Εκπ/κή Εργασία, ΜΟΥΣΙΚΗ και ΙΑΠΩΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

1. 9ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΑΣ
Σχολ.έτος:2013-14
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ με θέμα:
«Χαϊκού σε ρυθμό ποίησης, αρμονία χρωμάτων και
κλίμακα...Β2»
ΥΠΕΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΝΟΥΣΑ ΕΛΠΙΔΑ

3. ΣΚΟΠΟΣ – ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
1. Γνωριμία με το ποιητικό είδος «Χαϊκού»
2. Σύνδεση με άλλες τέχνες
3. Ευαισθητοποίηση σε θέματα Πολιτισμού-Τέχνης

4. Εκπαιδευτικοί Στόχοι που επετεύχθησαν από τους
μαθητές:
• Γνώρισαν αποσπάσματα ποιημάτων Χαϊκού
• Κατανόησαν τεχνικές και έννοιες σχετικές με το θέμα
• Γνώρισαν μουσικά έργα εμπνευσμένα από το σχετικό θέμα
• Γνώρισαν εκπροσώπους του είδους εντός και εκτός Ελλάδος
• Απέκτησαν γνώσεις για πολιτισμο Απω Ανατολής
• Ήρθαν σε επαφή με το έργο Ελλήνων που σχετίζονται με το θέμα

5. ΘΕΩΝΗ : Mια μέρα σε ένα διάλειμμα η κ. Νούσα ζήτησε μερικούς εθελοντές για να βοηθήσουν
σε ένα παιχνίδι.Φυσικά όλοι είμασταν πρόθυμοι.Σε ποιον δεν αρέσουν, άλλωστε τα παιχνίδια!
ΔΩΡΑ : Μας πήρε ιδιαιτέρως και είπε στον καθένα χωριστά να φτιάξει για το επόμενο μάθημα
ένα κολάζ,να εκτυπώσει μια φωτογραφία κλπ...με τον όρο να κρατηθούν μυστικές οι λέξεις που
θα επεξεργάζονταν ο καθένας μας.
ΣΠΥΡΟΣ : Μας φάνηκε αστείο!Θα το κάναμε…είχε πλάκα!
ΣΤΑΘΗΣ: Εμένα μου έδωσε τις λέξεις: ΣΕΙΣΜΟΣ και ΝΗΣΙΑ
ΣΗΛΙΑ : Και μένα κιμονό και χρυσάνθεμο...;;;...απόρησα...
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ : Και μένα κάτι που μου φάνηκε ακαταλαβίστικο ... "Νο..τι Νο;Γιατί Νο και όχι
yes",σκέφτηκα..

7. ΝΙΚΟΣ : Θέατρο Νο,μου είπε!Μμμμ...Έπρεπε να ψάξω…μου είχε κινήσει την
περιέργεια.
ΚΩΣΤΑΣ : Εγώ πάλι, θα έψαχνα για θησαυρό,μου είπε...Τι θησαυρό;, ρώτησα...
Πολύτιμα ,ηχητικά πετράδια: "κότο και sho"...κι έτρεξα ν'ανοίξω το σεντούκι!
ΔΩΡΑ : Τα κομμάτια του παζλ σκόρπια...Ανυπομονούσαμε για τη συναρμολόγησή
τους!

9. Τη δεύτερη ώρα ένας -ένας παρουσίαζε τα στοιχεία του...
Αναζητούσαμε μια κοινή λέξη που να ενώνει όλα τα στοιχεία!
Θέατρο «Νο» : «Χρυσάνθεμα»

10. ΚΟΤΟ, SHO ... ΣΕΙΣΜΟΣ …(μα δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε...)

11. ΣΑΜΟΥΡΑΙ και ΚΙΜΟΝΟ …

12. Κίνα!!!, πετάχτηκε κάποιος!!!
Μάλλον βρισκόμασταν κοντά...
Ναι! η λέξη που ψάχναμε ήταν η λέξη :
«ΙΑΠΩΝΙΑ»

13. «ΙΑΠΩΝΙΑ» :
Μια χώρα νησιωτική και έντονα σεισμογενής.
Είδαμε το χάρτη και τη σημαία της( σύνδεση με Γεωγραφία )

14. Μάθαμε πως είναι η «χώρα των χρυσανθέμων».
Η κ.Νούσα μας διηγήθηκε έναν ιαπωνικό μύθο, που σχετίζεται με
το συμβολισμό των χρυσανθέμων.
Η αφήγησή της συνοδευόταν από μια πολύ ιδιαίτερη μουσική ...
Ξεχωριστή ασυνήθιστη μελωδία...
Μάθαμε πως το άκουσμα είναι κάπως ιδιαίτερο γιατί οι
γιαπωνέζικες κλίμακες δεν είναι 7φθογγες σαν τις ευρωπαικές,
αλλά 5φθογγες και σύμφωνα με τον Κομφούκιο εκφράζουν τις 5
αρετές...

