Η περιπέτεια της δημιουργίας:
Τέχνη και Λογοτεχνία
Πολιτιστικό πρόγραμμα 4ο
Γυμνασίου Αγίου
Δημητρίου

Γενική περιγραφή
προγράμματος
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει δύο άξονες: Τέχνη και
Λογοτεχνία
Με έναυσμα λογοτεχνικά κείμενα ασχοληθήκαμε με
δραστηριότητες δημιουργικής γραφής:
ακροστιχίδα, χαϊκού, συνεχίζω την ιστορία, απαντώ
σε έναν ποιητή κ.ά. και με εικαστικές
δραστηριότητες: κολάζ, οπτικοποιήσεις κ.ά..

Γενική περιγραφή
προγράμματος
 Εργαστήκαμε ομαδικά κι ατομικά
Δημιουργήσαμε ένα wiki στο οποίο αναρτούσαμε
σταδιακά το υλικό μας. Το wiki λειτούργησε κυρίως
ως αποθετήριο εργασιών.
Κάποιοι από εμάς πήραν μέρος σε λογοτεχνικούς
διαγωνισμούς.

Γενική περιγραφή
προγράμματος
 Πραγματοποιήσαμε επισκέψεις/συναντήσεις:
• Λογοτεχνικό Εργαστήρι (Ίδρυμα Λασκαρίδου) με
θέμα: «Διαβάζουμε και γράφουμε παράξενα ποιήματα»
• Θεατρική παράσταση «Αγαπητέ κυρ Αλέξανδρε...». Η
παράσταση αναφερόταν σε έργα του Αλέξανδρου
Παπαδιαμάντη.
• Εργαστήρι γραφής με θέμα «Με ποίηση για την ποίηση
κι αντίστροφα» (4ο
Γυμ/σιο Αγ. Δημητρίου) από την
ποιήτρια Αναστασία Παρασκευουλάκου.

Γενική περιγραφή
προγράμματος
Οι εργασίες μας ανά κατηγορία κι αναλυτικά οι
δραστηριότητες της ομάδας:
http://www.calameo.com/accounts/4734753

α) Αναγνωστάκης, ακροστιχίδα, διπλή ακροστιχίδα,
συνομιλία με ποίημα, άσκηση στην αφήγηση και στη
φαντασία με εικόνες, προσωπογραφίες
 Ξεκινάμε τις δραστηριότητες με τον Μ. Αναγνωστάκη. Το
2015 ανακηρύχτηκε από τον Δήμο Θεσσαλονίκης «Έτος
Αναγνωστάκη».
 Η πρώτη δραστηριότητα είναι η δημιουργία ακροστιχίδας με
το όνομα του ποιητή αντλώντας στοιχεία από βιογραφικό
σημείωμα που μας δόθηκε.

α) Αναγνωστάκης, ακροστιχίδα, διπλή ακροστιχίδα,
συνομιλία με ποίημα, άσκηση στην αφήγηση και στη
φαντασία με εικόνες, προσωπογραφίες
 Διαβάζουμε ποιήματά του κι ακούμε τον Αναγνωστάκη να
απαγγέλει.
 Γράφουμε ακροστιχίδες με τίτλους από ποιήματα του
Αναγνωστάκη

α) Αναγνωστάκης, ακροστιχίδα, διπλή ακροστιχίδα,
συνομιλία με ποίημα, άσκηση στην αφήγηση και στη
φαντασία με εικόνες, προσωπογραφίες
 Ακροστιχίδες με τίτλους από ποιήματα του Αναγνωστάκη
Αποφάσισε να αλλάξει σήμερα…
Πνεύμα και σώμα!
Όλη αυτήν την αλλαγή προσπαθούσε να την βάλει καλά στο μυαλό του
Φάνταζε εύκολο μα δεν ήταν
Αντανακλούσε η μορφή του στον καθρέφτη καθώς σκεφτόταν…
Σιγά σιγά το δεχόταν και το συνήθιζε
Ήταν πλέον έτοιμος και αποφασισμένος να κάνει την αλλαγή.
Στέλλα Ζ.

α) Αναγνωστάκης, ακροστιχίδα, διπλή ακροστιχίδα,
συνομιλία με ποίημα, άσκηση στην αφήγηση και στη
φαντασία με εικόνες, προσωπογραφίες
 Ακροστιχίδες με τίτλους από ποιήματα του Αναγνωστάκη
Θα
συναντηθούμε τυχαία
Από μακριά θα με δεις
Ροδιές θα έχει γύρω
Θα με πλησιάσεις
Ελένη, θα φωνάξεις
Ίσως και να σε άκουγα
Μα φυσούσε αέρας
Ίσως και να σε έβλεπα
Αλλά είχε κόσμο πολύ
Με άφησες
Έφυγες
Ρώτησες
Αλλά κανείς δεν ήξερε που ήμουν…
Βάσω Χ.
.

