19 ana arı yetiştiriciliği Dr. Ali Korkmaz http://www.alikorkmaz.net Arıcılık Eğitimi Hakkında Herşey !

1. Ana Arı Yetiştiriciliği
Dr. Ali KORKMAZ
Ziraat Yüksek Mühendisi

2. SIRA ÜLKE ADI KOLONİ SAYISI (ad)
1 Hindistan 10.600.000
2 Çin 8.947.730
3 Türkiye 6.011.330
4 Etiyopya 5.130.320
5 İran 3.500.000
6 Rusya 3.049.320
7 Arjantin 2.970.000
8 Tanzanya 2.700.000
9 Kenya 2.510.000
10 ABD 2.491.000
Dünya Toplamı 78.202.046
Dünya Arıcılık Verileri (2011)

3. SN Ülke Üretim (ton) Dünyadaki Payı (%)
1 Çin 451.600 28.1
2 Türkiye 88.162 5.5
3 Arjantin 75.500 4.7
4 Ukrayna 70.134 4.4
5 ABD 66.720 4.1
6 Rusya Fed. 64.898 4.0
7 Hindistan 61.000 3.8
8 Meksika 58.602 3.6
9 İran 48.000 3.0
10 Etyopya 45.905 2.9
Toplam 1.592.701 100.0
Ülkelerin Bal Üretimi (2012)

4. SN Ülke Verimlilik (kg/koloni)
1 Çin 50.3
2 Kanada 46.7
3 Uruguay 40.0
4 Meksika 30.9
5 Brezilya 30.7
6 ABD 25.4
7 Arjantin 25.4
8 Ukrayna 24.3
9 Rusya Federasyonu 20.0
10 Angola 19.8
11 Romanya 17.8
12 Türkiye 14.9
Toplam 19.9
Ülkelerin Bal Verimi (2012)

5. Yıllar
Koloni Sayısı
(milyon adet)
Bal
(ton)
Balmumu
(ton)
Verim
(koloni/kg)
2007 4.825 73.935 3.837 15,32
2008 4.888 81.364 4.539 16,65
2009 5.339 82.003 4.385 15,19
2010 5.602 81.115 4.148 14,48
2011 6.011 94.245 4.235 15,67
2012 6.348 89.162 4.222 14,04
2013 6.641 94.694 4.241 14,25
2014 7.060 102.486 4.024 14,51
Türkiye’nin Arıcılığı

6. YILLAR
Üretici
Sayısı
Ana Arı
(adet)
Süzme bal
(ton)
Arılı Kovan
(adet)
Destekleme
Miktarı
(TL)
2003 200 33.600 - - 101.000
2004 1.200 163.867 - - 1.168.000
2005 6.183 222.391 17.975 - 5.839.000
2006 11.512 354.473 40.125 - 15.999.000
2007 9.475 362.916 25.007 - 21.655.000
2008 17.495 - - 2.426.681 10.920.000
2009 26.663 - - 3.656.052 21.936.000
2010 31.561 - - 4.271.199 25.627.194
2011 35.533 - - 4.927.781 34.494.467
2012 37.757 - - 5.032.592 40.260.736
2013 41.305 - - 5.459.483 43.675.864
Arıcılık Desteklemeleri

7. Verim Düşüklüğünün Nedenleri
Flora takibi eksikliği
Uygunsuz bakım ve besleme
Hatalı ve yanlış ilaç uygulama
Yaşlı ve verimsiz ana arı kullanımı

8. Başarılı Arıcılığın İlk Koşulu : Ana Değiştirme
Mümkünse her yıl,
değilse en fazla 2
yılda bir ana arı
değiştirilmelidir.

9. Ülkemizde Ana Arı İhtiyacı
Her 2 yılda 1 ana arı
değiştirilmesi dikkate
alındığında, her yıl
3.500.000 adet ana
arıya ihtiyaç vardır.

10. Türkiye’de ticari ana
arı üretimi 1979’da
başladı. Ülkemizde ana
arı işletmeleri 150’nin
üzerindedir. Ancak
üretilen ana arılar
ihtiyacın sadece 1/10’u
oranındadır. Ayrıca
üretilen ana arıların
kalitesi tartışılmaktadır.
Ülkemizde Ana Arı Yetiştiriciliği

11. Ülkemizde damızlık
koloni olarak Kafkas ırkı
kullanılmaktadır. Üretilen
ana arılar ırk özellikleri
bilinmeyen erkek arıları
ile döllenmektedirler. Bu
dölleyici koloniler genelde
melez kolonilerdir.
Damızlık kullanmayan
ana arı üretim işletmeleri
de bulunmaktadır.
Ülkemizde Ana Arı Yetiştiriciliği

12. Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
● Üçüncü düzey
● Dördüncü düzey
● Beşinci düzey
Ana Arı

13. Arıcılıkta Amaç
En az girdi ile bal arısı kolonilerinin,
mevcut bitki ve salgı kaynaklarından
en yüksek düzeyde nektar, salgı, polen
ve propolis gibi maddeleri toplayarak
bunların değişik arı ürünlerine
dönüştürülmesi ve bitkisel üretimde
yeterli polinasyonun sağlanmasıdır.

14. Koloni Yapısı
 Bal arıları sosyal böcekler olup topluluk halinde
yaşamlarını sürdürürler.
 Bal arısı kolonisi; morfolojik ve fizyolojik özellikleri
bakımından farklılıklar gösteren bir ana arı ile sayıları
mevsimlere göre değişen miktarlarda işçi ve erkek
arılardan oluşur.
 Kolonideki tüm bireyler ana arının yumurtladığı
yumurtalardan gelişirler.
 Ana arılar koloni içerisinde 3-4 yıl gibi uzun süre
yaşayabilen; yumurta döneminden hayatının sonuna
kadar arı sütü ile beslenen tek bireydir.