15. Η φιλοσοφία με τη θρησκεία και τη μουσική είναι άρρηκτα δεμένες
στη χώρα αυτή!
Μας εξήγησε πως το τραγούδι που ακούγαμε ως μουσική
υπόκρουση παιζόταν από koto και sho.
Το κότο, όμοιο με το κινέζικο quin (τζιν) ταυτίζεται σε μεγάλο βαθμό
με το σύμπαν.
Αρχικά, σχετίζεται με το ύψος, το οποίο είναι 3,65 μ. και συμβολίζει
τις 365 μέρες του χρόνου. Επίσης το άνοιγμα του ηχείου του, το
οποίο έχει μήκος 8 κινέζικες ίντσες, συμβολίζει τις οκτώ
κατευθύνσεις των ανέμων. Τέλος, το κυρτό του ηχείο στο πάνω
μέρος του συμβολίζει τον Ουρανό, ενώ το επίπεδο κάτω μέρος του
συμβολίζει τη Γη.

16. Κ
Ο
Τ
Ο

17. Μια ομάδα μαθητών ανέλαβαν να κατασκευάσουν ένα κότο...

18. Κάτι που δεν το είχαμε σχεδιάσει,αλλά προέκυψε... ήταν ένα
παραμύθι,που εμπνεύστηκε η Θεώνη αυτοσχεδιάζοντας με τις
δοσμένες λέξεις και οι υπόλοιποι μαθητές επένδυσαν με ιδιόφωνα
μουσικά όργανα.
Ένα αυτοσχέδιο τύπου ΚΟΤΟ, χαρτοσακούλες και γυάλινα
μπουκάλια...
Εν τω μεταξύ,η καθηγήτρια της μουσικής, μάς είχε μιλήσει για το
γιαπωνέζικο ποιητικό είδος ΧΑΪΚΟΥ κι έτσι εμπνευστήκαμε τον
τίτλο της ηχοϊστορίας :
«Χαϊκού χρυσανθέμων σε κλίμακα Β2»

19. Ο πρώτος στόχος είχε επιτευχθεί!!!
Είχαμε κάνει μια πρώτη γνωριμία με :
• μια χώρα,
• τον πολιτισμό της,
• την κουλτούρα,
• τη φιλοσοφία και
• την ιδιαίτερη μουσική της!

20. ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΑΛΛΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ
• Μάθαμε πως η Ιαπωνία είναι νησιωτική χώρα, ηφαιστειογενής (ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ),
• ονομάζεται χώρα των χρυσανθέμων(ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ),
• με μεγάλη παράδοση στις τέχνες, ιδιαίτερα την ποίηση, τη μουσική και το θέατρο.
• Μιλήσαμε για το περιβόητο ΘΕΑΤΡΟ ΝΟ, (ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ-ΘΕΑΤΡΟΛΟΓΙΑ) αντίστοιχο
της κινεζικής όπερας.
[Ένα λαϊκό δράμα με περιεχόμενο τραγουδιστικό και χορευτικό,απλά και λιτά σκηνικά,χορό
και
ολιγομελή ορχήστρα από παραδοσιακά όργανα.
Όπως το χορδόφωνο koto και το αερόφωνο sho].

21. • Παρατηρήσαμε τα περίτεχνα κοστούμια των υποκριτών.
Τα περισσότερα από καθαρό μετάξι ,χειροποίητα, με έντονα χρώματα και
κεντημένα με χρυσοκλωστές (ΟΙΚΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-Στοιχεία Ενδυμασίας).
• Τα πρόσωπά τους ήταν καλυμμένα με μάσκες (ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ)
[εδώ κάναμε και μια μικρή αναφορά σχέσης με το αρχαιοελληνικό δράμα.
Π.χ η ενσάρκωση των γυναικείων ρόλων από άνδρες, η χρήση προσωπείων,
ο βηματισμός πάνω σε ξύλινα τσόκαρα, που θύμιζαν τους κοθόρνους-
(ΑΡΧΑΙΟ ΔΡΑΜΑ)
• Κι άλλοτε ήταν βαμμένα με λευκό συνήθως χρώμα χωρίς να αφήνει
ακάλυπτο κανένα σημείο του.