α) Αναγνωστάκης, ακροστιχίδα, διπλή ακροστιχίδα,
συνομιλία με ποίημα, άσκηση στην αφήγηση και στη
φαντασία με εικόνες, προσωπογραφίες
 Διπλή ακροστιχίδα...

α) Αναγνωστάκης, ακροστιχίδα, διπλή ακροστιχίδα,
συνομιλία με ποίημα, άσκηση στην αφήγηση και στη
φαντασία με εικόνες, προσωπογραφίες
 Συνομιλούμε με το ποίημα «Στο παιδί μου»
συμφωνώντας ή και διαφωνώντας με τον ποιητή.
 Χρησιμοποιώντας εικόνες εμπνευσμένες από το ποίημα
«Στο παιδί μου» γράφουμε μια ιστορία.

α) Αναγνωστάκης, ακροστιχίδα, διπλή ακροστιχίδα,
συνομιλία με ποίημα, άσκηση στην αφήγηση και στη
φαντασία με εικόνες, προσωπογραφίες
 Κάνουμε προσωπογραφίες πλέκοντας στίχους με εικόνα.

α) Αναγνωστάκης, ακροστιχίδα, διπλή ακροστιχίδα,
συνομιλία με ποίημα, άσκηση στην αφήγηση και στη
φαντασία με εικόνες, προσωπογραφίες

α) Αναγνωστάκης, ακροστιχίδα, διπλή ακροστιχίδα,
συνομιλία με ποίημα, άσκηση στην αφήγηση και στη
φαντασία με εικόνες, προσωπογραφίες

β) Χαϊκού, τάνκα, ρένκα, Λογοτεχνικό εργαστήρι στο Ίδρυμα
Καίτης Λασκαρίδου
 Μαθαίνουμε για τα χαϊκού
 Επισκεπτόμαστε το Ίδρυμα Καίτης Λασκαρίδου και
παρακολουθούμε το Λογοτεχνικό Εργαστήρι με θέμα:
Διαβάζουμε και γράφουμε παράξενα ποιήματα.
 Διαβάζουμε χαϊκού του Σεφέρη
 Γράφουμε κι εμείς χαϊκού

β) Χαϊκού, τάνκα, ρένκα, Λογοτεχνικό εργαστήρι στο Ίδρυμα
Καίτης Λασκαρίδου
Μερικά χαϊκού...
Όλο
χρώματα
Γεμίζουν ξεχειλίζουν
Όμορφη ζωή
Έφη Χ.
Δώσε αγάπη
Δώσε την απλόχερα
Να ‘σαι σπάταλος
Μαρία Κ.
Όλοι δυνατοί
Πίσω από τον πύργο
Μπρος όμως τι;
Βάσω Χ.
Πολλά αστέρια
στον ουρανό πετάνε
είναι μαγικά
Στέλλα Ζ.
Φως της ημέρας
Τόσο εκτυφλωτικό
Στον μπλε ουρανό
Αδαμάντιος Ε.
Μέσα στην τρέλα
Χάνεται η λογική
Βρίσκω συντρίμμια
Μαριλένα Ρ.

β) Χαϊκού, τάνκα, ρένκα, Λογοτεχνικό εργαστήρι στο Ίδρυμα
Καίτης Λασκαρίδου
 Προχωράμε λίγο με τα χαϊκού και γράφουμε τάνκα. από
την Ιαπωνία κι αυτά... Έχουν την ίδια δομή με τα χαϊκού,
προσαυξημένη κατά δύο επτασύλλαβους στίχους.
Άρα: 5+7+5  χαϊκού 5+7+5 + 7+7  τάνκα
 Στη συνέχεια γράφουμε και ρένκα (πολλά τάνκα μαζί
λέγονται ρένκα).

β) Χαϊκού, τάνκα, ρένκα, Λογοτεχνικό εργαστήρι στο Ίδρυμα
Καίτης Λασκαρίδου
Ένα παράδειγμα...

γ) Παπαδιαμάντης, θεατρική παράσταση «Αγαπητέ κυρ
Αλέξανδρε...», Λίμερικ, οπτικοποιήσεις
 Δημιουργία ακροστιχίδας...

γ) Παπαδιαμάντης, θεατρική παράσταση «Αγαπητέ κυρ
Αλέξανδρε...», Λίμερικ, οπτικοποιήσεις
Διαβάζουμε περιλήψεις και αποσπάσματα από τα
έργα του.
Δίνουμε ένα διαφορετικό τέλος στην ιστορία της
Φλανδρώς

γ) Παπαδιαμάντης, θεατρική παράσταση «Αγαπητέ κυρ
Αλέξανδρε...», Λίμερικ, οπτικοποιήσεις
Παρακολούθηση θεατρικής παράστασης- συζήτηση
με τους/τις ηθοποιούς.

