Zirai Mücadele İlaçlarının Bal Arılarına Etkisi

1. Zirai Mücadele İlaçlarının Bal
Arılarına Etkileri
REŞATTİN SANCARREŞATTİN SANCAR
EĞİTİMCİEĞİTİMCİ
BANDIRMABANDIRMA

2. Zirai mücadele ilaçları (pestisitler) insan sağlığına ve
tarımsal üretime zarar veren böceklere, hastalıklara ve
yabancı otlara karşı kullanılan kimyasal maddelerdir.
• insektisitler
• herbisitler
• fungusitler
• akarisitler
• rodentisitler
Pestisit Nedir

3. Pestisitlerin Faydaları
Zararlı böcekler ve organizmalar kontrol altına alınmakta,
bunların verdiği zararlar azaltılmaktadır.
Pestisitler hastalık yapan patojenleri taşıyan sivrisinek, bit,
pire gibi zararlı böcekleri de yok ederek milyonlarca insanın
sağlıklı bir şekilde yaşamasına olanak sağlamaktadır.
Bu nedenle pestisitler yaşamımızın
ve modern tarımın vazgeçilmez
bir parçası haline gelmiştir.

4. Pestisitlerin Zararları
Yanlış biçimde, yanlış zamanda ve yanlış
yerde yapılan uygulamalarda pestisitlerin
faydasından çok zararı olmakta, bal arıları ve
diğer polinatörler zarar görmekte, ekolojik
denge bozulmaktadır.
Arı zehirlenmelerinin hemen hepsi kasıtlı
olmaktan çok, ihmal, bilgisizlik veya
hatalardan kaynaklanmaktadır.

5. Kısaca Pestisitler
Modern tarımın bir parçası haline gelen
pestisit kullanımı yıldan yıla artmakta,
yanlış uygulamalar her yıl onbinlerce
koloninin sönmesine ve polinatörlerin
yok olmasına, doğal dengenin
bozulmasına ve tarımsal ürünlerde
kalıntı sorunlarına neden olmaktadır.

6.  Pamukta Carbaryl (Sevin) uygulaması
nedeniyle 1967 yılında Kaliforniya’da
70.000, Washington’da 33.000 olmak
üzere toplam olarak 500.000 koloni
sönmüştür.
 1984 yılında Washington’da zirai
mücadele ilacı kullanımı nedeniyle 1
milyon dolarlık koloni kaybı olmuştur.
Pestisitlerin Zararına Örnekler

7. Bilinçsizce ve yoğun olarak
kullanılan zirai mücadele
ilaçları her yıl yüz binlerce
kolonilerin sönmesine,
verimlerinin azalmasına ve arı
ürünlerinin kalitesinin
bozulmasına neden olmaktadır.
Ülkemizde ise …

8. Arı Zehirlenmeleri

9. Yaprak Üzerinde Pestisit

10. İnsektisitler
• Klorlandırılmış hidrokarbonlar
• Organik fosforlu ilaçlar
• Karbamatlar
• Sentetik pirethroidler
• Böcek büyüme düzenleyicileri

11. Klorlandırılmış Hidrokarbonlu İnsektisitler
 Klorin, hidrojen, karbon, oksijen ve kükürt içerirler.
 Geniş spektrumlu ve tüm böceklere etkilidirler.
 Sinir sistemini felç ederler.
 Çok uzun süre bitki ve toprakta etkisini korurlar.
 DDT ve DDT türevleri chlordane, dieldrin, aldrin,
heptaclor, lindane ve endosulfan
 Klorlandırılmış hidrokarbonlu insektisitlerin
kullanılması bütün dünyada olduğu gibi Türkiye’de de
1979 yılından itibaren yasaklanmıştır.

12. Organik Fosforlu İnsektisitler
Böcek ve hayvanlarda sinir sisteminde
asetil kolin esteraz enzimini bloke
ederek canlıyı öldürür.
Türkiye’de en çok kullanılan
insektisitler bu gruptandır.
1999 yılında Türkiye’de bu gruptan 52
etkili maddeyi içeren 414 preperat
kullanıma sunulmuştur.