15. Koloni Bireyleri
Bir Kolonide
Bulunur...
Koloni Bireyleri
İşçi Arı
Ana Arı
Erkek Arı

16. Bir Arının Yaşam Evreleri
Ana Arı İşçi Arı Erkek Arı
Yumurta 3 3 3
Larva 5 6 7
Pupa 8 12 14
Toplam (gün) 16 21 24
Açık Dönem 8 9 10
Kapalı Dönem 8 12 14
Toplam (gün) 16 21 24

17. Arıların Yumurta Dönemi

18. Arıların Larva Dönemi

19. Arıların Pupa Dönemi

20. İşçi Arının Gözden Çıkışı

21. İşçi Arının Davranışsal Gelişimi

22. İşçi Arının Yaşamı
Gün Yaptıkları İşler
0-3 Petek gözlerini temizleme.
4-6 Yaşlı larvaları nektar ve polenle besleme.
7-12 Genç larvaları arı sütüyle besler.
13-18 Balmumu salgılama ve petek örme.
19-21 Kovanın savunması, havalandırılması,
temizliği, nektarın tarlacı arılardan
alınması ve olgunlaştırılması, polenin
petek gözlerine depolanması.
22- Nektar, polen, propolis ve su toplanması.

23. Erkek Arının Görevi

24. Ana Arının Önemi
Ana arı çiftleşme sırasında
erkek arılardan aldığı kalıtsal
özellikleri, kendi kalıtsal
özellikleri ile kombine ederek
koloniye aktarır.
Verim = Genotip + Çevre

25. Verim = Genotip + Çevre
= +

26. Kısaca Ana Arı
Koloninin
Sakinlik
Gelişme Hızı
Kışlama Yeteneği
Oğul Eğilimi
Ömür Uzunluğu
Hastalıklara Direnç
Propolis Toplama
...
●
Özelliklerini
belirler

27. Niçin Ana Arı Yetiştiriciliği
 Ana arı yılda 200.000 yumurta atar.
 Bir yumurta için 5-30 sperm harcanır.
 Ana arı 5.000.000-6.000.000 sperm
depolar.
 Erkek arıda 7.000.000 sperm bulunur.
Ana arı yılda yaklaşık 2.000.000 sperm harcar.

28. Bu yüzden;
Mümkünse her yıl,
değilse en fazla 2
yılda bir ana arı
değiştirilmelidir.

29. Kaliteli Ana Arı İçin
İsabetli damızlık seçimi
Uygun üretim yöntemi

30. Ana Arı
Döllenmiş yumurtadan oluşur.
Gelişmesini 16 günde tamamlayarak
ergin hale gelir.
7-10 günlük yaşta çiftleşme uçuşuna
çıkarak havada 10-20 erkek arı ile
çiftleşir.
Kaliteli bir ana arı, başarılı çiftleşme
sonucu 5-8 milyon adet spermatozoayı
spermatekasında depolayabilir.

31. Ana Arı
İklim, vejetasyon ve koloni şartlarına
göre günde 1500-2000 adet yumurta
bırakabilir.
Her kolonide (oğul dönemi ve ana
yenileme hariç) bir tanedir.
Feromonları ile koloninin düzenini
sağlar.
3-4 yıl yaşayabilir.

32. Apis mellifera caucasica
Sakindir
Dili uzundur
Soğuğa adapte olmuştur
Geç uyanır, geç gelişir
Güçlü populasyona ulaşır
Bazı hastalıklara duyarlıdır
Fazla propolis toplar
Kafkas Arısı

33. Apis mellifera carnica
Sakindir
Gelişme hızı çok iyidir
Erken ilkbaharda hızlı gelişir
Bal verimi yüksektir
Oğul eğilimi yüksektir
Kışlama yeteneği iyidir
Yaygın bir ırktır
Karniyol Arısı

34. Apis mellifera ligustica
Sakindir
Gelişme hızı çok iyidir
Erken ilkbaharda hızlı gelişir
Bal verimi yüksektir
Arı sütü verimi yüksektir
Kışlama yeteneği iyidir
Yaşama gücü yüksektir
Dünyada en yaygın ırktır
İtalyan Arısı

36. Arı Kolonisi : Süper Aile
Erkek 3
x
Erkek 1 x Ana Arı x Erkek 2
x
Erkek 4
SÜPER KIZKARDEŞLER
SÜPER KIZKARDEŞLER
S
Ü
P
E
R
K
I
Z
K
A
R
D
E
Ş
L
E
R
YARIM KIZKARDEŞLER YARIM KIZKARDEŞLER
YARIM KIZKARDEŞLER YARIM KIZKARDEŞLER

37. Birden Fazla Erkek Arıyla Çiftleşme
ve Genetik Varyasyon
Ana arı 10-20
erkekle çiftleşir
Olası binlerce gen kombinasyonundan bazıları

38. Ana Arıların Karşılaştırılması

40. Ana Arı Kalitesini Etkileyen Faktörler
Ana arı yetiştirilen damızlık koloninin özellikleri
Aşılanan larvanın yaşı
Ana arının yetiştirilme yöntemi
Başlatıcı ve bitirici kolonilerin populasyonu
Bir koloniye transfer edilen larva sayısı
Ana arı yetiştirme mevsimi
Erkek arı populasyon varlığı
Kolonilerin beslenmesi