γ) Παπαδιαμάντης, θεατρική παράσταση «Αγαπητέ κυρ
Αλέξανδρε...», Λίμερικ, οπτικοποιήσεις
Δημιουργούμε κολάζ θαλασσινού τοπίου με
ανθρώπινη μορφή.
«..και να ο βράχος εκεί, η πέτρα που
θαλασσοδέρνεται και χτυπά και βογγά
απάνω της το κύμα… κι η φωνή της, το
βογγητό της γίνεται ένα με το βογγητό της
θάλασσας… Να η ξέρα εκεί. Αυτή 'ναι η
Φλανδρώ»

γ) Παπαδιαμάντης, θεατρική παράσταση «Αγαπητέ κυρ
Αλέξανδρε...», Λίμερικ, οπτικοποιήσεις
 Γράφουμε Λίμερικ εμπνευσμένοι/ες από τους ήρωες, τις
ηρωίδες και τον Παπαδιαμάντη (αφού γνωρίσουμε τι είναι
τα Λίμερικ και διαβάσουμε Λίμερικ του Σεφέρη).

δ) Ομοιοκαταληξία, σονέτο, αποτυπώματα σε
πηλό, ψηφιδωτό κισσού
 «Παιχνίδια» με την ομοιοκαταληξία:
 βρίσκουμε ρίμες που ως μέρη του λόγου διαφέρουν ((π.χ.
γλώσσα-τόσα, όχι-απόχη).
 Ασκήσεις με τα είδη της ομοιοκαταληξίας (σταυρωτή,
πλεχτή, ζευγαρωτή)
 Ομοιοκαταληξία μωσαϊκό: στο ένα από τα δύο σκέλη της
ρίμας πρέπει να ενσωματώσουμε δύο και περισσότερες
λέξεις, πχ. «θα μένει-θαμμένη»,

δ) Ομοιοκαταληξία, σονέτο, αποτυπώματα σε
πηλό, ψηφιδωτό κισσού
 Εισαγωγή στο σονέτο: διαβάζουμε σονέτα (Μαβίλη, Βάρναλη)
και βρίσκουμε τα γνωρίσματά τους.
 Δίνονται ανακατεμένοι στίχοι σε χαρτάκια από το σονέτο του
Μαβίλη «Φάληρο». Ξαναδημιουργούμε το ποίημα με βάση το
νόημα, αλλά και τεχνικά χαρακτηριστικά (ομοιοκαταληξία,
στροφικές ιδιαιτερότητες του σονέτου κ.ά.)

δ) Ομοιοκαταληξία, σονέτο, αποτυπώματα σε
πηλό, ψηφιδωτό κισσού
 Παιχνίδι με σονέτο:
α) εστιάζουμε σε ένα θέμα  σχολείο.
β) χωριζόμαστε σε ομάδες και δημιουργούμε μια τράπεζα λέξεων
που ομοιοκαταληκτούν.
γ) Κάθε ομάδα βρίσκει λέξεις σχετικές με το θέμα (π.χ. σχολείο,
θρανίο, χημείο, αντίο, κυλικείο κ.ά.), (μαθήματα, παθήματα,
ρήματα, τμήματα κ.ά.)
δ) εργαζόμαστε ομαδικά και προσπαθούμε... να γράψουμε σονέτα
με θέμα το σχολείο αντλώντας ομοιοκαταληξίες από την
τράπεζα λέξεων.

δ) Ομοιοκαταληξία, σονέτο, αποτυπώματα σε
πηλό, ψηφιδωτό κισσού
Μια προσπάθεια...

δ) Ομοιοκαταληξία, σονέτο, αποτυπώματα σε
πηλό, ψηφιδωτό κισσού
Ψηφιδωτό κισσού (αντί...για σέλινα) «Σέλινα τα μαλλιά σου
μυρωμένα...»