22. Το θέμα της ερευνητικής εργασίας μας ήταν το :
«Χαϊκού»
• Χωριστήκαμε σε ομάδες.
• Θα ερευνούσαμε ώστε να δώσουμε έναν ορισμό, μια ερμηνεία,
ίσως και να αναλύσουμε τον όρο χαϊκού.
• Θα ανακαλύπταμε τη δομή του ποιητικού είδους, αλλά και ποιητές
που ασχολήθηκαν μ'αυτό.

23. Σ'αυτή την προσπάθειά μας μάθαμε πως :
1) Χαϊκού είναι μια παραδοσιακή ιαπωνική ποιητική φόρμα
2) Αποτελείται από 3 στίχους
3) Η τρίστιχη εκκίνηση ονομαζόταν χόκου. Με τον καιρό, το
χόκου αυτονομήθηκε σαν μορφή και πήρε το όνομα χαϊκού.

24. 4) Κάθε στίχος έχει συγκεκριμένο αριθμό συλλαβών :
5 ο πρώτος, 7 ο δεύτερος και πάλι 5 ο τρίτος.
5) Ένα χαϊκού διαβάζεται σε μια αναπνοή.
6) Ετυμολογικά, χαϊκού σημαίνει αστείος στίχος με την έννοια του
σύντομου.
7) Ήταν ένα είδος κοινωνικού παιχνιδιού, με στοιχεία
αυτοσχεδιασμού.
Ομάδες ποιητών αναλάμβαναν να δημιουργήσουν δυο 5σύλλαβους
και έναν 7σύλλαβο στίχο σε μορφή ερώτησης-απάντησης.

25. Τελικά,καταλάβαμε πως στα μικροσκοπικά αυτά ποιήματα:
• Κρυβόταν όλη η φιλοσοφία του πνεύματος και της ψυχής των Ιαπώνων!
• Το Χαϊκού είναι η απόλυτη πειθαρχία του λόγου.
• Ορίζει τη γλώσσα, την συγκρατεί, πειθαρχεί τον λόγο στους τρεις στίχους.
Σαν την ιαπωνική ψυχή! Έτοιμη να εκραγεί, αλλά πλήρως ελεγχόμενη για
να μην συμβεί ποτέ, ενώ ταυτόχρονα εκρήγνυται!
• Το Χαϊκού είναι ο δαμασμένος λόγος, που οφείλει να υπακούσει αν
θέλει να κυλίσει ομαλά στο ρυάκι του 5+7+5.
Ένα ρυάκι,που κυλαρίζει μελωδικά μιας και από μόνο του το
ποίημα διαθέτει μια μουσικότητα...

26. ΑΠΑΓΓΕΛΙΑ ΧΑΪΚΟΥ
Η ομάδα των μαθητών,που είχαν ερευνήσει για ποιητές χαϊκού, πήραν το λόγο :
Ματσούο Μπασό: (1644–1694)
θεωρείται ο πρώτος μεγάλος ποιητής χαϊκού.
"Το χαϊκού του βατράχου",
είναι το πιο γνωστό χαϊκού του Μπασό και πιθανώς το πιο διάσημο γενικότερα.
Ο ίδιος ο ποιητής θεωρούσε πως περικλείει όλα τα στοιχεία του στυλ του.
Αναμιγνύει μια βαθιά αίσθηση της παράδοσης (η παλιά λίμνη) με τον αλόγιστο
φυσικό κόσμο (ο βάτραχος).Ο ήχος είναι εμφανής.
«Λιμνούλα παλιά
Ο βάτραχος στον ήχο
πηδά του νερού”

27. Μασαόκα Σίκι (1867-1902)
Θεωρείται ο ιδρυτής του σύγχρονου χαϊκού, ακολούθησε μια
αυτόνομη μορφή ποίησης.
Ο ίδιος μάλιστα καθιέρωσε τον όρο χαϊκού από χόκκου.
Ιδού δύο χαϊκού του Σίκι σε μετάφραση του συμπολίτη μας
φιλολόγου και ποιητή Σωκράτη Σκαρτσή:
«Φαντάσου,
ο μοναχός έφυγε
πριν λάμψει το φεγγάρι»
«Καλοκαιρινός ουρανός
καθαρός απ’ τη βροχή
μερμήγκια στη γραμμή».

28. Κομπαγιάσι Ίσσα (1763-1827)
Ήταν ένας Ιάπωνας ποιητής και λαϊκός βουδιστής ιερέας.
«Έτσι θ’ ανθίζουν
κι οι κερασιές στην άλλη
όχθη της ζωής.
Σαλιγκάρι μου:
αργά αργά ν’ ανέβεις
τ' όρος του Φούτζι.
Από το θάμνο
λαμπροστόλιστη, να την:
η πεταλούδα».