41. Ana Arı Kalitesi
Yaş Yumurta
1
günlü
k
2
günlü
k
3
günlü
k
4
günlü
k
Canlı Ağırlığı (mg) 209 189 172 147 119
Ovariol Sayısı (ad) 317 308 292 272 224
Spermateka Çapı (mm) 1.31 1.27 1.21 1.15 1.03
Spermateka Hacmi
(mm3)
1.18 1.09 0.93 0.82 0.58

42. Ana Arı Kalitesi
0,00
50,00
100,00
150,00
200,00
250,00
300,00
350,00
Yumurta 1 günlük 2 günlük 3 günlük 4 günlük
Canlı Ağırlığı (mg)
Ovariol Sayısı (ad)

43. Ana Arı Kalitesi
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
Yumurta 1 günlük 2 günlük 3 günlük 4 günlük
Spermateka Çapı (mm)
Spermateka Hacmi (mm3)

44. Ana Arı Yetiştirme Mevsimi
NİSAN-MAYIS MAYIS HAZİRAN HAZİRAN-TEMMUZ

45. Ana Arı Yumurtlamasına Etki Eden Faktörler
Ana arının ırkı
Ana arının yaşı
Koloni populasyon miktarı
Yetiştirme mevsimi
Yöre florasının durumu
Kuluçkalıktaki peteklerin özellikleri
Yumurtlama alanının varlığı
Ana arının yetiştirilme şekli
Ana arının fiziksel durumu
Kolonideki parazit bulaşıklığı

46. AnaArıYetiştirme

47. Ana Arı Yetiştiriciliği
Doğal yollarla koloni tarafından
ana arı yetiştirilmesi;
●
ana arı kaybı
●
oğul verme
●
ana yenileme
●
nedeniyle olmaktadır.

48. Doğal Ana Arı Yüksüklerinin Nedeni
Oğul Verme : Hayatta kalabilmek için işçi arılar
bulabildikleri her yaşta larvadan çok fazla meme yaparlar.
Memeler "çerçeve kenarlarında" olur.
Ana Yenileme Amacıyla : Yaşlı anaların genç bir ana arıyla
değiştirilmesi amacıyla "peteklerin ortasına" bir kaç tane
aynı yaşta larvalardan yapılmış memeler bulunur.
Aynı zamanda çerçevelerde günlük yumurtada vardır.
Anasızlık Amacıyla: Herhangi bir nedenle ana arısı
kaybolan kovanda, çerçeve üzerinde bulunan her yaştaki
larvadan "çerçevenin her hangi bir yerinde" ana memeleri
yaparlar.

49. Anasızlık Hissi ile Ana Arı Yetiştirme (1/2)
Bu yöntem tamamen arıların kontrolünde ana arı
yetiştirmeye dayanmaktadır. Farklı yöntemleri
olmakla birlikte en yaygını, doğal yolla alınan
oğulun anasızlık hissine bağlı olarak ana arı
yetiştirmesidir.
İçerisinde günlük yumurta veya larva bulunan petek
ile birkaç petek bir kovana konulur. Şurupla besleme
yapılır. Bir gün sonra anasızlığını anlayan işçi arılar
petekte bulunan yumurta veya larvalardan
kendilerine birçok ana arı yüksüğü hazırlarlar.

50. Anasızlık Hissi ile Ana Arı Yetiştirme (2/2)
 Daha sonra bu yüksüklerden çıkan ana arılardan biri
koloniye hakim olur.
 Bu sistemin sakıncaları;
●
İşçi arılar tarafından seçilen larvanın özellikleri
kontrol edilememektedir.
●
Bir ana arı yetiştirmek için birden fazla ana arı
yetiştirilerek zaman ve enerji harcanmaktadır.
●
Ana arı yetiştirme süresince koloni sürekli olarak
populasyon kaybına uğramaktadır.

51. En İyi Ana Arı ?

52. Amatör Ana Arı Yetiştiriciliği
 İyi özelliklere sahip arılı kovanın ana arısı 2-3 çerçeve ile
alınıp bir bölme yapılır.
 Anasız kalan arılar 3 gün süreyle şeker şurubuyla beslenir.
 Bir çok ana arı memesi yapan kovana 8 veya 10. günü
bakılır.
 Çok düzgün ve boyu uzun olan ana arı memeleri bırakılır.
Zayıf, eğri, çıtaya değen ana arı memeleri bozulur.
 Ana arı çıkışı gerçekleşmeden ana arı memeleri kesilerek
alınır.
 Yüksükler ana arı yetiştirilecek olan kovana takılır.

53. Yalancı Analı Kovanı Kurtarma (1/3)
Yalancı analı koloninin bulunduğu kovan
yerinden kaldırılarak 50 metre uzaklığında bir
yere götürülüp tüm arılar silkelenir.
Yerine boş ve temiz bir kovan konulur.
Bu kovana silkelenen arıların girişi takip edilir
ve kovan üst tahtasına oğul gibi asılı olduğu
görülür.
Varroa için mücadele hemen yapılır.
1 gün bu şekilde kalmaları sağlanır ve aç kalıp
kovanı terk etmemeleri için şurup verilir.

54. Yalancı Analı Kovan Kurtarma (2/3)
2. gün arıların üzerlerine biraz şurup
püskürtülür, yeni ana arı kovan giriş
deliğinden içeri bırakılır.
Ana arı bırakıldığının ertesi günü ana
arının kabul edilip edilmediği kontrol
edilir.
Yeni örülmüş petekler koloniye verilir.
Kovan; ballı petek, polenli petek ve
kabarmış petek şeklinde düzenlenir.