δ) Ομοιοκαταληξία, σονέτο, αποτυπώματα σε
πηλό, ψηφιδωτό κισσού

δ) Ομοιοκαταληξία, σονέτο, αποτυπώματα σε
πηλό, ψηφιδωτό κισσού

ε) Εργαστήριο ποίησης με την ποιήτρια Αναστασία
Παρασκευουλάκου, καλλιγραφήματα, μικρό
αφιέρωμα στην ημέρα ποίησης.
 Μικρό αφιέρωμα στην ημέρα ποίησης. Διαβάζουμε απόσπασμα
«Από τις γειτονιές του κόσμου» του Γιάννη Ρίτσου. Συνεχίζουμε το
ποίημα προσπαθώντας να διατηρήσουμε το ύφος του
ποιήματος με το ερώτημα: «Τι άλλο ρίχνει τούτος ο άνεμος;»
Είναι μεγάλος τούτος ο άνεμος
είναι πελώριος τούτος ο άνεμος
είναι χαρούμενος, χαρούμενος, χαρούμενος,
ρίχνει τα τείχη που ύψωσαν ανάμεσα στους λαούς
ρίχνει τα τείχη του θανάτου
ρίχνει τα τείχη ανάμεσα στο νου και στην καρδιά
τα τείχη ανάμεσα σε σένα και σε μένα
κι ανοίγει διάπλατα, πάνου απ’ τον κόσμο, του ήλιου παράθυρο.
Ακούστε πώς σφυρίζει τούτος ο άνεμος
μέσα στις ματωμένες γειτονιές του κόσμου.
•

ε) Εργαστήριο ποίησης με την ποιήτρια Αναστασία
Παρασκευουλάκου, καλλιγραφήματα, μικρό
αφιέρωμα στην ημέρα ποίησης.
 «Τι άλλο ρίχνει τούτος ο άνεμος;»

ε) Εργαστήριο ποίησης με την ποιήτρια Αναστασία
Παρασκευουλάκου, καλλιγραφήματα, μικρό
αφιέρωμα στην ημέρα ποίησης.
 Ανάγνωση δύο ποιημάτων της Αναστασίας
Παρασκευουλάκου. Την εικόνα που προσλαμβάνουμε από την
ανάγνωση την σχηματοποιούμε με καλλιγραφήματα.
Κόκκινη θλίψη
Βλέμματα με κόκκινη θλίψη
πίσω από κουρτίνες φόβου.
Θυμωμένα δέντρα
στρέφονται στους δυνάστες
ρίχνουν καταιγίδα.
Η γλώσσα παύει
να είναι σημείο αναφοράς.
Θυμωμένα δέντρα
πνίγουν τους εκτελεστές.
Το τοπίο εξωπραγματικό.
Τέφρα ανάμεικτη με γλώσσα νεκρή
στην παγωμένη λίμνη του μυαλού

ε) Εργαστήριο ποίησης με την ποιήτρια Αναστασία
Παρασκευουλάκου, καλλιγραφήματα, μικρό
αφιέρωμα στην ημέρα ποίησης.
Το τυχαίο
Το τυχαίο σηκώνει πανιά
ορίζει το μαζικό φόβο.
Ξύπνα άνθρωπε,
ύψωσε το βλέμμα
να καυτηριάσεις τη μανία του δυνάστη.
Δυνάστες του κόσμου
μπορούμε ακόμη να γράφουμε
ποιήματα με την πλάτη στραμμένη
στη δική σας πρόοδο.
Δυνάστες του κόσμου
οι επιθυμίες μας υπάρχουν
ως πλανητικό σύστημα,
διοικούν την ψυχή άνευ πρόστιμου.

ε) Εργαστήριο ποίησης με την ποιήτρια Αναστασία
Παρασκευουλάκου, καλλιγραφήματα, μικρό
αφιέρωμα στην ημέρα ποίησης.
 Εργαστήριο ποίησης με θέμα: «Με ποίηση για την ποίηση κι
αντίστροφα» με την ποιήτρια Αν. Παρασκευουλάκου.
 Μερικές από τις δραστηριότητες:
 Ένα ποίημα μπορεί... (συνεχίζουμε).
 Διαβάζουμε ορισμούς ποιητών για την ποίηση: «ποίηση
είναι... ποίηση δεν είναι..., τι είναι ποίηση...» Συζητάμε τους
ορισμούς που μας εκφράζουν.
 Χωρίζουμε σε στίχους «πεζό κείμενο»
 Συμπληρώνουμε κενά με βάση το νόημα

Αξιολόγηση προγράμματος

Αξιολόγηση προγράμματος

Αξιολόγηση προγράμματος

Αξιολόγηση προγράμματος

Αξιολόγηση προγράμματος

Η ομάδα μας
Αδαμάντιος Ε., Γ1
Γεωργία , Α., Γ1
Στυλιανή Ζ., Γ1
Μαρία, Κ., Γ1
Μαριλένα, Ρ., Γ3
Ευσταθία Χ., Γ3
Βασιλική , Χ., Γ3
Παναγιώτης, Γ., Α1
Γιάννης, Μ., Α3
Ίωνας, Ε. Β1
Γεωργία, Κ., Β1
Συντονίστρια προγράμματος: Μαρία Μιχάλη, φιλόλογος
Εκπαιδευτικός που συμμετέχει στο πρόγραμμα: Βικτωρία Δήμα, εικαστικός

Ευχαριστούμε για τον χρόνο σας!