29. Τα χαϊκού εκτός της Ιαπωνίας
Μόνο στα μέσα του 20ού αιώνα άρχισαν τα χαϊκού να διαδίδονται στο δυτικό κόσμο.
Αρχικά από τη Βόρεια Αμερική, διαδόθηκαν σε όλο τον αγγλόφωνο κόσμο.
Σήμερα γράφονται χαϊκού σχεδόν σε όλες τις γλώσσες.
Ελληνικά χαϊκού
Πρώτες αναγνωρισμένες προσπάθειες σύνθεσης χαϊκού στην Ελλάδα καταγράφεται το
1925, όταν ο Γ. Σταυρόπουλος δημοσιεύει στο περιοδικό Λυκαβηττός έξι μικρά ποιήματα
με το γενικό τίτλο «Τρίστιχα»

30. Όμως, πιο επιφανής Έλληνας που έγραψε χαϊκού είναι ο Γιώργος Σεφέρης.
Θεωρείται ο εισηγητής των χαϊκού στην Ελλάδα, λόγω του ότι οι προσπάθειές
του ήταν πιο επιτυχείς .
"Δεκαέξι χαϊκού- Γεώργιος Σεφέρης"
Α'
Στάξε στη λίμνη
μόνο μια στάλα κρασί
και σβήνει ο ήλιος.
Β΄
Τα δάχτυλά της
στο θαλασσί μαντίλι
κοίτα: κοράλλια.
Γ΄
Συλλογισμένο
το στήθος της βαρύ
μες στον καθρέφτη.

31. Από την ποιητική του συλλογή του Σεφέρη «16 χαικού» εμπνεύστηκε
τη σύνθεσή του «Αιωνιότητα» ο άγγλος John Tavener.
https://www.youtube.com/watch?v=7DgKl7GvlMA
ΤΟ ΓΙΑΣΕΜΙ
Είτε βραδιάζει
είτε φέγγει μένει λευ-
κό το γιασεμί.

32. Ήταν το 1889, όταν ο γάλλος ιμπρεσσιονιστής μουσικός Κλωντ Ντεμπισύ στην έκθεση του
Παρισιού πρωτοάκουσε την ορχήστρα ΓΚΑΜΕΛΑΝ.
Ορχήστρα, που συναντάμε σε χώρες της Άπω Ανατολής όπως στην Ινδονησία ,ιδιαίτερα στην
Ιάβα και αποτελείται κυρίως από διάφορα κρουστά όργανα, γκονγκ, καμπάνες, μαρίμπες,
ξυλόφωνα κ.ά.

33. Οι ορχήστρες γκαμελάν χρησιμοποιούνται σε θρησκευτικές και επίσημες τελετές,
συνοδεύουν χορούς, θεατρικές παραστάσεις και παραστάσεις μαριονέτας.
Το έργο,που εμπνεύστηκε ο Ντεμπισί από την ορχήστρα Γκαμελάν έχει τον τίτλο:
«ΠΑΓΟΔΕΣ»

34. • Οι παγόδες είναι οικοδομήματα θρησκευτικού χαρακτήρα, που είναι αφιερωμένα σε κάποια
θεότητα.
• Αυτοί οι ναοί της Άπω Ανατολής που συνδέονται συνήθως με τη βουδιστική λατρεία,
κατασκευάζονται από πέτρες, ξύλα ή ψημένο πηλό.
• Η παγόδα αποτελείται από τα ιερά ορθογώνια οικοδομήματα, όπου βρίσκεται το άγαλμα της
θεότητας που λατρεύεται και καταλήγουν σε πυραμίδα πολυόροφη.
• Στην κορυφή κάθε παγόδας ανυψώνεται μία μεγάλη κολόνα που συμβολικά ενώνει τον Ουρανό με
τη Γη.
• Οι σπουδαιότερες παγόδες βρίσκονται στην Ιαπωνία,την Κίνα και τις Ινδίες και αποτελούν θαύματα
από καλλιτεχνική και αρχιτεκτονική άποψη!!!