55. Yalancı Analı Kovan Kurtarma (3/3)
Elde ana arı yok ise;
 Eldeki güçlü bir koloniden pupalı bir çerçeve ve günlük
yumurtalı bir çerçeve alınarak koloni bölmek suretiyle yeni
bir koloni hazırlanır.
 Bölme yaptığımız kolonide 2 gün sonra ana arı memesi
yapıldığı görülür.
 3. gün yalancı analı koloniye ve yeni koloniye gülsuyu
serpilir ve yalancı ana arılı koloni arılıktan biraz uzağa
silkilir.
 Yeni hazırlanan koloni, yalancı analı koloninin yerine konur.
 Yalancı analı koloninin işçi arıları bu yeni koloniye dahil olur
ve iki koloni birleştirilmiş olur.
 Şurupla beslemeye devam edilir.

56. Doğal Ana Arı Yüksükleri

57. Doğal Ana Arı Yüksükleri

58. Doğal Ana Arı Yüksükleri

59. Oğul Verme ile Ana Arı Yetiştirme (1/2)
Arılar kovanlarında ana arı bulunduğu
halde, çoğalma içgüdüsü ile sayıları
ırka göre değişmekle birlikte peteğin
gizli ve ana arının erişemeyeceği
yerlerinde 10-100 arasında ana arı
yüksüğü yaparlar.
Eski ana arı oğulla birlikte kovanı terk
eder.

60. Oğul Verme ile Ana Arı Yetiştirme (2/2)
Geleneksel yöntemle arıcılık yapanlar
kovanlarını çoğaltmak amacıyla
kolonilerinin oğul vermesini beklerler.
Çıkan oğul ile birlikte iki koloniye
sahip olurlar.
Çıkan oğulu yakalayamadıkları
takdirde ise ekonomik kayıp yaşarlar.

61. Ana Yenileme ile Ana Arı Yetiştirme
Kovanda sakat, yaşlı veya yetersiz
çiftleşmiş ana arı bulunması durumunda
arılar 1-4 adet arasında ana arı yüksüğü
oluştururlar.
Yüksükler peteğin ortasında ve
yüzeyindedir.
Yeni çıkan ana arı yumurtlamaya
başladıktan sonra eski ana arı işçi arılar
tarafından öldürülür.

62. Yalancı Analı Kolonide Ana Arı Yüksüğü
 Döllü yumurtalardan erkek bireylerin çıkmasına paralel
olarak dölsüz yumurtalardan da dişiler çıkabilir.
 Döllenmemiş yumurtanın gelişimi sırasında dokular
oluşurken kararsız olan bu hücreler sanki dölleniyormuş gibi
birbirine kenetlenir. Doku hücrelerinde ikili eşleşme yani
'diploidy' çoğunlukta olduğundan birey dişi olarak gelişir.
 Bunun sonucunda uzun süre anasız kalmış ve
yumurtlamayan işçilerin ve yalancı anaların olduğu
kovanlarda bu tip bireylerden ana arı dahi üretilebilir.
 Bu durum Güney Afrika Arısı (A.m. capensis)'nda %5'e
varan oranlarda görülebilmektedir.

63. Kontrollü Ana Arı Yetiştiriciliği
Ana arı doğal yollarla yetiştirilebileceği gibi
Miller, Smith, Hopkins, Alley, Jenter,
Doolittle, Zımbalama vs yöntemleriyle
yetiştirilir.
Günümüzde teknik arıcılıkta, en kolay, en iyi
ve en yaygın ana arı yetiştirme yöntemi,
●
Doolittle Yöntemidir.
●
(Doolittle, Gilbert M., 1846-1918)

64. Alley Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme (1/3)
Ana arının bulunduğu koloniye boş bir petek
verilerek ana arının peteğe yumurtlaması sağlanır.
Uygun yaşta larva içeren bu çerçeve alınarak orta
kısmında bir sıra halinde petek gözleri bulunacak
şekilde ince şeritler kesilir.
Alınan bu şeritler ana arı yetiştiriciliğinde
kullanılmak üzere önceden hazırlanmış ve üç sıra
halinde kendi ekseni etrafında dönen çıtalara sahip
olan çerçevedeki çıtalar üzerine yapıştırılırlar.

65. Alley Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme (2/3)
Şeritler üzerinde bir sıra halinde bulunan petek gözlerinden
biri bırakılıp ikisi bozulmak kaydıyla tüm şeritler
düzenlenir.
Hazırlanmış olan bu şeritler yapıştırıldığı çıtalar
döndürülmek suretiyle yönü aşağıya bakacak şekilde, ana
arısız ana arı üretim kolonilerine yerleştirilirler.
Kolonide bulunan işçi arılar verilen bu petek gözlerine
hemen ilgi göstererek onlardan ana arı yetiştirmeye
başlarlar.
Bu yüksükler çıkmaya yakın dönemde alınarak gereksinim
duyulan kolonilere, peteklerine yapıştırılarak verilir.

