadır.

58. Apiterapide Propolis
Dokuları onarıcı, damar büzücü, kanı
pıhtılaştırıcı, yaraları iyileştirici, sedef,
hemoroid, egzama, gibi cilt
rahatsızlıklarında, ağız yaraları, diş ağrısı,
mide ülseri, nefrit, idrar yolları
enfeksiyonu, influenza ve diğer birçok
hastalığın tedavisinde ve kozmetik
sektöründe kullanılmaktadır.

59. İşçi Arının Propolis Toplaması

60. Propolis Elde Etme Levhası

61. Ham Propolis

62. Propolisin Pazara Sunumu

64. Arı Zehiri
 15 günden yaşlı işçi arılar tarafından üretilir.
 Açık renkte, kokusuz, tadı acı, suya benzer sıvıdır.
 Oda sıcaklığında ağırlığının % 30-40‘ını kuruyarak
kaybeder ve rengi açık sarıya dönüşür.
 % 88'i su olup, en az 18 farmakolojik bileşeni vardır.
 Bir arının iğne kesesinde 0.3 mg yaş zehir bulunur ve
bu zehirden 0.1 mg kuru arı zehiri üretilir.
 İnsan için LD50 = 2.8 mg/kg arı zehiridir.

65. Apiterapide Arı Zehiri
Arı zehiri romatizma rahatsızlıkları başta
olmak üzere kanserin bazı tiplerinde,
adale ağrılarında, eklem ve sinirsel
iltihaplarda, boğaz ağrısı, migren, astım,
kolesterolün düşürülmesinde, genel
bağışıklık uyarıcı, adet öncesi
sendromunda kullanılmaktadır.

66. Arı Zehirinin Elde Edilmesi

67. Bal Arısı İğnesi

68. İğnenin Çıkarılması

70. Larva
Bal arısı larvaları yoğun besin
maddesi ve hormon içermektedir.
Damak tadına uygun olan uluslar
mutfaklarında bal arısı larvalarına
yer vermektedir.

71. Larvaların Petekten Çıkarılması

72. Larvanın Hazırlanışı ve Pişirilmesi

74. Paket Arı
Mevsimi erken başlayan yerlerde
üretilen bal arılarının, mevsimi geç
başlayan yerlere, bir ana arı ve
yeteri kadar işçi arı ile birlikte özel
kutular içerisinde satışa
hazırlanmasıdır.

75. Paket Arının Hazırlanması

76. Paket Arıların Dağıtılması

78. Niçin Arı Merası
• Doğal bitki populasyonunun bozulması
• Ek beslemenin maliyeti
• Gezginci arıcılığın zorlukları
• Doğal ürün elde edilmesine yönelik sistemler
• Arı merası ve bitki deseninin oluşturulması
• Alternatif/Destek bitkisi : ARIOTU

79. Arıotunun Özellikleri
• Kaliforniya orijinli ve tek yıllık bir bitkidir.
• Dünya’da 13 türü bulunmakta, ancak 4 türü bal
arıları için değerlidir.
• 60-100 cm boylanmaktadır.
• Ekimi ekim-aralık aylarında, çiçeklenme mart-
mayıs aylarında olmaktadır.
• Çiçeklenme süresi ekim yer ve zamanına bağlı
olarak 4-7 hafta arasında değişmektedir.

80. Kullanım Alanları
• Yem bitkisi (kuru, yeşil ve silaj olarak)
• Erozyonu önleyici örtü bitkisi
• Yararlı böcekleri polinasyonu istenen
bitkilere çekme
• Bazı avcı böcekleri zararlının bulunduğu
bitkilere çekme
• Bal arıları için nektar ve polen kaynağı

81. Nektar ve Polen Potansiyeli
• 0.30-0.66 mg/çiçek/gün nektara sahiptir.
• 7.81-14.45 kg/da nektar potansiyeli vardır.
• III-IV. Sınıf Nektarlı Bitkiler sınıfındadır.
• 0.45-0.56 mg/çiçek/gün polene sahiptir.
• 11.72-12.26 kg/da polen potansiyeli vardır.

84. Amerikan Yavru Çürüklüğü
Etkeni Paenibacillus larvae’dır.
Etken gıdalarla alınmaktadır.
İhbarı mecburi hastalıklardandır.
Hastalıkla bulaşık koloniler imha
edilmelidir.

85. Avrupa Yavru Çürüklüğü
Etkeni Melissococcus pluton’dur.
Etken gıdalarla alınmaktadır.
Hastalıklı kolonide gelişme hızı düşer,
ergin arı sayısı ile yavru miktarında
büyük azalma görülür. Arıların polen
ve nektar toplama aktivitesi azalır.