35. Με την εξαίσια μουσική από τις
«ΕSTAMPES - ΠΑΓΟΔΕΣ»
του Debussy συνοδεύσαμε την
απαγγελία ποιημάτων χαϊκού του
Γ.Σεφέρη:
https://www.youtube.com/watch?v=lswHSnJ0Rlw

36. Ο ΡΥΘΜΟΣ ΣΤΑ ΧΑΙΚΟΥ
Μας ζητήθηκε να επινοήσουμε φράσεις με 5 και 7 συλλαβές.
Χτυπώντας στο γνωστό ρυθμό τους με συνοδεία τυμπάνου προέκυψαν αστεία,
ακαταλαβίστικα χαϊκού ...
1)ένα σχολείο 1)καλοκαιράκι θα ρθει
2)πότε θα έρθεις
3)αύρα ονείρου 2)διάβασμα πως σε μισώ
4)κάτω απ' τα αστέρι
5)με αναμνήσεις 3) και μια σπασμένη χορδή

37. … ή κάποια πιο ώριμα με αφορμή και έμπνευση μια εικόνα...
"Κόκκινο δείλι
ήλιος,χρυσός,πορφυρός
ζει στην καρδιά της...
Νύχτ' ασημένια
μ'ένα φεγγάρι χλωμό
βέρα στο χέρι...
Κάτ' απ' τ ' αστέρια
όνειρα κάνει τρελά
ένα κορίτσι...
Σώπα ν'ακούσεις
κάποιας αγάπης κρυφής
αγνό τραγούδι...
Μοιάζει με κύμα
που ψιθυρίζει δειλά
νότες αγάπης...
Και μια κιθάρα
με μια σπασμένη χορδή
αύρες ονείρου..."

38. ΕΝΟΡΧΗΣΤΡΩΣΗ
• Με δεδομένο το 5-7-5,δίνουμε το ρυθμό με το τύμπανο. Οι μισοί μαθητές ακολουθούν
με τα χέρια. Οι άλλοι μισοί αυτοσχεδιάζουν με τις συλλαβές.
• Ξεκινούν οι βροχοποιοί ως εισαγωγή.
• Το τύμπανο κρατάει το ρυθμό, ως ρυθμική βάση...Ενισχύεται από claps.
• Μπαίνουν οι φωνές και στις φωνητικές παύσεις ένα απλό μοτίβο με 2 νότες σε τέταρτα
(ΝΤΟ-ΣΟΛ), από το μεταλλόφωνο διανθίζει τη μελωδία με στόχο την κορύφωση.
• Πρώτα σταματούν οι φωνές.
• Έπειτα το τύμπανο, αφού παρουσιάσει το μουσικό του θέμα δυο φορές.
• Ακολουθούν τα claps και τέλος οι βροχοποιοί, που συνοδεύουν την αυτοσχέδια
μελωδία από το μεταλλόφωνο.

39. ΣΥΝΔΕΣΗ 3 ΤΕΧΝΩΝ
1) ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
Ζωγραφίζουμε με στοιχεία ιαπωνικά: (Γη ανατέλλοντος ηλίου-άνθη κερασιάς-παγόδα-χρυσάνθεμο-σαμουράι)

40. Με την ολοκλήρωση των εικόνων, οι μαθητές εμπνέονται και
γράφουν χαϊκού, ένα για κάθε στοιχείο.
Ποίηση, Ζωγραφική και μετά...Μουσική έκφραση
• ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ «ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ»
• Συνάντηση με την εικαστικό κ.ΓΕΥΣΩ ΠΑΠΑΔΑΚΗ.
• Παρακολούθηση έκθεσης με θέμα: «ΠΑΡΑΞΕΝΕΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ»

41. Ανάλυση: «Ταξίδι»
Επιλογή 3 πινάκων-έμπνευση προσωπικών χαϊκού με στόχο την "ΕΛΛΗΝΟΠΟΙΗΣΗ
ΧΑΪΚΟΥ"
• Μελοποίηση πάνω σε 5 φθογγη κλίμακα
• Τυχαίες νότες - Ημιτονική 5 φθογγη κλίμακα-μι φα λα σι ντο-
• [Εμβόλιμα αναφερθήκαμε και στον συγγραφέα Κοϊζούμι Γιάκουμο, ο οποίος
κατέγραψε ιαπωνικούς θρύλους και παραδόσεις.
• Διαβάσαμε και την ιστορία των «οσιντόρι» . Τις πάπιες, που συμβολίζουν τη
συζυγική αγάπη!
Η έκπληξή μας ήταν μεγάλη όταν μάθαμε πως ο διάσημος αυτός συγγραφέας
ήταν ο έλληνας Λευκάδιος Χερν, που έζησε στην Ιαπωνία μέχρι το θάνατό του!]