66. Alley Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme (3/3)
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
● Üçüncü düzey
● Dördüncü düzey
● Beşinci düzey

67. Miller Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme (1/4)
 Temel petek, 5-8 cm genişliğinde ve çerçeve derinliğine yakın
bir şekilde 3-4 adet parçalara bölünerek hazırlanır.
 Petek parçaları bir tarafından boş çerçevenin üst kısmından
tutturularak aşağı doğru sarkıtılır.
 Hazırlanan bu çerçeve, seçilen damızlık koloninin kuluçkalığına
konulur. Bir hafta sonra arılar temel peteği kabartırlar ve petek
yavru, yumurta ve kenarlarda da genç larvaları içerir. Bu
durumda petek yüksük yapım kolonileri için hazırdır.
 Kullanılmadan 1-2 saat önce yüksük yapıcı koloni, kuvvetli bir
koloniden alınan peteklerle üzerindeki arılarla ve en genç
yavrularla transfer edilerek hazırlanır. Böylece anasız fakat
genç, kuvvetli yavruları barındıran, ortasında boşluk bulunan bir
kovan hazırlanmış olur.

68. Miller Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme (2/4)
 Bu kolonide bulunan işçi arılar ana arılarının kaybolduğunu fark
ettiklerinde koloniye verilmiş olan ve genç larva içermekle
birlikte aşağıya doğru sarkan ve uç kısmında genç larva bulunan
peteklerde ana arı yüksüğünü oluşturmaya başlarlar.
 10 gün sonra çok sayıda ana arı yüksüğü ruşete veya önceki gün
anasızlaştırılmış olan anasız kolonilere dağıtım için hazırdır.
 Yüksükler, etrafında yeterli miktarda bir parça mumla petekten
dikkatle kesilip alınarak mümkün olduğu kadar en kısa zamanda
ruşetlere veya anasız kolonilere verilmelidirler.
 Kovana verileceği zaman yavrulu petek yüzüne dikkatli bir
şekilde yapıştırılmalıdır. Balla doldurulmuş olan peteklere
üşüme tehlikesi olduğundan dolayı yapıştırılmamalıdırlar.

69. Miller Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme (3/4)

70. Miller Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme (4/4)
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
● Üçüncü düzey
● Dördüncü düzey
● Beşinci düzey

71. Hopkins Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme
 Temel petek takılı olan çerçeve önce damızlık koloniye verilir
ve ana arının bu peteğe yumurtlaması sağlanır.
 Larvalar uygun yaşa geldiğinde petek üç sıra petek gözü
içerecek şekilde ince şeritlere bölünür.
 Daha sonra ortadaki larva içeren petek gözü kalacak şekilde
çevresinde bulunan diğer larva ve petek gözleri imha edilir.
 Birbirinden bağımsız olan her bir petek gözü hücre alınarak
tıpkı Alley yönteminde kullanılan aşılama çerçevesinde olduğu
gibi yapıştırılarak yüksük yapıcı koloniye verilir.
 Yüksükler çıkmaya yakın kesilip alınarak anasız kolonilere
verilir.

72. Hopkins Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme

73. Hopkins Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme

74. Hopkins Yöntemiyle Ana Arı Yetiştirme

75. Doolittle Yöntemi ile
Ana Arı Yetiştirme

76. Yöntemin Aşamaları
 Erkek Arı Kolonilerinin Hazırlanması
 Aşılama Yüksükleri ve Çerçevesinin Hazırlanması
 Transfer Edilecek Larvaların Yetiştirilmesi
 Başlatıcı Koloninin Hazırlanması
 Larva Transferinin Yapılması
 Aşılama Çerçevesinin Başlatıcıya Verilmesi
 Bitirici Koloninin Hazırlanması
 Çiftleştirme Kovanının Hazırlanması
 Ana Arı Çiftleşmesi ve Yumurtlamaya Başlaması
 Ana Arının Satışa Sunulması
 Ana Arının Kovana Verilmesi
 Ana Arının Yapay Tohumlanması

77. Erkek Arı Kolonilerinin
Hazırlanması

78. Erkek Arı Kolonisinin Hazırlanması (1/2)
• Ana arı üretimi için larva transferie
başlamadan 25 gün önce, seçilen koloniler
önceden hazırlanan ana arı ızgarasıyla
bölünmüş kovanlara aktarılırlar.
• Izgaranın bir tarafına 1 adet ballı, 1 adet
önceden hazırlanan erkek arı gözlü petekle
ana arı konulur.

79. Erkek Arı Kolonisinin Hazırlanması (2/2)
• Yumurtlamayı teşvik amacıyla
şuruplama yapılır.
• Yumurtalar larvaya dönüşünce erkek
gözlü petekler diğer kolonilere verilir.
• Alınan petek yerine erkek arı gözlü boş
petek verilir.

80. Aşılama Yüksükleri ve
Çerçevesinin Hazırlanması

81. Çeşitli Yüksük Kalıpları

82. Yüksük Kalıbının Özellikleri

83. Aşılama Çerçevesinin Özellikleri

84. Aşılama Çıtalarının Hazırlanması

85. Aşılama Çıtalarının Hazırlanması

86. Aşılama Çıtalarının Hazırlanması

87. Aşılama Çıtalarının Hazırlanması

88. Aşılama Çıtalarının Hazırlanması

89. Aşılama Çerçevelerinin Hazırlanması

90. Transfer Edilecek
Larvaların Yetiştirilmesi

91. Damızlık Koloninin Hazırlanması
• Damızlık olarak kullanılacak koloni ana arı
ızgarası ile bölünmüş kovanlara aktarılır.
• Transferden 5 gün önce ana arı bir yavrulu ve
bir adet hafif esmer boş bir petek ile ızgaralı
yere hapsedilerek verilen boş peteğe
yumurtlaması sağlanır.
• Ana arı transfer gününden 4-5 gün önce bu
peteğe yumurtlamış ve yumurtalar transfer
gününde istenilen yaşa ulaşmış olacaktır.