86. Amerikan YÇ’de Ölmüş Pupa Dili

87. Amerikan YÇ’de Larvanın Uzaması

88. Amerikan YÇ Avrupa YÇ

89. Yavru Çürüklüğü Tedbirleri
 Arılık temiz ve düzenli olmalıdır.
 Hastalıklı petekler açıkta bırakılmamalıdır.
 Kullanılmış malzeme satın almamalıdır.
 Hastalıklı koloni satın alınmamalıdır.
 Arılıkta yağmacılığa izin verilmemelidir.
 Hastalıklı kolonilerle birleştirme yapılmamalıdır.
 Arıların kovanları şaşırması önlenmelidir.
 Koloniler hastalıksız bölgeye götürülmelidir.
 Hastalık görülünce koruyucu ilaçlama yapılmalıdır.

91. Kireç Hastalığı
Kireç hastalığının etmeni fırsatçı bir
fungus olan Ascosphaera apis 'tir.
Etken gıdalarla alınmaktadır.
Hastalığa yakalanan larvalar kireç
beyazı bir renkte petek gözler
içerisinde kuruyarak mumyalaşır.

92. Kireç Hastalığının Nedenleri
Çevre kirliliği
Yoğun antibiyotik kullanımı
Arıların suni besinlerle beslenmeleri
Katkılı balmumu kullanımı
Aşırı nem
Aşırı şurup kullanımı
Uygun olmayan koloni kontrolleri
Oğul verme

93. Kireç Hastalığı Tedbirleri
 Kireç hastalığına dayanıklı hat kullanılmalıdır.
 Temel petek, balmumu sterilize edilerek üretilmelidir.
 Arıcılık ekipmanları sterilize edilmelidir.
 Çok yıllık petek kullanmamaya özen gösterilmelidir.
 İlkbaharda oğul önleme çalışmaları yapılmalıdır.
 Gerekmedikçe antibiyotik uygulaması yapılmamalıdır.
 Serin günlerde koloni kontrolleri yapılmamalıdır.
 Kovaniçerisinde nem birikmesine olanak verilmemelidir.
 Hastalıklı koloniden arılı, yavrulu ve ballı petekler sağlıklı
kolonilere verilmemelidir.

94. Kireç Hastalığına Yakalanmış Larvalar

96. Varroanın Biyolojisi
Ergin arılar ile larva ve pupaların kanını
emerek beslenen tehlikeli dış parazittir.
Ergin dişi Varroalar 1.1-1.2 mm
uzunluğunda, 1.5-1.6 mm genişliğinde
koyu kızıl kahverengi renktedir. Erkek
Varroalar ise 0.8-1 mm genişliğinde gri-
beyaz sarımtırak renktedir.

97. Varroanın Koloniye Etkisi
 Ana ve işçi arıların ömürleri kısalır. İşçi arılar normalden
küçük olur.
 Gözden çıkan genç arılarda kanatsızlık, eksik bacak gibi
anomaliler görülür.
 Varroaların açtığı yaralar, çeşitli hastalık etkenlerine
elverişli ortam oluşturur.
 Varroa’dan dolayı zayıf düşen koloniler yağmalanırlar.
 Arılar huzursuz oldukları için bazen kış salkımı
yapamazlar.

98. Varroa ile Mücadele
 Varroa kontrolünde; kimyasal, bitkisel,
biyolojik, fiziksel, genetik ve hormonal
mücadele yöntemleri kullanılmaktadır.
 Bu parazite karşı çeşitli ilaçlar denenmiştir.
Ancak kolonilerde yanlış ve yoğun ilaç
uygulanması; varroaların kimyasal
maddelere karşı direnç kazanmasına neden
olmaktadır.

99. Varroa ile Mücadele
 En yaygın kullanılan yöntem kimyasal mücadeledir.
 Malathion, Fluvalinate, Amitraz ve Formik Asit, vs etken
maddeli ilaçlar kullanılmaktadır.
 Arıcılarımız bilinçsiz bir şekilde, bal arılarına tescilli
olmayan ilaçları da kullanmaktadır.
 Varroa mücadelesindeki ilaçlar; körük içerisinde yakılarak,
suyla karıştırılıp dökülerek/püskürtülerek, kovan içerisinde
yakılarak, çerçeveler arasına asılarak, pudra şekeri ile
karıştırılıp püskürtülerek kullanılırlar.

100. Varroa destructor

101. Varroanın Deforme Ettiği Arı

102. Varroa ile Mekanik Mücadele

103. Varroa ile Kimyasal Mücadele