42. Ποίηση και Ζωγραφική
Κατά τη διάρκεια του project
επισκεφτήκαμε τον χώρο πολιτισμού
"περί τεχνών" και παρακολουθήσαμε την
έκθεση ζωγραφικής της εικαστικού
κ.ΓΕΥΣΩΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗ με θέμα :
«Όμορφες και παράξενες πατρίδες».
Εκείνο το πρωινό ταξιδέψαμε σε χώρες άλλοτε ρεαλιστικές
και άλλοτε φαντασιακής μνήμης.
Ήταν κάτι σαν πρόσκληση σε περιπλάνηση, σε διαδρομές
τέχνης.
Μας προετοίμασε για το δρόμο, που επρόκειτο να
διασχίσουμε με οδηγούς την ποίηση, τη ζωγραφική
και τη μουσική.

43. Μεμονωμένο και ενωτικό το ταξίδι με αλλεπάλληλα μοτίβα εικόνων, λόγου και ήχων.
Ο ταξιδιωτικός μας σάκκος γέμισε γνώση, απόλαυση και προπάντων νέες "πατρίδες εμπειριών"!
Μιλήσαμε με τη ζωγράφο για τις τεχνικές που χρησιμοποίησε στους συγκεκριμένους πίνακες...
Φανταστήκαμε τόπους, που ενέπνευσαν τις δημιουργίες της...
Αφουγκραστήκαμε τυχόν ανησυχίες, που αποτύπωσε στον καμβά της.

44. Επικεντρωθήκαμε στον πίνακα της
κ. Γεύσως με θέμα:
«Παράξενες πατρίδες»
Παρατηρήσαμε με προσοχή…
Ξεκινώντας από το κάτω μέρος του
πίνακα...είδαμε...

45. -Μια παραλία με χρυσή άμμο...
-«Μεσογειακά παράλια Αφρικής» , φώναξε κάποιος...
-«κι ένα μικρό παιδί μελαμψό», πρόσεξε η Ειρήνη...
-«Να τον βαφτίσουμε;»
-«Να βρούμε ένα ανατολίτικο όνομα»...
- «Καμίρ;…Ομάρ;»...
-«...που τρέχει σε αμμώδεις παραλίες», πρόσθεσε η Σήλια...
Κοίτα που φτιάξαμε μια ιστορία..ένα παραμύθι!!!
Εκφραστικός λόγος, που ξεκίνησε με αφορμή ένα ζωγραφικό πίνακα!...

46. [Μια φορά κι ένα καιρό λοιπόν ήταν ένα μελαμψό αγόρι που το λέγανε Καμίρ… (τύμπανο)...
Αγαπούσε τη θάλασσα (μπλε πανιά να ανεμίζουν και αυτοσχέδιοι ήχοι παιδιών φσςςςςς,φσςςςςςςςςς)...
περνούσε ώρες ατέλειωτες περπατώντας δίπλα της πάνω στην χρυσαφένια άμμο (χτυπήματα από ξυλάκια ρυθμικά)...
Τα κύματα έσκαζαν στην άκρη της, βάλσαμο κάτω απ'τις καυτές ακτίνες του ήλιου.
(ήχοι:πλαφφφφφφφφφφφ...πλαφφφφφφφφφφ)...
Τα βήματα απαλά... και αναπηδήματα στη βρεγμένη άμμο...
(χτυπήματα από τριγωνάκια με ρυθμό αργό-andantino, διανθισμένα από γλυκά κουδουνάκια και sfortsando από
κύμβαλα)
και το απαλό τραγούδι της θάλασσας,"που δεσμεύει και παρηγορεί.." (Κώστας Καρυωτάκης)-(ήχοι από χαρτιά που
τσαλακώνονται)
Ο ήλιος που καίει, σε διάλογο με το δροσερό νερό...Η σκληράδα απ'το τύμπανο σε αντίθεση με τις μαράκες...
(συνεχόμενοι ήχοι από τύμπανο σε ερώτηση-απάντηση με τις μαράκες)
Έτσι πλάσαμε και την ΗΧΟΪΣΤΟΡΙΑ!!!...μια ηχοιστορία γεμάτη αντιθέσεις.
Οπτικές και ηχητικές !

48. Στον συγκεκριμένο πίνακα της Γ. Παπαδάκη
παρατηρήσαμε πως όντως υπήρχαν πολλές
αντιθετικές εικόνες.
Οι μαθητές εντόπισαν :
• Η μέρα και η νύχτα
• Η λάβρα του ήλιου και το δρόσεμα της
θάλασσας
• Η μοναξιά και το ζευγάρωμα!