92. Aşılamaya Uygun Yaştaki Larvalar

93. Başlatıcı Koloninin
Hazırlanması

94. Başlatıcı Koloninin Hazırlanması (1/3)
• 9-10 çerçeve ergin arıya sahip koloninin
transferden 6-7 gün önce ana arısı 1 çerçeve
arısı ile birlikte boş ruşet kovana alınır.
• Başlatıcı olarak hazırlanan kolonideki açık
gözlü yavrulu petekler alınarak diğer
kovanlardaki kapalı yavru içeren peteklerle
değiştirilir. Böylece 6-12 günlük yaşta genç
işçi arılara sahip başlatıcı koloni elde edilmiş
olur.

95. Başlatıcı Koloninin Hazırlanması (2/3)
• 5-6 gün sonra başlatıcı kolonide varsa ana arı
gözleri bozulur ve açık gözlü yavru da
bırakılmamış olunur. Böylece başlatıcı koloniler
larva transferinde kullanılabilecek düzeye
getirilir.
• Transfere başlamadan önce başlatıcı kolonilerde
fazla petekler alınarak bölme tahtası ile boş
kısım kapatılır.

96. Başlatıcı Koloninin Hazırlanması (3/3)
• 6-12 günlük genç işçi arı devamlılığı için 4-5
günde bir, çıkmak üzere yavru içeren, ancak
açık gözlü larva içermeyen petek takviye edilir.
Boş petek dışarıya alınır.
• Başlatıcı koloniye 45-60 adet larva transferi
yapılmış aşılama çerçevesi verilebilir.
• Transferde verilen larva sayısı arttıkça larvalara
verilen arı sütü düzeyine bağlı olarak ana arı
kalitesi de düşecektir.
• Başlatıcı koloniler şurup ve polen ikame
yemlerle beslenmelidirler.

97. Başlatıcı Koloni

98. Başlatıcı Koloni

99. Larva Transferinin Yapılması

100. Larva Transferinin Yapılması
• Damızlık kovana önceden bırakılan
boş petek 1-2 günlük larva içermiş
şekliyle transfer için alınır.
• Transfer işlemi, rüzgar ve doğrudan
güneş almayan kapalı ortamlarda
yapılmalıdır.
• Ortam sıcaklığı 25ºC, nem %50
olmalıdır.

101. Larva Transferinin Yapılması
• Aşılama yapılacak olan ana arı
gözlerinin içerisine 1:1 oranında
su ve arı sütü karışımından 1
damla konulur.
• Larva transferi için petekteki
larva, sırtının altından kaşığın
ucuna alınır ve ana arı gözünün
tabanının tam ortasına bırakılır.

102. Larva Transferi

103. Larva Transferi

104. Larva Transferi

105. Larva Transferi

106. Transfer Edilmiş Larva

107. Transfer Edilmiş Larva

108. Hazır Aşılama Çerçevesi

109. Aşılama Çerçevesinin
Başlatıcıya Verilmesi

110. Aşılama Çerçevesinin Verilmesi (1/2)
• Başlatıcı koloniye aşılama çerçevesi
verilmeden önce gerekli kontroller
yapılarak kolonide varsa ana arı
gözleri bozulur ve açık gözlü yavru da
bırakılmamış olunur.
• Başlatıcı koloniler şurup ve polen
ikame yemleriyle beslenir.

111. Aşılama Çerçevesinin Verilmesi (2/2)
• Larva transferi yapılmış olan aşılama
çerçevesi, önceden hazırlanmış olan ana
arısız başlatıcı kolonide boş olan yere ve
peteklerin ortasına yerleştirilir.
• 24-48 saat süreyle başlatıcı kolonide
bırakılarak larvaların kabul edilmesi ve
ana arı gözü olarak geliştirilmeye
başlanması sağlanır.

112. Aşılama Çerçevesinin Başlatıcıya Verilmesi

113. Kabul Edilmiş Larvalar
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
● Üçüncü düzey
● Dördüncü düzey
● Beşinci düzey

114. Kabul Edilmiş Larvalar
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
● Üçüncü düzey
● Dördüncü düzey
● Beşinci düzey

115. Kabul Edilmiş Larvalar

116. Kabul Edilmiş Larvalar
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
● Üçüncü düzey
● Dördüncü düzey
● Beşinci düzey

117. Bitirici Koloninin
Hazırlanması

118. Bitirici Koloninin Hazırlanması (1/3)
• Bitirici koloni; başlatıcı kolonide 24-
48 saat süreyle ana arı gözü olarak
kabullenilmiş larvaların pupa devresi
sonuna kadar besleme ve kuluçka
işlemlerinin yapıldığı 2 katlı ve ana
arı ızgaralı kolonilerdir.
• Ana arı kuluçkalıkta faaliyetine
devam etmektedir.

119. Bitirici Koloninin Hazırlanması (2/3)
• Bitirici koloniler, güçlü
koloniler olmalı ve en az 16-18
çerçeve ergin arıya sahip
olmalıdırlar.
• Bitirici koloniler, kabullenmiş
ana arı gözleri verilmeden 2-3
gün önce hazırlanmalıdırlar.

120. Bitirici Koloninin Hazırlanması (3/3)
• Kabul edilmiş ana arı gözleri bitirici kolonilere
verilmeden önce, açık gözlü yavru içeren petekler
aşılama çıtasının sağına ve soluna gelecek şekilde
yerleştirilmelidir.
• Bitirici koloniler 7-8 günde bir kontrol edilerek
kuluçkalık ve ballık arasında yavrulu ve yavrusuz
petek değişimi yapılmalıdır.
• Koloni şurup ve polen ikame yemleriyle
beslenmelidir.