13. Organik Fosforlu İnsektisitlerden
Zehirlenme Belirtileri
• Bal midesindeki nektarı dışarı çıkarma
• Abdomende uzama
• Kanatların vücuttan ayrı açık olarak
durması
• Dilin uzamış bir şekilde durması
• Kolonide huzursuzluk ve ölü arıların kovan
içinde ve önünde yığılması

14. Karbamatlar
Karbamik asitin metil yada dimetil türevlerinden
meydana gelen aromatik bileşiklerdir.
Sinir sisteminde asetil kolinesteraz enzimini bloke
eder.
1999 yılında Türkiye’de bu gruptan 18 etkili maddeyi
içeren 98 preparat kullanıma sunulmuştur.
Bunların bir çoğu kısa zamanda parçalanırlar ve
doğada kalıcı kalıntı bırakmazlar.
Carbaryl (Sevin), Aldicarb (Temik) ve Carbofuran
(Furadan) arılara en zehirli olan karbamatlardır.

15. Karbamatlardan
Zehirlenme Belirtileri
Paraliz
Uçma yeteneğinin azalması
Yoğun işçi arı ölümü
Ana arının yumurtlamayı kesmesi
Ana arı ölümleri

16. Sentetik Pirethroidler
Pirethroidler krizantem (pire otu) bitkisindeki
pirethrumu andıran sentetik kimyasallardır.
 Pydrin, permethrin, cypermethrin arılara karşı
zehirli; fluvalinate, flumethrine ise zehirli etkisi
yok denecek kadar azdır.
Buprofezin, chlorferanpyr, amitraz,
hexaflumuran, pymetrozine en çok kullanılan
ilaçlardır.

17. Böcek Büyüme Düzenleyicileri
Böceklerdeki normal büyüme ve gelişmeyi
değiştirerek böceğin ölümüne neden
olurlar.
Juvenil hormon veya diğer hormonların
yapısına benzerler ve larvanın başkalaşımı
(metamorfoz) devresinde etkilerini
gösterirler.
Genellikle arılara ve memeli hayvanlara
zararsızdır ve her zaman kullanılabilir.

18. Diğer İnsektisitler
İnorganik insektisitler (arsenik,
kükürt,bakır sülfat, bor, florin)
Bitkisel kökenli insektisitler (nikotin,
pyrethrum, rotenan)
Mikrobik insektisitler (elcar, Bacillus
thrugiensis, Nosema locusta)

19. Arılarda Pestisit Zehirlenmesi Belirtileri
Kovan önlerinde çok fazla ölü arının bulunması
en önemli belirtidir. Ağır zehirlenmede kovan
önünde her gün binlerce yeni ölmüş arıya
rastlanır. Arıların ölen arıları kovan dışına ve
uzaklara atmaları nedeniyle zehirlenme şiddeti,
göründüğünden daha fazla olabilir.
Her gün 100 civarında arı ölümü normaldir
200-400 ölü arı hafif zehirlenme
500-900 ölü arı orta şiddette zehirlenme
1000’in üzerinde ölü arı şiddetli zehirlenme

20. Zehirlenmenin Etki Düzeyi
Koloni gücüne
Zirai mücadele ilacının etki mekanizmasına,
Kovanların ilaçlama alanlarından uzaklığına ve
Çevredeki çiçekli bitkilerin yoğunluğuna bağlıdır.
Koloni gücü fazla olan kolonilerde ölüm oranları da
fazla olur. Hızlı etki gösteren ilaçların etkisi de çabuk
görülür ve genellikle tarlacı arılar kovana dönemeden
ölürler. Bunlardaki zehirlenmelerin şiddeti hemen fark
edilmeyebilir.
Kovan önündeki ölü arılar toplam ölen arının ancak
%10-20’sini oluştururlar. Kovan açıldığında bunların
etkileri daha açık olarak görülür.

21. Yavaş Etki Eden İlaçlar
• Yavaş etki eden zirai mücadele ilaçlarında
örneğin Carbaryl (Sevin) uygulamasında
zehirlenen arılar kovana dönerler,
getirdikleri ilaçlarla bulaşık polen ve nektarı
da diğer arılara vererek onların da
zehirlenmelerine neden olurlar. Kovan
önünde çok fazla sayıda ölü genç işçi arı
görülür. Ölüm oranı gün geçtikçe artar ve
koloninin sönmesine neden olur.

22. Arı Zehirlenmelerinde
Ölümleri Azaltıcı Yöntemler
• Arıcı ve çiftçi işbirliği
• Konaklama yerinin seçimi
• Arıların uçuşunun önlenmesi
• Kovana polen girişinin önlenmesi
• Kolonilerin taşınması
• Kolonilerin beslenmesi
• Zayıf kolonilerin birleştirilmesi

23. T e ş e k k ü r l e r . . .T e ş e k k ü r l e r . . .