49. Οι μαθητές κλήθηκαν να δηλώσουν με εκφραστικούς μουσικούς όρους αυτή
την αντίθεση...
Forte και piano...
Allegro και adagio....
dolce και απότομο staccato...
Η καθηγήτριά μας, μάς ζήτησε, με έμπνευση τις εικόνες από τους πίνακες της
κ.ΓΕΥΣΩΣ να πούμε με μια λέξη το στοιχείο, που μας είχε κάνει τη μεγαλύτερη
εντύπωση.
Η κ.Νούσα έγραφε μία-μία τις λέξεις ,που της λέγαμε στον πίνακα...
ΠΑΤΡΙΔΑ…ΑΝΑΤΟΛΗ…ΤΑΞΙΔΙ…ΘΑΛΑΣΣΑ…
ΠΟΛΗ…ΤΣΙΜΕΝΤΟ…ΔΕΝΤΡΟ…ΖΩΗ…ΟΝΕΙΡΟ…ΝΥΧΤΑ…

50. Το επόμενο βήμα θα ήταν κάπως δύσκολο!
Μάς ζήτησε, αφού ακούσουμε μια παραδοσιακή μελωδία της Άπω Ανατολής, να προσαρμόσουμε
πάνω της στίχους με τις δοσμένες λέξεις!!!
Φαινόταν πολύ δύσκολο...
Όμως θα προσπαθούσαμε!...σημασία δεν έχει ο προορισμός, αλλά το ταξίδι…
Αυτό το κομμάτι ήταν και το πιο χρονοβόρο...
Πολλές φορές σκεφτήκαμε να τα παρατήσουμε, μα...
Μετά από πολλή προσπάθεια, συνεργασίες μεταξύ μας και συνεχείς αλλαγές καταλήξαμε σ'ένα
στιχουργικό κείμενο, που θα σας το τραγουδήσουμε, αφού πρώτα ζητήσουμε την επιείκειά σας
μιας και δεν είμαστε ούτε επαγγελματίες ποιητές, ούτε επαγγελματίες τραγουδιστές...
Εξάλλου είπαμε: «η προσπάθεια μετράει!!!!!»
https://www.youtube.com/watch?v=ZRr9nQWJDxc

51. Τους ελληνικούς στίχους έγραψε ομάδα μαθητών με την καθηγήτρια της μουσικής, κ.Νούσα.
«Ένα μακρύ ταξίδι ξεκινώ στην Ανατολή-
εξωτικά, μαγικά - όνειρο είναι η ζωή.
Φαντασίες, πόλεις μαγικές...και ηχούν στην πλάση μουσικές-
οι θάλασσες χρώματα γλυκά
και κει η ψυχή μου πώς ριγά!
Μια ιερή πατρίδα, ριζωμένη μέσα στη καρδιά,
τι κι αν δεν έχει γλάστρες και αυλές,
έχει χαμόγελο, καρδιά!
Το τσιμέντο μοιάζει με ανθούς,
και το γκρίζο απ 'τους χρωματισμούς,
νιώθω ν' αλλάζει στη στιγμή
γίνεται κόκκινο, γαλανό, μαβί!»

52. Ένα γνωστό, παραδοσιακό, ιαπωνικό τραγούδι
είναι το
«SAKURA»
Σακουρά σημαίνει άνθη κερασιάς.
Η κερασιά θεωρείται ιερό δέντρο στην Ιαπωνία.

53. Ακούσαμε την όμορφη μελωδία και έπειτα μελετήσαμε την παρτιτούρα.
Παρατηρήσαμε πως η μελωδία είναι βασισμένη σε 5 νότες:
ΝΤΟ-ΜΙ-ΦΑ-ΛΑ-ΣΙ
Ο ρυθμός σε 4/4 ...
Διαβάσαμε σολφέζτις νότες…Δεν ήταν πολύ δύσκολο...

54. Κάποιος προσπάθησε να το παίξει στο αρμόνιο και στο μεταλλόφωνο...
Oι υπόλοιποι διαβάζαμε σολφέζ τις νότες...
Η εκμάθηση ολοκληρώθηκε... Το αποτέλεσμα ,ικανοποιητικό!!!

55. ΜΕΛΟΠΟΙΗΣΗ
Κάναμε αναφορά στην 5φθογγη γιαπωνέζικη κλίμακα, που αποτελεί έκφραση κατά τον
Κομφούκιο των 5 αρετών.
Μας βοήθησε πολύ ένα σχετικό άρθρο της καθηγήτριάς μας κ.Νούσα, που διαβάσαμε στην
ιστοσελίδα του σχολείου μας με θέμα :
"Οι κλίμακες της Ανατολής και η ιερότητα του πέντε".
http://9gym-patras.ach.sch.gr/autosch/joomla15/index.php?option=com_content&view=article&id=120:20
27-57&Itemid=7
Έτσι, με βάση 5 νότες εμπνευστήκαμε μια μελωδία.
Ακολουθήσαμε απλά βήματα σύνθεσης.
Με την αρχή πως η κλίμακα είναι 5φθογγη, διαλέξαμε 5 φθόγγους:
ΦΑ-ΣΟΛ-ΛΑ-ΝΤΟ-ΡΕ
Τοποθετήσαμε στο πεντάγραμμο τις νότες.
Πειραματιστήκαμε...
Το είδαμε σαν παιχνίδι..