121. Bitirici Koloni

122. Bitirici Koloni

123. Bitirici Koloni

124. Kapalı Ana Arı Yüksükleri

125. Ana Arı Yüksükleri

126. Ana Arı Yüksükleri

127. Kapalı Yüksükte Ana Arı Larvası

128. Kapalı Yüksüklerin Korunması

129. Kapalı Yüksüklerin Korunması

130. İnkübatöre Alma

131. Çiftleştirme Kovanının
Hazırlanması

132. Çiftleştirme Kovanının Hazırlanması (1/3)
• Standart Langstroth kovan 3-4’e bölünerek farklı
yerlerden uçma deliği açılması suretiyle
çiftleştirme kovanı hazırlanabileceği gibi 5
çerçeveli ruşet kovan da kullanılabilir
• Ana arılar yüksükten çıkmadan 5-6 gün önce
çiftleştirme kolonileri oluşturulur. Bunun için
diğer anaç kovanlardan alınan 1 adet yavrulu ve
arılı petek, 1 adet temel petek ruşet kovana
konulur.
• Erkek arı kolonileri ile ruşet kovanlar arılıktan 5
km uzağa çiftleştirme sahasına yerleştirilir.

133. Çiftleştirme Kovanının Hazırlanması (2/3)
• Çiftleştirme sahasına ruşet kovanların
yerleştirilmesini takiben çıkmak üzere olan
ana arı gözlerinden her koloniye 1’er adet
verilir.
• Çıkmak üzere olan ana arı gözlerinin
takılmasını izleyen 4 gün sonra koloniler
kontrol edilerek, çeşitli nedenlerle sakat çıkan,
ölen veya kaybolan ana arıların yerine tekrar
çıkmak üzere olan ana arı gözü takılır.
• Kek veya şurupla besleme yapılır.

134. Çiftleştirme Kovanının Hazırlanması (3/3)
• Çiftleşen ana arı satıldıktan sonra anasız
kalan ruşete elimizde ana arı yüksüğü varsa
akşam verilebilir. Ancak kabul oranı düşük
olabilir.
• Bu durumda kontroller yapılarak izleyen
günlerde yeni ana arı yüksüğü verilebilir.
• Ana arı satıldıktan 3 gün sonra verilmesi
durumunda ise yüksük daha kolay bir
şekilde kabul edilir.

135. Strafor Çiftleştirme Kovanı (1/3)
• Ana arı üretim maliyetini ve işgücünü
düşürmek amacıyla kullanılan, strafordan
yapılma, küçük ebatta 4 çerçeveye sahip olan
kovanlardır.
• Kovanlar önceki yıldan kalma kabartılmış
peteklere sahip olan küçük çerçevelerden 2 adet
konularak boş olarak hazırlanır.
• Çiftleştirme kovanı oluşturulacak olan ana
kovanın ergin arılarının kovan yerini
unutmalarını sağlamak amacıyla uçma deliği
kapatılarak 3 gün bekletilir.

136. Strafor Çiftleştirme Kovanı (2/3)
• 3 gün sonra kovanın tüm ergin arıları, şurup
püskürtme veya bayıltma yöntemi uygulanarak
bir yere toplanır.
• Bayılan veya hareket kabiliyeti azalan arılar orta
boy bir maşrapa ile alınarak çiftleştirme
kutularına birer maşrapa olarak konulurlar.
• Peteklerin birine çıkmaya yakın olan ana arı
yüksüğü takılır.
• Yemlik şurup veya kek ile doldurulur.
• Kovanın uçma deliği kapatılarak serin bir
ortamda ½-1 gün bekletilir.

137. Strafor Çiftleştirme Kovanı (3/3)
• Akşam üzeri kovan uçma deliği açılır.
• Ertesi gün ilk kontroller yapılır ve duruma göre
kovan 3-4 çerçeveye tamamlanır.
• Strafor kovanda çiftleşme ve yumurtlamayı
takiben ana arı satılır.
• Ana arının satışını izleyen gün kabul etmeme
riski bulunmakla birlikte, ana arı işletmesinde
ana arı yüksük problemi olmadığı için hemen
yüksük takılabilir.
• Sorun olduğu durumlarda 6 gün sonra verilen
yüksüğü kabul etme olasılığı çok yüksektir.

138. Strafor Çiftleştirme Kovanı

139. Ruşet Kovan

140. Kovanların Kontrolü

141. Ana Arı Yüksüklerinin Toplanması

142. Ana Arı Yüksüklerinin Taşınması

143. Ana Arı Yüksüklerinin Taşınması

144. Ana Arı Yüksüğünün Yapıştırılması

145. Ana Arı Yüksüğünün Yapıştırılması
Yüksük
Koruyucu

146. Ana Arının Yüksükten Çıkışı

147. Ana Arının Yüksükten Çıkışı
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
● Üçüncü düzey
● Dördüncü düzey
● Beşinci düzey

148. Ana Arının Yüksükleri Bozması

149. Ana Arıların Kavgası

150. Ana Arıların Kavgası

151. Ana Arının Çiftleşmesi ve
Yumurtlamaya Başlaması

152. En Uygun Çiftleşme Koşulları
Sağlıklı bir ana arı
Sağlıklı erkek arı populasyonu
10-30 dakika zaman
Öğleden sonra saat 13:00-17:00
200C üzerinde sıcaklık
19.3 km/h şiddetinden daha az rüzgar

153. Ana Arının Çiftleşme Uçuşu

154. Ana Arının Çiftleşmesi

155. Ana Arının Çiftleşmesi

156. Ana Arının Çiftleşme Uçuşu

157. Doğal Çiftleşme

158. Doğal Döllenmiş Ana Arı
Çiftleşme İşareti

159. Yumurtlama Etkinliği
• Ana arı yumurtlamak istediği gözü
kontrol eder ve sonra yumurta atar.
• 9-12 saniyede bir yumurta bırakır
• 75-100 yumurtadan sonra dinlenir.
• Günde 1500-2000 yumurta atar.
• Yılda 300.000 yumurta atar.