56. Η μελωδία,που πρότεινε ο Τζώρτζης ήταν σε κλίμακα 6φθογγη, έτσι την απορρίψαμε.
Η μελωδία της Ειρήνης μας φάνηκε αρκετά αστεία...
Σκεφτήκαμε πως δεν θα ταίριαζε στο ύφος του συγκεκριμένου χαϊκού...
Το χαϊκού εκείνο μιλούσε για ΑΝΘΙΣΜΕΝΕΣ ΚΕΡΑΣΙΕΣ, για χρώματα, αρώματα και ήλιο...
Μάλλον χρειαζόμασταν μια πιο ρέουσα cantabile μελωδία...
Μιλούσε για τα άνθη τα χρυσά, που βλασταίνουν στην καρδιά και στην ψυχή ...
σε moderato(μέτριο) ρυθμό αρχικά και που αργότερα να δίνει έμφαση στο νόημα με μια
έκφραση con anima(με ψυχή)!...
Legato, ηχητικές πινελιές στο μεταλλόφωνο σε συνδυασμό με το βαρύ τυμπάνι να υποδηλώνουν
την κατανυκτικότητα της προσευχής στο Ναό των παγόδων!!!...
...και προσθέσαμε έναν απλό ρυθμό, που να μπορεί να εκτελεστεί από μαθητές, που δεν
ασχολούνται ενεργά με τη μουσική.

57. Έμπνευση για το στίχο αποτέλεσαν οι λέξεις :
ΑΝΘΗ ΚΕΡΑΣΙΑΣ-ΑΝΑΤΟΛΗ-ΑΡΜΟΝΙΑ-ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ-ΧΡΥΣΑΝΘΕΜΑ-ΠΑΓΟΔΑ
Χωριστήκαμε σε δύο ομάδες.
Η μια ομάδα με τα δυο μελωδικά όργανα και η 2η με τα κρουστά.
Ιδιόφωνα και μεμβρανόφωνα να δίνουν έμφαση στο ρυθμό.
"Χρώματα αρώματα από άνθη
άνθη κερασιάς
το πνεύμα κι η Φιλοσοφία,
όλα σ'αρμονία!
Χρυσανθέμων Γη, στην Ανατολή,
σε μια ιερή παγόδα
κάνουμε προσευχή!"

58. Κι έτσι φτιάξαμε τη δική μας Παρτιτούρα !!!

59. Στο συγκεκριμένο πρόγραμμα είχαμε τη δυνατότητα να γνωριστούμε
με όλους καλύτερα και να ανταλλάξουμε ακόμα περισσότερες σκέψεις
και συναισθήματα πάνω στην ποίηση αλλά και σε όλες τις μορφές της Τέχνης
και στο ρόλο τους!
Χαρήκαμε, διασκεδάσαμε, μάθαμε, διδαχτήκαμε!!!
Συμμετείχαμε όλοι ανεξαιρέτως με μεγάλη προθυμία και ανυπομονούμε
για κάτι παρόμοιο με την καθηγήτριά μας κ.Νούσα την επόμενη χρονιά!!!
ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ!
"Οι μαθητές του Β2"

60. Εκπαιδευτικοί Στόχοι που επιτεύχθησαν από τους μαθητές:
Σε Επίπεδο Ικανοτήτων / Δεξιοτήτων:
• Ομαδοσυνεργασία
• Ανάπτυξη πρωτοβουλιών
• Γνώρισαν τη διαδικασία συγκέντρωσης και επεξεργασίας ερυνητικού υλικού
• Εικαστικές δημιουργίες-δημιουργίες στιχουργημάτων
• Δημιουργία ηχοϊστορίας και πρότυπου μουσικού κειμένου
Σε Επίπεδο Στάσεων – Συμπεριφορών
• Ήρθαν σε επαφή με άλλους πολιτισμούς
• Συνειδητοποίησαν την έκφραση του πολιτισμού στις διάφορες τέχνες
• Συνέκριναν στοιχεία, ομοιότητες και διαφορές στους λαούς
Συνεργασίες - Συναντήσεις που έγιναν με φορείς και ειδικούς
• Συνάντηση με την εικαστικό κ. Γεύσω Παπαδάκη
• Συνάντηση με την Ιστορικό Τέχνης κ. Βάσω Μαργέλου