160. Ana Arının Petek Gözünü Kontrolü
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
● Üçüncü düzey
● Dördüncü düzey
● Beşinci düzey

161. Ana Arının Yumurtlaması

162. Ana Arının Satışa Sunulması

163. Ana Arı İşaretleme Diskleri

164. Ana Arı İşaretleme

165. İşaretlenmiş Ana Arı

166. Ana Arıyı Boya İle İşaretleme

167. Ana Arı Boyaları
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
● Üçüncü düzey
● Dördüncü düzey
● Beşinci düzey

168. Ana Arının Kafeslenmesi
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
● Üçüncü düzey
● Dördüncü düzey
● Beşinci düzey

169. Satışa Hazır Ana Arı

170. Ana Arının Kovana Verilmesi

171. Ana Arı Kabullendirme (1/2)
5-6 çerçevelik orta kuvvetteki bir koloniye ana arı
vermek için önce eski ana arı öldürülür.
6 gün anasız bir şekilde bekletilir. 6. gün sonunda
kontrol yapılarak tüm yüksükler bozulur.
Kafes içerisindeki refakatçi işçi arılar çıkarılarak
peteklerin ortasına kafeste ana arı verilir.
1 gün sonra ana arı salınır. Eğer kabul etmedilerse
tekrar kafese konularak bir gün daha beklenir ve
sonra salınır.

172. Ana Arı Kabullendirme (2/2)
Güçlü kolonilere yeni ana arı
kabullendirmek ise çok zordur.
Bu durumda koloni ikiye bölünerek
anasız kalan kısma 6 gün sonra kafeste
ana arı verilerek kabullendirilir.
Daha sonra eski ana arı öldürülerek,
bölünen iki koloni birleştirilir.

173. Ana Arı Verirken Dikkat!
Kovanda
• Ana arı olmamalı
• Yalancı ana olmamalı
• Ana memesi olmamalı
• Günlük yumurta olmamalı
• Kovan oğula yatmış olmamalı

174. Kafeste Ana Arı Verilmesi
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
● Üçüncü düzey
● Dördüncü düzey
● Beşinci düzey

175. Kafeste Ana Arı Verilmesi
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
● Üçüncü düzey
● Dördüncü düzey
● Beşinci düzey

176. Kafeste Ana Arı Verilmesi
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
● Üçüncü düzey
● Dördüncü düzey
● Beşinci düzey

177. Ana Arının Salınması

178. Ana Arının Yumurtlaması

179. Ana Arının Yapay Tohumlanması

180. Erkek Arıdan Semen Alınması

181. Erkek Arıdan Semen Alınması

182. Yapay Tohumlama

183. Ana Arının Yapay Tohumlanması

184. Ana Arı Yumurtalığı

185. Döllenmiş Ana Arı Yumurtalığı

186. Döllenmiş Ana Arı Spermatekası
Trakesi Alınmış Ana Arı Spermatekası
Trakeli Ana Arı Spermatekası

187. Spermateka
Çiftleşmiş Ana Arı Spermatekası
Çiftleşmemiş Ana Arı Spermatekası

188. Spermateka

189. JenterYöntemi

190. Jenter Yöntemi

191. Jenter Yöntemi
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
● Üçüncü düzey
● Dördüncü düzey
● Beşinci düzey

192. Jenter Yöntemi

193. Jenter Yöntemi
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
● Üçüncü düzey
● Dördüncü düzey
● Beşinci düzey

194. Jenter Yöntemi

195. Jenter Yöntemi

196. Jenter Yöntemi

197. Jenter Yöntemi

198. Jenter Yöntemi

199. Jenter Yöntemi
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
● Üçüncü düzey
● Dördüncü düzey
● Beşinci düzey

200. Jenter Yöntemi
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
● Üçüncü düzey
● Dördüncü düzey
● Beşinci düzey

201. Jenter Yöntemi
Asıl metin stillerini düzenlemek için tıklatın
İkinci düzey
● Üçüncü düzey
● Dördüncü düzey
● Beşinci düzey

202. Ana Arı Yetiştiriciliği
İşletmesi Fiziksel Altyapısı

203. 3.000 adet/yıl ana arı üretimi için
 10 adet damızlık koloni,
 1000 adet çiftleştirme kutusu,
 150 koloni,
- 6 adet başlatıcı koloni,
- 20 adet bitirici (besleyici) koloni,
- 20 adet destek koloni,
- 74 adet çiftleştirme kutularını arılandırmak için koloni,
- 30 adet erkek arı üretimi çalışması yapılan koloni.
Bir çiftleştirme kutusu başına
üretilecek ana arı, en fazla 3
adet/yıl olarak hesaplanır.

204. Teşekkürler
samsun1964@hotmail.com